ارزیابی عملکرد گیاه آفتابگردان (رقم فرخ) تحت تاثیر کم آبیاری سنتی و خشکی موضعی ریشه

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• عباس رضائی استخروئیه ¹
• سپهر خوش قدم ²
• مجتبی ابراهیمی سیریزی ³
• علیرضا بادیه نشین ⁴

¹ دانشگاه شهید باهنر کرمان

² دانشگاه زابل

³ دانشگاه صنعتی اصفهان

⁴ دانشگاه تهران

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.20743

چکیده

کمبود آب مهمترین عامل محدود‌کننده محصولات کشاورزی در جهان است. روش‌های مختلف کم‌آبیاری، راه حل‌های مناسبی جهت صرفه‌جویی در آب آبیاری می‌باشند. در این مقاله بررسی تاثیر کم‌آبیاری سنتی و خشکی موضعی ریشه بر عملکرد، اجزاء عملکرد و کارآیی مصرف آب در گیاه آفتابگردان (رقم فرخ) انجام شد. تحقیق در سال 1390 در دانشگاه شهید باهنرکرمان، به صورت بلوکهای کامل تصادفی با 18 تیمار کم‌آبیاری، یک تیمار شاهد و در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای کم‌آبیاری عبارت بودند از: کم آبیاری سنتی5 (آبیاری با80، 60 و 40درصد نیاز آبی) و خشکی موضعی ریشه6 با (آبیاری 80، 60 و 40درصد نیاز آبی). این تیمارها در مراحل مختلف رشد گیاه اعمال شدند. نتایج نشان داد که تیمار کم‌آبیاری سنتی (آبیاری با 80درصد نیاز آبی گیاه) در مرحله رشد رویشی بیشترین ارتفاع گیاه، سطح برگ، شاخص سطح برگ و قطر طبق را دارا بود. همچنین حداکثر عملکرد بیولوژیک برابر 49054، حداکثر عملکرد دانه برابر 3/9934 و حداکثر عملکرد روغن برابر 2/2441 کیلوگرم در هکتار در این تیمار اتفاق افتاد. بیشترین کارآیی مصرف آب برای عملکرد دانه در این تیمار برابر 46/1، برای عملکرد بیولوژیک برابر 21/7 و برای عملکرد علوفه خشک برابر 7/5 کیلوگرم در هر متر مکعب آب مصرفی حاصل شد. با توجه به نتایج فوق برای گیاه آفتابگردان (رقم فرخ) در منطقه مورد مطالعه، کم‌آبیاری سنتی با 80درصد نیاز آبی گیاه در مرحله رشد رویشی توصیه می گردد.

کلیدواژه‌ها

• آفتابگردان
• عملکرد بیولوژیک
• عملکرد دانه
• کارآیی مصرف آب
• خشکی موضعی ریشه
• کم‌آبیاری

20.1001.1.20084757.1394.28.5.1.9

عنوان مقاله [English]

Evaluation Yield of Sunflower (Farrokh cultivar) under Effects of Conventional Deficit Irrigation and Partial Root Zone Drying

نویسندگان [English]

• A Rezaei Estakhroeih ¹
• S. Khoshghadam ²
• M. Ebrahimi Serizi ³
• A. Badiehneshin ⁴

¹ Shahid Bahonar University of Kerman

² Zabol University

³ Isfahan University of Technology

⁴ University of Tehran

چکیده [English]

Water shortage is the most important factors on crop production in the world. Several methods of deficit irrigation are solutions for reduction of irrigation water. To understand the effects of conventional deficit irrigation and partial root zone drying treatments on yield, yield components and water use efficiency of sunflower (Farrokh cultivar), one study was carried out. The research was conducted on Shahid Bahonar University of Kerman in the spring of 2011. A factorial experiment in a randomized complete block design with one control (full irrigation) and 18 deficit irrigation treatments in three replications was considered. Deficit irrigation treatments were: conventional deficit irrigation (irrigation with %80, %60 and %40 ETP) and partial root zone drying (irrigation with %80, %60 and %40 ETP). Every deficit irrigation treatment was conducted in three growth stage of sunflower (all periods of growth, vegetative growth stage and reproductive growth stage).The results showed that the conventional deficit irrigation treatments (irrigation with 80% ETP) in vegetative growth had the highest plant height, leaf area, leaf area index and head diameter. Also, the maximum biological yield equal to49054, maximum grain yield is equal to 9934/3 and maximum oil yield is equal to 2441/2 kg per hectare in the conventional deficit irrigation treatments (irrigation with 80% ETP) in vegetative growth occurred.The highest water use efficiency for grain yield is equal to 1/46,forbiological yield equal to7/21 and for dry forage yield is equal 5/7 kilograms per cubic meter of water. According to results,conventional deficit irrigation (irrigation with %80, %60 and %40 ETP) is recommended on based.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sunflower
• Biological yield
• grain yield
• Water use efficiency
• Partial rootzone drying
• Deficit irrigation

مراجع

1- بابائیان م.، حیدری م. و قنبری ا. 1389. اثر تنش خشکی و محلولپاشی عناصر کم مصرف بر ویژگیهای فیزیولوژیک و جذب عناصر غذائی در آفتابگردان (Helianthus annuus L.). مجله علوم زراعی ایران 12(4): 391-377.

2- بختیاری ب.، لیاقت ع.م.، خلیلی ع. و خانجانی م.ج. 1388. ارزیابی دو مدل ترکیبی برآورد تبخیر- تعرق مرجع چمن در بازه زمانی ساعتی (مطالعه موردی اقلیم کرمان). مجله علوم و فنون کشاورزی و منابع طبیعی، علوم آب و خاک 13(50): 26-13.

3- Albajia M., Behzad M., Boroomand Nasab S., Naseri A.A.,Shahnazari A., Meskarbashee M., Judy F. and Jovzi M. 2011. Investigation the Effects of Conventional Irrigation (CI), Regulated Deficit Irrigation (RDI) and Partial Root Zone Drying (PRD) on Yield and Yield Components of Sunflower (Helianthus annuus L). Research on Crops, 12(1):142-154.

4- Albajib M., Boroomand Nasab S., Behzad M., Shahnazari A., Naseri A.A., Meskarbashee M., Judy F., Jovzi M. and Shokoohfar A.R. 2011. Water Productivity and Water Use Efficiency of Sunflower under Conventional and Limited Irrigation. International Journal of Food, Agriculture & Environment- JFAE, 9(1):202-209.

5- Erdem T., Erdem Y., Orta A.H. and Okursoy H. 2006. Use of a crop water stress index for scheduling the irrigation of sunflower (Helianthus annuus L.). Turk. J. Agric. For 30:11-20.

6- Goksoy A.T., Demir A.O., Turan Z.M., and Dagustu N. 2004. Responses of sunflower to full and limited irrigation at different growth stages. Field Crops Res, 87: 167-178.

7- Karam F., Masaad R., Sfeir T., Mounzer O. and Rouphael Y. 2007. Evapotranspiration and seed yield of field grown soybean under deficit irrigation conditions. Agr. Water Manag, 75: 226-244.

8- Kazemeini S.A., Edalat M. and Shekoofa A. 2009. Interaction effects of deficit irrigation and row spacing on sunflower (Helianthus annuus L.) growth, seed yield and oil yield. African Journal of Agricultural Research, 4 (11):1165-1170.

9- Kirda C., Topcu S., Kaman H., Ulger A.C., Yazici A., Cetin M. and Derici M.R. 2005. Grain yield response and N-fertiliser recovery of maize under deficit irrigation. Field Crops Research, 93:132–141.

10- Kokubun M. 2008. Crop breeding and cultural strategies for changing enviroments. 5th International Crop Science Congress & Exhibition, Jejo, Korea, April 1:13-18.

11- Mekki B.B., El-kholy M.A. and Mohamed E.M. 1999. Yield oil and fatty acids content as affected by water deficit and potassium fertilization in to sunflower cultivars. Egypt. J. Agron, 21:67-85.

12- Sadras V.O. 2009. Does partial root-zone drying improve irrigation water productivity in the field? A meta-analysis. Irrig. Sci, 27:183-190.

13- Savić S., Stikić R., Jovanović Z., Prokić L. and Pauković M. 2009. Partial root drying irrigation technique: practical application of drought stress signaling mechanism in plants. Arch. Biol. Sci., Belgrade, 61 (2):285-288.

14- Sezen S. M., Yazar A. and Tekin S. 2011. Effects of partial root zone drying and deficit irrigation on yield and oil quality of sunflower in a Mediterranean environment. Irrig. And Drain. 60(4):499-508.

15- Trimmer W.L. 1990. Partial irrigation in Pakistan. ASCE, J. Irrig. And Drain. Eng, 116(3): 342-353.

16- Weiss E.A. 1983. Oilseed crops. First Published by Long man. London, pp: 31-99.