تعیین اجزای شاخص بهره‌وری آب تحت مدیریت تک‌آبیاری زمان کاشت برای ارقام گندم دیم

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسنده

• علیرضا توکلی

مرکز تحقیقات کشاورزی استان سمنان

10.22067/jsw.v0i0.14934

چکیده

یکی از اهداف اساسی در زراعت دیم، تعیین و شناخت اجزای بهره وری آب از طریق اعمال مدیریت‌های مناسب زراعی از جمله تک‌آبیاری و تاریخ کاشت برای ارقام مختلف گندم است. بدین منظور و با هدف به گزینی تک‌آبیاری و تعیین برنامه زمانی مناسب آن برای گندم دیم، تحقیقی به صورت اسپلیت اسپلیت پلات بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم، مراغه و به مدت دو سال زراعی (83-1381) به اجراء در آمد. سه تاریخ کاشت (زود، نرمال، دیر) و سه میزان تک آبیاری (بدون آبیاری (شرایط دیم)، تک آبیاری به میزان 50 میلی‌متر در زمان کاشت و تک آبیاری به میزان 100میلی‌متر در زمان کاشت) برای پنج رقم گندم (شامل سه لاین تحت شماره، رقم آذر 2 و دبل کراس‌‌شاهی) مورد مطالعه قرار گرفت. اجزای شاخص‌‌های بهره‌وری آب شامل بهره‌وری بارش، بهره‌وری آب آبیاری و بهره‌وری کل آب کاربردی (تک‌آبیاری و بارش) تحت شرایط و تیمارهای ذکر شده تعیین گردید. بر اساس نتایج به دست آمده و تحلیل بر اساس میان‌‌یابی و مقادیر کمّی شاخص‌های بهره وری آب مصرفی برای گندم دیم، تیمار 100 میلی‌متر تک‌آبیاری در اول مهر، 75 میلی‌متر تک آبیاری در اواسط مهر و تک‌آبیاری 50 میلی‌متر در اواخر مهر مطلوب ترین برنامه آبیاری برای لاین شماره 3 بود که نسبت به رقم آذر2 برتری نشان داد و میزان بهره‌وری تک‌آبیاری آن بین 3/11 تا 3/21 کیلوگرم بر ‌متر مکعب است. حداکثر بهره‌وری آب تک‌آبیاری، بهره‌وری بارش و بهره‌وری کل آب کاربردی از این گزاره مدیریتی به دست ‌آمد.

کلیدواژه‌ها

• آبیاری تکمیلی
• تاریخ کاشت
• عملکرد
• بهره‌وری بارش

20.1001.1.20084757.1391.26.3.15.1

---

عنوان مقاله [English]

Determining the Water Productivity Components under Planting Single Irrigation Management for Rainfed Wheat Varieties

نویسنده [English]

• A.R. Tavakoli

Agricultural Engineering Research Section, Agricultural Research Center of Semnan Province Shahrood

چکیده [English]

The main purpose of rainfed farming is increasing the water productivity by applying suitable agricultural management including single irrigation (SI) and panting time for wheat varieties. In order to study the SI optimization and determination its optimal program, a field experiment was conducted as split-split plot based on a randomized complete block design with three replications for different wheat varieties at main station of Dryland Agricultural Research Institute (DARI), Maragheh, Iran, during two crop seasons of 2000-2004. The treatments included three panting time, three SI and five wheat varieties (V1=72YRRGP, V2=Fenkang 15/Sefid (seed white), V3=Turkey, 13//F9.10/Maya”S”, V4=Azar2, V5=double cross shahi). On based of water productivity indices, rain water productivity (RWP), irrigation water productivity (IWP), and total water productivity (TWP) optimal program of single irrigation scenarios was 100mm at early, 75mm at normal and 50mm at late sowing date. V3 wheat variety was better than other varieties. At this single irrigation program, maximum single irrigation water productivity (11.3 – 21.3 kg.mm-1) in producing grain yield and stabilized wheat production were obtained

کلیدواژه‌ها [English]

• Single irrigation
• Sowing date
• yield
• Rain water productivity