نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
چکیده
در این تحقیق به بررسی تأثیر پدیده اِنسو بر تغییرات تبخیر و تعرق مرجع ((ET0 در مقیاس‌‌های ماهیانه، فصلی و سالانه با استفاده از شاخص نوسانات جنوبی (SOI) پرداخته می‌شود. بدین منظور 13 شهر واقع در اقلیم های سرد کشور با طول دوره آماری 50 سال (2006-1957) جهت این مطالعه انتخاب شد. در ابتدا، مقادیر متوسط ماهیانه، فصلی، و سالیانه تبخیر و تعرق مرجع با استفاده از روش استاندارد توصیه شده سازمان فائو برای ایستگاه‌های تحت مطالعه محاسبه شد. سپس مقادیر SOI در فازهای النینو، لانینا و نرمال از یکدیگر تفکیک و میانگین اختلاف مقادیر ET0 در هر یک از فاز ها با آزمون من- ویتنی محاسبه شد. در سطوح اطمینان قابل قبول همبستگی معنی داری بین زوج های آماری ET0 و SOI مشاهده شد. نتایج حاصل از همبستگی‌ها در مقیاس ماهیانه، در %72 موارد همبستگی مستقیم معنی دار بین تبخیر و تعرق مرجع با شاخص نوسانات جنوبی، و همبستگی معکوس در %28 موارد را تایید نمود. به طور کلی، در مواردی که ضرایب همبستگی مثبت (مستقیم) بود، در مقیاس ماهیانه، مقدار ET0 به طور متوسط در فاز النینو %8/10 کمتر از فاز نرمال و %8/14 کمتر از فاز لانینا بود. بر عکس، مقدارET0 در فاز لانینا نیز به طور متوسط %1/13 بیشتر از ET0 در فاز نرمال بدست آمد. متوسط تاخیر زمانی برای اوج تاثیرگذاری بر تبخیر و تعرق مرجع در مناطق مورد مطالعه برای ضرایب همبستگی مثبت، 2/3 ماه به دست آمد. طبق نتایج به دست آمده، بیشترین تأثیرپذیری تبخیر و تعرق مرجع از پدیدة اِنسو به ترتیب در ماه‌های نوامبر، اکتبر و دسامبر به وقوع پیوست. همچنین ارزیابی‌‌های مقیاس فصلی نشان داد که تأثیر پذیری تبخیر و تعرق مرجع از پدیده انسو در فصل پاییز %68 از تأثیرپذیری کل فصول را در شهرهای مورد مطالعه شامل می‌شود. در مقایسه با نتایج بدست آمده از اقلیم های گرم، شهرهای اقلیمی سرد این مطالعه حساسیت بیشتری به سیگنال های انسو نشان دادند. نتایج تحقیق حاضر می تواند در مدیریت بهتر منابع آبی به ویژه در بخش کشاورزی قبل از وقوع فازهای مختلف انسو مفید باشد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The Impact of ENSO Event on Reference Crop Evapotranspiration Variability in Some Typical Cold Climates of Iran
نویسندگان [English]
- A.A. Sabziparvar
- S. Tanian
چکیده [English]
The main aim of this research is investigating the effect of ENSO phenomenon on reference evapotranspiration (ET0) on monthly, seasonal and annual time scales, using Southern Oscillation Index (SOI). For this purpose, 13 sites located in cold climate regions with 50 years (1957-2006) meteorological data were selected. In the first step, the reference evapotranspiration rates were determined for the selected sites by using FAO recommended approach. In the second step, different phases (El Nino, La Nina and normal) were separated in terms of SOI and the mean deviation of ET0 values at each phase were compared by Mann-Whitney test. At statistical significant levels (p< 0.1), good correlation were found between the ET0 values and SOI. About 72% of correlations were positive and the rest (28%) were negative. In positive SOI-ET0 correlations, the monthly averages of ET0 values during El Nino phases were 14.8% and 10.8% lower than ET0 of La Nina and Normal phases, respectively. On the contrary, the average ET0 rates in La Nina phases were 13.1% higher than the corresponding values of normal pahses. The mean time lag to observe the highest impact of ENSO on ET0 was 3.2 months. The highest effective months in the study sites was found to be November, October and December, respectively. In seasonal time scale, 68% of the statistical significant affecting cases were occurred in autumn. It was found that the cold climates were more sensitive to the ENSO signals than warm climates. The results can be useful for policy makers in water resources management and agricultural sectors.
کلیدواژه‌ها [English]
- Reference evapotranspiration
- ENSO
- SOI
- Teleconnection
)
ارسال نظر در مورد این مقاله