علوم خاک
مینا عالی پور بابادی؛ مجتبی نوروزی مصیر؛ عبدالامیر معزی؛ افراسیاب راهنما قهفرخی؛ مهدی تقوی زاهد کلائی
چکیده
سابقه و هدف: کشت گیاه در خاکهای آهکی دچار کمبود آهن (Fe)، نیازمند استراتژیهای نوین مدیریت عناصر غذایی، بهویژه غنی سازی زیستی آهن است. این مطالعه با هدف بررسی شکلهای شیمیایی مختلف آهن در فاز جامد خاک و همبستگی آنها با غلظت و جذب آهن در گیاه آفتابگردان (رقم اسکار) انجام شد.
مواد و روشها: این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
سابقه و هدف: کشت گیاه در خاکهای آهکی دچار کمبود آهن (Fe)، نیازمند استراتژیهای نوین مدیریت عناصر غذایی، بهویژه غنی سازی زیستی آهن است. این مطالعه با هدف بررسی شکلهای شیمیایی مختلف آهن در فاز جامد خاک و همبستگی آنها با غلظت و جذب آهن در گیاه آفتابگردان (رقم اسکار) انجام شد.
مواد و روشها: این آزمایش در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی و با سه تکرار در شرایط مزرعه انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل کود آبیاری آمینوکلات گلایسین- آهن [Fe (Gly)2] (4 لیتر در هکتار)، آمینوکلات متیونین- آهن [Fe (Met)2] (4 لیتر در هکتار)، کود سولفات آهن (به مقدار 20 کیلوگرم در هکتار) و تیمار شاهد (بدون کود) بود. پس از اتمام دوره کشت، pH خاک، غلظت آهن قابل استفاده در خاک و غلظت آهن در برگ و دانه گیاه اندازهگیری شد. جهت تعیین غلظت شکلهای شیمیایی آهن در فاز جامد خاک، از روش عصارهگیری متوالی استفاده شد.
یافتهها: نتایج نشان داد آمینوکلاتهای گلایسین- آهن و متیونین- آهن به طور معنیداری pH خاک را کاهش داده و به ترتیب موجب افزایش غلظت آهن قابل استفاده خاک (5/28 و 2/35 درصد افزایش)، غلظت آهن دانه (1/5 و 5/7 درصد افزایش) و جذب آهن دانه (6/66 و 7/86 درصد افزایش) نسبت به تیمار شاهد شدند. آمینوکلاتهای آهن به ویژه متیونین- آهن سبب افزایش معنیدار غلظت آهن به فرم تبادلی و متصل به ماده آلی و کاهش غلظت آهن کربناتی نسبت به تیمار سولفات آهن و شاهد در فاز جامد خاک شدند. آهن قابل استفاده با اجزای تبادلی و متصل به ماده آلی (به ترتیب **87/ 0r= و **84/ 0r=) همبستگی مثبت معنیداری نشان داد. همچنین از بین شکلهای شیمیایی آهن، آهن تبادلی (**72/ 0r=) و آهن متصل به ماده آلی (**69/ 0r=) با غلظت آهن دانه همبستگی مثبت و معنیداری داشتند که بیانگر نقش موثر این شکلها در تغذیه آهن گیاه بود.
نتیجهگیری: یافتههای این مطالعه حاکی از آن است که استفاده از آمینوکلاتهای آهن در قالب روش کودآبیاری، با بهبود ویژگیهای شیمیایی خاک، موجب افزایش فراهمی زیستی آهن شده و در نتیجه نقش مؤثری در ارتقاء وضعیت تغذیهای گیاه آفتابگردان تحت شرایط کمبود آهن ایفا میکند.
علوم خاک
حدیث حاتمی؛ حسین پرویزی؛ امیر پرنیان؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده ...
بیشتر
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده (Res-P) و آلی (Organic-P)) در دو شرایط شور و غیر شور بود. در این راستا از یک آزمایش انکوباسیون بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 3 سطح لجن فاضلاب شهری (صفر، 25/0 و 5/0 درصد وزنی به ترتیب M0، M1 و M2)، 3 سطح سوپر فسفات تریپل (صفر، 75 و 100 کیلوگرم بر هکتار بهترتیب T0، T1 و T2)، 2 سطح شوری (2 و 12 دسیزیمنس بر متر) و 3 تکرار انجام شد. شکلهای مختلف فسفر پس از 3 ماه از شروع آزمایش به روش عصارهگیری متوالی استخراج و توسط روش رنگسنجی قرائت شدند. نتایج نشان داد که بهطور کلی سهم نسبی فسفر در اجزای مختلف دارای توالی Res-P < NaOH-P < KCl-P < Organic-P < HCl-P بود اما روند تغییرات بسته به نوع تیمار و شکل فسفر متفاوت بود. کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بهویژه در تیمار T2M2 بهترتیب موجب افزایش 1/3 و 3/2 برابری KCl-P در شوریهای 2 و 12 دسیزیمنس بر متر و بهترتیب 2/2 و 8/1 برابری NaOH-P در مقایسه با تیمار T0M0 شد. درحالیکه کاربرد جداگانه و توأم لجن فاضلاب شهری در هر دو شوری سبب کاهش سهم نسبی در HCl-P در مقایسه با تیمارهای سوپر فسفات تریپل و شاهد گردید. اعمال تیمارهای آزمایشی تأثیر معنیداری بر Res-P نشان نداد؛ اما افزایش Organic-P با افزایش شوری و کاربرد تیمارهای لجن فاضلاب شهری مشاهده شد؛ بنابراین بهنظر میرسد که کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل میتواند با افزایش سهم نسبی KCl-P و NaOH-P و کاهش ورود فسفر به جزء HCl-P سبب کاهش اثرات منفی شوری و افزایش فراهمی فسفر گردد. نتایج بررسی درصد بازیافت فسفر قابل دسترس خاک نیز تأییدکننده تأثیر بیشتر کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل در افزایش کارایی این تیمارها در مقایسه با کاربرد جداگانه این منابع بود.
طاهره رئیسی؛ علیرضا حسین پور
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی اثرات ریزوسفر گندم بر سینتیک آزادسازی فسفر در 10 خاک آهکی با استفاده از ریزوباکس اجرا شد. سینتیک آزادسازی فسفر از خاک های ریزوسفری و توده توسط عصاره گیری متوالی با بی کربنات سدیم در یک دوره از 2 تا 840 ساعت در دمای 25±1 درجه سانتی گراد بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین مقدار فسفر استخراج شده در 840 ساعت از خاک های ریزوسفری ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی اثرات ریزوسفر گندم بر سینتیک آزادسازی فسفر در 10 خاک آهکی با استفاده از ریزوباکس اجرا شد. سینتیک آزادسازی فسفر از خاک های ریزوسفری و توده توسط عصاره گیری متوالی با بی کربنات سدیم در یک دوره از 2 تا 840 ساعت در دمای 25±1 درجه سانتی گراد بررسی شد. نتایج نشان داد که میانگین مقدار فسفر استخراج شده در 840 ساعت از خاک های ریزوسفری (192 میلی گرم بر کیلوگرم) به طور معنی داری کمتر از خاک های توده (207 میلی گرم بر کیلوگرم) بود. همچنین، نتایج نشان داد که شیب منحنی تجمعی فسفر آزاد شده از خاک-های ریزوسفری و توده در 168 ساعت تغییر کرد. بنابراین نمودارها به دو بخش تقسیم و در هر بخش (168-2 و 840-168 ساعت) معادلات سینتیکی به داده ها برازش شدند. نتایج نشان دادند که معادله های تابع نمایی، پخشیدگی پارابولیک، الوویچ ساده و مرتبه اول می توانند در هر دو بخش سرعت آزادشدن فسفر را به خوبی، تشریح کنند. همچنین نتایج مطالعات همبستگی نشان داد که در بخش اول، مقدار فسفر آزاد شده پس از 168 ساعت از شروع آزمایش، ثابت سرعت معادلات الوویچ ساده، پخشیدگی پارابولیک، و معادله مرتبه اول در خاک های ریزوسفری و توده همبستگی معنی داری با شاخص های گیاه گندم داشتند (05/0p ≤). در بخش دوم، ثابت سرعت معادلات الوویچ ساده و پخشیدگی پارابولیک در خاک های ریزوسفری و توده همبستگی معنی داری با شاخص های گیاه گندم داشتند (1/0p ≤). نتایج این تحقیق نشان داد که ریزوسفر گندم منجر به کاهش مقدار و سرعت آزادسازی فسفر می شود و سرعت آزادسازی فسفر از خاک ها فاکتور مهمی در تأمین فسفر مورد نیاز گیاه می باشد.
