نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• میرحسن رسولی صدقیانی
• ابراهیم سپهر

دانشگاه ارومیه

چکیده

چکیده
تغییرات شیمیایی و بیولوژیکی در ریزوسفر بدنبال استفاده از کودهای آلی نظیر لجن فاضلاب و کودهای دامی فرایندهای مهمی هستند که می‌توانند معدنی‌شدن و فراهمی نیتروژن و سایر عناصر غذایی گیاه را تحت تاثیر قرار دهند. به‌منظور بررسی نقش لجن فاضلاب و کودهای دامی در رشد، تأمین نیتروژن و خصوصیات ریزوسفر یک آزمایش گلخانه ای به صورت فاکتوریل با استفاده از پنج تیمار ضایعات آلی (لجن فاضلاب، کود مرغی، کود گاوی، کود گوسفندی و شاهد) در ریزوسفر و غیرریزوسفر گیاهان ذرت و آفتابگردان در سه تکرار انجام گردید. نتایج نشان داد که مقدار جذب عناصر N، P، K، Ca، Mg، Fe، Mn، Zn و Cu از تیمار لجن بطور معنی داری بالاتر از سایر کودهای مورد مطالعه بود. همچنین آفتابگردان درمقایسه با ذرت، مقادیر بیشتری N، P، K، Ca و Cu را جذب نمود، که می تواند بیانگر توانایی بالای آفتابگردان در جذب این عناصر از خاک باشد. بیشترین مقدار ازت معدنی شده در ریزوسفر و غیرریزوسفر بترتیب در تیمارهای کود مرغی (8/214 میلی گرم در کیلوگرم) و لجن فاضلاب (5/227 میلی گرم در کیلوگرم) حاصل شد. ازت معدنی شده به ویژه مقدار نیترات در ریزوسفر گیاه آفتابگردان بیشتر از ذرت بوده و این پدیده نشان دهنده بالاتر بودن فعّالیت میکروبی بویژه میکروارگانیسم‌های نیتریفیکاتور در ریزوسفر آفتابگردان و افزایش فرایند معدنی شدن و نیتریفیکاسیون بود. معدنی‌شدن خالص (Nm) در ریزوسفر بالاتر از غیرریزوسفر بود بطوری‌که جمعیت میکروبی در ریزوسفر ذرت و آفتابگردان به‌ترتیب 7/3 و 3/2 برابر نمونه‌های غیرریزوسفری بود. تیمارهایی که لجن فاضلاب دریافت کرده‌بودند در مقایسه با سایر کودهای آلی جمعیت میکروبی بالاتری را نشان دادند. در ریزوسفر در تیمارهای کودمرغی و لجن فاضلاب پدیده معدنی‌شدن خالص و در مورد کودهای گاوی و گوسفندی ایموبیلیزاسیون خالص (Ni) اتفاق افتاد. همچنین در غیرریزوسفر به استثنای لجن فاضلاب در بقیه کودهای دامی ایموبیلیزاسیون خالص (Ni) مشاهده گردید. بیشترین مقدار ازت معدنی‌شده کل در ریزوسفر (مجموع مقادیر نیتروژن معدنی شده موجود در خاک در پایان آزمایش و نیتروژن معدنی جذب شده توسط گیاه) بترتیب بصورت کود مرغی > لجن فاضلاب > کودگوسفندی ≥ کود گاوی بود.

واژه های کلیدی: لجن فاضلاب، کود گاوی، کود گوسفندی، کود مرغی، معدنی شدن ازت، ریزوسفر

عنوان مقاله [English]

The Effect of Sewage Sludge and Manures Application on Nitrogen Mineralization and Rhizosphere Characteristics in Corn and Sunflower Plants

نویسندگان [English]

• M. Rasouli-Sadaghiani
• E. Sepehr

Faculty of Agriculture, Urmia University

چکیده [English]

Abstract
Biological and chemical changes in rhizosphere following organic residues as well as manures application are important processes which influence nitrogen mineralization and nutrients bioavailibity in soils. This study was done to evaluation of organic residues effect on growth, nitrogen supply and rhizosphere characteristics of corn and sunflower plants in greenhouse experiment using sewage sludge (SS), poultry (Pl), cattle (Ct) and sheep (Sh) manures. The results showed plants acquired significantly more N, P, K, Ca, Mg, Fe, Mn, Zn and Cu in SS treatment than other manures. Sunflower in comparison with corn plants showed higher N, P, K, Ca and Cu uptake, which can be attributed to its higher nutrient-uptake efficiency. The highest mineralized nitrogen in rhizosphere and non-rhizosphere soil were achieved in Pl (214.8 mg kg-1) and SS (227.5 mg kg-1), respectively. Mineralized N in particular nitrate was observed at high concentration in rhizosphere compared to non-rhizosphere soil, which indicate higher microbial activity including nitrificators and high mineralization processes in sunflower rhizosphere. Net nitrogen mineralization (Nm) in rhizosphere was higher than that in non-rhizosphere which the microbial population in corn and sunflower rhizosphere were 3.7 and 2.3 times higher than non-rhizosphere soil, respectively . Treatments applied with SS showed the highest microbial activity compared to other organic residues. At rhizosphere, net nitrogen mineralization was occurred in Pl and SS treatments whereas Ct and Sh applied soil showed nitrogen net immobilization. Except for SS, all applied residues showed net immobilization in non-rhizosphere soil. The highest total mineralized N (mineralized N exist in soil and absorbed N by plants) were as fallows in treatments: Pl> SS> Sh> Ct.

Keywords: Sewage sludge, Manures, Nitrogen mineralization, Rhizosphere