نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
1 دانشگاه شهید باهنر کرمان
2 دانشگاه تربیت مدرس تهران
3 دانشگاه ولی عصر (عج) رفسنجان
چکیده
چکیده
ارتباط نزدیک و متقابلی بین موقعیت ژئومرفیک و نحوه ی تشکیل و تکامل خاک وجود دارد. چنانچه مطالعات خاک شناسی در ارتباط با سطوح ژئومرفیک انجام پذیرند، درک عمیقتری از فرآیندهای خاک سازی فراهم خواهد گردید. تحقیق حاضر بهمنظور مطالعه ی نحوه ی تشکیل، میکرومرفولوژی و کانیشناسی رسی خاکهای منطقه ی باستانی جیرفت در سطوح ژئومرفیک مختلف انجام گرفت. رژیم حرارتی و رطوبتی منطقه، بهترتیب، هایپرترمیک و اریدیک میباشند. اشکال اراضی مخروطافکنه، پدیمنت پوشیده، سطوح حدواسط، دشت آبرفتی و اراضی پست در منطقه شناسایی گردیدند و هر شکل اراضی براساس میزان پایداری، به سطوح ژئومرفیک مختلف تقسیم گردید. بر روی هر سطح ژئومرفیک، یک خاکرخ شاهد حفر، تشریح و نمونهبرداری شد. نمونههای خاک تحت آزمایشهای معمول فیزیکی و شیمیایی، کانیشناسی رسی و میکرومرفولوژی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که از پدیمنت پوشیده بهطرف اراضی پست، میزان شوری، pH و نسبت جذبی سدیم افزایش می یابند و همچنین رسوبات، ریزبافتتر می شوند. کانیشناسی بخش رس خاکهای منطقه ی مورد مطالعه، حاکی از وجود کانیهای رسی کلریت، ایلیت، پالیگورسکیت، اسمکتیت و کائولینیت می‌باشد. بهطرف دشت آبرفتی، بهعلت بالا بودن سطح آب زیرزمینی از پایداری پالیگورسکیت کاسته می شود و اسمکتیت، کانی غالب خاک می‌باشد. منشأ کانی پالیگورسکیت در سطوح پدیمنت پوشیده، حدواسط و دشت آبرفتی، بهترتیب، موروثی، پدوژنیک و آواری می‌باشد. بررسی مقاطع نازک، نشاندهنده ی وجود پوشش و پُرشدگی رس در افقهای Btn و Btk موجود در سطوح پایدار و ناپایدار می‌باشد. همچنین، پوشش و پُرشدگی آهک در افق Btk موجود در سطوح پایدار مشاهده گردید. نتایج تحقیق، نمایان گر نقش مهم ژئومرفولوژی در تغییرپذیری خصوصیات خاکهای منطقه ی مطالعاتی می باشد.
واژه های کلیدی: ژئومرفولوژی، پالیگورسکیت، پوشش رس و آهک، جیرفت
عنوان مقاله [English]
Genesis, Micromorphology and Clay Mineralogy of Soils Located on Different Geomorphic Surfaces in Jiroft Area
نویسندگان [English]
- S. Sanjari 1
- M.H. Farpoor 1
- M. Karimiam Eghbal 2
- I. Esfandiarpour Borujeni 3
1 Department of Soil Science, Faculty of Agriculture, Shahid Bahonar University of Kerman
2 Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Tarbiat Modares University of Tehran
3 Soil Science Department, Faculty of Agriculture, Vali-e-Asr University of Rafsanjan
چکیده [English]
Abstract
Geomorphology and soil genesis and its development are closely related. Besides, soil-landscape studies provide a better understanding of soil forming processes. The objectives of the present research include soil genesis studies, micromorphology and clay mineralogy of soils related to geomorphic surfaces in Jiroft area. Soil temperature and moisture regimes of the area are hyperthermic and aridic respectively. Alluvial fan, mantled pediment, intermediate surfaces, alluvial plain, and lowland landforms were identified. Each landform was divided into different surfaces due to geomorphic stability. One representative pedon was studied and sampled on each geomorphic surface. Routine physicochemical, clay mineralogy, and micromorphology analysis were performed on soil samples. The results showed that electrical conductivity, pH, and SAR contents increased from mantled pediments toward lowland positions. Besides, fine soil textures were found in downward positions. Chlorite, illite, palygorskite, smectite, and kaolinite clay minerals were found. Moving down toward alluvial plain, palygorskite stability decreased due to high water table, that is why smectite is the dominant clay mineral in alluvial plain. Source of palygorskite in mantled pediment, intermediate surfaces, and alluvial plain is inherited, pedogenic, and detrital respectively. Clay coating and infillings in Btn and Btk horizons of stable and unstable surfaces were investigated during thin section observations. Besides, calcite coating and infilling were found in Btk horizon at stable geomorphic surfaces. Results of the present research show that difference in soil characteristics is highly affected by geomorphology.
Keywords: Geomorphology, Palygorskite, Clay and calcite coating, Jiroft
)
ارسال نظر در مورد این مقاله