علوم آب
کوهزاد رئیس پور؛ برومند صلاحی؛ بهروز آباد
چکیده
بارش به عنوان مهمترین متغیر در چرخهی هیدرولوژیکی تأمین کنندهی آب، نقش مهمی در تداوم حیات سیارهی زمین ایفا میکند. پایداری اکوسیستمهای مختلف گیاهی و جانوری در حوضهی آبریز جازموریان وابستگی بسیار زیادی به مقدار بارش دارد. تغییرپذیری بالای بارش، تابآوری این حوضه را با چالشی جدی روبرو نموده است. با توجه به کمبود ...
بیشتر
بارش به عنوان مهمترین متغیر در چرخهی هیدرولوژیکی تأمین کنندهی آب، نقش مهمی در تداوم حیات سیارهی زمین ایفا میکند. پایداری اکوسیستمهای مختلف گیاهی و جانوری در حوضهی آبریز جازموریان وابستگی بسیار زیادی به مقدار بارش دارد. تغییرپذیری بالای بارش، تابآوری این حوضه را با چالشی جدی روبرو نموده است. با توجه به کمبود ایستگاههای زمینی و پراکنش نامناسب آنها در این حوضه، در تحقیق حاضر به واکاوی تغییرات زمانی ـ فضایی بارش طی دورهی (2019-2001) با استفاده از دادههای ماهوارهی سنجش جهانی بارش (GPM) پرداخته شد. در ابتدا دادههای بارش مورد نیاز با تفکیک فضایی 1/0 × 1/0 درجه و تفکیک زمانی ماهانه، فصلی و سالانه فراهم گردید. پس از انجام پیش پردازشهای لازم در محیط نرمافزارهای گرافیکی و آماری، با استفاده از روشهای زمین آماری نرمافزار GIS به پهنه بندی توزیع فضایی بارش اقدام و در نهایت به تفسیر خروجیهای مربوطه پرداخته شد. براساس نتایج، توزیع فضایی بارش حوضهی آبریز جازموریان در دورهی آماری مورد مطالعه از 232-83 میلیمتر متغیر بوده است. بیشینهی بارش در بخشهای شمالی و غربی و کمینهی آن در نواحی مرکزی و شرقی حوضه رخ داده است. به لحاظ توزیع فصلی، مقدار بارش در زمستان 73، بهار 47، تابستان 12 و پاییز نیز 12 میلیمتر برآورد گردید. واکاوی بارش ماهانه نیز بیانگر رخداد بیشترین مقدار بارش در ماههای مارس (33 میلیمتر) و فوریه (32 میلیمتر) و کمترین آن در ماههای سپتامبر (1 میلیمتر) و می، ژوئن و اکتبر (3 میلیمتر) است. به طور کلی، نتایج حاکی از تغییرپذیری بالای بارش و حاکمیت شرایط خشک در حوضهی آبریز جازموریان است.
برومند صلاحی؛ رقیه ملکی مرشت
چکیده
بارش جزء تغییرپذیرترین عناصر اقلیمی با زمان و مکان است. نوسانات شدید بارندگی در مناطق مختلف جغرافیایی، لزوم بررسی این عنصر اقلیمی و ارائه ی مدل مناسب برای پیش بینی مقادیر آتی آن برای انجام برنامه ریزی های ناحیه ای را آشکار می کند. شهرستان اردبیل، همواره با نوسانات بارندگی و کمبود آب مواجه بوده است لذا در پژوهش حاضر، با استفاده از مدل ...
بیشتر
بارش جزء تغییرپذیرترین عناصر اقلیمی با زمان و مکان است. نوسانات شدید بارندگی در مناطق مختلف جغرافیایی، لزوم بررسی این عنصر اقلیمی و ارائه ی مدل مناسب برای پیش بینی مقادیر آتی آن برای انجام برنامه ریزی های ناحیه ای را آشکار می کند. شهرستان اردبیل، همواره با نوسانات بارندگی و کمبود آب مواجه بوده است لذا در پژوهش حاضر، با استفاده از مدل های پیش بینی اتورگرسیو مرتبه ی 2، وینترز و آریما، بارش-های ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک اردبیل به عنوان نماینده ی شهرستان اردبیل برای یک دوره ی 31 ساله (2007-1977) مورد تحلیل و بررسی قرار گرفت. برای بررسی وجود یا عدم وجود تغییرات معنادار میانگین بارش ایستگاه سینوپتیک اردبیل، بارش این ایستگاه به دو دوره ی 1977 تا 1993 و 1994 تا 2010 تقسیم و برای آزمون اختلاف بارش دو دوره ی فوق، از آماره ی t استفاده گردید. نتایج حاصل از بررسی پارامتر بارش با استفاده از مدل های مذکور، سیر نزولی پارامتر مجموع بارش ماهانه ی ایستگاه مورد مطالعه را طی سال های آتی نشان داد. نتایج حاصل از تحلیل و مدل سازی مجموع بارش ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک اردبیل با استفاده از مدل های مذکور نشان می دهد که مدل آریما با داشتن پایین ترین مقدار میانگین قدر مطلق درصد خطاها و بالاترین مقدار ضریب تعیین، بهتر از مدل های اتورگرسیو مرتبه ی 2، وینترز می باشد. شاخص های جذر میانگین مجذور خطاها، معیار آکائیک و میانگین قدر مطلق انحرافات مبیّن این بود که الگوی SARIMA(1,1,1)(2,0,1)12، کمترین مقدار عددی معیارهای مذکور را دارا می باشد لذا می تواند به عنوان الگوی مناسبی برای پیش بینی مقادیر بارش های ماهانه ی ایستگاه سینوپتیک اردبیل لحاظ گردد.
