TY - JOUR ID - 39832 TI - شناسایی رژیم بارش ناحیه خزری JO - آب و خاک JA - JSW LA - fa SN - 2008-4757 AU - عساکره, حسین AU - ورناصری قندعلی, نسرین AD - استاد اقلیم شناسی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران AD - دانشجوی دکتری تغییرات آب و هوایی، دانشگاه زنجان، زنجان، ایران Y1 - 2021 PY - 2021 VL - 35 IS - 3 SP - 445 EP - 459 KW - رژیم بارش KW - ناحیه خزری KW - نمایه ضریب تغییرات KW - نمایه فصلی KW - نمایه یکنواختی DO - 10.22067/jsw.2021.67063.0 N2 - در پژوهش حاضر با استفاده از داده­های روزانه 385 ایستگاه ‌همدید، اقلیم‌شناسی و باران­سنجی سازمان هواشناسی کشور و ایستگاه‌های باران­سنجی وزارت­نیرو طی بازة زمانی 2016-1966 جنبه­های پنهان بارش و رژیم بارشی ناحیه خزری مورد بررسی قرار گرفت. در ابتدا نقشه‌های بارش روزانه با تفکیک مکانی 3 × 3 کیلومتر ایجاد شد و برای هر پیکسل ایجاد شده در نقشه، افت­و­خیز سینوسی بارش 12 ماه سال براساس روش همسازها بررسی گردید. به­منظور شناسایی الگوهای مکانی بارش براساس سهم تناوب­های مختلف و نیز پهنه­بندی آن از شگرد تحلیل خوشه­ای استفاده­شد. سپس نمایه یکنواختی و فصلی بارش برآورد شد. نتایج نشان می­دهد، بیش­ترین ضریب­تغییرپذیری ماه­به­ماه بارش در خط ساحلی دریای خزر می­باشد. این وضعیت گویای تغییرات فراوان ماه­به­ماه و عدم ثبات فصل بارشی در این مناطق است، با دور شدن از خط ساحلی ضریب تغییرات نیز به­تدریج کاسته می­شود به‌طوری­که، کمینه آن در بخش­هایی از ارتفاعات البرز می­باشد. این امر گویای فعالیت سامانه‌های متنوع باران­زایی و یا حداقل تداوم سامانه­های باران­زا در این نقاط و ثبات فصل بارشی است. نمایه یکنواختی نشانگر این است، در بخش­های ساحلی دریای خزر توزیع بارش متمرکزتر است و با پیشروی به‌سمت مناطق جنوبی ناحیه توزیع زمانی بارش یکنواخت­تر می­گردد. نمایه­فصلی بارش بیانگر وجود سه نوع رژیم بارش است. کم­ترین وسعت مکانی مربوط به رژیم بارش یکنواخت می­باشد، که در بخش­های کوچکی از ارتفاعات البرز دیده­می­شود. گسترده­ترین رژیم بارشی مربوط به رژیم یکنواخت با یک فصل مرطوب­تر است. این رژیم بارشی در شرق و غرب ناحیه و جنوب دریای خزر مشاهده می­شود. رژیم سوم که به رژیم عمدتاً فصلی با یک فصل خشک کوتاه مربوط می­باشد، خط ساحلی دریای خزر، بخش­هایی از ارتفاعات تالش و بخش کوچکی از شرق ناحیه را پوشش می­دهد. UR - https://jsw.um.ac.ir/article_39832.html L1 - https://jsw.um.ac.ir/article_39832_f26e9f79fe76c4946e508a5c5fd7207b.pdf ER -