ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی مرفولوژی ریشة ذرت تحت کودآبیاری با روشهای قطرهای سطحی و زیرسطحی
مطالب زیادی در ارتباط با عملکرد بیولوژیک و اقتصادی ذرت دانهای به رشتة تحریر در آمده است، اما اطلاعات در مورد عوامل موثر بر رشد و مرفولوژی ریشه بسیار اندک است. لذا به منظور مطالعة اثر روشهای آبیاری قطرهای (سطحی و زیرسطحی) و کود نیتروژن بر توسعة ریشة ذرت و بررسی مدلهای حرکت عمقی ریشه، آزمایشی در قالب اسپلیت پلات بر پایة بلوکهای کامل تصادفی با تیمار اصلی روش آبیاری در دو سطح (قطرهای سطحی و زیرسطحی) و تیمار فرعی میزان کود نیتروژن در دو سطح (50 و 100% نیاز کودی گیاه) با سه تکرار در مزرعة تحقیقاتی موسسة تحقیقات فنی و مهندسی کشاورزی کرج بر روی گیاه ذرت رقم دابل کراس 370 انجام شد. پایش عمق ریشه با روش حفر ترانشه و مشاهدة نیمرخ خاک انجام شد. نمونهگیری در طول دوره رشد در هشت نوبت، با فواصل 10 روزه و اندازهگیری وزن ریشه در لایههای خاک نیز از روش برداشت مونولیتهای خاک وشستشو در صافیهای پلاستیکی با فشار آب انجام گرفت. نتایج نشان داد عمق توسعة ریشه در روش آبیاری سطحی تا مرحلة 20 روزگی گیاه ذرت به طور معنیداری بیشتر از روش آبیاری قطرهای زیرسطحی است، بعد از مرحلة 30 تا 80 روزگی تفاوت معنیداری در سطح 5 % با هم نشان ندادند. اثر کود آبیاری نیتروژن در هیچ مرحلهای از دورة رشد روی عمق توسعة ریشه در سطح 5 % معنیدار نبود. اثر متقابل آنها (روش آبیاری در سطح کود) بر عمق توسعة ریشه در مراحل مختلف رشد در سطح 5 % معنیدار نبود. اثر تیمارهای مختلف روی عرض توسعة ریشة گیاه ذرت در کلیة مراحل رشد معنیدار نبودند. بیشترین درصد تجمع ریشه در آبیاری قطرهای زیرسطحی در لایة 20 تا 40 سانتیمتری خاک اتفاق افتاد، در حالی که در روش سطحی در لایة 0 تا 20 سانتیمتری خاک بود، همچنین ریشهها در روش آبیاری قطرهای زیرسطحی نسبت به آبیاری قطرهای سطحی به طور یکنواختر در داخل خاک توزیع شده بودند. کمترین تراکم ریشه در هر دو روش مربوط به لایة 40 تا 60 سانتیمتری خاک بود. بیشترین دقت تخمین حرکت عمق ریشه در مدلها به ترتیب مربوط به مدل خطی، بورگ و گریمز و کراپ وات بود.
https://jsw.um.ac.ir/article_36397_5b01091111c6cca876aa3bd24154a79d.pdf
2012-12-21
1064
1071
10.22067/jsw.v1391i0.16915
مدل توسعة ریشه
قطرهای سطحی
قطرهای زیرسطحی
کودآبیاری
ذرت
صمد
اسفندیاری
esfandiari_samad@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
حسین
دهقانی سانیج
dehghanisanij@yahoo.com
2
موسسه تحقیقات فنی و مهندسی کرج
AUTHOR
امین
علیزاده
alizadeh@um.ac.ir
3
AUTHOR
کامران
داوری
k.davary@gmail.com
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بهره برداری بهینه مخزن در شرایط آلودگی ناگهانی با رویکرد مصالحه کمی- کیفی
در سالهای اخیر، محدودیت منابع آبی و رشد روزافزون جمعیت، سبب توجه به مسائل کمی بهرهبرداری از منابع آب موجود شده است. از سوی دیگر، آلودگی های دائمی و ناگهانی آبها بهعنوان تهدید زیستی همواره مورد توجه بوده است به گونه ای که با وقوع آلودگی زیستی در سامانه های آبی یک بحران ملی می تواند تولید می شود. اما از آنجا که در سامانه مخزن اهداف و مطلوبیتهای گوناگون و متضادی در کنار هم دیگر وجود دارند؛ اتخاذ تصمیم مناسب با در نظرگیری کلیه جوانب، کاری مشکل و پیچیده می باشد. به همین منظور در چنین شرایطی برای ایجاد سازش و مصالحه بین اهداف و مطلوبیت های متعارض، استفاده از روش رفع اختلاف می تواند راهکار مناسبی باشد. جهت انجام مطالعه، تخصیص های شرب و کشاورزی سد کرج که یکی از راهبردی ترین سدهای کشور از نظر تهدیدات کیفی می باشد، درنظر گرفته شده است. در این تحقیق، ابتدا مدل رفع اختلاف نش بهعنوان مدل رفع اختلاف بکار برده شده است. با توجه به نتایج حاصل، مدل نش در زمان کاهش مطلوبیت های کیفی، مطلوبیت های کمی را افزایش می دهد و در نتیجه، آب با کیفیت نامناسب را به مصرف کننده تخصیص می دهد. بنابراین در این تحقیق مدل رفع اختلاف جدیدی توسعه داده شده است تا تخصیصهای کمی با توجه به مطلوبیت های کیفی اصلاح شوند. بدین صورت که در شرایط بحران کیفی، تخصیص آب با کیفیت نامناسب، کمتر و با افزایش مطلوبیت کیفی افزایش تخصیص وجود خواهد داشت.
https://jsw.um.ac.ir/article_36402_4d6064b8250b647d8d17b761f68b3dd7.pdf
2012-12-21
1072
1082
10.22067/jsw.v1391i0.16917
تهدیدات کیفی در مخازن
تخصیص بهینه
رفع اختلاف
سهیلا
بیگی
beygi@ut.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
امید
بزرگ حداد
obhaddad@ut.ac.ir
2
AUTHOR
مجید
خیاط خلقی
kholghi@ut.ac.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
برهمکنش آهک، ماده آلی و آهن بر جذب فسفر در گیاه ذرت
کارایی استفاده از فسفر از مسائل مهم حاصلخیزی خاک و تولید محصول است. عوامل مختلف خاکی مانند وجود آهک در خاک، اثرات همستیزی با عناصر دیگر مانند آهن و وجود مواد آلی بر فراهمی فسفر برای گیاه موثرند. از این رو در یک آزمایش گلخانه ای تاثیرآهک، آهن و ماده آلی بر رشد و جذب فسفر در گیاه ذرت بررسی شد. تیمارها شامل دو سطح آهک ( صفر و دو درصد کربنات کلسیم)، ماده آلی (صفر و یک درصدکود گاوی)، سه سطح آهن (صفر، 20، 40 کیلوگرم در هکتار سکوسترین 138) و سه سطح فسفر (صفر، 200 و 400 کیلوگرم در هکتار سوپرفسفات تریپل) بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو تکرار بود. نتایج آزمایش نشان داد که کود گاوی سبب افزایش معنی دار وزن خشک شاخساره، غلظت و جذب فسفر در گیاه ذرت شد. کاربرد آهک بر وزن خشک شاخساره تاثیر معنی داری نداشت. اما لیکن غلظت و جذب فسفر در گیاه را کاهش داد. کاربرد آهن در سطح 20 کیلوگرم در هکتار، سبب افزایش وزن خشک شاخساره گردید؛ اما کاربرد سطح بیشتر آهن آن را کاهش داد. غلظت و جذب فسفر با کاربرد فسفر افزایش اما با کاربرد آهن کاهش یافت. بررسی برهمکنش تیمارهای آزمایشی نشان داد که کاربرد کود آلی می تواند اثر منفی ناشی از آهک و آهن را کاهش دهد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36410_8d1e5cb78fdb6e67876aff599c3aeaae.pdf
2012-12-21
1083
1091
10.22067/jsw.v1391i0.16919
تغذیه گیاه
کربنات کلسیم
کود گاوی
برهمکنش فسفر و آهن
لیلی السادات
قرشی
leili.ghorashi@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
غلامحسین
حق نیا
ghaghnia@um.ac.ir
2
AUTHOR
امیر
لکزیان
lakzian@um.ac.ir
3
AUTHOR
رضا
خراسانی
khorasani@um.ac.ir
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی غلظت برخی عناصر غذایی و عملکرد گیاه ذرت با کاربرد سطوح مختلف لجن فاضلاب و کود شیمیایی در سه بافت یک خاک آهکی
لجن فاضلاب بهعنوان یک منبع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بسیاری از کشور ها، جهت تولید گیاهان زراعی مورد استفاده قرار میگیرد. بهمنظور بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با کود شیمیایی، بر عملکرد و غلظت برخی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در گیاه ذرت، آزمایشی در شرایط گلخانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل لجن فاضلاب (0، 10، 20، 40، و 80 گرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم بافت خاک (لوم رسی، لوم شنی و شنی) بود. یک تیمار کود شیمیایی نیز جهت مقایسه با اثر کاربرد سطوح لجن فاضلاب بر رشد و ترکیب شیمیایی ذرت استفاده گردید. جهت مقایسه سطوح لجن فاضلاب کاربردی (فاکتور اول) با تیمار کود شیمیایی در هر بافت خاک از یک طرح کاملا تصادفی با شش تیمار و سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که افزودن لجن فاضلاب، عملکرد خشک ذرت را در همه بافتهای خاک بهطور معنی داری افزایش داد. کاربرد لجن فاضلاب سبب افزایش معنیدار غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، روی، مس و منگنز در اندام هوایی ذرت گردید و نشانههای کمبود این عناصر مشاهده نشد. غلظت عناصر غذایی در ذرت، حتی در سطوح بالای کاربرد لجن فاضلاب بهحد سمیت نرسید و غلظت کادمیم و سرب در اندام هوایی گیاه کم و قابل اندازه گیری نبود. با توجه بهکمبود عناصر غذایی در خاکهای آهکی بهخصوص آهن و روی، کاربرد لجن فاضلاب میتواند بهعنوان گزینهای جهت جبران کمبود این عناصر باشد. بهطور کلی کاربرد لجن فاضلاب در افزایش غلظت عناصر غذایی و عملکرد خشک گیاه ذرت برتر از کود شیمیایی بود. قبل از هر گونه توصیه کاربرد لجن فاضلاب، نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36415_5e07495c3d4660968ef0a606450542f9.pdf
2012-12-21
1092
1100
10.22067/jsw.v1391i0.16921
لجن فاضلاب
کود شیمیایی
عناصر غذایی
خاک آهکی
ذرت
حمید رضا
بوستانی
hamidrezaboostani63@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
عبدالمجید
رونقی
amronaghi@yahoo.com
2
شیراز
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه نتایج بکارگیری الگوریتمهای PSO، GA و SA در بهینهسازی سیستمهای تکمخزنه (مطالعهموردی: سدشهرچای، ارومیه)
با توجه به لزوم استفاده بهینه از منابع آب و وجود روشهای مختلف بهینه سازی، در این تحقیق سه نوع الگوریتم فراکاوشی از جمله الگوریتم مجموعه ذرات، الگوریتم ژنتیک و الگوریتم آنیلینگ بهمنظور استخراج منحنیهای فرمان بهرهبرداری مخزن سد شهرچای به کار گرفته شدند. بهینه سازی مخزن برای آورد 5 ساله رودخانه شهرچای و با هدف تامین نیاز پایین دست از جمله نیاز شرب، کشاورزی و زیست محیطی انجام گرفت. همچنین به منظور تعیین میزان وابستگی رها سازی به عوامل مختلف از جمله حجم ذخیره و دبی رودخانه، روابط بین متغیرها بهصورت یک رابطه غیر خطی درجه 2 درنظر گرفته شد و بر اساس این رابطه پارامترهای مختلف الگوریتمهای معرفی شده طوری تعیین گردیدند تا مقدار مینیمم تابع هدف را نتیجه دهند. پارامترهای بهینه برای هر کدام از الگوریتمها از طریق 10 بار اجرای برنامه (به دلیل وجود متغیرهای تصادفی در هر یک از الگوریتم ها) بهدست آمد و مقایسه نتایج منتهی به تعیین بهترین روش برای حل مسئله گردید. طبق نتایج بهدست آمده، الگوریتم بهینه سازی مجموعه ذرات بهصورت موثرتری نسبت به سایر روشها در حل مسئله مخزن سد شهرچای عمل نمود و منحنیهای فرمان رهاسازی و حجم ذخیره برای سد شهرچای با استفاده از این روش استخراج گردید.
https://jsw.um.ac.ir/article_36422_9e3f945955d64a87b4d42c865c70721d.pdf
2012-12-21
1101
1108
10.22067/jsw.v1391i0.16925
الگوریتمآنیلینگ
الگوریتمژنتیک
الگوریتممجموعهذرات
بهینهسازی
منحنیفرمان
حسین
رضایی
h.rezaie@urmia.ac.ir
1
AUTHOR
جواد
بهمنش
j.behmanesh@urmia.ac.ir
2
AUTHOR
سینا
بشارت
s.besharat@urmia.ac.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بهینه سازی توزیع آب کانال BP14 شبکه آبیاری فومنات با استفاده از الگوریتم جامعه مورچگان
تحویل و توزیع نامناسب آب در کانال ها، موجب نارضایتی کشاورزان، عدم رعایت عدالت در توزیع و افزایش تلفات بهره برداری خواهد شد. بنابراین برنامه ریزی توزیع و تحویل بهینه آب وضعیت عملکرد شبکه را به طور قابل ملاحظه ای افزایش خواهد داد. با گسترش رایانه و روش های حل ریاضی این امکان فراهم شده است تا با توسعه مدل های شبیه سازی و بهینه سازی، بهره برداری بهینه از شبکه های آبیاری تعیین گردد. در این پژوهش، از روش بهینه سازی الگوریتم جامعه مورچگان بهمنظور تهیه برنامه بهینه توزیع آب در کانال BP14 شبکه آبیاری فومنات واقع در غرب استان گیلان استفاده شده است. این کانال به طول 6852 متر و با مقطع ذوزنقه و متوسط ظرفیت 5/2 مترمکعب بر ثانیه و سطح زیر پوشش 2100 هکتار می باشد. برنامه تحویل و توزیع بهینه این کانال در دو حالت تک هدفی شامل کاهش ظرفیت کانال و دوهدفی شامل کاهش ظرفیت کانال و زمان توزیع به دست آمد. مقایسه نتایج پژوهش حاضر با نتایج حاصل از الگوریتم ژنتیک نشان داد که الگوریتم جامعه مورچگان نسبت به الگوریتم ژنتیک در حالت تک هدفی، ظرفیت کانال را 90 لیتر بر ثانیه کمتر و زمان تکمیل برنامه آبیاری را 10 ساعت بیشتر بدست آورده است. همچنین تعداد تنظیمات دریچه سراب و کمبود آب تحویلی به ترتیب یک و 04/0 درصد کمتر از الگوریتم ژنتیک بهدست آمد. در حالت دو هدفی الگوریتم جامعه مورچگان نسبت به الگوریتم ژنتیک ظرفیت کانال را 105 لیتر بر ثانیه کمتر و زمان تکمیل برنامه آبیاری 41 ساعت بیشتر تعیین نموده است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36431_051eecde0dd7ea619fc6451f4e20d43c.pdf
2012-12-21
1109
1118
10.22067/jsw.v1391i0.16926
تحویل آب
برنامه ریزی بهینه
شبکه های آبیاری
عملکرد شبکه
علیرضا
عمادی
a.emadi@sanru.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
ساحله
کاکویی
s_kakouie@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تأثیر مدیریتی کیفیت متفاوت آب آبیاری، پساب تصفیه شده و کود N. P. K بر خصوصیات شیمیایی خاک در کشت کلم بروکلی در آبیاری میکرو
پـژوهـش حاضر بـا هـدف بـررسی تأثیر دو کیفیت متفاوت آب آبیاری (پساب تصفیه شده فاضلاب و آب شهر) و کود N. P. K بـا روش آبیـاری قطـره ای نواری زیر سطحی بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه تحـت آزمـایش در سال 1389 در منطقه باجگاه فارس انجام شد. در این پژوهش، تأثیر پساب تصفیه شده فاضلاب شهری شیراز بـر روی خصوصیات شیمیایی خاک تحت کشت کلم بروکلی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق هدایت الکتریکی تا عمق 30 سانتی متری خاک در اثر آبیاری با پساب و کود آبـیاری در مقـایسه بـا آب معمولی، افـزایش معنی داری یافت. هـمچنین استفاده از پساب فاضلاب باعث افزایش pH لایه سطحی خاک شد، هر چند این افزایش با توجه به بافر بودن فاضلاب و محیط خاک و مقاومت آن در برابر تغییرات pH اندک بود. در ضمن، تیـمارهای مـشتمل بر پساب هـمگی بـاعث افزایش نسـبت جـذبی سدیم (SAR) در لایه سطحی خاک شدند، هـر چند ایـن تأثـیر در تیـمارهایی کـه از کـود و فـاضلاب بـهره بـرده اند به مراتب بیشتر بود. همچنین تغییرات بی کربنات، سولفات و میزان تجمع بُر، سدیم، آهن، روی، مس، پتاسیم و منیزیم تا عمق 30 سانتی متری خاک و نیـز میزان تجمع ازت، کلسیم و فسفر در تمامیعمق های مورد مطالعه خاک در اثر آبیاری با پساب و کود آبیاری در مقایسه بـا آب مـعمولی، افـزایش معنی داری یافت. همان گونه که انتظار می رفت، استفاده از پـساب فاضلاب باعث افزایش تجمع میزان فلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیم در خاک منطقه تحت مطالعه گردید.
https://jsw.um.ac.ir/article_36442_924f74b7859013f4b395525cf81c4391.pdf
2012-12-21
1119
1127
10.22067/jsw.v1391i0.16930
پساب تصفیه شده
آبیاری میکرو
بروکلی
کود
خصوصیات شیمیایی خاک
امیر
عاطفی
1
LEAD_AUTHOR
علی اصغر
قائمی
ghaemiali@yahoo.com
2
?
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل چرخه های سری زمانی دبی و بارش ایستگاه آب سنجی ماشین خانه (حوضه ی آبریز گرکان رود تالش)
بارش و دبی دو عنصر هیدرولوژیکی غیر خطی و تغییرپذیر در مقیاس زمانی و مکانی هستند. یکی از روش های مطالعه و تحلیل توأم این دو فراسنج بررسی نوسانات آشکار و نهان آن هاست. تحلیل طیفی روشی کارآ و مفید برای آشکارسازی این نوسانات در سری های زمانی است. در پژوهش حاضر تلاش میشود با استفاده از روش تحلیل طیفی چرخه های موجود در سری های زمانی بارش و دبی ایستگاه ماشین خانه (حوضه ابریز گرکانرود تالش) از مهر ماه 1354 تا شهریور 1386 در دو مقیاس زمانی سالانه و ماهانه مورد بررسی قرار گیرد. نتایج حاصل از اعمال رویه تحلیل طیفی به روی سری های زمانی دبی و بارش در سطح 95% اطمینان، حاکی از عدم وجود چرخه غیر سینوسی (روند) معنی دار است. چرخه های سینوسی معنی دار متنوعی در دو سری زمانی استخراج گردید. چرخه 4-2 ساله و 3/5 – 4 ساله بیش ترین تکرار را در دو سری زمانی دبی و بارش در مقیاس ماهانه و سالانه دارد. در مقیاس سالانه، چرخه 4/6 ساله و در مقیاس ماهانه چرخه های 4-2 ، 3/5 -4 ، 4/6، 8، 7/10 و 16 ساله استخراج گردید. بر اساس مطالعات انجام شده توسط بسیاری از پژوهشگران در سایر نقاط جهان، چرخه های مذکور هماهنگ با النینو نوسانات جنوبی (ENSO )، نوسانات اقیانوس اطلس شمالی ( NAO ) و نوسانات دوسالانه تروپسفری (QBO ) است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36448_2c88be96063e4750de2241c9471ef34d.pdf
2012-12-21
1128
1139
10.22067/jsw.v1391i0.16931
بارش
دبی
روند
چرخه سینوسی
تحلیل طیفی
حسین
عساکره
asakereh@znu.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
رضا
خوشرفتار
2
AUTHOR
فاطمه
ستوده
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
تحلیل عددی پراکنش آلودگی خاک به برخی عناصر سنگین منطقه انگوران زنجان
روند کنونی آلودگی خاکها با فلزات سنگین در پژوهشهای خاکشناختی اهمیت خاصی دارد. مطالعه حاضر با هدف شناخت الگوی پراکنش و شدت آلودگی در یک محدوده 10000 هکتاری در منطقه انگوران در نزدیکی شهر زنجان انجام شد. تعداد 315 نمونه سطحی صفر تا 10 سانتیمتری در قالب یک شبکه به ضلع 500 متر گرفته شده و پس از عصارهگیری با اسید نیتریک غلظت سرب، روی، نیکل، کادمیم، مس و همچنین ویژگیهای هدایت الکتریکی، واکنش خاک،کربن آلی و آهک در نمونهها تعیین شد. خوشهبندی دادهها از طریق کمینهسازی یک تابع عضویت در قالب الگوریتم Fuzzy c-means with extragrades در نمای فازی 3/1 انجام شد. بر اساس توابع شاخص عملکرد فازی، آنتروپی نرمالیزه شده و شاخص جداشدگی مناسبترین خوشهبندی با تعداد هشت کلاس تعیین شد. بررسی مراکز کلاسها و مقادیر عضویت نشان داد که بهرغم تعداد کم متغیرها، الگوریتم بهخوبی قادر به خوشهبندی دادهها بوده است. مقادیر عضویت در هر کلاس، به روش زمینآمار واریوگرافی و سپس درونیابی شده و نقشه پراکنش مکانی تهیه شد. اگر چه مقادیر حدی در کلاس نامعمول قرار داشتند اما مراکز سایر کلاسها نیز آلودگی بالایی نشان میداد. کلاسهای C، E، F و H با آلودگی بالا در مرکز تا جنوب شرق و کلاسهای A، B، D و G در شمال و غرب منطقه قرار داشتند. کلاس نامعمول در بخش بزرگی از منطقه پراکنده بود و عمدتاً با محل معدن و کارخانجات فرآوری انطباق داشت. نتایج این مطالعه نشان داد که ردهبندی عددی آلودگی خاک با واقعیت انطباق مناسبی داشته و میتواند مبنای عملیات پیشگیرانه و اصلاحی بعدی باشد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36455_0714f8e319903059745484f3e2205b0b.pdf
2012-12-21
1140
1151
10.22067/jsw.v1391i0.16932
الگوریتم
خوشهبندی فازی
دندی
نامعمول
سمانه
عبداللهی
samaneh.abdollahi87@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمد امیر
دلاور
amir-delavar@znu.ac.ir
2
AUTHOR
پرویز
شکاری
pshekaari@gmail.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی و برآورد تبخیر– تعرق گندم در مراحل مختلف رشد با روش تراز انرژی (نسبت باون) و مقایسه آن با نتایج لایسیمتر
تبخیر و تعرق یکی از عناصر مهم چرخه هیدرولوژی است که در طرح های کشاورزی مد نظر قرار می گیرد. یکی از روش های برآورد تبخیر – تعرق گیاه روش تراز انرژی (نسبت باون) است که بر پایه ی اندازه گیری شیب دما و رطوبت در دو ارتفاع مختلف گیاه می باشد. این پژوهش در دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد در سه لایسیمتر به منظور برآورد تبخیر – تعرق گیاه گندم رقم گاسکوژن انجام شد و نتایج حاصل از آن با روش مستقیم مورد مقایسه قرار گرفت. داده های لازم برای اندازه گیری تبخیر و تعرق از روش تراز انرژی در تمام مراحل فنولوژی گیاهی در بازه-های زمانی یک ساعته با بهره گیری از دستگاه برآورد تراز انرژی (مدل 5200- DIK) برداشت شد و تبخیر – تعرق لایسیمتر ها بصورت روزانه محاسبه گردید. آهنگ تبخیر – تعرق روزانه با استفاده از روش توازن انرژی 4/2 میلی متر به دست آمد که همبستگی بسیار بالایی (98/0r=) با نتایج لایسیمتر که 44/2 میلی متر در روز محاسبه شد، داشت. دامنه افت و خیز نسبت باون در امتداد شبانه روز بین 5/1- تا 9/1 می باشد که مقادیر منفی پس از غروب خورشید که با کاهش گرمای محسوس در محیط همراه است اتفاق می افتد و در طول شب ادامه می یابد. با طلوع خورشید میزان آن به تدریج بیشتر می شود تا اینکه در ساعت 8 تا 9 به بیشینه مقدار خود می رسد، سپس روندی کاهشی را تا بعد از ظهر دنبال می کند.
https://jsw.um.ac.ir/article_36462_d54342bf4d62e4e8a39e192aa922915b.pdf
2012-12-21
1152
1160
10.22067/jsw.v1391i0.17033
تبخیر – تعرق
گندم
لایسیمتر
تراز انرژی
نسبت باون
مریم
قائمی بایگی
mary_ghaemi@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمود
رائینی
m.raeini@sanru.ac.ir
2
دانشگاه ساری
AUTHOR
محمد
موسوی بایگی
mousavib@um.ac.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مطالعه مکانی و فصلی تغییرات هیدروژئوشیمیایی و بررسی عوامل موثر بر کیفیت آب رودخانه کارده (شمال شهر مشهد)
رودخانه کارده یکی از مهمترین رودخانههای دائمی استان خراسان رضوی است، که در 40 کیلومتری شمال شهر مشهد قرار دارد و تامین کننده قسمتی از آب شرب و کشاورزی این شهر است. مطالعه هیدروشیمیایی رودخانه کارده و تعیین عوامل موثر بر کیفیت آن یکی از مراحل بسیار ضروری در طی مطالعه این رودخانه میباشد، از این رو در طی این مطالعه عوامل موثر بر کیفیت آب رودخانه (کیفیت آب بارندگی، منشأ طبیعی ناشی از انحلال لیتولوژی حوضه آبریز رودخانه و منشأ غیر طبیعی ناشی از کودهای کشاورزی و فاضلابهای خانگی) به همراه نتایج آنالیزهای کیفی مکانی و فصلی آب رودخانه کارده مورد بررسی قرار گرفته است. کیفیت آب بارندگی در منطقه به دلیل عدم وجود مناطق صنعتی در حوضه آبریز در کیفیت آب رودخانه تاثیری چندانی ندارد و قابل اغماض است و تنها منشأهای غیر طبیعی ناشی از کودهای کشاورزی و فاضلابهای خانگی و طبیعی ناشی از لیتولوژی حوضه آبریز در کیفیت آب رودخانه دارای اهمیت است. منشأ غیر طبیعی (مصنوعی) تنها در فصل تابستان که غلظت یونهای نیترات، سولفات و کلر به دلیل کاهش میزان دبی رودخانه و استفاده از کودهای شیمیایی کشاورزی بالا است دارای اهمیت میباشد و در سایر فصول این منشأ در شیمی آب رودخانه دارای اهمیت زیادی نیست. از طرف دیگر بررسی غلظت یونهای کلسیم، منیزیم، سولفات و بیکربنات در نمونه ها، انجام فرایند تحلیل عاملی بر روی دادههای کیفی رودخانه و نمودارهای هیدروشیمیایی مختلف نشان دهنده این موضوع است که انحلال واحدهای کربناته سازند مزدوران به همراه واحدهای تبخیری و سیلیکاته سازند شوریجه و رسوبات نئوژن تاثیر شگرفی بر کیفیت آب رودخانه دارند. محاسبه کانیهای کربناته و سیلیکاته انحلال یافته در آب رودخانه بر اساس میزان فعالیت شیمیایی (a) یونهای موجود در آب و از طریق نمودارهای Log(a Ca2+/a(H+)2) و Log(a Mg2+/a(H+)2) برای کانیهای کربناته و نمودارهای Log(a Ca2+/a(H+)2) و Log(a Mg2+/a(H+)2) در مقابل Log (a Na+/a(H+)) برای کانیهای سیلیکاته این مطلب را مشخص میکند که انحلال کانیهای کربناته کلسیت و دولومیت و سیلیکاته کائولونیت، لامونتیت و کلینوکلر بیشترین نقش را در کنار کانی سولفاته ژیپس در کیفیت آب رودخانه کارده دارا است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36468_b623976ba97a6c246eab079314aaac14.pdf
2012-12-21
1161
1170
10.22067/jsw.v1391i0.17034
هیدروشیمی
رودخانه کارده
منشأ طبیعی
منشأ مصنوعی
انحلال کانیهای کربناته و سیلیکاته
مجتبی
حیدری زاد
amour_elle_86@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
حسین
محمدزاده
mohammadzadeh@um.ac.ir
2
دانشگاه فردوسی مشهد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی توزیع کبالت در برخی آلفی سولهای حاوی تجمعات آهن و منگنز
توزیع کبالت در خاک بسته به خصوصیات خاک متفاوت می باشد. تجمعات آهن و منگنز به عنوان یکی از عوامل جذب کننده فلزات سنگین از جمله کبالت مورد توجه هستند. به منظور مطالعه عوامل موثر بر توزیع کبالت و نقش تجمعات آهن و منگنز در انباشت کبالت در خاک، هفت خاکرخ حاوی تجمعات آهن و منگنز با رده بندی یکسان بررسی شدند. آهن (Fet) و منگنز (Mnt) قابل استخراج با اسید نیتریک، آهن غیربلورین (Feo) و اکسیدهای آهن آزاد (Fed) و برخی خصوصیات خاک (OC، CEC، Clay، pH) اندازه گیری و همبستگی آنها با میزان کبالت (Cot) قابل استخراج با اسید نیتریک بررسی شد.همچنین تجمعات آهن و منگنز و خاک مجاور آنها از هم جدا گردیده و Fet، Mnt، Cot، Feoو Fed در هر دو آنها اندازه-گیری شدند. ضریب غنی شدن (k) برای عناصر استخراج شده محاسبه گردید. بررسی کانی شناسی به وسیله دستگاه تفرق اشعه ایکس (XRD) و مطالعات میکروسکوپ الکترونی (SEM) و تجزیه عنصری (EDS) نیز بر روی تجمعات انجام شد. نتایج نشان داد که کبالت (Co t ) با منگنز و آهن غیربلورین همبستگی مثبت و معنی دار و با میزان رس و اکسیدهای آهن آزاد که از عوامل اصلی کنترل CEC در این خاکها هستند، رابطه منفی و معنی دار دارد. همبستگی کبالت با Feo و Mnt نشان دهنده حضور آن در شرایطی است که مانع تبلور کانی ها می شود و همبستگی منفی آن با Fed و رس بیانگر تاثیرپذیری اندک توزیع کبالت از توزیع رس و اشکال بلورین آهن و به تبع آنها CEC است. میانگین ضرایب غنی شدن Mnt،Fet، Feo و Fed در تجمعات به ترتیب 3/12، 19/1، 19/2 و 34/1 بود. ضریب غنی شدن کبالت نیز بین 43/4 - 4/13 با میانگین 28/7 به دست آمد. این مسئله بیانگر توانایی این تجمعات در انباشت کبالت و اثر آنها در توزیع عناصر سنگین به ویژه کبالت می باشد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36470_93c26148af787ec0d7b5ac1ea6872e20.pdf
2012-12-21
1171
1180
10.22067/jsw.v1391i0.17037
کبالت
خصوصیات خاک
تجمعات آهن و منگنز
ضریب غنی شدن
محمدجواد
محبی صادق
mjmohebbi@ut.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
احمد
حیدری
ahaidari@ut.ac.ir
2
AUTHOR
فریدون
سرمدیان
fsarmad@ut.ac.ir
3
AUTHOR
غلامرضا
ثواقبی
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه کود آبیاری با کوددهی سطحی بر کارآیی مصرف آب، کود، عملکرد، اجزای عملکرد ذرت و تلفات عمقی نیترات
روش کود دهی نقش مهمی در کارآیی مصرف آب و کود، عملکرد گیاه و تلفات کود ایفا می کند. آزمایش انجام شده به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی1389-1388 بر روی جویچه های انتها باز، انجام شد. فاکتور اول شامل چهار سطح آبی (W1-4) و فاکتور دوم شامل چهار سطح کودی (N1-4) به روش کودآبیاری بودند. تیمارهای 16 گانه فوق در نهایت با روش کود دهی سطحی، مورد مقایسه قرار گرفتند. نیتروژن مورد نیاز گیاه از طریق کود اوره و طی چهار مرحله به خاک اضافه گردید. 25 درصد کود مورد نیاز قبل از کشت به روش مرسوم، 25 درصد در مرحله 7برگی، 25 درصد در مرحله ساقه دهی و 25 درصد نیز در زمان سنبله دهی به صورت کودآبیاری به گیاه داده شد. کود مورد نیاز در روش پخش سطحی دو تقسیط مساوی (قبل از کاشت و مرحله هفت برگی) و آب مورد نیاز، نیز به مقدار 120 درصد توصیه آبی برای گیاه فراهم گردید. نتایج نشان داد بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد در تیمار 100 درصد نیاز آبی و 100 درصد نیاز کودی اتفاق افتاد. از طرف دیگر عملکرد در اکثر تیمارهای کودآبیاری در مقایسه با تیمار سنتی اختلاف معنی داری نشان داد. مصرف کود و آب نیز تحت تاثیر روش کوددهی و مقدار مصرف کود و آب قرار گرفت. بطوری که بیشترین کارآیی مربوط به سطح کودی 100 درصد و سطح آبی 100 درصد می باشد. همچنین بررسی تلفات عمقی نیترات در خاک نشان داد که بیشترین میزان تلفات مربوط به تیمار سنتی و به مقدار 1/25 درصد که از تمامی تیمار-های کود آبیاری بیشتر می باشد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36477_2baa6f9116e7ea8fbf67ce6f7b8dfbe6.pdf
2012-12-21
1181
1189
10.22067/jsw.v1391i0.17046
نیترات
ذرت
کارآیی مصرف آب
کودآبیاری جویچه ای
پخش سطحی
امیر
محسنی
amir.mohseni65@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
حسین
میرسید حسینی
mirseyed@ut.ac.ir
2
AUTHOR
فریبرز
عباسی
fa.abbasi@areo.ir
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
برهمکنش منبع نیتروژن و تنش خشکی در مرحله گلدهی ذرت بر جذب و کارایی نیتروژن و فسفر
اثر نیتروژن از منبع آلی و شیمیایی بر راندمان عناصر (نیتروژن و فسفر) در شرایط تنش آبی به خوبی مشخص نشده است. بنابراین آزمایشی مزرعهای با هدف تعیین اثر منابع مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر کارایی نیتروژن و فسفر در ذرت به صورت طرح کرتهای خرد شده به اجرا درآمد. کرتهای اصلی شامل تیمار آبیاری در دو سطح (آبیاری بدون تنش و قطع آب در مرحله گلدهی به مدت دو هفته) و کرتهای فرعی شامل کودهای نیتروژندار (کود گاوی: 8/40 تن در هکتار، مرغی: 3/13 تن در هکتار، اوره: 435 کیلوگرم در هکتار، تلفیق کود گاوی با اوره: به ترتیب 4/20 تن در هکتار و 217 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (عدم مصرف کود) بودند. نتایج نشان داد اثر تنش کم آبی و نوع کود بر جذب نیتروژن معنی دار بود؛ اما جذب فسفر فقط تحت تأثیر نوع کود قرار گرفت، بطوری که بالاترین جذب نیتروژن و فسفر با بکارگیری کود مرغی بدست آمد. همچنین برهمکنش تنش کم آبی با نوع کود بر کارایی زراعی نیتروژن و فسفر و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن معنی دار بود (01/0>P). اثر تنش کم آبی بر کارایی جذب نیتروژن و فسفر معنیدار نبود، ولی نوع کود بر این صفت اثر معنی داری داشت. کارایی فیزیولوژیک فسفر در اثر تنش آبی به طور معنیداری کاهش یافت. کارایی زراعی نیتروژن و فسفر و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن با مصرف کود مرغی و گاوی و تحت شرایط تنش کم آبی به طور معنیداری کمتر از آبیاری بدون تنش بود. به طور کلی بالاترین کارایی زراعی و جذب نیتروژن و فسفر با بکارگیری کود مرغی در شرایط آبیاری بدون تنش و یا تلفیق کود گاوی با اوره در شرایط تنش کم آبی بدست آمد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36482_d1cc0679380bab42e857bd940cdf31ae.pdf
2012-12-21
1190
1199
10.22067/jsw.v1391i0.17047
راندمان
کود
آبیاری
ذرت
سیف اله
فلاح
1
AUTHOR
فایز
رئیسی
f_raiesi@yahoo.com
2
دانشکده کشاورزی دانشگاه شهرکرد
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی تاثیر مقدار جریان رودخانه بر آبگیری زیرسطحی با محیط متخلخل در رودخانههای فصلی
جمعآوری جریان های زیر سطحی و یا جریان های ناچیز پایه در رودخانه های فصلی مناطق خشک در کشاورزی فاریاب یا کشت تکمیلی اراضی دیم اهمیت بسزایی دارد. از این رو استفاده از محیط متخلخل و شبکه زهکشی که قادر به انحراف جریان های سطحی و زیر سطحی می باشد، می-تواند بعنوان جایگزین روش های پرهزینه متداول آبگیری از این رودخانه ها مد نظر قرار گیرد. در این تحقیق مدلی آزمایشگاهی از سازه جمع آوری جریان و شبکه زهکشی برای انحراف جریان ساخته شد و در آن میزان جریان انحرافی با شبکه زهکشی با فواصل و عمق های متفاوت متاثر از دبی های مختلف جریان اصلی رودخانه مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد مقدار جریان انحرافی رابطه مستقیم با دبی ورودی بالادست دارد و با افزایش فاصله بین زهکشها (کاهش تعداد زهکش های موثر) دبی هر زهکش افزایش مییابد، بطوریکه با کاهش تعداد زهکش ها موثر به نصف دبی کل 35 درصد کاهش مییابد. دبی زهکش ها در طول محیط متخلخل روندی نزولی داشته و در دبی های اندک جریان اصلی، دبی زهکش های انتهایی به صفر میرسد. از بررسی اثر طول محیط متخلخل با تعداد یکسان زهکش موثر مشخص شد که دو برابر شدن طول محیط متخلخل باعث کاهش 5 درصدی در دبی انحرافی و سه برابر شدن طول محیط متخلخل کاهش 22 درصدی دبی انحرافی را به همراه دارد. در بررسی نحوه آرایش زهکش ها نیز مشخص گردید که استفاده از دو عمق زهکش همزمان با کوتاه تر شدن محیط متخلخل با توجه به کاهش 6 درصدی دبی نسبت به حالت تک عمقی، مناسب تر میباشد. در نهایت مدل های ریاضی رگرسیونی برای طراحی سازه آبگیر زیر سطحی با محیط متخلخل و شبکه زهکشی ارائه گردید.
https://jsw.um.ac.ir/article_36489_e358767373daf413b804cf111edf16ee.pdf
2012-12-21
1200
1214
10.22067/jsw.v1391i0.17049
آبگیر زیر سطحی
جریان زیر سطحی
محیط متخلخل
شبکه زهکشی
دبی ورودی
مدل رگرسیونی
رامین
منصوری
ramin_mansouri@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
کاظم
اسماعیلی
esmaili@um.ac.ir
2
AUTHOR
علی نقی
ضیائی
an-ziaei@um.ac.ir
3
AUTHOR
حسین
انصاری
ansary@um.ac.ir
4
AUTHOR
سعید رضا
خداشناس
khodashenas@um.ac.ir
5
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مدل سازی اثر طول دامنه بر ویژگی های فرسایش شیاری به کمک تابع گامای ناقص در منطقه احمد آباد مشهد
فرسایش شیاری که در نتیجه تمرکز رواناب در روی دامنه به وجود می آید، یکی از انواع فرسایش های آبی است که در مقیاس جهانی بیشترین مقدار هدر رفت خاک را به خود اختصاص داده است. از آنجا که طول دامنه یکی از عوامل مؤثر در میزان فرسایش می باشد، در این تحقیق سعی شد تغییرات عرض، عمق، سطح مقطع و فراوانی شیارها در طول دامنه مورد بررسی قرار گیرد. علاوه بر آن چگونگی تغییرات اجزاء اصلی تشکیل دهنده خاک با تغییر در طول دامنه بررسی شد. برای این منظور در روی دامنه هایی از منطقه احمد آباد مشهد که فرسایش شیاری در آن ها کاملا مشهود است، ترانسکت های 50 متری در طول های دامنه 10، 20، 30، 40 و 50 متری (نسبت به خط الراس) انتخاب شدند. در طول هر یک از ترانسکت ها، ویژگی های فرسایش شیاری اندازه گیری شدند. عدم برازش مدل های خطی، درجه دوم و درجه سوم بر داده های مشاهده ای بیانگر عدم توانایی این مدل ها در بیان ارتباط پارامتر های مورد بررسی با طول دامنه می باشند. ضمن آن که معادلات لگاریتمی هم از ضریب تبیین مناسبی برخوردار نبودند. بنابراین به منظور به دستآوردن رابطه مناسب بین پارامترهای مذکور از تابع ریاضی گامای ناقص استفاده گردید. این تابع به خوبی بر تمامی پارامترهای مورد بررسی (به جز فراوانی شیارها و میزان متوسط رس خاک) در سطح 5 درصد برازش یافت. بر اساس نتایج حاصل با افزایش طول دامنه، میزان متوسط شن موجود در خاک کاهش و متوسط میزان سیلت موجود در خاک، متوسط عمق و سطح مقطع شیارها افزایش یافت. همچنین با افزایش طول دامنه متوسط عرض شیارها افزایش و پس از آن کاهش یافت.
https://jsw.um.ac.ir/article_36496_217eac3ee72f19d48b95d7bee8cdb131.pdf
2012-12-21
1215
1225
10.22067/jsw.v1391i0.17050
فرسایش شیاری
طول دامنه
بافت خاک
تابع گامای ناقص
احمدآباد مشهد
سیده مطهره
حسینی
mosaedi@um.ac.ir
1
LEAD_AUTHOR
ابوالفضل
مساعدی
mosaedi@um.ac.ir
2
AUTHOR
کمال الدین
ناصری
klnaseri@um.ac.ir
3
AUTHOR
علی
گلکاریان
golkarian@um.ac.ir
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر بازدارنده نیترات سازی 3 و 4 دی متیل پیرازول فسفات بر جذب نیتروژن، اجزای عملکرد و عملکرد گندم در شرایط گلخانه
به منظور بررسی تاثیر بازدارنده نیتراتسازی 3 و 4 دی متیل پیرازول فسفات بر جذب نیتروژن، اجزای عملکرد، عملکرد و درصد پروتئین دانه گندم، آزمایشی گلدانی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با دو عامل نوع کود نیتروژنه (در چهار سطح: 1- عدم مصرف نیتروژن (شاهد) 2- اوره 3- سولفات نیترات آمونیوم 4- سولفات نیترات آمونیوم با بازدارنده نیتراتسازی 3 و 4 دی متیل پیرازول فسفات) و نوع خاک (10 نوع) در سه تکرار در دانشگاه شهرکرد بر روی یک رقم گندم بهاره (رقم بهار) در سال 1389 انجام شد. نتایج نشان داد کاربرد بازدارنده نیتراتسازی 3 و 4 دی متیل پیرازول فسفات به همراه سولفات نیترات آمونیوم منجر به افزایش معنی دار (05/0P
https://jsw.um.ac.ir/article_36501_b9e14357bb30109173963552ece37419.pdf
2012-12-21
1226
1235
10.22067/jsw.v1391i0.17051
اجزای عملکرد
بازدارنده نیتراتسازی
عملکرد
گندم (Triticum aestivum L.)
3 و 4 دی متیل پیرازول فسفات
شهرام
کیانی
shkiani2002@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
خصوصیات پرش هیدرولیکی با پله معکوس تحت زبریهای مصنوعی
پله معکوس، تغییر ناگهانی تراز کف کانال است که به منظور کاهش طول پرش هیدرولیکی، همچنین اطمینان از اینکه پرش هیدرولیکی تحت شرایط مختلف جریان از حوضچه آرامش خارج نمیشود، در شبکههای آبیاری و زهکشی استفاده میگردد. مهمترین خصوصیت در مورد پرشهائی که بر پله معکوس تشکیل میگردد، موقعیت شروع پرش از محل پله است. از آنجا که زبری کف حوضچه تاثیر قابل ملاحظهای در میزان طول حوضچه دارد، استفاده همزمان از پله معکوس به همراه زبری در کف کانال میتواند بر مشخصات پرش تاثیرگذار باشد. هدف از این پژوهش ارائه نتایج یک مطالعه آزمایشگاهی در زمینه پرش هیدرولیکی با بستر زبر به منظور بررسی اثر زبری بر پارامترهای پرش هیدرولیکی در پله معکوس میباشد. نتایج این مطالعه نشان داد وجود زبری در بستر باعث کاهش طول پرش به مقدار 36 درصد نسبت به پرش کلاسیک و 53 درصد نسبت به پرش در پله معکوس با بستر صاف گردیده است. مشاهدات و دادهها نشان میدهند که نسبت اعماق مزدوج تقریباً برابر همین نسبت در پرش کلاسیک بوده و اینکه نقطه شروع پرش در همه آزمایشها ثابت میباشد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36508_3096dc89992bc151d8330a1abcd0e427.pdf
2012-12-21
1236
1246
10.22067/jsw.v1391i0.17066
پرش هیدرولیکی
بستر زبر
استهلاک انرژی
حوضچه آرامش
پله معکوس
محمد جواد
نصر اصفهانی
mo.isfahani@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
محمود
شفاعی بجستان
m_shafai@yahoo.com
2
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
اثر مقیاس و نوع سامانهی طبقه بندی بر نتایج نقشه برداری خاک به روش ژئوپدولوژی (مطالعه ی موردی: منطقه ی دماوند، استان تهران)
ژئوپدولوژی، کاربرد روشمند تجزیه و تحلیل سطوح ژئومرفیک برای نقشه برداری خاک است که عوارض طبیعی زمین را متناسب با مقیاس، در یک سامانه ی سلسله مراتبی، منظم و استاندارد می نماید. در این راستا تأثیر مقیاس و نوع سامانه ی طبقه بندی خاک بر قابلیت اعتماد نتایج روش ژئوپدولوژی مورد پژوهش قرار گرفت. برای این منظور، دو محدوده ی مشابه A و B پس از تهیه ی نقشه ی تفسیری اولیه منطقه ای به وسعت 1500 هکتار در شرق دماوند بر روی عکس های هوایی با دو مقیاس 1:55000 و 1:40000، انتخاب شدند. سپس، متناسب با مطالعات نیمه تفصیلی خاک،به حفر خاک رخ در هر کدام از محدوده های مشابه مورد نظر اقدام گردید. با تشریح و نمونه برداری از همه ی افق های پیدایشی خاک رخ های مطالعاتی و انجام آزمایش های فیزیکی و شیمیایی لازم بر روی نمونه ها، رده بندی خاک رخ ها بر اساس سامانه ی رده بندی آمریکایی (تا سطح فامیل) و بر مبنای سامانهی طبقه بندی جهانی (تا سطح زیرواحد) نهایی گردید. نتایج، حاکی از تأثیر قابل ملاحظه ی مقیاس نقشه برداری بر نتایج روش ژئوپدولوژی بود؛ به طوری که میزان شباهت نسبی خاک های دو واحد مشابه گفتهشده در مقیاس 1:40000، همواره و در همه ی سطوح طبقه بندی، کمتر از مقیاس 1:55000 بود. از سوی دیگر، سامانه ی رده بندی خاک آمریکایی نسبت به سامانه ی طبقه بندی جهانی در برآورد میزان شباهت نسبی خاک های موجود در ژئوفرم های مشابه، از هم خوانی بالاتری با روش ژئوپدولوژی برخوردار بود. به طور کلی، روش ژئوپدولوژی هنوز قادر به برآورد و تعیین تغییرات کامل خاک ها و تعریف دقیق طبیعت بی نظم و درهم آن ها نمی باشد و کارایی این روش، محدود به مقیاس های نیمه تفصیلی و کوچک تر است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36515_b326edccef99ce6c9e67a2951c53bcee.pdf
2012-12-21
1247
1256
10.22067/jsw.v1391i0.17067
برون یابی
روش ژئوپدولوژی
مقیاس
واحد های مشابه
نقشه برداری خاک
زکیه
رشیدی کوچی
zakiehrashidi@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
عیسی
اسفندیارپور بروجنی
iesfandiarpour@yahoo.com
2
AUTHOR
علی
عباس پور
3
AUTHOR
اردوان
کمالی
a.kamali@vru.ac.ir
4
AUTHOR
علی اصغر
نادری
5
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
ارزیابی عملکرد زهکشی زیرزمینی با استفاده از مدل SWAP (مطالعه موردی شبکه زهکشی ران بهشهر)
به منظور ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی زیرزمینی، از مدل شبیه سازی شرایط غیرماندگار زهکشی، SWAP، استفاده شد. این مدل با استفاده از دادههای روزانه اندازهگیری شده به مدت 120 روز طی سال 1385، در شبکه زهکشی ران بهشهر که شامل عمق سطح ایستابی، دبی خروجی از زهکش، شوری عصاره اشباع خاک و شوری زه آب خروجی از زهکش بود، مورد واسنجی قرار گرفت. واسنجی مدل SWAP به روش مدل سازی معکوس و از طریق اتصال آن به مدل WinPEST انجام شد. به منظور واسنجی پارامترهای کمّی، دو تابع هدف به طور همزمان به منظور حداقل کردن اختلاف مقادیر شبیه سازی و اندازهگیری شده عمق سطح ایستابی و شدت زهکشی در نظر گرفته شد. همچنین برای واسنجی پارامترهای کیفی، تابع هدف کمینه کردن اختلاف بین مقادیر شبیهسازی و اندازهگیری شده شوری عصاره اشباع خاک تعریف شد. مقادیر شبیهسازی شده شدت تخلیه زهکش و سطح ایستابی تطابق خوبی با مقادیر اندازه گیری شده داشت. مقدار خطای مطلق برآورد سطح ایستابی و شدت زهکشی به ترتیب 7 و 4 درصد به دست آمد. زهکشی تجمعی اندازه گیری شده حدود 5/7 درصد (3/5 میلی متر) بیشتر از مقدار شبیه سازی شده بود. مدل SWAP همچنین توانست با دقت قابل قبولی شوری خاک و زه آب خروجی از زهکش را شبیهسازی نماید. نتایج این تحقیق نشان داد که با مدلسازی معکوس، عملکرد مدل SWAP به طور قابل توجهی بهبود یافت.
https://jsw.um.ac.ir/article_36521_4ee3870b3e79c1e273c4034648942361.pdf
2012-12-21
1257
1267
10.22067/jsw.v1391i0.17068
سطح ایستابی
شوری
مدل سازی معکوس
واسنجی
وحیدرضا
وردی نژاد
rezaverdinejad@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
حامد
ابراهیمیان
ebrahimian@ut.ac.ir
2
AUTHOR
حجت
احمدی
hojjat.a@gmail.com
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پهنه بندی حوضه دریاچه ارومیه از نظر خشکسالی با روش تجزیه به عامل ها
روش های تحلیلی کاهش ابعاد داده ها مانند PCA برای درک صحیحی از عوامل مؤثر بر تغییرات اقلیمی با توجیه قسمت مهمی از کل واریانس با تعداد محدودی از مولفه های اصلی، در برنامهریزی منابع آب حائز اهمیت است. روش تجزیه به عامل ها در این تحقیق به عنوان تصویرکننده فضای اطلاعات روی محورهای محدود و معین استفاده شده است. هدف اصلی این مطالعه پهنه بندی حوضه آبریز دریاچه ارومیه از نظر خشکسالی با روش تجزیه به عامل ها است. آمار بارش های ماهانه 30 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 2009-1972 استفاده شد. شاخص بارش استاندارد (SPI)، برای هر یک از ایستگاه های منتخب در دو مقیاس 3 و 12 ماهه به کار برده شد. تجزیه به عامل های مربوط به داده های SPI برای پهنه-بندی منطقه از نظر مشخصه های خشکسالی انجام گردید. همگنی نواحی به دست آمده با روش آماره S ویلتشایر بررسی شد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی SPI سه ماهه (دوازده ماهه) نشان داد که تعداد 5 (6) عامل ویژه بزرگتر از یک دارند و 08/68 (88/78) درصد از واریانس کل را در مجموع توجیه می کند. حوضه دریاچه ارومیه با توجه به ضرایب عامل ها پس از چرخش در مقیاس 3 ماهه (12 ماهه) به پنج (شش) ناحیه تفکیک شد. نتایج آزمون همگنی نشان داد که نواحی به دست آمده همگن هستند.
https://jsw.um.ac.ir/article_36527_86b9abb198f215786e68fb376acf0f0d.pdf
2012-12-21
1268
1276
10.22067/jsw.v1391i0.17069
مقدار ویژه
بردار ویژه
تجزیه به عامل ها
خشکسالی
مولفه های اصلی
ارومیه
SPI سه و دوازده ماهه
مرضیه
قربانی اقدم
ghorbani.aghdam@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
یعقوب
دین پژوه
dinpazhoh@tabrizu.ac.ir
2
دانشگاه تبریز
AUTHOR
احمد
فاخری فرد
fakheri@tabrizu.ac.ir
3
AUTHOR
صابره
دربندی
sdarbandi.tabrizu@yahoo.com
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
مقایسه برخی از شاخصهای بهینه بهرهوری آب در آبیاری تناوبی اراضی شالیزاری رشت
آب یکی از نهادههای اصلی کشت برنج محسوب میشود. هدف اساسی مدیریتهای نوین آبیاری برنج، افزایش بهرهوری آب مصرفی و صرفهجویی آب در اراضی شالیزاری میباشد. در این تحقیق، به منظور بهینهسازی مدیریت آبیاری تناوبی متناسب با نیاز آبی مراحل مختلف رشد گیاه برنج، یک مدل شبیهسازی- بهینهسازی ارائه شده است که قادر به حداکثرسازی نمایه بهرهوری تعرق، آب آبیاری و تبخیر-تعرق میباشد. عمق آب در هر نوبت آبیاری در مراحل استقرار، پنجهزنی، زایشی و رسیدگی و دوره تناوب آبیاری به عنوان متغیرهای تصمیم انتخاب شدند. شبیهسازی مراحل رشد گیاه، با استفاده از مدل هیدرولوژیکی کشاورزی SWAP و حل مدل بهینهسازی برای حداکثر نمودن بهرهوری، به روش الگوریتم ژنتیک انجام شد. در نهایت، مقادیر بهینه بهرهوری آب آبیاری، تعرق و تبخیر- تعرق به ترتیب 60/1، 90/2 و 33/1 کیلوگرم در متر مکعب بدست آمدند. پس از بررسی شاخصهای بهرهوری بهینه آب، به دلیل اعمال دور آبیاری متناسب با شبکه آبیاری سفیدرود و سهولت اندازهگیری آب ورودی، شاخص بهرهوری آب آبیاری از میان شاخصهای تعیین بهرهوری آب مناسبتر تشخیص داده شد. نتایج حداکثرسازی شاخص بهرهوری آب آبیاری نشان داد که عمق آب آبیاری 51، 29، 39 و 11 میلیمتر به ترتیب در مراحل استقرار، پنجهزنی، زایشی و رسیدگی با دوره تناوب 8 روز منجر به بهبود بهرهوری آب مصرفی برای برنج رقم هاشمی اراضی شالیزاری رشت میشود. نتایچ بهینهیابی نشاندهنده برتری آبیاری تناوبی بهینه در مقایسه با آبیاری غرقاب برنج است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36532_a5a4da9534de7960fc7821108958f7a0.pdf
2012-12-21
1277
1288
10.22067/jsw.v1391i0.17070
الگوریتم ژنتیک
برنج
بهرهوری آب
مدیریت آبیاری تناوبی
مدلSWAP
محبوبه
آقاجانی
1
LEAD_AUTHOR
مریم
نوابیان
navabian@guilan.ac.ir
2
دانشگاه تهران/ دانشگاه گیلان
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی و توسعه مدلهای برآورد تلفات انتقال در رودخانههای منتخب استان خراسان رضوی
بخشی از آب رودخانهها در حین حرکت به بستر رودخانه نفوذ مینماید. میزان آب نفوذ یافته به بستر، به ویژگیهای مختلف رودخانه بستگی دارد. همواره این سوال مطرح بوده که از میزان آب در حال جریان در یک رودخانه، چه مقدار آن به بستر رودخانه نفوذ کرده و در صورت فراهم بودن سایر شرایط، آبهای زیرزمینی را تغذیه میکند؟ در این ارتباط تعدادی از رودخانههای بخش جنوبی حوضه آبریز کشف رود شامل فریزی، زشک (شاندیز) و گلستان، واقع در شمال ارتفاعات بینالود، انتخاب شده و با اندازهگیری مستقیم جریان در دبیهای مختلف با دستگاه سرعتسنج (مولینه) در طول بهار سالهای 88، 89 و 90، در ابتدا و انتهای بازهای از رودخانه، واقع در ابتدای مخروطافکنه پایین دست حوضه آبریز هر رودخانه، میزان نفوذ آب به بستر رودخانهها با استفاده از تفاضل مقادیر دبی در ابتدا و انتهای بازه، محاسبه گردید. با برداشت پروفیل طولی و مقاطع عرضی و اجرای مدل Hec-Ras، مقادیر سطح نشت و محیط خیسشده در هر یک از بازهها تعیین گردید. رابطه نمایی معنیداری بین مقادیر درصد نفوذ و متغیرهای دبی در ابتدای بازه و متوسط محیط خیسشده بازه در هر کیلومتر طول بستر برای رودخانههای تحت بررسی بدست آمد. نتایج نشان داد با افزایش دبی، میزان درصد نفوذ در هر کیلومتر طول بستر کاهش مییابد. همچنین میزان شدت نفوذپذیری از غرب به شرق بهترتیب در رودخانه فریزی بیشترین و در رودخانه گلستان، کمترین مقدار است. با توجه به مقادیر نفوذ بدست آمده برای هر کیلومتر بستر، توسعه مدلی نمایی و مستقل از محیط خیس شده بستر، به فرم برای برآورد میزان دبی کاهش یافته در هر نقطه از مسیر هریک از رودخانههای یادشده، از نتایج دیگر این تحقیق است.
https://jsw.um.ac.ir/article_36539_7013795f1c10aa45a107e91c6b7281d8.pdf
2012-12-21
1289
1298
10.22067/jsw.v1391i0.17073
نفوذپذیری
مدل
کشفرود. Hec-Ras
رضا
غفوریان
rghafour@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
علی
باقریان کلات
alibagheriankalat@yahoo.com
2
AUTHOR
امیر گُرد
نوشهری
3
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
پیش بینی جریان رودخانه با استفاده از مدل غیرخطی سری زمانی دو-خطی (مطالعه موردی رودخانه های باراندوزچای و شهرچای ارومیه)
یکی از ابزار های مهم در مدل سازی و پیش بینی فرآیند های هیدرولوژیکی استفاده از مدل سازی و تحلیل سری های زمانی است. سری های تولید شده جریان رودخانه با استفاده از مدل های سری زمانی در مطالعات مختلفی نظیر خشکسالی، سیلاب، طراحی سیستم های مخازن و اهداف فراوان دیگر قابل استفاده می باشد. با توجه به این که فرآیند جریان رودخانه می تواند در مقیاس های مختلف زمانی و مکانی غیرخطی باشد، استفاده از مدل های غیرخطی سری های زمانی بسیار مفید خواهد بود. هدف از این تحقیق، به کار گیری مدل سری زمانی غیر خطی بی لینیر در پیش بینی جریان رودخانه بوده که بدین منظور از داده های 31 و 39 ساله دبی جریان ماهانه دو رودخانه ، به ترتیب شهر چای و باراندوزچای ارومیه واقع در استان آذربایجان غربی استفاده شده است. که مساحت حوضه آبریز باراندوزچای و شهرچای به ترتیب 1203 و 636 کیلومترمربع می باشد. نتایج این تحقیق نشان داد که در دو رودخانه مورد مطالعه مدل غیر خطی بی لینیر، به دلیل خطای کمتر نسبت به مدلهای خطی ARMA کارآیی بهتری داشته است. اما خطای مدل دو-خطی برازش شده برای رودخانه باراندوزچای برابر 605/1 و رودخانه شهرچای معادل 920/1 بوده که علت کم بودن خطای مدل رودخانه باراندوزچای ممکن است طولانی بودن دوره آماری این ایستگاه و یا تغذیه این رودخانه از چشمه ها و منابع آب های زیرزمینی باشد.
https://jsw.um.ac.ir/article_36547_95293f017e1b9a3356c3e550360c1a02.pdf
2012-12-21
1299
1307
10.22067/jsw.v1391i0.17074
پیش بینی
دبی جریان
مدل ARMA
مدل دو-خطی
غیرخطی
هادی
ناوه
naveh2011@gmail.com
1
LEAD_AUTHOR
کیوان
خلیلی
khalili2006@gmail.com
2
AUTHOR
محمد تقی
اعلمی
mtaalami@tabrizu.ac.ir
3
AUTHOR
جواد
بهمنش
j.behmanesh@urmia.ac.ir
4
AUTHOR
ORIGINAL_ARTICLE
بررسی عوامل مؤثر بر ضریب مانینگ در رودخانه ها و ارائه ی رابطه ای جدید جهت تخمین آن (مطالعه ی موردی: رودخانه ی فریزی)
یکی از مهم ترین مباحث در مهندسی رودخانه، تخمین ضریب مقاومت جریان است. روش های مختلفی برای تخمین این ضریب، ارائه شده است که عمدتاً برای شرایط خاص هر رودخانه کاربرد دارند. در این مطالعه مجموعهای از اطلاعات هیدرولیکی و هندسی رودخانه فریزی که در محدوده مورد مطالعه، رودخانه دارای بستر شنی میباشد گردآوری شد. در این مقطع، باید جریان یکنواخت، آشفته، بطور هیدرولیکی زبر، بدون موانع و گیاهان و نیز بدون فرم های بستر باشد تا بتوان اثرات این موارد را بر مقاومت جریان کم کرد و فرض کرد که مقاومت جریان عمدتاً ناشی از اندازه ذرات بستر میباشد. نتایج نشان داد، علاوه بر دانه بندی مصالح بستر، رفتار هیدرولیکی جریان نیز در محاسبه ضریب زبری مؤثر است. به همین منظور با انجام آنالیز ابعادی، مشخص شد، عدد فرود جریان می تواند به عنوان پارامتر بیانگر این رفتار در نظر گرفته شود، علاوه بر عدد فرود، شعاع هیدرولیکی و قطر متوسط ذرات بستر نیز در تخمین ضریب زبری مؤثرند. بررسی بیشتر در این مورد نشان داد، ضریب زبری جریان نسبت عکس با عدد فرود دارد. در نهایت رابطه ای ارائه شد که قادر است با دقتی مناسب (993/0=R2) ضریب زبری را تخمین بزند.
https://jsw.um.ac.ir/article_36553_e65f11d73efb3a5ef9d90498d0a96856.pdf
2012-12-21
1308
1317
10.22067/jsw.v1391i0.17076
مهندسی رودخانه
آنالیز ابعادی
عدد فرود
رودخانه فریزی
علی اکبر
عباسی
ak_abbasi@yahoo.com
1
LEAD_AUTHOR
محمد
ملک نژاد یزدی
2
AUTHOR