هواشناسی کشاورزی
آوا غلامی؛ سید حسین میرموسوی؛ مسعود جلالی؛ کوهزاد رئیس پور
چکیده
ابرها را میتوان به عنوان یکی از پیچیدهترین و تأثیرگذارترین متغیرهای دستگاه نیوار در شکلدهی ساختار اقلیمی کرۀ زمین به شمار آورد. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل مقدار ابرناکی به لحاظ تغییرات زمانی و مکانی در ایران است که طی یک دورۀ 31 ساله (2021-1991) برای تعداد 93 ایستگاه در پهنۀ ایران به انجام رسیده است. بدین منظور دادههای ...
بیشتر
ابرها را میتوان به عنوان یکی از پیچیدهترین و تأثیرگذارترین متغیرهای دستگاه نیوار در شکلدهی ساختار اقلیمی کرۀ زمین به شمار آورد. بنابراین، هدف از این پژوهش، بررسی و تحلیل مقدار ابرناکی به لحاظ تغییرات زمانی و مکانی در ایران است که طی یک دورۀ 31 ساله (2021-1991) برای تعداد 93 ایستگاه در پهنۀ ایران به انجام رسیده است. بدین منظور دادههای روزانۀ متغیر ابر از سازمان هواشناسی کشور دریافت گردید و پس از بررسی و پیشپردازش و تبدیل آنها به مقیاسهای سالانه، ماهانه و فصلی، سطح نرمال بودن دادهها با آزمونهای مختلف آماری از قبیل آزمونهای کولموگروف-اسمیرنوف، لیلیفورس و اندرسون-دارلینگ بررسی شد. سپس براساس توزیع نرمال و غیرنرمال سریهای زمانی ابرناکی جهت تشخیص روند دادهها از آزمون رگرسیون خطی بر اساس روش کمترین مربعات خطا و آزمون من-کندال در سطح اطمینان 95 درصد استفاده شد. نتایج سالانه نشان داد تعداد 50 ایستگاه دارای تغییرات معنادار بودهاند که جهت این تغییرات در 47 ایستگاه، کاهشی و تنها در 3 ایستگاه، افزایشی بوده است، در سایر ایستگاهها هیچ روند معناداری مشاهده نگردید. نتایج ماهانه و فصلی نیز بیانگر روند کاهشی مقدار ابرناکی در ماههای سرد سال و فصلهای زمستان و بهار و البته فصل پاییز است. همچنین ارتباط بین عوامل مکانی طول و عرض جغرافیایی با مقدار ابرناکی با استفاده از آزمون ضریب همبستگی پیرسون بررسی گردید که نتایج این آزمون بیانگر همبستگی منفی با طول جغرافیایی و همبستگی مثبت با عرض جغرافیایی است. سپس مقدار ابرناکی و توزیع آن در هر یک از مقیاسهای مورد مطالعه (سالانه، ماهانه و فصلی) در پهنۀ ایران در قالب نقشه نمایش داده شد. بالاترین مقادیر سالانۀ ابرناکی در جنوب و جنوبغربی دریای خزر در ایستگاههای رشت، رامسر، بندر انزلی، نوشهر و بابلسر و بعد از آن در مناطق شمالغرب کشور در ایستگاههای اردبیل، اهر، تبریز، سراب و ماکو و کمترین مقدار در مناطق جنوب و جنوبشرق کشور است.
علوم آب
کوهزاد رئیس پور؛ برومند صلاحی؛ بهروز آباد
چکیده
بارش به عنوان مهمترین متغیر در چرخهی هیدرولوژیکی تأمین کنندهی آب، نقش مهمی در تداوم حیات سیارهی زمین ایفا میکند. پایداری اکوسیستمهای مختلف گیاهی و جانوری در حوضهی آبریز جازموریان وابستگی بسیار زیادی به مقدار بارش دارد. تغییرپذیری بالای بارش، تابآوری این حوضه را با چالشی جدی روبرو نموده است. با توجه به کمبود ...
بیشتر
بارش به عنوان مهمترین متغیر در چرخهی هیدرولوژیکی تأمین کنندهی آب، نقش مهمی در تداوم حیات سیارهی زمین ایفا میکند. پایداری اکوسیستمهای مختلف گیاهی و جانوری در حوضهی آبریز جازموریان وابستگی بسیار زیادی به مقدار بارش دارد. تغییرپذیری بالای بارش، تابآوری این حوضه را با چالشی جدی روبرو نموده است. با توجه به کمبود ایستگاههای زمینی و پراکنش نامناسب آنها در این حوضه، در تحقیق حاضر به واکاوی تغییرات زمانی ـ فضایی بارش طی دورهی (2019-2001) با استفاده از دادههای ماهوارهی سنجش جهانی بارش (GPM) پرداخته شد. در ابتدا دادههای بارش مورد نیاز با تفکیک فضایی 1/0 × 1/0 درجه و تفکیک زمانی ماهانه، فصلی و سالانه فراهم گردید. پس از انجام پیش پردازشهای لازم در محیط نرمافزارهای گرافیکی و آماری، با استفاده از روشهای زمین آماری نرمافزار GIS به پهنه بندی توزیع فضایی بارش اقدام و در نهایت به تفسیر خروجیهای مربوطه پرداخته شد. براساس نتایج، توزیع فضایی بارش حوضهی آبریز جازموریان در دورهی آماری مورد مطالعه از 232-83 میلیمتر متغیر بوده است. بیشینهی بارش در بخشهای شمالی و غربی و کمینهی آن در نواحی مرکزی و شرقی حوضه رخ داده است. به لحاظ توزیع فصلی، مقدار بارش در زمستان 73، بهار 47، تابستان 12 و پاییز نیز 12 میلیمتر برآورد گردید. واکاوی بارش ماهانه نیز بیانگر رخداد بیشترین مقدار بارش در ماههای مارس (33 میلیمتر) و فوریه (32 میلیمتر) و کمترین آن در ماههای سپتامبر (1 میلیمتر) و می، ژوئن و اکتبر (3 میلیمتر) است. به طور کلی، نتایج حاکی از تغییرپذیری بالای بارش و حاکمیت شرایط خشک در حوضهی آبریز جازموریان است.
