مقایسه ی زمین‌آماری و مرسوم در تعیین تغییرات برخی از ویژگی‌های خاک سطحی (مطالعه ی موردی: جیرفت، استان کرمان)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• محمد کلکلی ¹
• علی رضا کریمی ²
• غلامحسین حق نیا ¹
• عیسی اسفندیارپور بروجنی ³

¹ دانشگاه فردوسی مشهد

² فردوسی مشهد

³ ولی عصر (عج) رفسنجان

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.23408

چکیده

نقشه‌های خاک، منابع رایج اطلاعات خاک برای ارزیابی اراضی و برنامه‌های آمایش سرزمین می‌باشند. هدف از این مطالعه، ارزیابی قابلیت روش‌ زمین آماری و مرسوم در تهیه‌ی نقشه‌ی‌ برخی ویژگی‌های فیزیکی (سیلت، شن و رس) و شیمیایی (کربنات کلسیم معادل و اسیدیته) خاک بود. برای این منظور، بر اساس تفسیر عکس‌‌های هوایی و تصاویر ماهواره‌ای و بازدیدهای صحرایی، 5 واحد ژئوپدولوژیک در منطقه‌ای به وسعت تقریبی 12 کیلومتر مربع در جنوب جیرفت شناسایی شد. تعداد 100 نمونه‌ی خاک سطحی (صفر تا 20 سانتی‌متر) در قالب یک الگوی نمونه‌برداری شبکه‌ا ی منظم، به فواصل 500×250 متر برداشت گردید. نتایج مقایسه‌ی میانگین ویژگی‌های خاک بین واحدهای ژئوپدولوژیک نشان داد که این واحدها، حداقل از نظر یک یا چند ویژگی با یکدیگر تفاوت دارند. تفاوت ویژگی‌ها بین واحدهای مختلف به‌دلیل تفاوت در فرآیندهای ژئومرفیک در واحدها است. نقشه‌های موضوعی (پیوسته) تهیه‌شده از ویژگی‌ها به روش کریجینگ معمولی نیز تغییرات را به‌صورت پیوسته و هماهنگ با تغییرات فرآیندهای ژئومرفیک نشان داد؛ ولی تغییرات بین واحدها که در طبیعت به‌سادگی و به‌ویژه در مرز واحدها قابل تشخیص است و در مساحت‌های بزرگ برای مدیریت مناسب هستند، توسط روش زمین‌آمار آشکار نشد. با توجه به نتایج این مطالعه می‌توان پیشنهاد کرد که به‌منظور بررسی تغییرپذیری ویژگی‌های خاک در مساحت‌های بزرگ (نقشه‌های کوچک‌مقیاس) و برای تسریع در کار و کاهش هزینه‌ها از روش‌های مرسوم و در مساحت‌های کوچک (نقشه‌های بزرگ‌مقیاس) از روش‌های زمین‌آماری استفاده کرد.

کلیدواژه‌ها

• نقشه‌برداری خاک
• تغییرپذیری مکانی
• روش نقشه‌برداری سنتی خاک
• کریجینگ

20.1001.1.20084757.1393.28.2.11.9

عنوان مقاله [English]

Comparison of Geostatistical and Conventional Mapping Methods in Determining the Variation of Selected Soil Properties (Case study: Jiroft, Kerman Province)

نویسندگان [English]

• Ali reza Karimi ²
• Isa Esfandiarpour Borujeni ³

¹

² ferdowsi university of mashhad

³

چکیده [English]

Soil maps are the common sources of soil information for land evaluation and land use planning. The objective of this study was to evaluate the capability of conventional and geostatistical methods for mapping selected physical (sand, silt and clay) and chemical (carbonate calcium equivalent and pH) soil properties. Based on interpretation of aerial photographs, satellite images and field observations, five geopedologic map units were identified in an area of about 12 km2 in southern Jiroft. 100 surface soil samples (0-20 cm) were taken from a regular grid of 500 × 250 m. The results indicated that geopedological map units were significantly different in at least one soil property. Differences of characteristics between units are resulting differences in geomorphic processes. Continuous soil maps prepared by the ordinary kriging also revealed continuous variations of characteristics in accordance with the changes in geomorphic processes. However, variations between units obviously recognizable in the boundary of units were not revealed by the geostatistical method. Based on results of this study, the conventional method is proposed for large areas (small scale maps) and geostatisticals method for small areas (large scale maps) are proposed for soil mapping.

کلیدواژه‌ها [English]

• Soil mapping
• Spatial variability
• Traditional soil mapping
• Kriging