%0 Journal Article %T پاسخ کرم خاکی Eisenia fetida به تنش شوری و آلودگی سرب در خاک تیمار شده با کود گاوی %J آب و خاک %I دانشگاه فردوسی مشهد %Z 2008-4757 %A نظری زاده, مینا %A رئیسی, فایز %A متقیان, حمیدرضا %D 2017 %\ 12/22/2017 %V 31 %N 5 %P 1355-1370 %! پاسخ کرم خاکی Eisenia fetida به تنش شوری و آلودگی سرب در خاک تیمار شده با کود گاوی %K اثر مشترک %K تنش زیست‌محیطی %K تولید فضولات %K قابلیت دسترسی سرب %R 10.22067/jsw.v31i5.61802 %X شوری و آلودگی ناشی از فلزات سمی به‌عنوان دو تنش زیست‌محیطی می‌توانند به‌صورت هم‌زمان رشد و فعالیت کرم‌های خاکی را تحت تأثیر قرار دهند. اثر مشترک این دو تنش غیرزیستی بر کرم‌های خاکی، به‌ویژه در نواحی خشک و نیمه‌خشک، کمتر مورد بررسی قرار گرفته است. با توجه به اهمیت کرم‌های خاکی در زیست‌بوم، بررسی اثرمتقابل عوامل تنش‌زا بر رشد و فعالیت این جانداران ضروری است. در این پژوهش اثر مشترک شوری ناشی از نمک کلرید سدیم و آلودگی سرب بر جمعیت و فعالیت کرم‌های خاکی Eisenia fetida در شرایط گلخانه‌ مطالعه شد. این آزمایش با 3 فاکتور شامل آلودگی (شاهد و 30 میلی‌گرم سرب بر کیلوگرم خاک)، شوری (شاهد، 4 و 8 دسی‌زیمنس بر متر) و کود گاوی (شاهد و 4 درصد وزنی)، به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح پایه‌ی کاملاً تصادفی با 4 تکرار اجرا گردید. نتایج نشان داد که افزایش سطوح شوری خاک قابلیت دسترسی سرب را افزایش می‌دهد و سمیت این فلز را برای کرم‌های خاکی تشدید می‌کند. در مقابل افزودن کود گاوی در همه‌ی سطوح شوری، قابلیت دسترسی این فلز را کاهش می‌دهد. جمعیت، وزن مرطوب و خشک کرم و وزن مرطوب و خشک فضولات تولید شده توسط کرم‌های خاکی به‌صورت معنی‌دار (05/0p %U https://jsw.um.ac.ir/article_38596_4504700022da0dba36c5cf308336ed14.pdf