نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه فردوسی مشهد
چکیده
سیلاب های سریع در مناطق خشک و نیمه خشک به دلیل رگبار سریع وقوع می‌یابند و دارای زمان پایه کوتاه و نقطه اوج بالا می‌باشند. بررسی رفتار بار بستر منتقل شده تحت تاثیر چنین سیلاب هایی به پایین دست که بر ویژگی های رودخانه تاثیرگذار است از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد. در این تحقیق، به ارزیابی آزمایشگاهی اثر سیلاب ناگهانی بر میزان بار بستر انتقالی به پایین دست از طریق مدل پرداخته شده است. جریان‌های ورودی از نوع مثلثی و به دو صورت متقارن و نامتقارن در نظر گرفته شد. زمان پایه آب‌نمود ها ثابت و برابر با 90 ثانیه و دبی اوج آن ها از 58/6 تا 18/16 لیتر در ثانیه در نظر گرفته شد. ذرات رسوبی مورد استفاده به‌عنوان بار بستر، رسوبات یک‌نواخت با قطر متوسط 5/2 میلی متر بود که در سه شیب کانال 005/0، 01/0 و 02/0 مورد آزمایش قرار گرفت. نتایج نشان داد بین مقدار اوج آب‌نمود جریان و مقدار بیشینة رسوب‌نمود، تاخیر زمانی معادل با 5 تا 11 درصد زمان پایه آب‌نمود وجود دارد. هم‌چنین شیب کانال و دبی اوج آب‌نمود جریان ورودی، تاثیر قابل توجه ای در میزان انتقال رسوب به پایین دست و فرسایش بالادست داشته چنان‌که با دو برابر شدن شیب کف (از 005/0 به 01/0)، میزان بار رسوبی 5/1 برابر و با چهار برابر شدن شیب کف کانال (از 005/0 به 02/0)، حدودا 5 برابر گردید. هم‌چنین بار رسوبی انتقال یافته تحت تاثیر آب‌نمود های مثلثی متقارن بیش‌تر از آب‌نمود های مثلثی نامتقارن بود.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
Comparison of the Effects of Flow Pattern and Bed Slope on Sediment Transport in Laboratory Conditions
نویسندگان [English]
- Ashkan Alebouyeh
- Saeed Reza Khodshenas
چکیده [English]
Flash flood is due to rapid precipitation in arid and semi-arid areas. This flood is example of unsteady flow which has hydrograph with little time duration and high discharge. Investigation behavior of these floods is very important on sediment transport and characteristics streams. In this research evaluated the effect of flash floods on bed load transported to downstream. The input hydrographs are symmetric and Asymmetric triangles. Time duration of hydrograph was selected 90 second and constant and the maximum discharge were changed 6.58 to 16.18 l/s. The median size of particles is 2.5 mm; three bed slopes 0.005, 0.01 and 0.02 were select in these experiments. The results show that a temporal lag was found between the flow hydrographs peak and the sediment hydrograph peak. The temporal lag was found to be about equal to 5 - 11% of flow hydrograph duration. Also bed slope and maximum discharge of hydrograph are effect on upstream erosion and transportation of sediment to downstream. Since increases the bed slope from 0.005 to 0.01 increased 50% bed load transported and with two times the slope it show increase 400% in bed load transported. Bed load transported to downstream with symmetric triangle hydrographs more than symmetric triangle hydrograph.
کلیدواژه‌ها [English]
- Flash Flood
- Unsteady flow
- Arid Area
- Triangle Hydrograph
- Bed load
)
ارسال نظر در مورد این مقاله