نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
چکیده
خشکسالی یکی از پیچیده ترین و از طرف دیگر ناشناخته ترین بلایای طبیعی است که اثرات سوء اقتصادی آن در کشاورزی دیم، سریع تر از سایر بخش ها آشکار می شود. در این تحقیق برای پایش خشکسالی هم از منظر هواشناسی و هم از دیدگاه کشاورزی، به بررسی موضوع پرداخته ایم. از شاخص های هواشناسی، شاخص استاندارد شده بارش (SPI) در مقیاس زمانی یک ماهه برای ایستگاه سینوپتیک بجنورد انتخاب، تعیین و تحلیل گردید. نتایج شاخص SPI بدست آمده از داده های بارش ایستگاه مذکور و همچنین روند تغییرات خشکسالی در دوره (1375-1384)، نشان می دهد که به غیر از سال های 1375، 1377، 1378 و 1379 که خشکسالی های شدید و خیلی شدید با فصل رشد گندم دیم در منطقه بجنورد (بطور متوسط اوایل آبان تا اواخر خرداد)، همزمان بوده است، در سایر سال ها در فصل رشد محصول خشکسالی هواشناسی رخ نداده یا در حد نزدیک به نرمال بوده است. دوره 8/1377 الی 2/1378 به عنوان خشک ترین دوره و دوره 8/1383 الی 8/1384 به عنوان مرطوب ترین دوره بوده است. شاخص های هواشناسی از جمله شاخص SPI یا تنها تابعی از بارش بوده و یا مقیاس زمانی بلندمدت را درنظر می گیرند، در نتیجه برای پایش وضعیت تنش رطوبتی محصول در مقیاس های زمانی کوتاه (روزانه یا هفتگی)، کارآیی لازم را ندارند. لذا، با هدف پایش خشکسالی کشاورزی، و دخالت دادن اثر دما در کنار بارش، شاخص رطوبتی محصول (CMI) در مقیاس زمانی هفتگی نیز انتخاب و تعیین گردید. برای این منظور داده های هواشناسی ایستگاه سینوپتیک بجنورد در طی 10 سال (1375- 1384) استفاده شد. نتایج شاخص CMI ، نشان می دهد که در آخرین هفته پر شدن دانه (تقریباً هفته اول خرداد)، خشکسالی خیلی شدید (7/2- < CMI
عنوان مقاله [English]
The Management of Supplementary Irrigation for Rainfed Wheat During the Drought Periods Using Crop Moisture Index
نویسندگان [English]
- N. Khalili
- K. Davari
- H. Ansari
- A. Alizadeh
Ferdowsi university of Mashhad
چکیده [English]
Abstract
Drought is one the most complicated and unknown natural disasters and rainfed agriculture is often the first sector to be affected by drought. In this research, we consider the drought monitoring from both meteorological and agricultural points of view. We have selected Standardized Precipitation Index (SPI) among the meteorological indices, with a one month time scale for the synoptic station of Bojnurd. Although there are few exceptions in during (1996-2005) in 1996, 1998, 1999, and 2000, in which the severely and extremely dry category have been matched to the growth season of the rainfed, the results of SPI index from precipitation data of this station and the trend of drought variations from 1996 to 2005 show that in Bojnord synoptic station, the meteorological drought has not happened in the growth season of the rainfed wheat (23 Oct. To 17 June) or at least it has been near normal category. The periods from June 1998 to May 1999 and from June 2004 to June 2005 have been the driest and wettest periods, respectively. The meteorological indices such as SPI, either are only the function of precipitation, or consider a long term time scale. In the first case they do not give a comprehensive analysis on the drought phenomena and cannot give be used for the monitoring of the crop moisture situation and in the later case, they are not applicable for short term time scales such as daily or weekly monitoring. Therefore, to monitor the agricultural drought and influence the other factors such as the temperature along with precipitation, the crop moisture index (CMI) has been introduced for weekly monitoring. To achieve this goal, we have used the climatic data of Bojnord synoptic station over ten years from 1996 to 2005. The results from CMI index show that in the last week of grain filling, around the last week of May, extremely drought (-2.7>CMI>-3) has happened. Also, during the crop maturity, a exceptional drought has been monitored with CMI
)
ارسال نظر در مورد این مقاله