نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات تهران
2 مرکز تحقیقات کشاورزی استان فارس
3 دانشگاه تهران
چکیده
چکیده
فرسایش آبکندی یکی از انواع فرسایش آبی است که به دلیل تولید رسوب و خسارات فراوان به اراضی، راه ها و سازه های عمرانی در استان فارس، از اولویت بالایی برخوردار است. در این تحقیق 15 آبکند فعال و معرف انتخاب و ویژگی های مورفومتریک حوزه آبخیز، خاک، پوشش گیاهی و اقلیم اندازه‌گیری شد. جهت تعیین عوامل موثر در گسترش و رسوب زایی آبکند ها، رابطه بین حجم آبکند به عنوان متغیر وابسته و ویژگی های آبکند نظیر طول، عرض، عمق، ویژگی های آبخیز نظیر مساحت، شیب، ضریب شکل، دانه بندی ذرات خاک، درصد پوشش گیاهی و حداکثر بارش 24 ساعته به عنوان متغیرهای مستقل با استفاده از روش رگرسیون گام به گام در نرم افزار SPSS (نسخه 13) مورد تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان می دهد، رسوب تولیدی ناشی از گسترش آبکند ها در کنارتخته، تابع پنج متغیر درصد رس، شن، سیلت، شیب و پوشش گیاهی در آبخیز واقع در بالای پیشانی آبکند ها است. این نتیجه دلالت بر تاثیر عامل خاک، زمین شناسی و ویژگی های حوزه آبخیز بر تولید رسوب ناشی از فرسایش آبکندی دارد. نقش عامل خاک و زمین شناسی مهم تر از ویژگی های حوزه آبخیز بود. بررسی آستانه توپوگرافی نشان داد که به علت مثبت شدن نمای رابطه توانی (b) فرآیند رواناب زیرسطحی در گسترش آبکند های این منطقه غالب است. این نتایج نیز، بیانگر تاثیر بیشتر ویژگی سازند زمین شناسی در تولید رسوب ناشی از فرسایش آبکندی است. غالب بودن فرآیند هیدرولوژیک زیرسطحی با مشاهدات میدانی از فرسایش تونلی، و نقش انحلال در ایجاد و گسترش آبکند ها تطبیق دارد.
واژه‌های کلیدی: فرسایش آبکندی، تولید رسوب، آستانه توپوگرافی، کنارتخته، استان فارس
عنوان مقاله [English]
Determining Effective Factors on Gully Development in Konartakhte Region, Fars Province
نویسندگان [English]
- S.M. Soleimanpour 1
- M. Soufi 2
- H. Rahimi 3
1 Azad University, science & research unit- Tehran
2 Fars Research Center for Agriculture and Natural Resources
3 Natural Resources Faculty of Tehran University
چکیده [English]
Abstract
Gully erosion is a kind of water erosion that has high priority in Fars Province due to sediment production and enormous damages to land, roads and infrastructures. In this study, 15 gullies were selected and their morphometric characteristics, such as catchment area, soil, cover vegetation and climate were measured. In order to determine influential factors on the sediment production and gully development, relationship between gully volume as dependent variable and gully characteristics such as, length, width, depth and watershed characteristics such as area, slope, form factor, particle size, vegetation cover and maximum raining during 24 hour as independent variables were analyzed by using step wise method in SPSS (recipe 13) software. The results revealed that sediment production due to gully development was related to five variables of clay, sand, silt, slope and cover vegetation of the watershed above the gully heads. This result implied on the impact of the characteristics of soil, geology and watershed on the sediment production of gullies. Impact of soil and geologic factors indicated were more important than watershed characteristics. Investigation on the topographic threshold indicated that positive environmental than exponent implied that sub surface runoff is dominant on gully development. These results also indicate the impact of field observations proved the dominance of subsurface acting due to tunneling the geological formation on the gullies sediment yield.
Keywords: Gully Erosion, Sediment Yield, Topographic Threshold, Konartakhte, Fars Province
)
ارسال نظر در مورد این مقاله