مقالات پژوهشی
بیژن حقیقتی؛ سعید برومند نسب؛ عبدعلی ناصری
چکیده
به منظور تعیین بهترین روش اعمال کم‌آبیاری برای بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب گیاه سیب زمینی، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. این آزمایش شامل دو روش آبیاری در کرت های اصلی، دو رقم سیب زمینی بورن و آلمرا در کرت های فرعی و تیمار های کم آبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان 100، 80 و 65 درصد ...
بیشتر
به منظور تعیین بهترین روش اعمال کم‌آبیاری برای بهینه‌سازی کارآیی مصرف آب گیاه سیب زمینی، آزمایشی در سال 1392 به صورت اسپلیت- اسپلیت پلات در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی اجرا شد. این آزمایش شامل دو روش آبیاری در کرت های اصلی، دو رقم سیب زمینی بورن و آلمرا در کرت های فرعی و تیمار های کم آبیاری در چهار سطح آبیاری به میزان 100، 80 و 65 درصد تخلیه رطوبتی مجاز خاک و خشکی موضعی ریشه (PRD) در کرت های فرعی– فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رقم بورن نسبت به رقم آلمرا در کلیه تیمار های کم آبیاری از نظر عملکرد، بهره روی و کارآیی مصرف آب و مقاومت به خشکی برتری داشت به طوری که رقم بورن در مقایسه با رقم آلمرا به ترتیب باعث افزایش 19، 20 و 19 درصدی عملکرد کل، بهره وری و کارآیی مصرف آب گردید. اثر کم آبیاری بر عملکرد، بهره وری و کارآیی مصرف آب، درصد نشاسته، میزان قند محلول، میزان پرولین و کلروفیل گیاه در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار عملکرد برابر با 02/59 تن در هکتار مربوط به رقم بورن و آبیاری کامل حاصل شد. بیشترین کارآیی و بهره وری مصرف آب به ترتیب برابر 79/16 و 78/14 کیلوگرم بر متر مکعب مربوط به روش آبیاری قطره ای نواری و تیمار PRD بدست آمد. بنابراین با توجه به محدودیت منابع برای استفاده بهینه از آب، رقم بورن به عنوان یک رقم با کیفیت مناسب و دارای پتانسیل عملکرد بالا، روش آبیاری قطره ای نواری و کم آبیاری PRD به عنوان یک راه کار صرفه جویی در مصرف آب بسیار سودمند و قابل توصیه می باشد.
مقالات پژوهشی
سید علی اکبر موسوی؛ محمد امیدی فرد
چکیده
اندازه گیری ضرایب هیدرولیکی که در مدل سازی فرایندهای هیدرولوژیکی، طراحی سیستم های آبیاری- زهکشی، انتقال املاح و آلاینده های شیمیایی- زیستی در خاک نقش دارند وقت گیر و پرهزینه است و به دلیل تغییرات مکانی نیاز به تعداد زیادی اندازه گیری می باشد. امروزه تخمین این ویژگی ها با روش های زمین آماری (اندازه گیری های محدود) مورد توجه می باشد. این ...
بیشتر
اندازه گیری ضرایب هیدرولیکی که در مدل سازی فرایندهای هیدرولوژیکی، طراحی سیستم های آبیاری- زهکشی، انتقال املاح و آلاینده های شیمیایی- زیستی در خاک نقش دارند وقت گیر و پرهزینه است و به دلیل تغییرات مکانی نیاز به تعداد زیادی اندازه گیری می باشد. امروزه تخمین این ویژگی ها با روش های زمین آماری (اندازه گیری های محدود) مورد توجه می باشد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی و تخمین هدایت-هیدرولیکی اشباع (Ks) و اشباع در شرایط مزرعه، نزدیک اشباع (Kfs)، نمای معادله گاردنر (α)، ضریب جذب آب خاک (S)، پخشیدگی هیدرولیکی (D) و جریان بالقوه ماتریکی (Фm) در یک خاک آهکی انجام شد. اندازه گیری ویژگی های مورد مطالعه در 50 نقطه از خاک آهکی سری دانشکده (در ایستگاه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه در 15 کیلومتری شمال شیراز) با روش های تک حلقه و قطره چکان انجام شد. پس از بررسی های آماری، همبستگی مکانی با محاسبه و مدل‌سازی نیم تغییرنما بررسی و روش مناسب تخمین شناسایی و پهنه بندی انجام شد. کلاس تغییر پذیری همه ویژگی ها کم تا متوسط و مدل کروی بهترین مدل برازش داده شده به نیم تغییرنما (به جز Kfs و D) بود. سقف نیم-تغییرنما بین 0003/0 تا 419/0 به ترتیب برای S و Kfs، اثر قطعه ای بین 00015/0 تا 108/0 به ترتیب برای S و Фm و شعاع تاثیر بین 211 تا 4/6 متر به ترتیب برای Ks و D متغیر بود. به ترتیب 5/3 و 50 درصد از تغییرات D و Ks ساختاردار و بقیه تصادفی بود. کلاس وابستگی مکانی ویژگی ها ضعیف تا متوسط بود و در تخمین ها روش وزن دهی نرمال عکس فاصله مناسب تر بود. دقیق ترین و کم دقت ترین تخمین ها به ترتیب مربوط به Ks و Фm بود. پیشنهاد می شود در مواردی که به نقشه ویژگی های هیدرولیکی و یا مقدار آنها در نقاط زیاد نیاز باشد با روش های زمین آماری و اندازه-گیری های محدود، ویژگی ها با دقت قابل قبول برآورد شده تا در وقت و هزینه ها صرفهجویی شود.
مقالات پژوهشی
شیما سلیمانی؛ امید یزرگ حداد؛ مجتبی مروج
چکیده
افزایش برداشت از منابع آب سطحی، به عنوان در دسترس ترین منبع آب و افزایش تخلیه پساب ها به این منابع منجر به کاهش کیفیت آب های سطحی شده است. لذا پایش و الگو بندی کیفیت منابع سطحی بیش از پیش احساس می شود. از آنجایی که روش های داده مبنا توانایی بالایی در الگوبندی دارند، در این تحقیق ابتدا با دو روش پیش پردازش ضریب همبستگی و تجزیه مولفه اصلی ...
بیشتر
افزایش برداشت از منابع آب سطحی، به عنوان در دسترس ترین منبع آب و افزایش تخلیه پساب ها به این منابع منجر به کاهش کیفیت آب های سطحی شده است. لذا پایش و الگو بندی کیفیت منابع سطحی بیش از پیش احساس می شود. از آنجایی که روش های داده مبنا توانایی بالایی در الگوبندی دارند، در این تحقیق ابتدا با دو روش پیش پردازش ضریب همبستگی و تجزیه مولفه اصلی (PCA)، ورودی های روش رگرسیون بردار پشتیبان حداقل مربعات (LSSVR) تعیین و سپس الگوریتم ژنتیک-رگرسیون بردار پشتیبان حداقل مربعات (GA-LSSVR) توسعه داده شد که توانایی تنظیم خودکار و بهینه ضرایب روش LSSVR را دارد. الگوریتم GA-LSSVR برای الگوبندی متغیرهای کیفی Na+، K+، Mg2+، So42-، Cl-، pH، هدایت الکتریکی (EC) و مجموع باقی مانده خشک (TDS) رودخانه سفیدرود برای طول دوره آماری 20 سال (1364-1384) به کار گرفته شد. نتایج الگوبندی با الگوریتم GA-LSSVR و روش های پیش پردازش ضریب همبستگی و PCA نشان داد که مقادیر ضریب تشخیص (R2) متغیرهای کیفی EC، TDS، Cl-و Na+ به ترتیب 98/0، 98/0، 97/0 و 94/0 می باشد که الگوبندی این متغیرها نسبت به دیگر متغیرهای کیفی از دقت بیش تری برخوردار است. در مجموع با توجه به مثبت بودن مقادیر نش-سایتکلیف (NS) هر دو روش از قابلیت بالایی برای انتخاب ورودی-های الگو برخوردار هستند.
مقالات پژوهشی
زکیه پهلوان یلی؛ منوچهر زرین کفش؛ ابوالفضل معینی
چکیده
افزایش غلظت دی اکسیدکربن در جو زمین عامل اصلی تغییرات اقلیمی است که تغییر در اکوسیستم ها از خسارت ناشی از آن هستند. این در حالی است که اکوسیستم ها با پوشش های گیاهی مختلف تأثیر چشمگیری بر ترسیب کربن خاک دارند. این تحقیق به منظور برآورد ترسیب کربن خاک، در سه نوع کاربری شامل باغ مرکبات، شالیزار و جنگل، در شهرستان رامسر انجام گردید. پس ...
بیشتر
افزایش غلظت دی اکسیدکربن در جو زمین عامل اصلی تغییرات اقلیمی است که تغییر در اکوسیستم ها از خسارت ناشی از آن هستند. این در حالی است که اکوسیستم ها با پوشش های گیاهی مختلف تأثیر چشمگیری بر ترسیب کربن خاک دارند. این تحقیق به منظور برآورد ترسیب کربن خاک، در سه نوع کاربری شامل باغ مرکبات، شالیزار و جنگل، در شهرستان رامسر انجام گردید. پس از تعیین نقاط مطالعاتی بر روی نقشه، نمونهبرداری خاک از عمق 0-100 سانتیمتری صورت گرفت. مهم‌ترین خصوصیات خاک؛ بافت، pH، کربن آلی، نیتروژن کل، وزن مخصوص ظاهری در آزمایشگاه اندازه گیری شد. در پایان میزان معنی داری کربن ترسیب شده در خاک، با استفاده از تجزیه واریانس و مقایسه میانگین ها به روش دانکن در نرم افزار SPSSتعیین شد. نتایج نشان دادکه در بین کاربریهای مختلف از نظر مقدار ترسیب کربن خاک تفاوت معنی داری وجود ندارد. مقدار کل ترسیب کربن خاک در واحد سطح جنگل (35/4532تن در هکتار) بیشتر از باغ مرکبات (66/2997تن در هکتار) و شالیزار (55/2682تن در هکتار) می باشد و بیشترین مقدارنیتروژن،کربن آلی و کربن ترسیب شده در لایه سطحی خاک، عمق 10-0 سانتیمتری به میزان (968/866 تن در هکتار) مربوط به جنگل و کمترین به میزان (4/393 تن در هکتار) در کاربری شالیزار می‌باشد. نقشه ترسیب کربن در منطقه مورد مطالعه با روش GIS ترسیم گردیده است. به طور کلی، کشاورزی و عملیات زراعی سبب پراکنده شدن خاکدانه ها،کاهش ماده آلی و ترسیب کربن نسبت به خاک های دست نخورده (جنگل) می‌شود.
مقالات پژوهشی
حبیب پالیزوان زند؛ عباس احمدی
چکیده
در این تحقیق، جهت برآورد ضریب فرسایش‌پذیری بین‌شیاری خاک از روی خصوصیات سهل الوصول از علم منطق فازی و فازی-ژنتیک استفاده شد. بدین ترتیب ابتدا 36 سری خاک با تفرق خصوصیات بالا انتخاب و برخی از خصوصیات آنها از قبیل بافت، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل، گچ و ESP، SAR، CEC، EC و pH با روش‌های متداول آزمایشگاهی در سال1387 تعیین گردید. همچنین بعد فراکتالی ...
بیشتر
در این تحقیق، جهت برآورد ضریب فرسایش‌پذیری بین‌شیاری خاک از روی خصوصیات سهل الوصول از علم منطق فازی و فازی-ژنتیک استفاده شد. بدین ترتیب ابتدا 36 سری خاک با تفرق خصوصیات بالا انتخاب و برخی از خصوصیات آنها از قبیل بافت، ماده آلی، کربنات کلسیم معادل، گچ و ESP، SAR، CEC، EC و pH با روش‌های متداول آزمایشگاهی در سال1387 تعیین گردید. همچنین بعد فراکتالی خاکدانههای خاک با استفاده از الک مرطوب و بدون اصلاح شن با استفاده از مدل ریئو و اسپوزیتو محاسبه و ضریب فرسایش‌پذیری بین‌شیاری خاک به کمک دستگاه شبیهساز باران، و اندازه‌گیری شدت تولید رواناب و رسوب تعیین شد. سپس با استفاده از تحلیل آماری متغیرهای درصد شن و بعد فرکتالی خاکدانهها به عنوان ورودی مدلها و متغیر ضریب فرسایش‌پذیری بین‌شیاری به عنوان خروجی مدل انتخاب گردید و متغیرهای کلامی خصوصیات فوق و تابع عضویت آنها تعریف گردید. سپس در سیستم استنتاج ممدانی قوانین مدل نوشته شد. در نهایت خروجی مدل با استفاده از روش میانگین وزنی غیرفازی شد. یک بار دیگر توابع عضویت و وزن قوانین با الگوریتم ژنتیک بهینه گردید و بهینه هر وزن، در سیستم فازی وارد شده و توابع فازی بهینه شده به دست آمد. مقادیر R2 و RMSE و GMER و GSDER برای مدل فازی به ترتیب برابر 63/0، 592755، 31/1 و 38/1 و برای مدل فازی-ژنتیک به ترتیب برابر 70/0، 441942، 10/1 و 04/1 به دست آمد، که حاکی از دقت و کارآیی بالاتر مدل فازی-ژنتیک نسبت به مدل فازی و بیش برآوردی و پخشیدگی نسبتاً زیادتر دادههای تخمینی مدل فازی نسبت به مدل فازی-ژنتیک می‌باشد.
مقالات پژوهشی
علی بافکار؛ مصیب کریمی؛ محمدهادی راد
چکیده
در شرایط خشکسالی بایستی به کاربرد روش های آبیاری با بهره وری مناسب و راندمان بالا نظیر آبیاری موضعی توجه بیشتری نشان داد. همچنین کم آبیاری به‌عنوان راه حل موثر دیگر در افزایش بهره‌وری آب باید مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دو رقم تجاری انار 4 ساله مجهز به سیستم آبیاری موضعی (بابلر) ...
بیشتر
در شرایط خشکسالی بایستی به کاربرد روش های آبیاری با بهره وری مناسب و راندمان بالا نظیر آبیاری موضعی توجه بیشتری نشان داد. همچنین کم آبیاری به‌عنوان راه حل موثر دیگر در افزایش بهره‌وری آب باید مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دو رقم تجاری انار 4 ساله مجهز به سیستم آبیاری موضعی (بابلر) در خاکی با بافت لومی شنی در شرایط اقلیمی یزد انجام شد. این طرح در قالب آزمایش فاکتوریل با پایه بلوک‌های کامل تصادفی با سه رژیم آبیاری I1، I2، I3 شامل آبیاری کامل در ظرفیت زراعی، 25 درصد کم آبیاری و50 درصد کم آبیاری در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان میدهد بیشترین و کمترین عملکرد به ترتیب مربوط به رژیمهای آبیاری 100 درصد و50 درصد ظرفیت زراعی بوده است. همچنین نتایج نشان داد که در دو رقم مورد مطالعه، عملکرد محصول در رژیمهای آبیاریI1 و I2در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنیدار با I3 بودند. رژیم های آبیاری بر تعداد کل میوه و تعداد میوه سالم در سطح آماری یک درصد و بر آفتاب سوختگی محصول در سطح آماری پنج درصد دارای اختلاف معنیدار بود. در بین دو رقم مورد بررسی نیز با مقایسه عملکرد و تعداد میوه سالم در دو تیمار 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی، می‌توان با انتخاب رقم ملس یزدی، به منظور بهره‌وری بیشتر آب و محصول، و با اعمال تنش رطوبتی تا 25 درصد، به عنوان یک روش مدیریتی در آبیاری باغات انار توصیه گردد.
مقالات پژوهشی
بهمن فرهادی بانسوله؛ علیرضا کریمی؛ همایون حصادی
چکیده
روش‌های متداول اندازه‌گیری تبخیر و تعرق عمدتاً این پارامتر را به صورت نقطه‌ای اندازه‌گیری می‌کنند و تعمیم نتایج آنها به سطح منطقه مشکل می‌باشد. در سالیان اخیر استفاده از روش‌های مبتنی بر سنجش از دور به عنوان یک راهکار جهت برآورد تبخیر و تعرق در سطح منطقه مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مطالعه کنونی برآورد تبخیر و تعرق در دشت ...
بیشتر
روش‌های متداول اندازه‌گیری تبخیر و تعرق عمدتاً این پارامتر را به صورت نقطه‌ای اندازه‌گیری می‌کنند و تعمیم نتایج آنها به سطح منطقه مشکل می‌باشد. در سالیان اخیر استفاده از روش‌های مبتنی بر سنجش از دور به عنوان یک راهکار جهت برآورد تبخیر و تعرق در سطح منطقه مورد توجه قرار گرفته است. هدف از مطالعه کنونی برآورد تبخیر و تعرق در دشت ماهیدشت کرمانشاه با استفاده از الگوریتم سبس می‌باشد که یکی از الگوریتمهای مبتنی بر سنجش از دور هست. در این مطالعه تبخیر و تعرق در سطح منطقه با استفاده از الگوریتم سبس برای چهار تصویر ماهواره ای LANDSAT TM در دورههای مختلف فصل رشد ذرت در سال 1389 برآورد گردید. مراحل مختلف محاسباتی در نرم افزار ERDAS و با استفاده از ابزارModel Maker برنامه نویسی شد. همزمان با استفاده از یک لایسیمتر زهکشدار که در آن ذرت کشت شده بود تبخیر و تعرق واقعی ذرت اندازه‌گیری و با نتایج الگوریتم سبال مقایسه شد. حداکثر اختلاف بین تبخیر و تعرق برآورد شده با الگوریتم سبال در مزرعه ذرت و مقادیر اندازه‌گیری شده درون لایسیمتر 34/0 میلی متر در روز تعیین گردید که معادل 56/4 درصد تبخیر و تعرق اندازه‌گیری شده در همان روز می‌باشد. در هر چهار تاریخ حداکثر تبخیر و تعرق برآورد شده با الگوریتم سبس در سطح منطقه بین 02/1 تا 22/1 تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه مرجع محاسبه شده با فرمول فائو پنمن-مانتیث می‌باشد که قابل قبول و منطقی می‌باشد.
مقالات پژوهشی
عاطفه عموزاده؛ احمد لندی؛ سعید حجتی
چکیده
هرچند که تا کنون در رابطه با تاثیر مواد آلی بر روی رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی و همچنین تاثیر مواد آلی بر روی مقدار جذب پتاسیم توسط گیاهان تحقیقات نسبتاً زیادی انجام شده است اما در رابطه با تاثیر مواد آلی خاک بر روی جذب پتاسیم اضافه شده به خاک توسط اجزاء معدنی خاک، مخصوصاً کانی های رسی و بررسی همدماهای جذب سطحی پتاسیم در حضور و عدم حضور ...
بیشتر
هرچند که تا کنون در رابطه با تاثیر مواد آلی بر روی رهاسازی پتاسیم غیر تبادلی و همچنین تاثیر مواد آلی بر روی مقدار جذب پتاسیم توسط گیاهان تحقیقات نسبتاً زیادی انجام شده است اما در رابطه با تاثیر مواد آلی خاک بر روی جذب پتاسیم اضافه شده به خاک توسط اجزاء معدنی خاک، مخصوصاً کانی های رسی و بررسی همدماهای جذب سطحی پتاسیم در حضور و عدم حضور ماده آلی در خاک مطالعات زیادی انجام نگرفته است. هدف از انجام این مطالعه، بررسی تاثیر حذف مواد آلی بر جذب پتاسیم در pHهای مختلف است. به این منظور سه نمونه خاک از نقاط مختلف استان خوزستان (ایذه، شاوور و اهواز) جمع آوری شده و خصوصیات فیزیکوشیمیایی و کانی شناسی آن ها تعیین شد. آزمایشات جذب سطحی پتاسیم در حضور (شاهد) و عدم حضور مواد آلی خاک (حذف با آب اکسیژنه) و غلظت های اولیه 10، 20، 50، 100 و 200 میلی گرم پتاسیم در لیتر در pH-های 6 و 5/7 انجام شدند. مدل های خطی، فروندلیچ و لانگ مویر به داده ها برازش داده شدند. نتایج نشان دادند که همدماهای جذب سطحی پتاسیم در خاک از نوع L می باشند و معادلات فروندلیچ و لانگ مویر توانایی زیادی برای برازش نتایج حاصل از جذب پتاسیم در خاک دارند (9/0
مقالات پژوهشی
مسعود نوشادی؛ حسین ولی زاده
چکیده
شوری و سدیم خاک یکی از محدودیت های اصلی کشاورزی در مناطق گرم و خشک بوده و کنترل آنها اهمیت زیادی دارد. گیاه وتیور دارای صفات منحصر به فردی است که می‌تواند در گیاه پالایی مفید واقع گردد. در تحقیق حاضر تاثیرات گیاه وتیور در کنترل شوری خاک و بهسازی اراضی شور بررسی گردید. شوری ها 68/0 (تیمار شاهد)، 2، 4، 6، 8 و10 دسی زیمنس بر متر بودند که به طور ...
بیشتر
شوری و سدیم خاک یکی از محدودیت های اصلی کشاورزی در مناطق گرم و خشک بوده و کنترل آنها اهمیت زیادی دارد. گیاه وتیور دارای صفات منحصر به فردی است که می‌تواند در گیاه پالایی مفید واقع گردد. در تحقیق حاضر تاثیرات گیاه وتیور در کنترل شوری خاک و بهسازی اراضی شور بررسی گردید. شوری ها 68/0 (تیمار شاهد)، 2، 4، 6، 8 و10 دسی زیمنس بر متر بودند که به طور مصنوعی از ترکیب کلرید سدیم و کلرید کلسیم ساخته شدند. در این تیمارها مقدار میانگین ECe در عمق 90-0 سانتیمتر بترتیب 0/25، 4/60، 2/79، 5/87 و 5/212 درصد نسبت به تیمارشاهد افزایش یافت که بسیار کمتر از افزایش شوری آب آبیاری در سطوح مختلف بود. این تفاوتها در سطح 5 درصد معنیدار بودند. در سطوح مختلف شوری بجز بیشترین سطح کاربرد ( dS/m10) گیاه وتیور توانست شوری خاک را به خوبی کاهش دهد و مانع تجمع شوری در خاک گردد ولی در شوری dS/m 10 شوری خاک به خوبی کنترل نشد، هر چند که شوری خاک بمراتب از شوری آب آبیاری کمتر بود. مقدار سدیم در برگ گیاه وتیور در شوری 2 تا 10 دسی زیمنس بر متر بهترتیب 3/14، 6/28، 3/64، 0/100، 3/114 درصد و در ریشه وتیور بترتیب 6/28، 3/64، 0/125، 3/214، 0/275 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود. مقدار کلر برگ در تیمار های 2 تا 10 دسی زیمنس بر متر بترتیب 9/22، 6/35، 5/74، 2/107، 9/121 درصد و در ریشه بهترتیب 02/27، 7/59، 9/118، 06/195، 7/255 درصد بیشتر از تیمار شاهد بود.
مقالات پژوهشی
مهرداد تقیان
چکیده
یکی از مسائل کاربردی و کلاسیک در مطالعات منابع آب، تعیین ظرفیت بهینه مخزن سد برای تامین نیازهای مختلف است. اما تامین کامل نیاز در همه زمان ها از جمله دوره های خشکسالی شدید، مستلزم طراحی یک سد با ارتفاع بسیار زیاد است. این رویکرد به مفهوم تخصیص بخش عمده ای از هزینه و ظرفیت مخزن برای دوره های زمانی بسیار کوچکی از عمر مفید سد است که ممکن ...
بیشتر
یکی از مسائل کاربردی و کلاسیک در مطالعات منابع آب، تعیین ظرفیت بهینه مخزن سد برای تامین نیازهای مختلف است. اما تامین کامل نیاز در همه زمان ها از جمله دوره های خشکسالی شدید، مستلزم طراحی یک سد با ارتفاع بسیار زیاد است. این رویکرد به مفهوم تخصیص بخش عمده ای از هزینه و ظرفیت مخزن برای دوره های زمانی بسیار کوچکی از عمر مفید سد است که ممکن است از لحاظ اقتصادی توجیه پذیر نباشد. بنابراین ضروری است در روش و مدل پیشنهادی، تنها برای درصد زمانی مشخصی از دوره آماری مورد نظر، امکان تامین کامل نیازها فراهم گردد که معادل با اعمال قید اعتماد پذیری است. در روش‌های معمول، این مفهوم به ظاهر ساده، مستلزم افزودن متغیرهای باینری (دو مقداره) برای تامین و یا عدم تامین نیاز در ساختار مدل‌های برنامهریزی خطی است که در حضور تعداد زیاد متغیرهای باینری، حل مساله فوق زمان بر یا مشکل خواهد بود. برای توسعه و بهبود روش‌های معمول، در تحقیق حاضر به جای مدل های مختلط برنامه ریزی خطی اعداد صحیح، از یک مدل شبیه-سازی مجهز به فرآیند برنامه ریزی خطی شبکه جریان استفاده شده است. با پیاده سازی این مدل در سیستم منابع آب رودخانه خمین، ظرفیت بهینه سد مخزنی نیشهر معادل با 6/4 میلیون متر مکعب برآورد گردید که در این حالت قادر به حفظ اعتمادپذیری 85 درصد در تامین نیازها است. نتایج حاکی از حساسیت ابعاد حجم مخزن نسبت به انتخاب اعتمادپذیری دارد که میزان این حساسیت ناشی از شدت و طول دوره های کمبود آب است.
مقالات پژوهشی
نرگس جاویدان؛ عبدالرضا بهره مند
چکیده
روندیابی سیل در رودخانه روشی است که به‌وسیله آن و با در دست داشتن هیدروگراف ورودی در نقطه‌ای از بالادست رودخانه، می‌توان هیدروگراف خروجی را در نقطه‌ای از پایین دست محاسبه کرد. در روندیابی رواناب در حوزه های آبخیز بارش مازاد با تکنیک های روندیابی به هیدروگراف جریان در پایین دست تبدیل می شود. در این تحقیق با استفاده از مدل هیدرولوژیکی ...
بیشتر
روندیابی سیل در رودخانه روشی است که به‌وسیله آن و با در دست داشتن هیدروگراف ورودی در نقطه‌ای از بالادست رودخانه، می‌توان هیدروگراف خروجی را در نقطه‌ای از پایین دست محاسبه کرد. در روندیابی رواناب در حوزه های آبخیز بارش مازاد با تکنیک های روندیابی به هیدروگراف جریان در پایین دست تبدیل می شود. در این تحقیق با استفاده از مدل هیدرولوژیکی – توزیعی WetSpa، روندیابی جریان سیل در حوزه آبخیز زیارت صورت گرفت. جهت اجرای مدل از داده های هیدرومتئورولوژی ساعتی از سال 1386 تا 1390 شامل دادههای بارش، تبخیر و تعرق و دما به عنوان داده ورودی مدل استفاده شد. نتایج شبیه سازی انطباق خوبی بین هیدروگراف شبیه‌سازی شده و هیدروگراف مشاهداتی نشان می-دهد. در این مدل روندیابی جریان سطحی و جریان آبراهه با استفاده از روش معادله خطی موج پخشی صورت می گیرد. در مطالعه حاضر، بررسی حساسیت پارامترهایی از قبیل: شعاع هیدرولیکی، ضریب زبری کانال، آستانه شیب حداقل و آستانه سطح برای ترسیم شبکه آبراهه انجام شد. بررسی حساسیت پارامترها نشان داد که تاثیر تغییر فراوانی سیل و ضریب زبری نسبت به آستانه شیب حداقل و آستانه سطح بر روی هیدروگراف خروجی و هیدروگراف واحد حوزه بیشتر است.
مقالات پژوهشی
ساره نظامی؛ محمدجعفر ملکوتی
چکیده
مطالعه های اخیر نشان می دهند که ترشحات ریشه ممکن است به عنوان فاکتور موثری در استخراج مقادیر قابل ملاحظه ای از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاک های آهکی عمل کنند. بدین منظور در آزمایشی اثر اسیدهای آلی در استخراج عناصر فسفر و روی از یک خاک آهکی بررسی شد. در این آزمایش غلظت های 1/0، 1 و 10 میلی مولار اسیدهای آلی اگزالیک و سیتریک به نمونه های ...
بیشتر
مطالعه های اخیر نشان می دهند که ترشحات ریشه ممکن است به عنوان فاکتور موثری در استخراج مقادیر قابل ملاحظه ای از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاک های آهکی عمل کنند. بدین منظور در آزمایشی اثر اسیدهای آلی در استخراج عناصر فسفر و روی از یک خاک آهکی بررسی شد. در این آزمایش غلظت های 1/0، 1 و 10 میلی مولار اسیدهای آلی اگزالیک و سیتریک به نمونه های خاک افزوده شده و سپس نمونه ها در زمان-های 10، 60، 180 و 360 دقیقه با دور 200 در دقیقه شیک، و سپس به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ (g16000) شدند. در نهایت عصاره های به دست آمده از خاک صاف شده و مقادیر عناصر فسفر و روی در آنها تعیین شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت های مختلف اسید های آلی در استخراج عناصر از خاک در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار فسفر توسط اسید اگزالیک 10 میلی مولار و در زمان 360 دقیقه شیک کردن حاصل شد. اما غلظت های مختلف اسید های آلی در زمان های مختلف شیک کردن تاثیر چندانی در استخراج روی از خاک مورد نظر نداشتند و مقدار روی استخراج شده توسط آنها کمتر از مقدار استخراج شده توسط شاهد (آب مقطر) بود. بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد که غلظت های بیش از 10 میلیمولار اسید های آلی برای استخراج عنصر روی از خاک لازم باشد.
مقالات پژوهشی
محسن آذرنیا؛ عباس بیابانی؛ عبدالطیف قلی زاده؛ حمیدرضا عیسوند؛ ابراهیم غلامعلی پور علمداری
چکیده
به منظور ارزیابی عکس العمل عدس به پرایمینگ بذر (بدون پرایمینگ بذر، هیدروپرایمینگ، 100 پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک، 100 پی‌پی‌ام اسید سالیسیلیک، 100 پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک + 100 پی‌پی‌ام اسید سالیسیلیک) و تلقیح میکوریزایی خاک (عدم تلقیح به عنوان شاهد، تلقیح با گلوموس اینترارادیسز و تلقیح با گلوموس موسه )، آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عکس العمل عدس به پرایمینگ بذر (بدون پرایمینگ بذر، هیدروپرایمینگ، 100 پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک، 100 پی‌پی‌ام اسید سالیسیلیک، 100 پی‌پی‌ام اسید جیبرلیک + 100 پی‌پی‌ام اسید سالیسیلیک) و تلقیح میکوریزایی خاک (عدم تلقیح به عنوان شاهد، تلقیح با گلوموس اینترارادیسز و تلقیح با گلوموس موسه )، آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح بلوک کامل تصادفی در چهار تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه گنبد کاووس در سال 93-1392 به اجرا درآمد. صفتهای مورد اندازه‌گیری شامل؛ طول ریشه، تعداد گره تثبیت کننده نیتروژن، غلظت فسفر اندام هوایی، غلظت فسفر دانه، جذب فسفر دانه، جذب فسفر اندام هوایی، عملکرد دانه و عملکرد بیولوژیک بودند. تجزیه واریانس دادهها نشان داد که تیمارهای مختلف تلقیح میکوریزی، پرایمینگ و اثر متقابل آنها تاثیر معنیداری بر صفات مورد مطالعه نظیر طول ریشه، تعداد گرههای تثبیت کننده نیتروژن، غلظت فسفر اندام هوایی، غلظت فسفر دانه، میزان جذب فسفر اندام هوایی، میزان جذب فسفر دانه، عملکرد زیستی و عملکرد دانه داشتند. در این مطالعه بیشترین طول ریشه (5/39 سانتیمتر)، تعداد گره تثبیت کننده نیتروژن (114)، جذب فسفر اندام هوایی (1/12 کیلوگرم در هکتار) در کاربرد توام تلقیح با گلوموس اینترارادیسز + 100 پی‌پی‌ام جیبرلین بدست آمد. درحالی که بیشترین غلظت فسفر اندام هوایی (24/0 درصد) و جذب فسفر دانه (8/22 کیلوگرم در هکتار) در کاربرد توام میکوریزای گلوموس موسه و هیدروپرایمینگ مشاهده شد. پرایمینگ هورمونی با اسید سالیسیلیک نسبت به شاهد و سایر تیمارهای پرایمینگ هورمونی سبب افزایش معنیداری در عملکرد دانهای و بیولوژیک شد. هیدروپرایمینگ در سه سطح کود زیستی اثر مثبت معنیداری بر عملکرد دانه داشت که با اسید سالیسیلیک غیر معنیدار ولی با سایر تیمارهای پرایمینگ اختلاف معنیداری داشت.
مقالات پژوهشی
محسن احمدی؛ عباس خاشعی سیوکی؛ محمد حسن سیاری
چکیده
آبشویی نیترات نه تنها باعث اتلاف هزینه‌های بسیار زیادی می‌شود بلکه تشدید آلودگی منابع آب را نیز به دنبال خواهد داشت. بدین منظور راه‌های بسیاری برای جلوگیری از آبشویی نیترات پیشنهاد شده است که به دلیل مشکلاتی مانند هزینه بالا و کارایی کم مورد استقبال واقع نشده‌اند. استفاده از زئولیت‌ها یکی از راه‌هایی است که به دلیل ارزانی و توانایی ...
بیشتر
آبشویی نیترات نه تنها باعث اتلاف هزینه‌های بسیار زیادی می‌شود بلکه تشدید آلودگی منابع آب را نیز به دنبال خواهد داشت. بدین منظور راه‌های بسیاری برای جلوگیری از آبشویی نیترات پیشنهاد شده است که به دلیل مشکلاتی مانند هزینه بالا و کارایی کم مورد استقبال واقع نشده‌اند. استفاده از زئولیت‌ها یکی از راه‌هایی است که به دلیل ارزانی و توانایی بالا مورد توجه قرار گرفته است. بدین منظور این تحقیق در سال 1392 با 21 تیمار و در 3 تکرار و مجموعاً 63 گلدان در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند انجام شد. تیمارهای مورد بررسی در این تحقیق شامل نوع زئولیت (کلسیمی: Zca، پتاسیمی: Zk و ترکیبی: Zs) در سه سطح (M0، M2 و M6 به ترتیب شامل صفر، 2 و 6 درصد وزنی) و سه سطح کود اوره (F0، F2 و F4 به ترتیب شامل صفر، 200 و 400 میلیگرم در هر کیلوگرم خاک) بود. نتایج نشان داد که نوع زئولیت، مقدار زئولیت، مقدار کود مصرفی، نوع زئولیت×مقدار زئولیت اثر معنیداری در سطح احتمال 1 درصد بر آبشویی نیترات داشتند. همچنین اثر متقابل مقدار زئولیت×مقدار کود نیز در سطح احتمال 5 درصد اثر معنیداری بر آبشویی نیترات نشان داد. سایر اثرات متقابل معنیدار نشدند. در این آزمایش، زئولیت پتاسیمی اثر بیشتری بر کاهش آبشویی نیترات نشان داد. با اعمال 200 و 400 میلی گرم کود اوره، کمترین میزان آبشویی در تیمار ZkM6 مشاهده شد که نسبت به شاهد به ترتیب 47/3 و 61/4 برابر کاهش داشت. با توجه به معنیدار نبودن اختلاف تیمارهای ZkM6F2 و ZkM6F4 نسبت به ZcaM2F4، به منظور کاهش مصرف زئولیت، پیشنهاد می‌شود که از تیمار ZcaM2F4 در کشت زعفران استفاده شود.
مقالات پژوهشی
احمد فرخیان فیروزی؛ حسین حمیدی فر؛ محمدجواد امیری؛ مهدی بهرامی
چکیده
نانوذرات از جنبه های مختلف پالایش زیست محیطی مانند تخریب ترکیبات آلی و آفت کش ها و جذب فلزات سنگین و آنیون های غیر آلی مورد-توجه واقع شده اند. هدف این پژوهش، مطالعه کمی انتقال نانوذرات مگنتیت در ستون های شن، تحت شرایط رطوبتی اشباع بود. بدین منظور، منحنی رخنه نانوذرات مگنتیت اصلاح شده باسدیم دو دوسیل سولفات5 (SDS) و کلراید در شرایط اشباع ...
بیشتر
نانوذرات از جنبه های مختلف پالایش زیست محیطی مانند تخریب ترکیبات آلی و آفت کش ها و جذب فلزات سنگین و آنیون های غیر آلی مورد-توجه واقع شده اند. هدف این پژوهش، مطالعه کمی انتقال نانوذرات مگنتیت در ستون های شن، تحت شرایط رطوبتی اشباع بود. بدین منظور، منحنی رخنه نانوذرات مگنتیت اصلاح شده باسدیم دو دوسیل سولفات5 (SDS) و کلراید در شرایط اشباع اندازه گیری شد و تأثیر غلظت نانوذرات (1/0 و 5/0 گرم در لیتر) و اثربار آبی (2 و 10 سانتی متر) بر انتقال نانوذرات بررسی گردید. برای پیش بینی انتقال نانوذرات در خاک از مدل های جذب- واجذب سینتیک تک مکانی و دومکانی برنامه HYDRUS-1D استفاده شدو برای تعیین دقت مدل ها از آماره های تعیین کارایی مدل(E)، ریشه میانگین مربعات خطا (RMSE)، میانگین هندسی نسبت خطا (GMER) و انحراف معیار هندسی نسبت خطا (GSDER) استفاده گردید. نتایج نشان داد در هر دو مدل در تمام مکان ها جذب سریع و واجذب کند است که می توان این مکان های سینتیک جذب را مربوط به کانی های با بار موافق جذب دانست. بنابراین با توجه به رفتار مشابه جذب- واجذب در دو مکان مربوط به مدل سینتیک دومکانی، می توان گفت مدل تک مکانی به تنهایی قادر به برآورد مطلوب منحنی های رخنه نانوذرات در خاک شنی مورد مطالعه می باشد. کارایی مدل تک مکانی از 761/0 تا 851/0 و مدل دومکانی از 760/0 تا 846/0 متغیر بود که نشان می دهد هر دو مدل برآورد خوبی از منحنی رخنه نانوذرات دارند. با توجه به شکل لگاریتمی منحنی رخنه انتقال نانوذرات در خاک شنی، هر دو مدل برآوردی خوب از کلیه دامنه منحنی رخنه نانوذرات از جمله دنباله منحنی رخنه داشتند.
مقالات پژوهشی
حسین حمیدی فر؛ محمدحسین امید؛ مهدی بهرامی؛ محمدجواد امیری
چکیده
قابلیت پیش بینی سازوکار پخش و انتقال آلاینده ها، اهمیت زیادی در مباحث مدیریت کیفی و سلامت آبراهه ها دارد. در این تحقیق، با استفاده از یک فلوم آزمایشگاهی به طول 18، عرض 9/0 و ارتفاع 6/0 متر به بررسی آزمایشگاهی تاثیر پوشش گیاهی صلب سیلابدشت بر ضریب اختلاط عرضی در یک کانال با مقطع مرکب پرداخته شده است. با تصویربرداری از ابر آلودگی و استفاده ...
بیشتر
قابلیت پیش بینی سازوکار پخش و انتقال آلاینده ها، اهمیت زیادی در مباحث مدیریت کیفی و سلامت آبراهه ها دارد. در این تحقیق، با استفاده از یک فلوم آزمایشگاهی به طول 18، عرض 9/0 و ارتفاع 6/0 متر به بررسی آزمایشگاهی تاثیر پوشش گیاهی صلب سیلابدشت بر ضریب اختلاط عرضی در یک کانال با مقطع مرکب پرداخته شده است. با تصویربرداری از ابر آلودگی و استفاده از روش پردازش تصویر، تغییرات غلظت ردیاب مشخص گردید. نتایج نشان داد که موقعیت تزریق ردیاب بر ضریب اختلاط عرضی تأثیرگذار است. ضریب اختلاط عرضی در کانال اصلی همواره از سیلابدشت بیشتر می باشد و مقدار آن نیز با افزایش عمق نسبی افزایش می یابد. همچنین با افزایش تراکم پوشش گیاهی بر روی سیلابدشت، مقدار ضریب اختلاط عرضی بدون بعد هم در کانال اصلی و هم در سیلابدشت افزایش می یابد. در نهایت چنین نتیجه گرفته شد که پوشش گیاهی با تراکم 88/0درصد می تواند منجر به افزایش 80 درصدی ضریب اختلاط عرضی در سیلابدشت و افزایش 107 درصدی این پارامتر در کانال اصلی در مقایسه با حالت بدون پوشش گیاهی گردد.
مقالات پژوهشی
پری اسدی الاسوند؛ احمد حیدری
چکیده
آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی به مواد آلی و سموم یک مشکل شایع زیست محیطی است .در این میان مشتقات نفتی یکی از مهم‌ترین آلوده سازهای محیط زیست محسوب می شوند. در اثر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی که بین آلاینده و خاک رخ می دهد، رفتار خاک تغییر می کند. جهت بررسی برخی از این تغییرات چهار نیمرخ آلوده و دو نیمرخ غیرآلوده مجاور با خاک های آلوده ...
بیشتر
آلودگی خاک و آب‌های زیرزمینی به مواد آلی و سموم یک مشکل شایع زیست محیطی است .در این میان مشتقات نفتی یکی از مهم‌ترین آلوده سازهای محیط زیست محسوب می شوند. در اثر فرآیندهای فیزیکی و شیمیایی که بین آلاینده و خاک رخ می دهد، رفتار خاک تغییر می کند. جهت بررسی برخی از این تغییرات چهار نیمرخ آلوده و دو نیمرخ غیرآلوده مجاور با خاک های آلوده با مواد زائد حاصل از پالایش نفت خام مورد مقایسه قرار گرفتند. ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی، کانی شناسی و میکرومورفولوژیکی نمونه های دست خورده و دست نخورده خاک طبق روش های استاندارد بررسی شدند. اثرات قابل توجه مواد آلاینده در خاک شامل کاهش pH و افزایش کربن آلی و قابلیت هدایت الکتریکی می باشد. حد روانی و حد خمیرایی در خاک‌های آلوده به ترکیبات زائد نفتی نسبت به خاک‌های غیرآلوده افزایش یافته است. با افزایش مواد آلاینده در خاک‌های آلوده به نفت، شاخص خمیرایی کاهش یافت. نتایج میکرومورفولوژی و کانی شناسی رس خاک نیز نشان داد افزایش آلاینده در خاک موجب افزایش فضای بین لایه ای کانیهای خاک می گردد. بعلت ثابت دی الکتریک پایین نفت، نه تنها خاک دیسپرس نشده بلکه باعث فلکوله شدن و تشکیل خاکدانه-های گرانولار شده است. خاک های مورد مطالعه از نظر شاخص فعالیت کانیهای رسی، غیرفعال بود. نتایج نشان داد این خاک ها حتی جهت بهره-برداری جنبی دارای محدودیت هستند بطوریکه در خاک‌های آلوده به نفت بدلیل محدوده کمی که بین حد خمیرایی و روانی وجود دارد امکان لغزنده شدن آنها سریعتر از خاک‌های غیرآلوده است و باید از ساخت و ساز اجتناب شود.
مقالات پژوهشی
هانیه جعفری وفا؛ فایز رئیسی؛ علیرضا حسین پور؛ زهره کریمی
چکیده
کرم های خاکی یکی از مهم ترین جانوران خاک بوده و فعالیت آنها از شاخص های کیفی خاک به شمار می رود. این جانداران ممکن است تحت تأثیر افزودن پسماندهای آلی قرار گیرند. یکی از روش های سریع و آسان برای پایش کیفیت خاک در هنگام کاربرد لجن فاضلاب، استفاده از شاخص های زیستی از جمله فعالیت های میکروبی است. هدف این پژوهش ارزیابی اثر کرم خاکی بر سرعت ...
بیشتر
کرم های خاکی یکی از مهم ترین جانوران خاک بوده و فعالیت آنها از شاخص های کیفی خاک به شمار می رود. این جانداران ممکن است تحت تأثیر افزودن پسماندهای آلی قرار گیرند. یکی از روش های سریع و آسان برای پایش کیفیت خاک در هنگام کاربرد لجن فاضلاب، استفاده از شاخص های زیستی از جمله فعالیت های میکروبی است. هدف این پژوهش ارزیابی اثر کرم خاکی بر سرعت نیتریفیکاسیون و آمونیفیکاسیون آرژینین به عنوان فعالیت میکروبی در خاک های تیمارشده با لجن فاضلاب شهری بود. تیمارهای آزمایش شامل لجن فاضلاب (بدون لجن و دارای 5/1 درصد لجن شهری)، و کرم خاکی (بدون کرم، آیزنیافتیدا، آلولوبوفورا کالیژینوزا و مخلوط این دو گونه) به صورت فاکتوریل (4×2) در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار بودند. لجن فاضلاب سرعت نیتریفیکاسیون و آمونیفیکاسیون آرژینین را به ترتیب به میزان 7/16 و 5/62 درصد افزایش داد که دلیل آن بالا بودن میزان مواد آلی و عناصر غذایی و همچنین غلظت پایین فلزات سنگین در پسماند آلی به کار برده شده می‌باشد. تلقیح کرم خاکی نیز این دو شاخص را تحت تأثیر قرار داد (001/0>p). به طور خلاصه، مصرف لجن فاضلاب شهری اثر تحریک کنندگی کرم خاکی را بر فعالیت میکروبی خاک کاهش داد که این کاهش در حضور گونه ی آیزنیافتیدا (اپی ژئیک) به دلیل تغذیه از لجن فاضلاب محسوس تر بود. علاوه بر این، اثر متقابل دو گونه ی کرم خاکی اغلب جمع پذیر (بدون اثر متقابل) بود.
مقالات پژوهشی
مجتبی فتحی؛ احمد لندی؛ محمد طهرانی
چکیده
خاک مهم‌ترین منبع تغذیه گیاه است و هر گونه کمبود یا بیش بود عناصر غذایی در خاک، رشد گیاه را محدود خواهد کرد. بنا بر این درک عوامل موثر بر توزیع عناصر غذایی، برای مدیریت خاک و کاربرد صحیح کودها ضروری است. به منظور بررسی و تعیین فراهمی آهن، منگنز، روی و مس در 98 نمونه از خاک‌های آهکی دشت گلپایگان و ارتباط آن با ویژگیهای اصلی خاک و لندفرم ...
بیشتر
خاک مهم‌ترین منبع تغذیه گیاه است و هر گونه کمبود یا بیش بود عناصر غذایی در خاک، رشد گیاه را محدود خواهد کرد. بنا بر این درک عوامل موثر بر توزیع عناصر غذایی، برای مدیریت خاک و کاربرد صحیح کودها ضروری است. به منظور بررسی و تعیین فراهمی آهن، منگنز، روی و مس در 98 نمونه از خاک‌های آهکی دشت گلپایگان و ارتباط آن با ویژگیهای اصلی خاک و لندفرم این پژوهش انجام شد. بر اساس نتایج دامنه تغییرات میزان عناصر آهن، منگنز، روی و مس قابل عصاره گیری با DTPA به ترتیب 46/6- 04/1، 82/19- 82/1، 24/2 – 02/0 و 38/2- 16/0 میلی-گرم در کیلوگرم بود. کمبود آهن بیشترین گسترش را در منطقه مطالعاتی داشت. سمیت عناصر در هیچیک از نمونه ها مشاهده نگردید. همبستگی معنی داری بین میزان قابل جذب عناصر و برخی ویژگیهای اندازه گیری شده خاک از قبیل بافت، میزان مواد آلی و آهک وجود داشت. آهکی بودن خاکها و پائین بودن مادة آلی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر کمبود عناصر کم مصرف در منطقه است. بین مقدار قابل جذب آهن و منگنز و مس همبستگی مثبت مشاهده شد که می تواند به دلیل منشأ زمین شناسی یکسان این عناصر در خاکها باشد. به رغم شباهت مواد مادری روند متفاوت فرایندهای خاکساز و هوازدگی بر میزان، گسترش و فراهم بودن عناصر کم مصرف تاثیر گذار بوده و واحدهای مختلف اراضی از نظر برخی عناصر تفاوت معنی دار نشان دادند. بیشترین مقدار عناصر ریز مغذی به جز در مورد منگنز در خاک‌های Torrifluvents وجود داشت. کمترین میزان روی و مس به ترتیب در واحدهای اراضی فلات و واریزه های بادبزنی مشاهده و تفاوت آن با دشتهای سیلابی و دامنه ای (Entisols) معنی دار گردید. می توان گفت درجه متفاوت تکامل خاک از طریق تاثیر بر ویژگیهای خاک چرخه عناصر ریزمغذی را تحت تاثیر قرار می دهد.
مقالات پژوهشی
حمید رضا بوستانی؛ مصطفی چرم؛ عبدالامیر معزی؛ نجفعلی کریمیان؛ نعیمه عنایتی ضمیر؛ مهدی زارعی
چکیده
آزادسازی روی از خاک در اثر فعالیت‌های بیولوژیکی یکی از عوامل مهم کنترل کننده قابلیت استفاده زیستی روی است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر تلقیح باکتری های محرک رشد و قارچ میکوریز بر سینتیک آزادسازی روی در خاک آهکی با سطوح مختلف شوری در کشت ذرت بود. آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. ...
بیشتر
آزادسازی روی از خاک در اثر فعالیت‌های بیولوژیکی یکی از عوامل مهم کنترل کننده قابلیت استفاده زیستی روی است. هدف از انجام این پژوهش، بررسی تاثیر تلقیح باکتری های محرک رشد و قارچ میکوریز بر سینتیک آزادسازی روی در خاک آهکی با سطوح مختلف شوری در کشت ذرت بود. آزمایشی فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. فاکتور اول شامل سطوح شوری خاک (0، 15 و 30 میلیاکی والان نمک در کیلوگرم خاک از منابع کلرید سدیم، کلسیم و منیزیم به ترتیب به صورت ترکیبی 1:2:3) و فاکتور دوم تلقیح میکروبی (بدون تلقیح، تلقیح با قارچ، تلقیح با باکتری، تلقیح همزمان باکتری و قارچ) بود. کاربرد همه تیمارهای میکروبی میزان آزادسازی اولیه روی را نسبت به تیمار شاهد افزایش دادند. به ترتیب بیشترین و کمترین آزادسازی اولیه روی در تیمار قارچ-باکتری و باکتری مشاهده شد. همچنین با کاربرد همه تیمارهای میکروبی سرعت رهاسازی روی نسبت به تیمار شاهد کاهش یافت و کمترین کاهش در تیمار قارچ مشاهده شد. به طور کلی افزایش سطوح شوری سبب افزایش آزادسازی اولیه روی و کاهش سرعت آزادسازی روی شد. همچنین شکل محلول و تبادلی بیشترین تاثیر را در کنترل آزادسازی روی داشت. نتایج نشان داد که مدل‌های الوویچ ساده شده، سرعت دو ثابته و پخشیدگی پارابولیک توصیف خوبی را از آزادسازی روی نشان دادند. بر اساس بیشترین ضریب تبیین و کمترین خطای استاندارد، برترین مدل، الوویچ ساده شده تعیین شد، بنابراین به نظر می رسد که مکانیسم اصلی کنترل کننده آزادسازی روی، در خاک مورد آزمایش پدیده پخشیدگی باشد.
مقالات پژوهشی
داود داودی مقدم؛ سیدحمیدرضا صادقی؛ محمود اعظمی راد
چکیده
مهار تخریب اراضی به‌منظور حفظ ثروت‌های ارزشمند طبیعی، امری حیاتی به‌شمار می‌رود. در همین راستا، یکی از موارد مدیریت های علمی و بهینه کشاورزی و منابع طبیعی به عنوان اصولی‌ترین مؤلفه های مهم توسعه پایدار، کمّی‌سازی رواناب تولیدی، هدرفت خاک و عناصر غذایی از عرصه های منابع طبیعی و در شرایط سخت مدیریتی است. با این وجود، پژوهش‌های ...
بیشتر
مهار تخریب اراضی به‌منظور حفظ ثروت‌های ارزشمند طبیعی، امری حیاتی به‌شمار می‌رود. در همین راستا، یکی از موارد مدیریت های علمی و بهینه کشاورزی و منابع طبیعی به عنوان اصولی‌ترین مؤلفه های مهم توسعه پایدار، کمّی‌سازی رواناب تولیدی، هدرفت خاک و عناصر غذایی از عرصه های منابع طبیعی و در شرایط سخت مدیریتی است. با این وجود، پژوهش‌های جامع و مقایسهای ارزیابی میزان تولید رواناب سطحی و هدررفت خاک و نیز عناصر غذایی در اثر الگوهای مختلف مدیریتی بسیار محدود مورد توجه قرار گرفته است. لذا پژوهش حاضر با هدف مقایسه تولید روانآب سطحی، هدررفت خاک و عناصر غذایی در دو آبخیز حفاظت شده (نمونه) و حفاظت نشده (شاهد) در حوزه آبخیز کاخک گناباد برنامهریزی شد. بدین منظور پژوهش حاضر در کرتهایی با ابعاد استاندارد 1/22× 8/1 متر در هر یک از آبخیز‌های نمونه و شاهد، در سه دامنه شرقی، غربی و شمالی و با سه تکرار و در مقیاس رگبارهای طبیعی اتفاق افتاده از سال 1390 تا اوایل سال 1393 صورت پذیرفت. نتایج پژوهش صورت گرفته نشان داد که اختلاف هدررفت خاک، غلظت نیتروژن، غلظت پتاسیم و غلظت رسوب در آبخیز‌های نمونه و شاهد معنیدار (05/0p) نبود، بدین صورت که مقادیر آنها در آبخیز شاهد بهترتیب 6/238 و 28/20 و در آبخیز نمونه بهترتیب 6/169 و 04/15 بوده است. مطالعه صورت گرفته نشان داد که تداوم الگوی حفاظتی برای حفظ کمیت و کیفیت منابع آب و خاک ضروری است.
مقالات پژوهشی
آناهید سلمان پور؛ محمد حسن صالحی؛ جهانگرد محمدی
چکیده
از مؤلفه های مهم کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک، مقدار آب و شوری آب و خاک است که از عوامل مهم کاهش کیفیت خاک، محسوب می‌شوند. مواد آلی شاخصی از کیفیت خاک است، اما از آنجا که به تغییرات مدیریت خاک به کندی پاسخ می دهد، مطالعه اجزاء حساستر آن ممکن است باعث تشخیص بهتر نقش تغییر مدیریت بر کیفیت خاک گردد. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی ...
بیشتر
از مؤلفه های مهم کشاورزی پایدار در مناطق خشک و نیمه خشک، مقدار آب و شوری آب و خاک است که از عوامل مهم کاهش کیفیت خاک، محسوب می‌شوند. مواد آلی شاخصی از کیفیت خاک است، اما از آنجا که به تغییرات مدیریت خاک به کندی پاسخ می دهد، مطالعه اجزاء حساستر آن ممکن است باعث تشخیص بهتر نقش تغییر مدیریت بر کیفیت خاک گردد. از این رو تحقیق حاضر با هدف بررسی کیفیت خاک با استفاده از شاخصهای کربن ناپایدار و مدیریت کربن خاک در تعدادی از اراضی کشاورزی نیریز در استان فارس انجام گردید. برای این منظور پنج مزرعه از مزارع گندم و جو آبی در حومه شهر نیریز که مقدار و شوری آب آبیاری متفاوت داشتند، انتخاب گردیدند. در هر مزرعه، سه نقطه انتخاب و نمونههای خاک از عمق 40-0 سانتیمتر و نمونههای گیاه در مربعهای 1×1 متر، تهیه شد. نمونه آب نیز، از چاه آبیاری برداشت گردید. ویژگیهای فیزیکی و شیمیایی خاک و آب اندازه گیری و مقدارکربن ناپایدار و شاخص مدیریت کربن خاک محاسبه گردید. نتایج نشان داد کربن ناپایدار خاک نسبت به کربن آلی کل، حساسیت بیشتری به مدیریت زراعی دارد و حتی در مزارع با مدیریت زراعی یکسان و عملکرد مشابه، مقدار و یا شوری متفاوت آب آبیاری می تواند باعث تغییر در کربن ناپایدار خاک و در نتیجه کیفیت خاک گردد. براساس نتایج، مقدار بالاتر شاخص مدیریت کربن لزوماً با عملکرد بالاتر محصول ارتباط ندارد و ممکن است با ویژگیهای کیفی محصول ارتباط داشته باشد که نیاز به تحقیق بیشتر دارد.
مقالات پژوهشی
غلام رضا شیخ زاده؛ شکراله اصغری؛ ترحم مصری گندشمین
چکیده
مقاومت فروروی (PR) یکی از پویاترین ویژگی های مکانیکی خاک است که عملیات خاک ورزی، رشد گیاه و فعالیت های بیولوژیکی خاک را تحت تاثیر قرار می دهد. اندازه گیری مستقیم این متغیر دشوار، زمان بر و پرهزینه است. هدف از تحقیق حاضر ارائه توابع انتقالی رگرسیونی و شبکه عصبی مصنوعی برای برآورد PR خاک بر پایه متغیرهای زود یافت شامل توزیع اندازه ذرات، ...
بیشتر
مقاومت فروروی (PR) یکی از پویاترین ویژگی های مکانیکی خاک است که عملیات خاک ورزی، رشد گیاه و فعالیت های بیولوژیکی خاک را تحت تاثیر قرار می دهد. اندازه گیری مستقیم این متغیر دشوار، زمان بر و پرهزینه است. هدف از تحقیق حاضر ارائه توابع انتقالی رگرسیونی و شبکه عصبی مصنوعی برای برآورد PR خاک بر پایه متغیرهای زود یافت شامل توزیع اندازه ذرات، کربن آلی، جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، کربنات کلسیم معادل، تخلخل کل و رطوبت اولیه خاک مزرعه بود. به این منظور 105 نمونه از عمق 0 تا cm 10 خاک های زراعی دشت اردبیل برداشته شد سپس برخی ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آنها تعیین گردید. داده ها به دو سری آموزشی (78 نمونه) و آزمونی (27 نمونه) تقسیم شدند. برای اشتقاق توابع انتقالی رگرسیونی و شبکه عصبی به ترتیب از نرم افزارهای 18 SPSS و MATLAB استفاده گردید. نتایج توابع رگرسیونی و شبکه عصبی نشان داد که مناسب ترین متغیرها در برآورد PR خاک، رطوبت اولیه مزرعه، جرم مخصوص ظاهری و توزیع اندازه ذرات خاک بودند. مقادیر ضریب تبیین (R2)، مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و معیار اطلاعات آکائیک (AIC) برابر 55/0، MPa 89/0 و 67/14- و 91/0، MPa 37/0 و 64/146- به ترتیب برای مناسب ترین تابع رگرسیونی و شبکه عصبی به دست آمد. بنابراین دقت توابع شبکه عصبی در برآورد PR خاک منطقه مورد مطالعه بیشتر از توابع رگرسیونی بود.
مقالات پژوهشی
وحید مظفری؛ فریبا خالقی
چکیده
طبق تحقیقات انجام شده تولید و فعالیت هورمون‌های گیاهی تحت تأثیر عوامل طبیعی و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه قرار گرفته و نیتروژن مهم‌ترین تأثیر را بر تولید و انتقال جیبرلیک اسید به اندام‌های هوایی گیاه دارد. به‌منظور بررسی اثر جیبرلیک اسید و نیتروژن بر برخی پارامترهای فیزیولوژی و عناصر غذایی کم‌مصرف پسته (رقم قزوینی) تحت تنش شوری، ...
بیشتر
طبق تحقیقات انجام شده تولید و فعالیت هورمون‌های گیاهی تحت تأثیر عوامل طبیعی و عناصر غذایی مورد نیاز گیاه قرار گرفته و نیتروژن مهم‌ترین تأثیر را بر تولید و انتقال جیبرلیک اسید به اندام‌های هوایی گیاه دارد. به‌منظور بررسی اثر جیبرلیک اسید و نیتروژن بر برخی پارامترهای فیزیولوژی و عناصر غذایی کم‌مصرف پسته (رقم قزوینی) تحت تنش شوری، آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملا تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح شوری (صفر، 1000 و 2000 میلیگرم کلرید سدیم در کیلوگرم خاک)، سه سطح نیتروژن (صفر، 75 و 150 میلیگرم در کیلوگرم خاک از منبع نیترات آمونیوم) و سه سطح جیبرلیک اسید (صفر، 250 و 500 میلیگرم در لیتر) بودند. نتایج این آزمایش نشان داد که شوری کلرید سدیم محتوای کاروتنوئید و شاخص کلروفیل فلورسانس را نسبت به شاهد کاهش داد، ولی با اعمال تیمارهای جیبرلیک اسید و نیتروژن پارامترهای ذکر شده با افزایش چشمگیری نسبت به شاهد روبرو شد. با توجه به اینکه شوری کلرید سدیم سبب افزایش میزان پرولین برگ گردید، کاربرد 150 میلیگرم نیتروژن و محلولپاشی 500 میلیگرم در لیتر جیبرلیک اسید این پارامتر را به ترتیب 55 و 26 درصد افزایش داد، اما کاربرد توأمان این دو تیمار در بالاترین سطوح خود باعث افزایش 79 درصدی پرولین نسبت به شاهد شد. نتایج این آزمایش همچنین نشان داد، با افزایش شوری کلرید سدیم غلظت عناصر آهن، منگنز و روی افزایش ولی غلظت مس اندام هوایی و ریشه کاهش یافت، لیکن با کاربرد 150 میلیگرم نیتروژن و با مصرف 500 میلیگرم در لیتر جیبرلیک اسید غلظت مس نیز افزایش یافت. بهطور کلی نتایج این آزمایش نشان داد در شرایط شوری کلرید سدیم، کاربرد جیبرلیک اسید و نیتروژن به تنهایی و یا توأمان از طریق بهبود پارامترهای فیزیولوژی و همچنین افزایش غلظت عناصر غذایی کم مصرف عملکرد گیاه پسته در شرایط تنش شوری کلرید سدیم را بهبود بخشید.
مقالات پژوهشی
شهاب احمدی دوآبی؛ مجید افیونی؛ مهین کرمی؛ صفورا مرآتی فشی
چکیده
بررسی توازن جرمیفلز روی در خاک نه تنها از نظر آلودگی بلکه از نظر تغذیه ای نیز ضروری است. این مطالعه به منظور مدل سازی روند انباشت روی در خاک های کشاورزی استان کرمانشاه به کمک مقایسه توازن جرمی ورودی ها و خروجی ها و بررسی عدم قطعیت آن انجام گرفت. مدل ارزیابی شار جرمی(Mass Flux Assessment (MFA))به منظور مدل سازی روند انباشت عناصر به کمک روش تصادفی ...
بیشتر
بررسی توازن جرمیفلز روی در خاک نه تنها از نظر آلودگی بلکه از نظر تغذیه ای نیز ضروری است. این مطالعه به منظور مدل سازی روند انباشت روی در خاک های کشاورزی استان کرمانشاه به کمک مقایسه توازن جرمی ورودی ها و خروجی ها و بررسی عدم قطعیت آن انجام گرفت. مدل ارزیابی شار جرمی(Mass Flux Assessment (MFA))به منظور مدل سازی روند انباشت عناصر به کمک روش تصادفی مبتنی بر توازن جرمی و با استفاده از ترکیب روش مربع لاتینو شبیه سازی مونت کارلو در اکوسیستم های زراعی شهرستان های کرمانشاه، سنقر، گیلان غرب، قصرشیرین، صحنه، سرپل ذهاب، کنگاور، پاوه و جوانرود به کار گرفته شد. به این منظور از اطلاعات زراعی شامل نوع محصول، سطح زیر کشت، عملکرد، نوع و تعداد دامها، میزان مصرف کودهای شیمیایی، کمپوست و آفتکش ها، میزان فرونشست اتمسفری و هم چنین اطلاعات مرتبط با غلظت روی در گیاهان، انواع کودها و گرد و غبار استفاده شد.نتایج نشان داد که بیشینه انباشت روی در زمین های کشاورزی مورد مطالعه متعلق به شهرستان پاوه (با میانگین g ha-1yr-1 1172) و کمینه آن (تخلیه روی) متعلق به زمین های کشاورزی شهرستان کرمانشاه (با میانگینg ha-1yr-126-) بود. مقادیر انباشت محاسبه شده کمتر از مقدار بحرانی نرخ انباشت روی برای خاک های ایران (محاسبه شده برای 200 سال آینده) می باشد. مهم ترین مسیرهای ورود روی به زمین های کشاورزی شهرستان های مورد مطالعه، کودهای دامی و فرونشست اتمسفری است، در صورتی که در مقیاس استانی مهم ترین مسیرهای ورود به ترتیب کمپوست (61 درصد)، کودهای دامی (33 درصد) و فرونشست اتمسفری (5 درصد) است. بر اساس نتایج تجزیه عدم قطعیت مدل، کودهای دامی به‌عنوان مهم ترین مسیر مؤثر بر عدم قطعیت نرخ انباشت روی (79 درصد)در این مطالعه شناخته شدند.
مقالات پژوهشی
مجید هماپور گورابجیری؛ علی رسول زاده
چکیده
در یک حوضه آبخیز جنگلی، بقایای کف جنگل شامل لاشبرگ ها بوده و نقش محیط متخلخل قبل از خاک معدنی را بازی می کند. خصوصیات هیدرولیکی بقایای کف جنگل تا حدودی ناشناخته بوده و نمی توان با روش های متداول برای خاک، آنها را اندازه گیری نمود. در این پژوهش برای شبیه‌سازی حرکت آب درلاشبرگ ها از مدل های منحنی مشخصه آبِ خاک و هدایت هیدرولیکی غیر اشباع ...
بیشتر
در یک حوضه آبخیز جنگلی، بقایای کف جنگل شامل لاشبرگ ها بوده و نقش محیط متخلخل قبل از خاک معدنی را بازی می کند. خصوصیات هیدرولیکی بقایای کف جنگل تا حدودی ناشناخته بوده و نمی توان با روش های متداول برای خاک، آنها را اندازه گیری نمود. در این پژوهش برای شبیه‌سازی حرکت آب درلاشبرگ ها از مدل های منحنی مشخصه آبِ خاک و هدایت هیدرولیکی غیر اشباع ون گنوختن و بروکز و کوری همراه با کدHydroGeoSphere استفاده گردید. نمونه برداری از لاشبرگ ها در سه نوع لاشبرگ پهن برگ، سوزنی برگ و مخلوط، در جنگل های غرب استان گیلان و به صورت دست نخورده انجام گرفت. ابتدا با استفاده از روش معکوس، ضرایب مدل های ون گنوختن و بروکزوکوری برآورد شد. سپس با به کارگیری مدل های فوق الذکر، حرکت آب در لاشبرگ ها توسط کد HydroGeoSphere شبیه سازی گردید. مقادیر معیار های آماری شامل ریشه میانگین مربعات خطا ( )، میانگین خطای مطلق ( )، شاخص مطابقت اصلاح شده ( ) و ضریب کارآیی اصلاح شده ( ) به منظور مقایسه‌ی دقت مدل های ون گنوختن و بروکز و کوری همراه با کد HydroGeoSpherدر شبیه سازی حرکت آب در لاشبرگ ها مورد استفاده قرار گرفتند. نتایج تجزیه آماری نشان داد کمترین حساسیت روش معکوس به پارامتر رطوبت باقیمانده در لاشبرگ ها می باشد. همچنین نتایج معیارهای آماری نشان داد، مدل ون گنوختن با ، ، و به ترتیب برابر با 2753/0، 1659/0، 8895/0 و 7726/0 نسبت به مدل بروکز و کوری با ، ، و به ترتیب 3400/0، 2228/0، 8378/0 و 6984/0، همراه با کد HydroGeoSphereبرای شبیه-سازی حرکت آب در لاشبرگ ها کارآمدتر می باشد.
