ارزیابی حاصلخیزی خاک دشت اردبیل برای گندم و سیب‌زمینی بر اساس برخی ویژگی‌های شیمیایی خاک با استفاده از تحلیل سلسله مراتبی و سیستم اطلاعات جغرافیایی

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• زهرا لطفی آرپاچائی ¹
• اباذر اسمعلی ²
• کاظم هاشمی مجد ³
• نصرت اله نجفی ⁴

¹ دانشگاه

² محقق اردبیلی

³ دانشگاه محقق اردبیلی

⁴ گروه علوم و مهندسی خاک، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.22200

چکیده

در کشاورزی مدرن امروزه، تهیه‌ی نقشه‌ی حاصلخیزی خاک جهت برنامه‌ریزی بهتر برای استفاده از کودهای شیمیایی و بهره‌برداری از خاک ضروری است. هدف از این تحقیق ارزیابی حاصلخیزی خاک بر اساس برخی ویژگی‌های شیمیایی در دشت اردبیل با ۱۳۶ نقطه‌ی مطالعاتی می‌باشد که بدین منظور در محیط نرم افزار ArcGIS9.3، درون‌یابی با کریجینگ بین نقاط صورت گرفت و نقشه‌ی اولیه‌ی هر یک از پارامترها شامل فسفر، پتاسیم، نیتروژن، کربن آلی، pH و EC تهیه و گروه بندی شدند. سپس از تکنیک تحلیل سلسله مراتبی (AHP) برای وزن‌دهی پارامترها استفاده شد. از ترکیب نقشه‌ی این پارامترها از طریق امتیازدهی فاکتوریل، نقشه ها‌ی نهایی حاصلخیزی برای گیاه گندم و سیب‌زمینی تهیه و طبقه بندی شدند. نتایج نشان داد که به ترتیب 62/21، 6/3 و 84/74 درصد از منطقه‌ی مورد مطالعه در تناسب ضعیف، متوسط و خوب از لحاظ حاصلخیزی خاک جهت کشت گندم است. در حالی که نتایج برای سیب‌زمینی در مقایسه با گندم نشان داد که به ترتیب 45/52، 19/7 و 34/40 درصد از منطقه‌ی مورد مطالعه در تناسب ضعیف، متوسط و خوب قرار می گیرد. بنابراین می توان نتیجه گرفت که تهیه ی نقشه ی حاصلخیزی خاک برای محصولات مختلف به شکلی که بیان شد می تواند ما را در مدیریت مناسب اراضی و کوددهی ها کمک نماید.

کلیدواژه‌ها

• تحلیل سلسله مراتبی
• حاصلخیزی
• سیب‌زمینی
• سیستم اطلاعات جغرافیایی
• گندم

20.1001.1.20084757.1392.27.1.6.5

عنوان مقاله [English]

Soil Fertility Evaluation of Ardabil Plain for Wheat and Potato Based on some Soil Chemical Properties by AHP and GIS Techniques

نویسندگان [English]

• Z. Lotfi Arpachaei ¹
• Abazar Esmali ²
• kazem hashemimajd ³
• n n ⁴

¹ -

²

³

⁴ -

چکیده [English]

In modern agriculture, the preparation of soil fertility map seems to be necessary to plan for appropriate using of fertilizers for crops. This study was conducted to prepare a distinct map for evaluating soil fertility according to soil chemical properties in 136 soil samples of Ardabil plain in Ardabil province. To achieve this purpose, the available K and P, total N, EC, pH and organic matter of soil were mapped using geostatistical Kriging estimator into Geographic Information System (GIS) by ArcGIS9.3 software. The Analytical Hierarchy Process (AHP) was used for weighting soil fertility factors as the input data. Then a membership functions was defined for each factor by factorial scoring and the map of soil fertility was prepared and classified for wheat and potato by using AHP technique into GIS program. The results showed that 74.84, 3.59, 19.3 and 2.32 percentage of lands for wheat cropping were classified based on soil fertility into groups of weak, moderate and suitable, respectively while for potato it was 24.88, 27.57, 7.19 and 40.34 percentage, respectively. As a final result, this type of distinct soil fertility map for different crops could assist us to manage the appropriate using of lands and fertilizers.

کلیدواژه‌ها [English]

• Analytical Hierarchy Process (AHP)
• Geographic Information System (GIS)
• Potato
• Fertilizer
• wheat