دوماه نامه

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

دانشگاه تهران، کرج

چکیده

چکیده
در سیستم‌های زهکشی زیرزمینی گرچه نقش اصلی جذب و دفع زه‌آب از خاک‎رخ بر عهده لترال‌ها است، لیکن چنان‏چه جمع‏‌کننده‌ها از لوله‌های مشبک یا منقطع ساخته شده باشند، بخشی از زه‌آب مستقیماً از طریق جمع‏کننده‌ها تخلیه می‌شود. در طراحی زهکش‌های زیرزمینی، این بخش از تخلیه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم و دشوار بودن برآورد میزان آن معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در صورتی که میزان تخلیه زه‌آب توسط جمع‏کننده‌ها تعیین و ضریب زهکشی طرح نسبت به آن اصلاح گردد، زهکش‌های زیرزمینی می‌توانند با فواصل بیشتر و ظرفیت کمتر و در نتیجه اقتصادی‌تر طراحی شوند. این تحقیق با هدف تعیین میزان تخلیه جمع‎کننده‌ها و تعدیل ضریب زهکشی در شبکه زهکشی زیرزمینی واحد کشت و صنعت امیرکبیر (از واحدهای کشت و صنعت نیشکر خوزستان) به انجام رسیده است. در منطقه مورد مطالعه بافت خاک‎ها بطور کلی متوسط تا سنگین و در بعضی از موارد بسیار سنگین می‎باشد. اندازه‌گیری سطح ایستابی، تخلیه لترال‌ها و جمع‌‎کننده‌ها در مزرعۀ ARC2-14 به مساحت 25 هکتار در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر در واحد امیرکبیر که یکی از واحد‏های هفت‏گانۀ طرح توسعه نیشکر می‏باشد در سال 1388 ثبت گردیده است. همچنین شعاع تأثیر جمع‏کننده‌ها و نیز وضعیت سطح ایستابی در حد فاصل زهکش‏های مزرعه نیز اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه‌گیری‌ها نشان داد که به طور متوسط 8/2 لیتر در ثانیه یا 2 میلیمتر در روز زه‏آب مستقیماً از طریق جمع‏کننده‌ها جذب و تخلیه می‌شود. مقایسه تخلیه مستقیم جمع‏کننده‌ها با تخلیه کل سیستم نشان داد که به‏طور متوسط 24 درصد از کل تخلیه شبکه زهکشی از طریق جمع‎کننده‌ها صورت می‌گیرد که در صورت اعمال آن بر ضریب زهکشی طرح، ضریب زهکشی به جای 24/8 میلیمتر در روز به رقم 24/6 میلیمتر در روز کاهش یافته، که این میزان باعث افزایش فواصل زهکش ها از 40 به 44 متر می‎شود. همچنین شعاع تأثیر جمع‎کننده‏ها 50 متر محاسبه شد.

واژه های کلیدی: تعدیل ضریب زهکشی، زهکش جمع‎کننده، جریان ماندگار

عنوان مقاله [English]

Effectiveness of Collector Drain on Drainage Coefficient(A Case Study: Amir-Kabir Agriculture and Industry Department, Khuzestan Province)

نویسندگان [English]

  • M.R. Asgari
  • A.M. Liaghat
  • M. Parsinezhad

Department of Irrigation and Drainage, Faculty of Agriculture, Tehran University (Karaj)

چکیده [English]

Abstract
Although lateral drains play the main role in removal of excess water from soil profile in subsurface drainage systems, but it is assumed that perforated collectors can directly remove a part of drainwater from soils. This part of discharge in subsurface drains is not usually taken into consideration in drainage design criteria, due to lack required information and its difficult estimation. If the level of collectors’ drain discharge is determined, drainage coefficient for laterals can be adjusted depending. Consequently the distance between laterals is increased and economic value of drainage system design is more justified. This research was conducted in drainage network of Amirkabir Agro-Industrial Unit with the purpose of determining collectors’ discharge level and lateral’s drainage coefficient adjustment. Therefore, measurement of water table, discharge of laterals and collectors in ARC2-14 farm having 25 hectare size was measured. Results obtained from field measurements indicate collectors directly discharge approximately 2.8 litter water per second or 2 mm per day or about 24% of total drainage discharge within the system. The actual drainage coefficient will then be reduced from 8.24 to 6.24 mm/day. This change will result an increase in lateral distance from 40 to 44 m.

Keywords: Drainage coefficient modification, Collector or collecting drainage, Constant flow

CAPTCHA Image