علی شینی دشتگل؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری
چکیده
بالا بودن تبخیر، دمای هوا و کیفیت نسبتاً پایین آب آبیاری، از مهمترین عوامل محدود کننده آبیاری نیشکر در خوزستان هستند. بهنظر میرسد که با توجه به سوابق پژوهشهای انجام شده، آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با اعمال مدیریت مناسب، موفق عمل نماید، لذا بههمین منظور اثر اعماق کارگذاری 15، 20 و 30 و فاصله 75 سانتیمتری قطرهچکانها و ...
بیشتر
بالا بودن تبخیر، دمای هوا و کیفیت نسبتاً پایین آب آبیاری، از مهمترین عوامل محدود کننده آبیاری نیشکر در خوزستان هستند. بهنظر میرسد که با توجه به سوابق پژوهشهای انجام شده، آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با اعمال مدیریت مناسب، موفق عمل نماید، لذا بههمین منظور اثر اعماق کارگذاری 15، 20 و 30 و فاصله 75 سانتیمتری قطرهچکانها و مقایسه با آبیاری معمول اراضی نیشکر بهعنوان شاهد (کنترل)، بر روی بهرهوری آب و عملکرد نیشکر در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بررسی شد. نتایج تجزیه واریانس صفات کمی نشان داد که عمق کارگذاری قطرهچکانها، از لحاظ عملکرد در سطح یک درصد و از لحاظ صفات ارتفاع ساقه، تعداد ساقه در هکتار و بهرهوری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی، در سطح پنج درصد اختلاف معنیدار بود. با توجه به نتایج صفات کیفی، اثر تیمار عمق کارگذاری قطرهچکانها، در کلیه صفات، غیرمعنی دار بود. در عمق کارگذاری 20 سانتیمتری قطرهچکانها، بالاترین بهرهوری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی بهترتیب میزان 1/6 و 73/0کیلوگرم بر متر مکعب و کمترین بهرهوری آب به ازای نیشکر و شکر تولیدی، در تیمار شاهد بهترتیب میزان 2/4 و 51/0 کیلوگرم بر متر مکعب بهدست آمد. در نتیجه بهرهوری آب در تیمار شاخص انتخابی (عمق کارگذاری 20 سانتیمتر)، به ازای نیشکر و شکر تولیدی، افزایش بیش از 30 درصدی بهرهوری آب را نسبت به آبیاری معمول مزارع (شاهد)، بهدنبال داشته است. نتایج توزیع شوری در اطراف قطرهچکانها نیز نشان داد که تحت شرایط آبیاری قطره‌ای زیرسطحی با آب شور، کمترین مقادیر شوری همواره به‌صورت یک محدوده در اطراف قطره‌چکان دیده شد و با فاصله گرفتن از قطرهچکانها، شوری افزایش یافته و نمک‌ها بیشتر در محدوده جویچه‌های طرفین قطرهچکانها متمرکز شده‌اند، به‌طوری‌که بیشترین میزان شوری در کف جویچه اتفاق افتاد و در روی پشته که لوله قطره‌چکان‌دار و در طرفین آن دو ردیف نی کشت شده بود، کمترین میزان شوری حادث شد.
رضا مزارعی؛ عبدعلی ناصری؛ امیر سلطانی محمدی
چکیده
یکی از مهمترین پارامترها در طراحی یک سیستم آبیاری، تعیین پارامتر نفوذ است که می‌تواند منجر به افزایش عملکرد یک سیستم آبیاری شود. در این تحقیق، پارامترهای نفوذ معادله کوستیاکف-لوئیس با دو دسته از روش‌های مختلف از جمله روش مستقیم (روش‌های دونقطه‌ای الیوت-واکر و ورودی- خروجی) و مدل‌های کامپیوتری (مدل کامپیوتری SIPAR_ID و IPARM) تعیین گردید ...
بیشتر
یکی از مهمترین پارامترها در طراحی یک سیستم آبیاری، تعیین پارامتر نفوذ است که می‌تواند منجر به افزایش عملکرد یک سیستم آبیاری شود. در این تحقیق، پارامترهای نفوذ معادله کوستیاکف-لوئیس با دو دسته از روش‌های مختلف از جمله روش مستقیم (روش‌های دونقطه‌ای الیوت-واکر و ورودی- خروجی) و مدل‌های کامپیوتری (مدل کامپیوتری SIPAR_ID و IPARM) تعیین گردید و با نتایج به‌دست‌آمده از آزمایش‌های مزرعه‌ای مورد مقایسه قرار گرفت. مطالعات مزرعه‌ای به‌منظور جمع‌آوری دادههای مورد نیاز، در مزارع تحت کشت نیشکر سلمان فارسی در تابستان و پائیز سال 1396 در نه جویچه به طول 100 و عرض 83/1 متر و شیب 04/0 درصد تحت سه دبی اسمی 1، 5/1 و 2 لیتر بر ثانیه در سه نوبت آبیاری صورت گرفت. در این تحقیق به‌منظور ارزیابی دقت تخمین پارامترهای نفوذ از سه شاخص حجم آب نفوذ یافته به منطقه ریشه، زمان پیشروی و حجم رواناب استفاده گردید. جهت شبیه‌سازی شاخص‌های ارزیابی در هر روش، از نرم‌افزار WinSRFR استفاده گردید. مطابق نتایج این تحقیق، روش مستقیم دونقطه‌ای الیوت-واکر در تخمین زمان پیشروی با میانگین RMSE، MAE و RE به ترتیب 52/10، 91/14 و 1/10 درصد، حجم آب نفوذ یافته به ترتیب با میانگین 6/9، 36/7 و 8/7 درصد، حجم رواناب خروجی به ترتیب با میانگین 8/8، 7/8 و 2/1 درصد، از عملکرد بسیار قابل قبولی برخوردار بود. همچنین دیگر روش مستقیم (روش ورودی-خروجی) به ترتیب با میانگین 4/11 و 8/6 درصد برای حجم آب نفوذ یافته و 6/1 و 3/0 درصد برای حجم رواناب مقدار شاخص‌های آماری RMSE و RE را تخمین زد که نشان از دقت بالای این روش در تخمین این دو شاخص عملکرد بود، هرچند که این روش با میانگین 11/25 و 2/27 درصد توانایی شبیه‌سازی زمان پیشروی را با دقت مناسب نداشت. از سوی دیگر نتایج مدل‌های کامپیوتری نشان داد که مدل IPARM با میانگین MAE و RE برابر با 38/23، 5/15 درصد زمان پیشروی، 02/20 و 7/26 درصد حجم آب نفوذ یافته و 81/11 و 8/1 درصد حجم رواناب را تخمین زد، که در مقایسه مدل SIPAR_ID از عملکرد بهتری برخوردار بود. در حالت کلی هرچند که مدل‌های کامپیوتری در تخمین پارامترهای نفوذ از عملکرد قابل قبولی برخوردار بودند اما روش‌های مستقیم به دلیل استفاده از دادههای ورودی بیشتر و استفاده از دادههای تمامی مراحل آبیاری از عملکرد بهتری برخوردار بودند.
ایمان نیک روش؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری؛ امیر سلطانی محمدی
چکیده
بیوچار و هیدروچار بهعنوان مواد پایدار و غنی از کربن شناخته می‌شوند. این مواد دارای ساختار بسیار متخلخل و سطح بزرگ واکنش‌پذیر می‌باشند که بسته به نوع ماده اولیه مورد استفاده و دمای فرآیند متفاوت است. استفاده از این مواد برای تحقق اهداف کشاورزی در بهبود طیف وسیعی از خصوصیات خاک، از جمله اثر آهک، ظرفیت نگهداشت آب و حفظ مواد مغذی توصیه ...
بیشتر
بیوچار و هیدروچار بهعنوان مواد پایدار و غنی از کربن شناخته می‌شوند. این مواد دارای ساختار بسیار متخلخل و سطح بزرگ واکنش‌پذیر می‌باشند که بسته به نوع ماده اولیه مورد استفاده و دمای فرآیند متفاوت است. استفاده از این مواد برای تحقق اهداف کشاورزی در بهبود طیف وسیعی از خصوصیات خاک، از جمله اثر آهک، ظرفیت نگهداشت آب و حفظ مواد مغذی توصیه می‌شود. هدف از این مطالعه بررسی تأثیر کاربرد بیوچار کاه گندم (BW) و هیدروچار کاه گندم (HW) بر خواص فیزیکی خاک شامل منحنی رطوبتی، وزن مخصوص ظاهری و تخلخل کل می‌باشد. تیمارهای آزمایش در این پژوهش شامل سه سطح بیوچار و هیدروچار کاه گندم (2= HW2و BW2، ۵= HW5و BW5، ١۰= HW10و HW10 گرم بر کیلوگرم خاک) در سه تکرار می‌باشد. این تیمارها با اختصاص سه عدد لایسیمتر بهعنوان تیمار شاهد در مجموع در 21 عدد لایسیمتر با بافت خاک لوم- شنی در قالب طرح بلوک کامل تصادفی اعمال شدند. نتایج مقایسه میانگین‌های وزن مخصوص ظاهری نشان داد افزودن تیمارهای HW2، HW5، HW10، BW2، BW5 و BW10 به خاک نسبت به تیمار شاهد باعث کاهش وزن مخصوص ظاهری خاک به ترتیب به مقدار 97/8، 72/11، 17/15، 59/7، 34/10 و 10/13 درصد شده است. همچنین نتایج حاکی از آن بود که تیمارهای HW2، HW5 و HW10 نسبت به تیمارهای BW2، BW5 و BW10 باعث کاهش بیشتر وزن مخصوص ظاهری خاک به ترتیب به مقدار 18/18، 35/13 و 80/15 درصد شده است. نتایج مقایسه میانگین‌های تخلخل کل نشان داد افزودن تیمارهای HW2، HW5، HW10، BW2، BW5 و BW10 به خاک نسبت به تیمار شاهد باعث افزایش تخلخل کل خاک به ترتیب به مقدار 78/8، 84/11، 77/15، 48/6، 75/9 و 22/13 درصد شده است. نتایج نشان داد درصد رطوبت قابل دسترس خاک برای تیمارهای HW2، HW5، HW10، BW2، BW5 و BW10 نسبت به تیمار شاهد به ترتیب 11/24، 61/43، 88/78، 34/16، 30/34 و 74/69 درصد افزایش یافت. به‌طور کلی نتایج بیانگر اثرات مؤثر کاربرد بیوچار و هیدروچار کاه گندم بر بهبود خصوصیات فیزیکی خاک با بافت نسبتاً سبک می‌باشند.
بیژن حقیقتی؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری
چکیده
به منظور تعیین بهترین روش اعمال کم‌آبیاری برای بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب گیاه سیب زمینی، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. این آزمایش شامل دو روش آبیاری در کرت های اصلی، دو رقم سیب زمینی بورن و آلمرا در کرت های فرعی و تیمار های کم آبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان 100، 80 و 65 درصد ...
بیشتر
به منظور تعیین بهترین روش اعمال کم‌آبیاری برای بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب گیاه سیب زمینی، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی اجرا شد. این آزمایش شامل دو روش آبیاری در کرت های اصلی، دو رقم سیب زمینی بورن و آلمرا در کرت های فرعی و تیمار های کم آبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان 100، 80 و 65 درصد تخلیه رطوبتی مجاز خاک و خشکی موضعی ریشه (PRD) در کرت های فرعی– فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم بورن نسبت به رقم آلمرا در کلیه تیمار های کم آبیاری از نظر عملکرد، بهره روی و کارآیی مصرف آب و مقاومت به خشکی برتری داشت به طوری که رقم بورن در مقایسه با رقم آلمرا به ترتیب باعث افزایش 19، 20 و 19 درصدی عملکرد کل، بهره وری و کارآیی مصرف آب گردید. اثر کم آبیاری بر عملکرد، بهره وری و کارآیی مصرف آب، درصد نشاسته، میزان قند محلول، میزان پرولین و کلروفیل گیاه در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار عملکرد برابر با 02/59 تن در هکتار مربوط به رقم بورن و آبیاری کامل حاصل شد. بیشترین کارآیی و بهره وری مصرف آب به ترتیب برابر 79/16 و 78/14 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به روش آبیاری قطره ای نواری و تیمار PRD بدست آمد. بنابراین با توجه به محدودیت منابع برای استفاده بهینه از آب، رقم بورن به عنوان یک رقم با کیفیت مناسب و دارای پتانسیل عملکرد بالا، روش آبیاری قطره ای نواری و کم آبیاری PRD به عنوان یک راه کار صرفه جویی در مصرف آب بسیار سودمند و قابل توصیه می باشد.
مصطفی قهرمان نژاد؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری؛ علی شینی دشتگل
چکیده
مهم ترین مشخصه ی فیزیکی خاک از نظر کشاورزی نفوذ می باشد. استفاده از روش های مستقیم اندازه گیری نفوذ مانند روش موازنه حجم اولاً مستلزم صرف وقت، دقت و هزینه زیاد بوده و ثانیاً قبل از آماده‌سازی زمین و در زمان انجام مطالعات، استفاده از این روش میسر نیست. روش SCS اصلاح شده برای تبدیل پارامترها به شرایط هیدرولیکی جدید کاربرد دارد. در این تحقیق ...
بیشتر
مهم ترین مشخصه ی فیزیکی خاک از نظر کشاورزی نفوذ می باشد. استفاده از روش های مستقیم اندازه گیری نفوذ مانند روش موازنه حجم اولاً مستلزم صرف وقت، دقت و هزینه زیاد بوده و ثانیاً قبل از آماده‌سازی زمین و در زمان انجام مطالعات، استفاده از این روش میسر نیست. روش SCS اصلاح شده برای تبدیل پارامترها به شرایط هیدرولیکی جدید کاربرد دارد. در این تحقیق دقت روش SCS اصلاح شده در برآورد پارامترهای نفوذ آبیاری جویچهای مزارع نیشکر کشت و صنعت امیر کبیر اهواز بررسی شد. برای این منظور نفوذ تجمعی شش ساعته به روش SCS اصلاح شده برآورد و با نفوذ اندازه‌گیری شده به روش مستقیم (ورودی- خروجی) مقایسه گردید. برای تعیین مقدار خطای برآورد از چهار شاخص آماری متوسط خطای پیش‌بینی مدل (Er) و متوسط خطای نسبی (Ea)، توزیع نسبت به خط 45 درجه (λ) و ضریب تبیین (R2) استفاده شد. با توجه به نتایج، روش SCS اصلاح شده مقدار نفوذ را بیشتر از مقدار واقعی برآورد می کند و دارای خطای زیادی است. به دلیل خطای زیاد این روش معادلات تجربی جدیدی برای پارامترهای مرجع در شرایط آبیاری مورد نظر ارائه شد. بدین‌صورت که پارامترهای WP، f0، K و a در مزرعه اندازه گیری شدند و رابطه ی همبستگی آن ها با شماره منحنی نفوذ (Fn) تعیین شد. سپس روابط جوامعی برای تبدیل پارامترها به شرایط آبیاری های بعدی ارائه شد. بررسی دقت روابط ارائه شده نشان داد که این روابط با مقدار شاخص های λ، R2 و Ea به ترتیب برابر 95/0، 91/0 و 5/4 درصد، پارامترهای نفوذ را با دقت بالایی برآورد می‌کنند. ضریب مربوط به فاکتور شرایط آبیاری (ICF) برای شرایط آبیاری مورد نظر برابر 82/0 تعیین شد.
عدنان صادقی لاری؛ هادی معاضد؛ عبدعلی ناصری؛ آرش محجوبی؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
در نواحی خشک و نیمه خشک، زهکشی کنترل شده یک گام منطقی جهت بهبود مدیریت آب در اراضی کشاورزی تحت آبیاری و کاهش اثرات زیست محیطی ایجاد شده با جریان زهکشی زیرزمینی می باشد. زهکشی کنترل شده مدت هاست که در نواحی مرطوب تجربه شده است. در این تحقیق یک سیستم زهکشی کنترل شده در جنوب غربی ایران، در طول فصل رشد نیشکر به عنوان یک استراتژی برای مدیریت ...
بیشتر
در نواحی خشک و نیمه خشک، زهکشی کنترل شده یک گام منطقی جهت بهبود مدیریت آب در اراضی کشاورزی تحت آبیاری و کاهش اثرات زیست محیطی ایجاد شده با جریان زهکشی زیرزمینی می باشد. زهکشی کنترل شده مدت هاست که در نواحی مرطوب تجربه شده است. در این تحقیق یک سیستم زهکشی کنترل شده در جنوب غربی ایران، در طول فصل رشد نیشکر به عنوان یک استراتژی برای مدیریت مداوم سطح ایستابی با هدف بهینه سازی مصرف آب، کاهش زهکشی بیش از حد لزوم و کاهش تلفات نیتروژن از اراضی کشاورزی مورد آزمایش قرار گرفت. جهت مطالعه امکان پذیری و اجرای مدیریت سطح ایستابی آزمایشات مزرعه ای در سطح 41/63 هکتار در قالب 3 تیمار در مزارع دارای زهکشی زیرزمینی کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) به اجرا در آمد. 3 تیمار مقایسه شده شامل یک تیمار زهکشی آزاد (FD)، و دو تیمار زهکشی کنترل شده با کنترل سطح ایستابی در عمق 90 سانتی متری (CD90) و در عمق 70 سانتی متری از سطح خاک (CD70) بود. اطلاعات جمع آوری شده شامل عمق سطح ایستابی، حجم زهکشی، غلظت ازت نیتراتی و آمونیاکی در جریان خروجی زهکش و آب زیرزمینی بود. زهکشی کنترل شده اثر معنی دار هیدرولوژیکی و زیست محیطی را در طول دوره مطالعه از خود نشان داد. کل جریان خروجی زهکشی از سطوح تیمار های CD70 و CD90 به ترتیب به میزان 48/62 و 98/48 درصد در مقایسه با تیمار زهکشی آزاد کمتر بود. میزان تلفات نیتروژن نیتراتی و آمونیاکی در جریان خروجی زهکش به ترتیب به میزان حدود 45 تا 60 و 50 تا 65 درصد نسبت به زهکشی آزاد کاهش یافت. همچنین بین غلظت نیتروژن نیتراتی و آمونیاکی موجود در زه آب و نیز آب زیرزمینی در تیمار های مختلف تفاوت معنی داری آماری مشاهده نگردید. این دانسته ها به این نکته اشاره می نماید که زهکشی کنترل شده می تواند در مقیاس بزرگ در استان خوزستان، که بیشترین سهم زهکش های زیرزمینی اجرا شده را در ایران دارا می باشد، به دلیل مزیت هایی که برای حفاظت آب و محیط زیست دارد، به کار برده شود.
آرش محجوبی؛ عبدالرحیم هوشمند؛ عبدعلی ناصری؛ سیروس جعفری
چکیده
نیشکر جزو گیاهان پر مصرفی است که ضریب زهکشی بسیار بالائی دارد. دور آبیاری نیشکر در خوزستان در ماههای حداکثر مصرف آب به فاصله 5 روز هم می رسد و سیستم‌های زه کشی زیرزمینی در اغلب اوقات، آبی بیش از مقدار نیاز را از خاک خارج می‌کنند. این تحقیق به منظور بررسی اثر زهکشی کنترل شده بر روی میزان کاهش ضریب زهکشی و حجم زهاب خروجی در سه مزرعه از ...
بیشتر
نیشکر جزو گیاهان پر مصرفی است که ضریب زهکشی بسیار بالائی دارد. دور آبیاری نیشکر در خوزستان در ماههای حداکثر مصرف آب به فاصله 5 روز هم می رسد و سیستم‌های زه کشی زیرزمینی در اغلب اوقات، آبی بیش از مقدار نیاز را از خاک خارج می‌کنند. این تحقیق به منظور بررسی اثر زهکشی کنترل شده بر روی میزان کاهش ضریب زهکشی و حجم زهاب خروجی در سه مزرعه از مزارع کشت و صنعت امام خمینی انجام گردید. دو مزرعه، زهکشی کنترل شده با عمق های کنترل سطح ایستابی در 70 و 90 سانتی متری سطح خاک (CD70 و CD90) و مزرعه دیگر، زهکشی آزاد (FD) بود. نتایج این تحقیق نشان داد زهکشی کنترل شده میزان ضریب زهکشی را در تیمارهای کنترل شده در طی دوره تحقیق در مقایسه با تیمار آزاد بطور معنی داری کاهش می دهد. میانگین ضریب زهکشی در طول دوره تحقیق در تیمارهای CD70 و CD90 به ترتیب برابر با 3 و 12/4 میلی متر در روز و در تیمار آزاد 98/8 میلی متر در روز بود. بدین ترتیب میزان ضریب زهکشی در تیمارهای کنترل شده (CD70 و CD90) به ترتیب حدود 67 و 54 درصد کمتر از تیمار آزاد بود. در تیمار CD70 نیز میزان ضریب زهکشی حدود 27 درصد کمتر از تیمار CD90 بود. با کنترل سطح ایستابی، علاوه بر کاهش ضریب زهکشی و کاهش حجم زهاب خروجی، مصرف آب آبیاری نیز در تیمارهای کنترل شده کاهش یافت. زهکشی کنترل شده محدودیتی برای رشد گیاه به وجود نیاورد و کاهشی در عملکرد محصول مشاهده نگردید. زهکشی کنترل شده علاوه بر منافع اقتصادی، کمک شایانی به کاهش بار آلودگی رودخانه و حفظ محیط زیست خواهد کرد.
ایمان نیک روش؛ هادی معاضد؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری
چکیده
بسیاری از مشکلات و مسائل کشاورزی فاریاب ناشی از ترکیب شیمیایی و فیزیکی آب آبیاری است. کیفیت آب آبیاری از طریق تأثیر بر ساختمان خاک، توزیع اندازه منافذ و پیوستگی آن ها، بر منحنی مشخصه رطوبتی خاک مؤثر است. هدف این مطالعه، بررسی اثر تیمارهای شوری مختلف در حضور کدورت ثابت بر منحنی رطوبتی خاک می باشد. تیمارهای شوری در پنج سطح (1S1=، 2S2=، 4S3=، ...
بیشتر
بسیاری از مشکلات و مسائل کشاورزی فاریاب ناشی از ترکیب شیمیایی و فیزیکی آب آبیاری است. کیفیت آب آبیاری از طریق تأثیر بر ساختمان خاک، توزیع اندازه منافذ و پیوستگی آن ها، بر منحنی مشخصه رطوبتی خاک مؤثر است. هدف این مطالعه، بررسی اثر تیمارهای شوری مختلف در حضور کدورت ثابت بر منحنی رطوبتی خاک می باشد. تیمارهای شوری در پنج سطح (1S1=، 2S2=، 4S3=، 6S4= و 8S5= دسی زیمنس بر متر) با کدورت ثابت (NTU200T=) اعمال شدند. این تیمارها در سه عمق مختلف خاک (0 تا 15، 15 تا 30 و 30 تا 45 سانتی متر) با بافت سیلتی-لوم در سه تکرار در قالب یک طرح آماری بلوک کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. تعیین منحنی رطوبتی خاک به روش صفحات فشاری انجام شد. نتایج حاصل به وسیلۀ نرم افزار MSTATC مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که درصد رطوبت خاک برای تیمارهای S2، S3، S4 و S5نسبت به تیمار S1 به ترتیب 65/13، 20/20، 23 و 30 درصد افزایش یافت. همچنین مقایسه درصد رطوبت خاک در عمق های مختلف نشان داد که عمق دوم و سوم نسبت به عمق اول کاهش 40/1 و 2 درصدی دارند.
سعید حمزه؛ عبدعلی ناصری؛ حیدر علی کشکولی
چکیده
دو مورد از مباحث زهکشی که کمتر به آنها پرداخته شده است، یکی مسئله زهکشی در خاک های مطبق و دیگری مبحث زهکش پلکانی می-باشد، و لزوم مطالعه و تحقیق بیشتر در این زمینه ها به چشم می خورد. بنابراین تحقیق حاضر تحت شرایط ویژه فوق در اراضی کشت و صنعت امام خمینی (ره) واقع در شمال استان خوزستان صورت پذیرفت. در اراضی کشت و صنعت امام خمینی (ره) بعد از ...
بیشتر
دو مورد از مباحث زهکشی که کمتر به آنها پرداخته شده است، یکی مسئله زهکشی در خاک های مطبق و دیگری مبحث زهکش پلکانی می-باشد، و لزوم مطالعه و تحقیق بیشتر در این زمینه ها به چشم می خورد. بنابراین تحقیق حاضر تحت شرایط ویژه فوق در اراضی کشت و صنعت امام خمینی (ره) واقع در شمال استان خوزستان صورت پذیرفت. در اراضی کشت و صنعت امام خمینی (ره) بعد از مطالعات اولیه طراحی، فاصله زهکش ها حدود 70 متر برآورد گردید و زهکش ها در عمق متوسط 1/2 متری نصب گردیدند. اما بعد از دو سال که از احداث زهکش ها در مزارع این واحد گذشت، مشاهده گردید که به علت وجود یک لایه با نفوذ پذیری کمتر از 10 مرتبه نسبت به لایه های فوقانی و تحتانی در عمق حدود 110 تا 160 سانتیمتری، عملکرد زهکش های موجود در حدود 500 هکتار از اراضی مناسب نمی باشد. جهت رفع این مشکل اجرای زهکش های پلکانی پیشنهاد گردید. در این راستا بین هر دو زهکش موجود، یک خط زهکش جدید در عمق متوسط 2/1 متری نصب گردید. جهت بررسی های تکمیلی یکی از مزارع این واحد انتخاب گردید. در مزرعه مورد نظر در سه ردیف مختلف جمعا 20 عدد چاهک مشاهده ای نصب گردید. پس از تجهیز چاهک ها و انجام مطالعات خاک شناسی، نوسانات سطح ایستابی، دبی آب ورودی و خروجی از مزرعه به صورت روزانه و طی 3 نوبت آبیاری اندازه گیری شد. سپس نتایج بدست آمده از طریق مشاهدات مزرعه ای با معادلات تحلیلی موجود، مورد ارزیابی قرار گرفتند. مشاهدات مزرعه ای نشان می دهد با نصب زهکش های جدید مشکل مزرعه به طور کامل رفع شده است و سطح آب زیرزمینی در مدت زمان مناسب (کمتر از 36 ساعت) به زیر عمق توسعه ریشه می رسد. همچنین شدت افت سطح ایستابی در حالت واقعی با حرکت از انتهای مزرعه به سمت جمع کننده اصلی مزرعه (کلکتور) افزایش می یابد، و میزان دبی خروجی از زهکش های عمقی همواره بیشتر از دبی زهکش های کم عمق می باشد. اما با توجه به شرایط خاص مزرعه و لایه ای بودن خاک، معادلات موجود قادر به شبیه سازی و پیش بینی دقیق پروفیل سطح ایستابی و دبی خروجی از مزرعه نبودند، و مقادیر بدست آمده از طریق معادله تحلیلی تنها در محدوده کمی از پروفیل سطح ایستابی با حالت واقعی مشاهده شده در مزرعه تطابق داشتند.
هادی رمضانی؛ عبدالمجید لیاقت؛ عبدعلی ناصری
چکیده
چکیده
زه آب های تولید شده در پروژه های آبیاری و زهکشی جنوب استان خوزستان با مشکل شوری همراه می‌باشد و تخلیه آنها به منابع آب پذیرنده مثل رودخانه کارون با محدودیت هایی روبرو است. یکی از راهکارهای دفع زه آب، استفاده از حوضچه های تبخیری است. مهمترین مؤلفه جریان خروجی این حوضچه ها، تبخیر است. تبخیر از این حوضچه ها با توجه به شوری بالای ...
بیشتر
چکیده
زه آب های تولید شده در پروژه های آبیاری و زهکشی جنوب استان خوزستان با مشکل شوری همراه می‌باشد و تخلیه آنها به منابع آب پذیرنده مثل رودخانه کارون با محدودیت هایی روبرو است. یکی از راهکارهای دفع زه آب، استفاده از حوضچه های تبخیری است. مهمترین مؤلفه جریان خروجی این حوضچه ها، تبخیر است. تبخیر از این حوضچه ها با توجه به شوری بالای زه‌آب، کمتر از آب خالص است. در این مطالعه با اصلاح رابطه فشار بخار اشباع آب شور نسبت به آب خالص و با استفاده از معادله‌ی پنمن، میزان تبخیر از حوضچه های تبخیری فرضی برای کنترل زه آب در واحد میرزا کوچک خان برآورد شده است. در نهایت با مقادیر تبخیر و حجم زه آب سالانه، سطح حوضچه های تبخیری لازم برای دفع زه آب تعیین شده است. با تبخیر از آب درون حوضچه ها، شوری آب درون حوضچه ها افزایش می یابد. افزایش شوری تا حد اشباع نمک در آب ادامه پیدا می کند و پس از آن نمک ها رسوب می کنند. نمک غالب زه آب ها در خوزستان NaCl است و حد اشباع این نمک در آب 300 گرم بر لیتر می باشد. نتایج نشان می دهد میانگین تبخیر سالانه از آب با شوری300 گرم بر لیتر برابر با 1903 میلی متر می باشد. با توجه به حجم زه آب تولیدی در واحد میرزا کوچک خان با سطح 12000 هکتار، به حوضچه هایی به وسعت 7740 هکتار نیاز می باشد. این مطالعه نشان می دهد که دفع زه آب های تولیدی در واحد های تولید نیشکر تنها به صورت حوضچه های تبخیری امکان پذیر نبوده و باید مدیریت هایی در جهت کاهش حجم زه آب و شوری صورت گیرد.
واژه‌های کلیدی: حوضچه های تبخیری، زه آب، فشار بخار آب اشباع
