تدوین مدل رایانه ای مبتنی بر بیلان آب خاک به منظور برآورد بارش مؤثر در زراعت گندم دیم (مطالعه موردی: استان فارس)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تهران

چکیده

تخمین بارش مؤثر یکی از مؤلفه های اصلی بهره برداری زراعی از آب باران، برنامه ریزی برای آبیاری در زراعت آبی و تعیین نوسانات تولید در زراعت دیم به منظورهای مدیریت اقتصاد کلان کشور است. در تحقیق حاضر، به منظور برآورد بارش مؤثر در کشت گندم دیم یک مدل دولایه ای بیلان آب خاک مبتنی بر رهیافت جدید طراحی و تدوین گردید. در رهیافت حاضر، فرض شده است که علاوه بر آب ذخیره شده در ناحیه ریشه، آن بخش از آب موجود در حدفاصل منطقه قدیم (روز قبل) و جدید (روز فعلی) توسعه ریشه نیز در محاسبه بارش مؤثر روز فعلی در نظر گرفته شود. توانایی بیشتر رهیافت حاضر در تعیین بخشی از تغییرات در میزان محصول گندم دیم که توسط تغییرات در میزان بارش مؤثر قابل توجیه است، گواهی بر برتری نسبی این رهیافت بر رهیافت های موجود می باشد. در ادامه با استفاده از داده های هواشناسی روزانه 12 ایستگاه استان فارس (دوره آماری2000-1999 تا 2009-2008) و با بهره گیری از مدل تدوین شده بر اساس مدل تدوین شده مبتنی بر رهیافت پیشنهادی مقادیر بارش مؤثر در کشت گندم دیم محاسبه شد. نتایج حاکی از آن است که مقادیر متوسط بارش مؤثر در زراعت گندم دیم از 6/112 میلی متر در ایستگاه آباده تا میزان 4/269 میلی متر در ایستگاه سد درودزن تغییر می کند. همچنین مشخص شد که در قسمت های شمال و شمال غرب استان فارس درتامین بارش مورد نیاز، موفقیت بیشتری در تولید محصول گندم دیم وجود دارد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

A Computer Model Based on Soil-Water Balance for Estimating The Effective Rainfall in Dryland Wheat Crop (The Case Study of Fars Province)

نویسندگان [English]

  • J. Rahimi
  • A. Khalili
  • J. Bazrafshan
Department of Irrigation and Reclamation Engineering, University of Tehran, Karaj,
چکیده [English]

The estimation of effective rainfall is an important technique for exploiting the rainwater resource, planning for irrigation in irrigated agriculture, and determining changes in dryland wheat products for country's macroeconomic management. In this research, a two-layer soil-water balance model based on a new approach has been formulated to estimate the effective rainfall in dryland wheat crop. In this model, it is assumed that, in addition to the soil moisture retained on root zone on before day, also that part of water saved between the previous and current root-zone development add to the effective rainfall at current day. Greater ability of current approach to determine changes in wheat yields, which can be justified by changes in effective rainfall, confirms superiority of the current approach. Besides that, In order to estimate the effective rainfall in dryland wheat crop by this approach, daily climatic records during statistical period (1999-2000 till 2008-2009) from 12 meteorological stations of Fars province were collected. Results indicated that among the studied stations the amount of mean annual effective rainfall in dryland wheat crop changes from 296.4 (mm) in Doroodzan dam station to 112.6 (mm) in Abadeh station. Also, it is assumed that production of dryland wheat crop at north and northwest of Fars province is more success than other parts, due to satisfactory supply of effective rainfall.

کلیدواژه‌ها [English]

  • effective rainfall
  • Rain fed wheat crop
  • Soil-water balance model
  • Fars province
CAPTCHA Image