نوع مقاله : مقالات پژوهشی
نویسندگان
دانشگاه صنعتی اصفهان
چکیده
چکیده
تغییر در کاربری اراضی مرتع و جنگل سبب هدر رفت کربن آلی، تخریب ساختمان خاک، کاهش هدایت هیدرولیکی و افزایش چگالی ظاهری خاک می‌گردد. تغییر در کاربری اراضی همچنین سبب کاهش نفوذ آب در خاک و افزایش رواناب و فرسایش می‌گردد. از ویژگی‌های فیزیکی برخی از خاک‌ها که رواناب را در مناطقی که این پدیده در آن وجود دارد، افزایش می‌دهد آبگریزی خاک می‌باشد. در این پژوهش نمونه‌برداری از دو عرصه مرتع و جنگل صورت گرفت. هر دو عرصه در 25 سال اخیر تحت تأثیر تغییر کاربری اراضی قرارگرفته‌اند. در هر عرصه، دو کاربری دست خورده و دست نخورده انتخاب شد، سه ایستگاه در هر کاربری و در هر عرصه به‌طور تصادفی انتخاب شد. در این مطالعه تاثیر دو عامل رطوبت خاک و میزان مواد آلی خاک بر آبگریزی خاک مورد بررسی قرار گرفت و آبگریزی خاک به روش زمان نفوذ آب در خاک به‌دست آمد. در این مطالعه یک رابطه مثبت بین مواد آلی خاک و شدت آبگریزی خاک به‌دست آمد. آبگریزی واقعی خاک در دی ماه، که رطوبت خاک حدود 22 -18 درصد بود، در جنگل دست نخورده مشاهده نشد. در حالی که در تیرماه که رطوبت خاک 5 درصد بود، زمان نفوذ آب در خاک درایستگاه 1،2 و 3 و در 5 سانتی متری بالایی خاک به ترتیب 130،50 و 150 ثانیه بود. آبگریزی خاک در جنگل دست خورده و در مرتع (دست خورده و دست نخورده) مشاهده نگردید. تغییر در کاربری اراضی جنگل سبب گردید که خاک‌های آبگریز خاصیت خود را از دست داده و به خاک‌هایی با قابلیت مرطوب شدن تبدیل شوند که البته این پدیده همیشه در تمام موارد صحیح نمی‌باشد. در اثر تبدیل جنگل به زمین کشاورزی کاهش 23، 55، 11 و 40 درصدی به تریبت در مواد آلی خاک، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها، تخلخل خاک و هدایت هیدرولیکی خاک و در اثر تبدیل مرتع به زمین کشاورزی کاهش 22، 40 و 9 درصدی به ترتیب در مواد آلی خاک، میانگین وزنی قطر خاکدانه‌ها و تخلخل خاک مشاهده گردید. در اثر تغییر کاربری جنگل افزایش 7 درصدی و در اثر تغییر کاربری مرتع افزایش 6 درصدی در چگالی ظاهری خاک مشاهده شد.
واژه‌های کلیدی : کاربری اراضی، مرتع، جنگل، آبگریزی خاک
عنوان مقاله [English]
The effects of land use change on physical properties and water repellency of soils in Lordegan forest and Freidunshar pasture
نویسندگان [English]
- A.A. Zolfaghari
- M.A. Hajabbasi
College of Agriculture , Isfahan. University of Technology
چکیده [English]
Abstract
Converting the forests and pastures to cultivated land results in loss of soil organic matter, deteriorating the soil structure, lowering hydraulic conductivity and increasing soil bulk density, which all cause increase in surface runoff and soil erosion. One of the soil physical properties which intensify runoff is soil water repellency. To examine the effects of land use change on water repellency, soil samples were taken from two areas of central Zagros (e.g. pasture in Fereydunshar and forest in Lurdegan). In each area two different land uses were selected. One under cultivation and the other was unaltered and for each land use three sites were randomly selected. The effects of organic matter and soil water content on water repellency were investigated during January and July. The degree of water repellency of a soil was measured by using the water drop penetration time (WDPT) test. There was a strong relationship between soil water repellency and percentage organic matter in surface soils under forested areas. In January when the soil water content was between 18 to 22%, no actual water repellency was found in the forest. However, in July the water drop penetration time in sites 1, 2 and 3 in the 5 cm of the top soil was 130, 50 and 150 second, respectively, when the soil water content was only 5%. No soil water repellency was found in cultivated forest and pasture (cultivated pasture and undisturbed pasture). Changes in land use induced negative effects on water repellency. In this study, changing forest to cultivated land decreased organic matter content; mean weight diameter of soil aggregates, total porosity and hydraulic conductivity by 23, 55, 11 and 40%, respectively. Changing pasture to cultivated land decreased organic matter content; mean weight diameter and total porosity by 22, 40 and 9%, respectively. Changing forest and pasture to cultivated land increased bulk density of soil by 7 and 6%, respectively.
Key words: Changing land use, pasture, forest, water repellency
)
ارسال نظر در مورد این مقاله