مقالات پژوهشی
حسن رحیمی؛ حجت احمدی
چکیده
ترک خوردگی سدهای خاکی بعنوان یکی از عوامل اساسی تهدیدکننده پایداری سدهای خاکی محسوب می شوند. در این تحقیق با مدلسازی رفتار یک سد خاکی و اعمال شرایط بوجود آمده در شرایط وقوع زلزله، با استفاده از روشهای تعادل حدی و روش اجزاء محدود، علت بوجود آمدن ترک در سد خاکی بررسی شد. برای این منظور سد خاکی محمود آباد واقع در استان زنجان به ارتفاع 19 ...
بیشتر
ترک خوردگی سدهای خاکی بعنوان یکی از عوامل اساسی تهدیدکننده پایداری سدهای خاکی محسوب می شوند. در این تحقیق با مدلسازی رفتار یک سد خاکی و اعمال شرایط بوجود آمده در شرایط وقوع زلزله، با استفاده از روشهای تعادل حدی و روش اجزاء محدود، علت بوجود آمدن ترک در سد خاکی بررسی شد. برای این منظور سد خاکی محمود آباد واقع در استان زنجان به ارتفاع 19 متر که در زلزله سال 1381 آوج در محدوده تاج سد دچار ترک خوردگی طولی گردیده بود مورد مطالعه قرار گرفت. نتایج این بررسی نشان داد که علت وقوع ترک در این سد وجود لایه های نازک سست ماسهای در پی سد بود که در زمان زلزله بعلت وقوع پدیده روانگرایی موجب لغزش یا تغییر شکل بدنه شده بود. برای اصلاح تغییر شکلهای ایجاد شده سه راه کار مختلف ارائه شد که از بین روشهای پیشنهادی اصلاح ترکها با تزریق دوغاب سیمان بعنوان راهکار پیشنهادی بکار رفت. پس از 8 سال از زمان اجرای روش اصلاحی پیشنهادی، گزارشی در خصوص اختلال کارکرد و بهره‌برداری سد منتشر نشده و موفقیت روش مذکور مورد تایید قرار گرفته است.
مقالات پژوهشی
کیومرث روشنگر؛ محمد تقی اعلمی؛ فاطمه وجودی مهربانی
چکیده
تخمین درست میزان رسوبات حمل شده توسط رودخانه‌ها در پروژه های منابع آبی از اهمیت بالایی برخوردار است. بطور کلی پدیده فرسایش و انتقال رسوب از پیچیده ترین مسائل هیدرودینامیکی است که تعیین دقیق معادلات حاکم بر آن بدلیل تاثیرات پارامترهای مختلف، به آسانی میسر نیست. با وجود انجام تحقیقات بسیاری در زمینه کاربرد مدل‌های هوشمند نظیر شبکه ...
بیشتر
تخمین درست میزان رسوبات حمل شده توسط رودخانه‌ها در پروژه های منابع آبی از اهمیت بالایی برخوردار است. بطور کلی پدیده فرسایش و انتقال رسوب از پیچیده ترین مسائل هیدرودینامیکی است که تعیین دقیق معادلات حاکم بر آن بدلیل تاثیرات پارامترهای مختلف، به آسانی میسر نیست. با وجود انجام تحقیقات بسیاری در زمینه کاربرد مدل‌های هوشمند نظیر شبکه های عصبی و برتری این مدلها نسبت به روابط ریاضی و تجربی موجود نظیر منحنی سنجه رسوب، بدلیل غیر صریح بودن و پیچیدگی حاکم بر انتخاب و معماری شبکه مناسب، کاربرد این مدلها توسعه کمتری نسبت به روشهای صریحی نظیر برنامه ریزی ژنتیک داشته است. در این پژوهش، بمنظور توانمند سازی پیش بینی صریح بار رسوبی رودخانه قطورچای از یک سو الگوریتم‌های تکاملی نظیر برنامه ریزی ژنتیک (GP) و الگوریتم ژنتیک (GA) به کار گرفته شده و از سوی دیگر از مدل‌های نیمه تجربی تعیین بار کل رسوب و منحنی سنجه استفاده گردیده است. مقایسه و تجزیه تحلیل نتایج حاصل از روشهای کلاسیک، منحنی سنجه بهینه و روش برنامه ریزی ژنتیک، کارائی بسیار بالای الگوریتم‌های تکاملی را (907/0=DC و 067/0=RMSE) بعنوان ابزاری قدرتمند در بهینه سازی و پیش بینی صریح بار رسوبی کل رودخانه نشان می دهد.
مقالات پژوهشی
محمد مهدی حیدری؛ صلاح کوچک زاده
چکیده
ایجاد جریان غیرماندگار در شبکه‌های آبیاری نتیجه‌ی انجام عملیات بهره‌برداری برای پاسخگویی به تغییرات نیاز آبی است که بر عملکرد هیدرولیکی شبکه تاثیر می‌گذارد. افزایش عملکرد هیدرولیکی نیاز به شناخت جریان غیرماندگار در شبکه و کمی کردن عوامل موثر آن دارد. معادلات سنت و نانت که بر جریان غیرماندگار حاکم است، حل تحلیل ندارند و باید با ...
بیشتر
ایجاد جریان غیرماندگار در شبکه‌های آبیاری نتیجه‌ی انجام عملیات بهره‌برداری برای پاسخگویی به تغییرات نیاز آبی است که بر عملکرد هیدرولیکی شبکه تاثیر می‌گذارد. افزایش عملکرد هیدرولیکی نیاز به شناخت جریان غیرماندگار در شبکه و کمی کردن عوامل موثر آن دارد. معادلات سنت و نانت که بر جریان غیرماندگار حاکم است، حل تحلیل ندارند و باید با استفاده از روشهای عددی حل شود. در این پژوهش، ابتدا معادلات حاکم بر جریان غیردائمی در اطراف دبی و عمق اولیه خطی شده و سپس یک رابطهی شبه تحلیلی برای محاسبهی دبی در زمانهای مختلف ارائه شد. شبیهسازیهای متعددی با استفاده از مدل عددی برای تغییرات دبی 10، 20 و 30 درصد دبی اولیه صورت گرفت و نتایج مدل عددی با رابطهی ارائه شده مقایسه گردید. نتایج نشان داد که مقدار حداکثر خطا رابطهی ارائه شده برای 1KF2>، کمتر از 8/3 درصد است.
مقالات پژوهشی
مانی رضایی؛ علیرضا عمادی؛ قاسم آقاجانی مازندرانی
چکیده
سرریزهای کنگره ای در یک دبی یکسان نسبت به یک سرریز مستقیم به ارتفاع آزاد کمتری در بالادست نیاز دارند، از اینرو استفاده از آنها در شبکه های آبیاری مناسب تر است. سرریز کنگره ای دارای سه شکل کلی مثلثی، ذوزنقه ای و مستطیلی است که مطالعه محدودی روی شکل مستطیلی انجام شده و خصوصیات هیدرولیکی آن بطور کامل مشخص نشده است. در این پژوهش رابطه دبی ...
بیشتر
سرریزهای کنگره ای در یک دبی یکسان نسبت به یک سرریز مستقیم به ارتفاع آزاد کمتری در بالادست نیاز دارند، از اینرو استفاده از آنها در شبکه های آبیاری مناسب تر است. سرریز کنگره ای دارای سه شکل کلی مثلثی، ذوزنقه ای و مستطیلی است که مطالعه محدودی روی شکل مستطیلی انجام شده و خصوصیات هیدرولیکی آن بطور کامل مشخص نشده است. در این پژوهش رابطه دبی جریان و ضریب دبی سرریز کنگره ای مستطیلی با استفاده از تحلیل ابعادی استخراج و برای تعیین ضریب های ثابت رابطه ها از مدل فیزیکی استفاده شده است. داده ها با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل و شاخص های آماری مجذور میانگین مربعات خطا و ضریب همبستگی با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج نشان داد رابطه ای که از اکثر پارامترهای موثر استفاده شده نتایج دقیق تری پیش بینی می کند و برای طراحی قابل پیشنهاد است. برای ارتفاع آب بالادست ثابت دبی سرریز کنگره ای حداکثر 6/2 برابر دبی سرریز مستقیم و در دبی ثابت، ارتفاع آب بالادست سرریز مستقیم 8/1 برابر ارتفاع آب بالادست سرریز کنگره ای است، بنابراین استفاده از سرریز کنگره ای برای مناطقی که محدودیت ارتفاع و دبی وجود دارد پیشنهاد می شود. بهترین محدوده برای نسبت H/P برای طراحی بین 20/0 تا 40/0 است که حداکثر ضریب دبی در این محدوده قرار گرفت.
مقالات پژوهشی
فروغ علی زاده صنمی؛ محسن مسعودیان؛ مجتبی صانعی
چکیده
در این پژوهش به مطالعه خصوصیات هیدرولیکی جریان از رو و زیر دریچه نیم استوانه ای با چرخش 180 درجه‌ای حول محور مرکزی پرداخته شد، به نحوی که از نظر عملکرد سازه می تواند ضمن چرخش به صورت سرریز و سرریز- دریچه عمل نماید. آزمایش ها در کانالی افقی به طول 8 متر و عرض 282/0 متر با استفاده از لوله های PVC با قطرهای 70، 120 و 160 میلی متر به عنوان دریچه انجام ...
بیشتر
در این پژوهش به مطالعه خصوصیات هیدرولیکی جریان از رو و زیر دریچه نیم استوانه ای با چرخش 180 درجه‌ای حول محور مرکزی پرداخته شد، به نحوی که از نظر عملکرد سازه می تواند ضمن چرخش به صورت سرریز و سرریز- دریچه عمل نماید. آزمایش ها در کانالی افقی به طول 8 متر و عرض 282/0 متر با استفاده از لوله های PVC با قطرهای 70، 120 و 160 میلی متر به عنوان دریچه انجام شد. نتایج پژوهش نشان داد در تمام زوایای قرارگیری سازه، ضریب دبی و افت جریان با افزایش عدد فرود، و کاهش پارامتر بی بعد a/H (نسبت بازشدگی دریچه به عمق آب بالادست) به ترتیب افزایش و کاهش می یابد و با افزایش پارامتر بی بعد H/P (نسبت عمق آب بالادست به قطر سازه)، ضریب دبی از مقدار متوسط 74/0 به 42/1 افزایش می یابد. مقایسه نتایج نشان داد که بیشترین و کمترین مقدار ضریب دبی به ترتیب مربوط به زاویه 90 درجه و زاویه صفر درجه می باشد.
مقالات پژوهشی
بهنام آبابایی؛ هادی رمضانی اعتدالی
چکیده
در این مطالعه، اجزاء ردپای آب سبز (بارندگی مؤثر)، آبی (نیاز خالص آبیاری)، خاکستری (برای رقیق‌سازی کودهای شیمیایی) و سفید (تلفات آبیاری) در تولید محصول گندم در 15 استان عمده تولیدکننده گندم در سطح کشور برآورد گردید. مفهوم ردپای آب سفید در این مقاله پیشنهاد گردیده و معرف تلفات آب آبیاری میباشد. نتایج نشان می‌دهد مجموع حجم ردپای آب در ...
بیشتر
در این مطالعه، اجزاء ردپای آب سبز (بارندگی مؤثر)، آبی (نیاز خالص آبیاری)، خاکستری (برای رقیق‌سازی کودهای شیمیایی) و سفید (تلفات آبیاری) در تولید محصول گندم در 15 استان عمده تولیدکننده گندم در سطح کشور برآورد گردید. مفهوم ردپای آب سفید در این مقاله پیشنهاد گردیده و معرف تلفات آب آبیاری میباشد. نتایج نشان می‌دهد مجموع حجم ردپای آب در تولید محصول در سطح کشور در دوره 1385-1390 (2005-2011) در حدود 42143 میلیون متر مکعب برآورد گردید. در اراضی فاریاب، سهم ردپای آب سبز، آبی، خاکستری و سفید به ترتیب 23، 25، 17 و 35 درصد از مجموع ردپای آب در تولید گندم در هر استان است. در بین 15 استان برگزیده، متوسط مجموع ردپای آب در اراضی فاریاب در حدود 3188 مترمکعب بر تن میباشد که سهم آب سبز و آب آبی تقریباً برابر است. در اراضی فاریاب، سه استان فارس، خراسان و خوزستان به ترتیب با 5575، 5028 و 4123 میلیون مترمکعب در سال بیشترین ردپای آب در تولید گندم کشور را دارا هستند. در این سه استان میزان زیاد ردپای آب خاکستری و سفید علاوه بر بالا بودن سطح زیر کشت و پتانسیل تبخیر و تعرق، از دلایل دیگر بالابودن مجموع ردپای آب در تولید گندم است. در این سه استان به ترتیب حدود 58، 59 و 57 درصد از مجموع ردپای آب در تولید گندم آبی در استان سهم ردپای آب خاکستری و سفید است. در اراضی دیم، متوسط مجموع ردپای آب در حدود 3071 مترمکعب بر تن برآورد می‌شود که در آن، سهم آب سبز و خاکستری به ترتیب 90 و 10 درصد میباشد.
مقالات پژوهشی
طیبه پوربافرانی؛ احمد تاج آبادی پور؛ وحید مظفری؛ عبدالرضا اخگر
چکیده
خاکهای ایران عمدتاً آهکی هستند که در آنها کمبود عناصر کممصرف از جمله منگنز به دلیل pH بالا و تثبیت عناصر غذایی مشاهده می‌شود. هدف این مطالعه بررسی اثر منگنز بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال‌های پسته در تعدادی از خاکهای آهکی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوت بود. برای این منظور یک آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً ...
بیشتر
خاکهای ایران عمدتاً آهکی هستند که در آنها کمبود عناصر کممصرف از جمله منگنز به دلیل pH بالا و تثبیت عناصر غذایی مشاهده می‌شود. هدف این مطالعه بررسی اثر منگنز بر رشد و ترکیب شیمیایی نهال‌های پسته در تعدادی از خاکهای آهکی با خصوصیات فیزیکی و شیمیایی متفاوت بود. برای این منظور یک آزمایش گلخانه‌ای به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. تیمارها شامل سه سطح منگنز (0، 10 و 20 میلیگرم منگنز در کیلوگرم خاک به صورت سولفات منگنز) و 12 نوع خاک متفاوت از منطقهی رفسنجان در جنوب ایران بود. نتایج نشان داد که کاربرد 10 میلیگرم منگنز در کیلوگرم خاک باعث افزایش برخی پارامترهای رشدی گردید. ترکیب شیمیایی (غلظت و جذب) اندام هوایی نهال‌های پسته هم تحت تأثیر کاربرد منگنز قرار گرفت. کاربرد منگنز غلظت و جذب آهن، غلظت روی و مس را در اندام هوایی نهال پسته کاهش داد بهطوریکه بالاترین غلظت این عناصر در تیمار شاهد مشاهده شد. کاهش غلظت عناصر مس و روی در تیمار 10 میلیگرم منگنز در کیلوگرم خاک از لحاظ آماری معنی‌دار نبود ولی در تیمار 20 میلیگرم در کیلوگرم معنی‌دار شد.
مقالات پژوهشی
رقیه موسوی؛ ابراهیم سپهر؛ عباس صمدی؛ میرحسن رسولی صدقیانی؛ بهزاد صادق زاده
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تلقیح میکروبی بر فسفر کارایی ارقام مختلف جو،آزمایشی گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 10 رقم جو و تیمارهای مختلف فسفر نامحلول به همراه تلقیح میکروبی شامل تیمار شاهد (P0)، مصرف سنگ فسفات (RP)، تلقیح قارچ های حل کننده فسفات (RP+F)، تلقیح باکتری های حل کننده فسفات (RP+B)، تلقیح مخلوط قارچ و باکتری (RP+B+F) ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تلقیح میکروبی بر فسفر کارایی ارقام مختلف جو،آزمایشی گلخانه ای بصورت فاکتوریل در قالب بلوکهای کامل تصادفی با 10 رقم جو و تیمارهای مختلف فسفر نامحلول به همراه تلقیح میکروبی شامل تیمار شاهد (P0)، مصرف سنگ فسفات (RP)، تلقیح قارچ های حل کننده فسفات (RP+F)، تلقیح باکتری های حل کننده فسفات (RP+B)، تلقیح مخلوط قارچ و باکتری (RP+B+F) و مصرف فسفر محلول (PS) در سه تکرار انجام گرفت. بعد از برداشت، وزن خشک دانه و میزان فسفر آن اندازه گیری گردید و سپس شاخص های فسفرکارایی (PE)، کارایی جذب (PACE) و کارایی مصرف فسفر (PUTE) محاسبه گردیدند. نتایج نشان داد تیمارهای میکروبی اثر معنی داری (P < 0.01) بر عملکرد دانه، مقدار و غلظت فسفر دانه و شاخص های فسفرکارایی داشتند بطوریکه در تیمار شاهد فسفرکارایی ارقام بطور میانگین 49/0 بدست آمد که با تلقیح قارچ های حل کننده فسفات به 74/0، با تلقیح باکتری ها به 65/0 و با تلقیح توأم قارچ و باکتری به 69/0 افزایش یافت. در بین ارقام نیز اختلاف معنی داری (P < 0.01) در پارامترهای عملکرد و شاخص های کارایی مشاهده شد بطوریکه در شرایط کمبود فسفر رقم Obrukبا 1/5 گرم بیشترین و رقم Denmark با 5/2 گرم کمترین دانه را تولید کردند و رقم Rihane-03 کاراترین رقم در جذب فسفر (PACE) و رقم Yea-168 کاراترین رقم در مصرف فسفر (PUTE) بدست آمد. بنابراین می توان گفت با انتخاب ارقام فسفرکارا و استفاده از ریزجانداران حل کننده فسفات می توان جذب فسفر را از منابع سنگ فسفات و شکلهای نامحلول آن در خاک افزایش و مصرف کودهای شیمیایی را کاهش داد.
مقالات پژوهشی
علی اکبر طاهری پور؛ شهرام کیانی؛ علیرضا حسین پور
چکیده
در پژوهش حاضر کارایی عوامل کلات کننده بر بهبود گیاه استخراجی مس و روی از یک خاک طبیعی آلوده توسط ارقام ذرت (Zea mays L.) در قالب یک آزمایش گلدانی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه نوع کلات در سه غلظت مختلف و سه نوع رقم ذرت در سه تکرار در سال 1391 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. کلاتهای مورد استفاده شامل ...
بیشتر
در پژوهش حاضر کارایی عوامل کلات کننده بر بهبود گیاه استخراجی مس و روی از یک خاک طبیعی آلوده توسط ارقام ذرت (Zea mays L.) در قالب یک آزمایش گلدانی مورد بررسی قرار گرفت. این آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه نوع کلات در سه غلظت مختلف و سه نوع رقم ذرت در سه تکرار در سال 1391 در دانشگاه شهرکرد انجام شد. کلاتهای مورد استفاده شامل دو کلات اتیلن دی آمین تترا استیک اسید (EDTA) و اسید سیتریک بودند که در سطوح غلظتی صفر، 75/0 و 5/1 میلی مول بر کیلوگرم خاک مورد استفاده قرار گرفتند. سه رقم ذرت مورد استفاده نیز شامل ارقام سینگل کراس 704، تری وی کراس647 و سینگل کراس677 بودند. نتایج نشان داد کاربرد EDTA با غلظت 5/1 میلی مول بر کیلوگرم خاک، وزن تر ریشه و اندام هوایی را در تمامی ارقام ذرت به طور معنی داری در مقایسه با شاهد کاهش داد (به استثنای وزن تر ریشه در رقم سینگل کراس677)، در حالی که افزایش غلظت اسید سیتریک تا 75/0 میلی مول بر کیلوگرم خاک وزن تر ریشه را در مقایسه با شاهد (به استثنای رقم تری وی کراس647) افزایش داد. بیشترین غلظت مس در ریشه و اندام هوایی ذرت (به ترتیب 1/2506 و 6/355 میلی گرم بر کیلوگرم وزن خشک) با کاربرد EDTA با غلظت 5/1 میلی مول بر کیلوگرم خاک در رقم تری وی کراس 647 حاصل شد که نسبت به شاهد به ترتیب 2/62 و 9/422 درصد افزایش یافت. بیشترین جذب مس (1/871 میکروگرم در گلدان) و روی (6/76 میکروگرم در گلدان) توسط اندام هوایی ذرت در رقم تری وی کراس647 با کاربرد 5/1 میلی مول برکیلو گرم خاک به ترتیب از کلاتهای EDTA و اسید سیتریک حاصل شد. بر اساس نتایج حاصله استفاده از رقم تری وی کراس647 و کاربرد EDTA با غلظت 5/1 میلی مول بر کیلوگرم می تواند گزینه مناسبی برای گیاه استخراجی مس از خاک باشد.
مقالات پژوهشی
مسعود یکتافر؛ محمد زارع؛ محمد اخوان قالیباف؛ سیدرضا مهدوی اردکانی
چکیده
از مهم ترین مسائلی که بر کیفیت محیط زیست جهان فشار زیادی وارد می آورد، پدیده بیابان زایی است. از آن جایی که آبیاری با پساب بیشترین تاثیر را بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک دارد، در این تحقیق با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان زایی IMDPA)) شدت بیابان‌زایی اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهر یزد و اراضی طبیعی منطقه ...
بیشتر
از مهم ترین مسائلی که بر کیفیت محیط زیست جهان فشار زیادی وارد می آورد، پدیده بیابان زایی است. از آن جایی که آبیاری با پساب بیشترین تاثیر را بر روی خواص فیزیکی و شیمیایی خاک دارد، در این تحقیق با استفاده از مدل ایرانی ارزیابی پتانسیل بیابان زایی IMDPA)) شدت بیابان‌زایی اراضی آبیاری شده با پساب تصفیه‌خانه فاضلاب شهر یزد و اراضی طبیعی منطقه با در نظر گرفتن معیار خاک مورد بررسی قرار گرفت. شاخص های مورد بررسی شاخص بافت ، درصد سنگریزه عمقی، عمق خاک و هدایت الکتریکی بود. به این منظور اراضی آبیاری شده و اراضی طبیعی به عنوان واحدهای کاری انتخاب و نقشه های مربوط به هر شاخص تهیه شد. در پایان از میانگین گیری هندسی شاخص ها، نقشه حساسیت بیابان زایی منطقه به دست آمد. نتایج نشان داد که در اراضی آبیاری شده با پساب، شاخص بافت خاک با میانگین وزنی 74/3 در کلاس بیابان زایی خیلی شدید و شاخص های هدایت الکتریکی، عمق خاک و درصد سنگریزه عمقی به ترتیب با میانگین وزنی 23/1، 1 و 1 در کلاس شدت بیابان-زایی کم قرار می گیرند. در نهایت معیار خاک با میانگین وزنی 21/1 در کلاس شدت بیابان زایی کم قرار می گیرد. در اراضی طبیعی منطقه نیز شاخص درصد سنگریزه عمقی با میانگین وزنی1 در کلاس کم، شاخص عمق خاک با میانگین وزنی 06/3 در کلاس شدت بیابان زایی شدید و شاخص های هدایت الکتریکی و بافت خاک به ترتیب با میانگین وزنی 4 و 93/3 در کلاس خیلی شدید قرار می گیرند. در این اراضی معیار خاک با متوسط وزنی 89/2 در کلاس شدت بیابان زایی شدید قرار دارد. نتایج نشان می دهد که در اراضی آبیاری شده با پساب شاخص بافت خاک و در اراضی طبیعی منطقه شاخص هدایت الکتریکی موثرترین شاخص در افزایش شدت بیابان زایی است. همچنین با در نظر گرفتن تمامی محدوده معیار خاک با میانگین وزنی 8/2 درکلاس شدت بیابان زایی شدید واقع شده است.
مقالات پژوهشی
مرتضی سعادت پور مقدم؛ علی عباسپور؛ شاهین شاهسونی
چکیده
پتانسیل رداکس از عوامل موثر بر حلالیت کانیهای آهن در خاکها میباشد، ضمن اینکه افزودن مواد آلی در شرایط غرقاب باعث کاهش پتانسیل ریداکس شده و تغییر و تحولات کانیهای آهن را شدیدتر می نماید. این تحقیق به بررسی اثر پتانسیل ریداکس بر غلظت آهن محلول خاک و تغییر کانیهای آهن می پردازد. بدین منظور 4 نمونه خاک کشاورزی (یک خاک اسیدی, یک خاک خنثی و ...
بیشتر
پتانسیل رداکس از عوامل موثر بر حلالیت کانیهای آهن در خاکها میباشد، ضمن اینکه افزودن مواد آلی در شرایط غرقاب باعث کاهش پتانسیل ریداکس شده و تغییر و تحولات کانیهای آهن را شدیدتر می نماید. این تحقیق به بررسی اثر پتانسیل ریداکس بر غلظت آهن محلول خاک و تغییر کانیهای آهن می پردازد. بدین منظور 4 نمونه خاک کشاورزی (یک خاک اسیدی, یک خاک خنثی و دو خاک آهکی) انتخاب شد. در یک آزمایش انکوباسیون، نمونه های خاک با 0 (C) و 2 (O) درصد پودر یونجه تیمار شده و به مدت 12 هفته دردو شرایط 60 درصد رطوبت مزرعه (F) و اشباع (S) نگهداشته شدند. بعد از 1 و 12 هفته نمونه های فرعی برداشته شده و غلظت آهن محلول اندازه گیری شد. غلظت گونه های آهن II و III در محلول خاک با نرم افزار ویژوال مینتک تعیین شد. تغییرات احتمالی کانیهای آهن خاک توسط پراش اشعه ایکس بررسی شد. نتایج نشان داد که غرقاب کردن (CS) سبب کاهش پتانسیل ریداکس خاکها بخصوص در خاک خنثی شد و کاربرد بقایای گیاهی (OS) پتانسیل ریداکس را بیشتر کاهش داد. غلظت آهن (محلول در تیمار CS نسبت به تیمار CF در همه خاکها بجز خاک اسیدی افزایش معنی دار (05/0≥p) یافت. این افزایش در همه خاکها بجز خاک خنثی در طول 12 ماه ادامه داشت. افزودن ماده آلیباعث افزایش آهن محلول در خاکهای اسیدی و خنثی و کاهش آن در خاکهای آهکی شد. دیاگرامهای حلالیت و نتایج پراش اشعه ایکس احتمال تشکیل کانی پیریت در خاکهای اسیدی و خنثی و تشکیل کانی سیدریت در خاکهای آهکی را تایید نمودند.
مقالات پژوهشی
جلیل کاکه؛ منوچهر گرجی اناری؛ احمد علی پوربابائی؛ علی طویلی؛ محمد سهرابی
چکیده
پوسته های زیستی خاک، اجتماعی تنگاتنگ بین ذرات خاک و موجودات زنده ای از قبیل سیانوباکتری، جلبک، قارچ، گلسنگ ها و خزه ها در نسبت های مختلف هستند که بر روی سطح خاک یا در داخل چند میلی متر فوقانی آن مستقر می گردند. این پوسته ها فرایندهای ابتدائی اکوسیستم از جمله تثبیت کربن و نیتروژن اتمسفری، و وضعیت آبی را تحت تاثیر قرار می دهند. این پژوهش ...
بیشتر
پوسته های زیستی خاک، اجتماعی تنگاتنگ بین ذرات خاک و موجودات زنده ای از قبیل سیانوباکتری، جلبک، قارچ، گلسنگ ها و خزه ها در نسبت های مختلف هستند که بر روی سطح خاک یا در داخل چند میلی متر فوقانی آن مستقر می گردند. این پوسته ها فرایندهای ابتدائی اکوسیستم از جمله تثبیت کربن و نیتروژن اتمسفری، و وضعیت آبی را تحت تاثیر قرار می دهند. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر پوسته های زیستی بر برخی از خصوصیات زیستی خاک در مراتع قره قیر استان گلستان انجام شد. بدین منظور خصوصیاتی چون جمعیت میکروبی خاک، تنفس میکروبی، کربن و نیتروژن زیتوده میکروبی و دیگر خصوصیات موثر بر آنها از قبیل کربن آلی، نیتروژن کل، قابلیت هدایت الکتریکی، درصد رطوبت قابل دسترس، در دو عمق 5-0 و 15-5 سانتی متری دو تیمار پوسته دار و بدون پوسته در چهار ناحیه، اندازه گیری شدند. سپس داده ها در قالب طرح آشیانه ای مورد تجزیه و تحلیل و میانگین داده ها با آزمون دانکن مورد مقایسه قرار گرفتند. نتایج به دست آمده نشان دادند که جمعیت میکروبی، تنفس، کربن و نیتروژن زیتوده میکروبی و همچنین کربن آلی، نیتروژن کل و رطوبت قابل دسترس خاک در هر دو عمق مذکور به ویژه عمق سطحی در تیمار پوسته دار نسبت به تیمار بدون پوسته به طور معنی داری بیشتر است اما قابلیت هدایت الکتریکی در تیمار پوسته دار نسبت به بدون پوسته در هر دو عمق به طور معنی داری کمتر است. در کل می توان نتیجه گرفت که پوسته های زیستی موجب بهبود وضعیت خاک و فراهم نمودن زیستگاهی مناسب برای ریزجانداران هتروتروف خاک و افزایش فعالیت آنها می شوند.
مقالات پژوهشی
یحیی کوچ
چکیده
چگونگی ارتباط شاخص های زیستی (معدنی شدن نیتروژن و تنفس میکربی) با برخی مشخصه های فیزیکوشیمیایی خاک، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور 55 نمونه خاک از جنگل آموزشی - پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در شرایط نسبتاً همگن و یکنواخت، انتخاب و روابط موجود بررسی گردید. نتایج همبستگی ساده بین شاخص های زیستی مورد بررسی با مشخصه های مختلف خاک بیانگر ...
بیشتر
چگونگی ارتباط شاخص های زیستی (معدنی شدن نیتروژن و تنفس میکربی) با برخی مشخصه های فیزیکوشیمیایی خاک، مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور 55 نمونه خاک از جنگل آموزشی - پژوهشی دانشگاه تربیت مدرس در شرایط نسبتاً همگن و یکنواخت، انتخاب و روابط موجود بررسی گردید. نتایج همبستگی ساده بین شاخص های زیستی مورد بررسی با مشخصه های مختلف خاک بیانگر آنست که بین این شاخص ها و درصد رس، کربن آلی و نیتروژن کل همبستگی مثبت معنی داری وجود داشته در حالی که سایر مشخصه های مورد مطالعه (جرم مخصوص ظاهری، سیلت، شن و ظرفیت تبادلی کاتیونی) همبستگی معنی داری را ارائه نداده اند. استفاده از روش آماری تحلیل فاکتورها به شیوه تحلیل مؤلفه های اصلی گویای آن است که رفتار این دو شاخص زیستی در خاک شبیه به هم بوده و بوسیله عوامل مشابهی کنترل می شود. به منظور ریشه یابی ارتباط شاخص های زیستی مذکور با مشخصه های تاٌثیرگذار، تحلیل علیت بکار گرفته شد. مطابق با نتایج، بیشترین تاًثیر مستقیم بر روی مشخصه معدنی شدن نیتروژن به مشخصه نیتروژن (98/0) تعلق داشته در حالی که مشخصه کربن آلی اثر غیر مستقیم بالایی (91/0) را بر مشخصه مذکور داشت. در ارتباط با مشخصه تنفس میکربی نیز کربن آلی خاک بیشترین تاًثیر را داشت (89/0) و مشخصه نیتروژن کل بالاترین اثر غیرمستقیم (81/0) را ارائه داده است. می توان اذعان نمود که در ارتباط با معدنی شدن نیترون خاک، مشخصه نیتروژن و در ارتباط با تنفس میکربی خاک، مشخصه کربن آلی مهمترین مؤلفه های تاًثیرگذار می باشند.
مقالات پژوهشی
زهرا سعیدی فر؛ حمید رضا عسگری؛ فرشید اکرم قادری
چکیده
فشردگی خاک به یک مشکل فراگیر در سطح دنیا تبدیل شده و یکی از عوامل موثر در تخریب اراضی به خصوص در اراضی کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر فشردگی خاک بر روی توان ترسیب کربن و نیتروژن در خاک و گیاه گندم و خصوصیات فیزیکی خاک (وزن مخصوص ظاهری، تخلخل، رطوبت اشباع خاک و ثبات خاکدانه ها) می باشد. این تحقیق ...
بیشتر
فشردگی خاک به یک مشکل فراگیر در سطح دنیا تبدیل شده و یکی از عوامل موثر در تخریب اراضی به خصوص در اراضی کشاورزی مناطق خشک و نیمه خشک به شمار می‌رود. هدف از این تحقیق بررسی تاثیر فشردگی خاک بر روی توان ترسیب کربن و نیتروژن در خاک و گیاه گندم و خصوصیات فیزیکی خاک (وزن مخصوص ظاهری، تخلخل، رطوبت اشباع خاک و ثبات خاکدانه ها) می باشد. این تحقیق در ایستگاه تحقیقاتی مزرعه نمونه ارتش شهر انبار الوم استان گلستان در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با 4 تیمار و 3 تکرار مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای این تحقیق عبارت بودند از: تیمار شاهد (بدون فشردگی مصنوعی)، تیمار 2 (2 بار عبور تراکتور سنگین)، تیمار 3 (4 بار عبور تراکتور سنگین) و تیمار 4 (6 بار عبور تراکتور سنگین). در این تحقیق پس از اندازه گیری خصوصیات مورد نظر، داده ها با استفاده از نرم‌افزار SPSS 16.0تجزیه اماری شد و جهت مقایسه میانگین تیمارها نیز از آزمون LSD در سطح 5% استفاده گردید. نتایج نشان داد که سطوح مختلف فشردگی خاک باعث افزایش معنی دار جرم مخصوص ظاهری خاک گردید. نتایج همچنین نشان داد که تمام تیمارهای فشردگی خاک باعث کاهش معنی دار ترسیب کربن و نیترون در خاک و گیاه گندم، پایداری‌خاکدانه ها و رطوبت اشباع خاک گردید. از سوی دیگر میزان شوری و اسدیته خاک بر اثر تیمارهای فشردگی خاک افزایش یافت.
مقالات پژوهشی
مرتضی والایی؛ شمس الله ایوبی؛ حسین خادمی؛ فرهاد خرمالی
چکیده
از بین عوامل خاک‌سازی، اقلیم نقش اساسی را ایفا می‌کند. بررسی رابطه بین پذیرفتاری مغناطیسی و خصوصیات خاک با رژیم های رطوبتی مختلف می تواند تغییرات مشخصه های خاک های مورد مطالعه که تحت تأثیر اقلیم و رژیم رطوبتی بوده است را مشخص نماید. این تحقیق در چهار رژیم رطوبتی مختلف یودیک، زریک، اریدیک و آکوییک در یک برش اقلیمی در منطقه گرگان با ...
بیشتر
از بین عوامل خاک‌سازی، اقلیم نقش اساسی را ایفا می‌کند. بررسی رابطه بین پذیرفتاری مغناطیسی و خصوصیات خاک با رژیم های رطوبتی مختلف می تواند تغییرات مشخصه های خاک های مورد مطالعه که تحت تأثیر اقلیم و رژیم رطوبتی بوده است را مشخص نماید. این تحقیق در چهار رژیم رطوبتی مختلف یودیک، زریک، اریدیک و آکوییک در یک برش اقلیمی در منطقه گرگان با مواد مادری یکسان لسی صورت گرفت. در هر رژیم 25 خاکرخ و در مجموع 100 خاکرخ حفر و تشریح شدند. در نهایت از بخش کنترل رطوبتی خاکرخ‌ها برای آزمایش‌ها استفاده شد. نتایج نشان داد رژیم رطوبتی خاک باعث تفاوت‌های قابل توجهی در خصوصیات فیزیکوشیمیایی خاکها شده است. از رژیم رطوبتی اریدیک به سمت رژیم رطوبتی یودیک، خاک ها از درجه تکامل خاکرخی، تنوع افق ها و افزایش مواد آلی برخوردار می باشند. نتایج نشان داد که تکامل بیشتر خاک در نتیجه تأثیر عوامل خاک‌ساز به ویژه اقلیم، عامل مهمی در تغییرات میزان اکسیدهای مغناطیسی آهن فری‌مگنتیک از نوع پدوژنیک بوده است. در رژیم رطوبتی یودیک بارندگی علاوه بر افزایش میزان سرعت هوادیدگی، موجب آزادسازی بیشتر ترکیبات آهن و افزایش نسبی آنها در نیمرخ خاک می-گردد،که باعث افزایش پذیرفتاری مغناطیسی در خاکها می‌شود. در رژیم رطوبتی آکوییک به دلیل وجود حالت اشباع، انحلال مواد معدنی مغناطیسی نظیر مگنتیت و مگهمیت صورت گرفته است که متعاقباًً سبب کاهش پذیرفتاری مغناطیسی خاک شده است. حداکثر پذیرفتاری مغناطیسی در رژیم رطوبتی یودیک و حداقل در رژیم رطوبتی آکوییک مشاهده شد. در مجموع رابطه نزدیکی بین ویژگی‌های فیزیکوشیمیایی خاک با رژیم رطوبتی خاک و پذیرفتاری مغناطیسی مشاهده شد.
مقالات پژوهشی
پریسا علمداری؛ ویدا کامرانی؛ محمدحسین محمدی
چکیده
جهت مطالعه ارتباط بین نوع کانی های رسی و اشکال مختلف پتاسیم، سه واحد فیزیوگرافی دشت دامنه ای(PP)، دشت رسوبی رودخانه ای (RAP) و اراضی پست(LL) واقع در ترانسکتی در جنوب شرقی آذربایجان شرقی انتخاب گردید. نمونه ها از 9 خاکرخ جمع آوری و اشکال مختلف پتاسیم در نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کانی های رسی موجود در واحدهای فیزیوگرافی تقریباً ...
بیشتر
جهت مطالعه ارتباط بین نوع کانی های رسی و اشکال مختلف پتاسیم، سه واحد فیزیوگرافی دشت دامنه ای(PP)، دشت رسوبی رودخانه ای (RAP) و اراضی پست(LL) واقع در ترانسکتی در جنوب شرقی آذربایجان شرقی انتخاب گردید. نمونه ها از 9 خاکرخ جمع آوری و اشکال مختلف پتاسیم در نمونه ها اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که کانی های رسی موجود در واحدهای فیزیوگرافی تقریباً یکسان و عمدتاً شامل ایلیت، اسمکتیت، کائولینیت و کلریت است ولی فراوانی نسبی آن ها متفاوت می باشد. میزان ایلیت و اسمکتیت در دشت دامنه ای حداکثر مقدار را دارا بود و اسمکتیت در اراضی پست نسبت به دشت رسوبی رودخانه ای مقادیر بیشتری نشان داد. شرایط مختلف ژئومرفولوژیکی و در نتیجه تفاوت در مقادیر کانی های رسی باعث تفاوت معنی داری در شکل های پتاسیم گردید، طوریکه دشت دامنه ای نسبت به بقیه واحدها مقادیر بیشتری از اشکال پتاسیم را داراست. رابطه مثبت و معنی داری بین پتاسیم تبادلی با ایلیت (r2 = 0.81, P
مقالات پژوهشی
سیده فاطمه اسلامی؛ علی رضا واعظی
چکیده
آگاهی از میزان تغییرات رواناب و رسوب در رخدادهای باران می تواند در مدل سازی تولید رواناب و رسوب مفید واقع شود. از این رو این پژوهش با هدف بررسی تولید رواناب و رسوب خاکدانه ها طی رخدادهای یکسان باران در خاک کشاورزی به اندازه های مختلف خاکدانه انجام رسید. برای انجام این پژوهش، پنج کلاس اندازه خاکدانه از یک خاک لوم رس شنی به وسیله الک های ...
بیشتر
آگاهی از میزان تغییرات رواناب و رسوب در رخدادهای باران می تواند در مدل سازی تولید رواناب و رسوب مفید واقع شود. از این رو این پژوهش با هدف بررسی تولید رواناب و رسوب خاکدانه ها طی رخدادهای یکسان باران در خاک کشاورزی به اندازه های مختلف خاکدانه انجام رسید. برای انجام این پژوهش، پنج کلاس اندازه خاکدانه از یک خاک لوم رس شنی به وسیله الک های مربوطه نمونه برداری شد. خاکدانه ها تا عمق 10 سانتی متری به پانزده فلوم با ابعاد 100 سانتی متر × 50 سانتی متر و عمق 15 سانتی متر در سه تکرار منتقل شد. سپس فلوم های محتوی خاکدانه در شیب 9 درصد قرار گرفته و تحت 10 رخداد باران شبیه سازی شده با شدت یکسان 60 میلی متر بر ساعت به مدت 30 دقیقه و فواصل زمانی پنج روز قرار گرفتند. در پایان هر رخداد مقدار رواناب و رسوب تولید شده در ظروف انتهای فلوم ها جمع آوری و اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که تفاوتی معنی دار بین رخدادها از نظر رواناب (05/0p
مقالات پژوهشی
سیدحمیدرضا صادقی؛ محمدباقر رئیسی؛ زینب حزباوی
چکیده
بررسی اثرات پدیده انجماد و انجماد- ذوب در مباحث فرسایش و تولید رسوب حائز اهمیت است. با این‌حال، حفاظت خاکهای تحت تاثیر این پدیده‌ها با شیوه‌های مختلف و از جمله استفاده از افزودنی‌ها هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. از اینرو پژوهش حاضر برای ارزیابی عملکرد پلی‌آکریل‌آمید (PAM) در مهار تأثیر چرخه انجماد- ذوب روی فرسایش پاشمانی از ...
بیشتر
بررسی اثرات پدیده انجماد و انجماد- ذوب در مباحث فرسایش و تولید رسوب حائز اهمیت است. با این‌حال، حفاظت خاکهای تحت تاثیر این پدیده‌ها با شیوه‌های مختلف و از جمله استفاده از افزودنی‌ها هنوز مورد توجه قرار نگرفته است. از اینرو پژوهش حاضر برای ارزیابی عملکرد پلی‌آکریل‌آمید (PAM) در مهار تأثیر چرخه انجماد- ذوب روی فرسایش پاشمانی از یک خاک لوم سیلتی انجام پذیرفت. در این راستا، فرسایش پاشمانی با استفاده از فنجانهای پاشمان در دو تیمار شاهد بدون استفاده از PAM روی خاک با شرایط انجماد و دیگری با انجماد- ذوب و دو تیمار با شرایط انجماد و دیگری با انجماد- ذوب بعد از کاربرد PAM به میزان 20 کیلوگرم در هکتار اندازه‌گیری شد. میانگین میزان فرسایش پاشمانی خالص، در بالادست و پاییندست فنجانهای پاشمان در کلیه تیمارهای آزمایش با آزمون t جفتی مقایسه شد. مقایسه میانگینهای مقادیر رسوب مشاهداتی و برآوردی نشاندهنده اختلاف معنی‌دار (018/0P
مقالات پژوهشی
مسعود شاکرمی؛ صفر معروفی؛ قاسم رحیمی
چکیده
استفاده از پسماندهای فاضلاب شهری و کمپوست زباله شهری در زمین های کشاورزی، به عنوان راه حلی مؤثر جهت مقابله با کمبود آب و همچنین جلوگیری از انباشت زباله در شهرها است. استفاده از این پسماندها خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک را تحت تاثیر قرار خواهند داد. به منظور بررسی اثرات فاضلاب شهری و کمپوست زباله شهری بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمایی ...
بیشتر
استفاده از پسماندهای فاضلاب شهری و کمپوست زباله شهری در زمین های کشاورزی، به عنوان راه حلی مؤثر جهت مقابله با کمبود آب و همچنین جلوگیری از انباشت زباله در شهرها است. استفاده از این پسماندها خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک را تحت تاثیر قرار خواهند داد. به منظور بررسی اثرات فاضلاب شهری و کمپوست زباله شهری بر برخی از خصوصیات فیزیکی و شیمایی خاک، تحقیق حاضر به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا همدان انجام شد. فاکتورها شامل چهار نوع آب آبیاری: فاضلاب خام (1W)، پساب تصفیه شده (2W)، ترکیب50 درصد فاضلاب خام و آب معمولی (3W) و آب معمولی (4W) و همچنین چهار سطح کمپوست: 0 (1C)، 40 (2C)، 80 (3C) و 120 تن در هکتار (4C) بودند. بستر کشت شامل 48 عدد لایسیمتر حجمی با ابعاد 126×30×30 سانتیمتر بود که پس از آماده‌سازی، گیاه ریحان(Ocimum Basilicum) در آنها کشت گردید. خاک درون لایسیمترها دارای سه لایه: فوقانی (بافت رسی)، لایه میانی (لوم رسی) و لایه پایینی (لوم رسی شنی) بود.در پایان دوره کشت، نمونه های خاک جمع‌آوری و میزان هدایت هیدرولیکی، مقادیر جرم مخصوص ظاهری و حقیقی، تخلخل، نیتروژن، فسفر و پتاسیم آنها اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که نوع آب آبیاری بر تمامی پارامترها و میزان کمپوست نیز بر تمامی پارامترها به جزء جرم مخصوص ظاهری خاک اثرمعنی داری دارند. کاربرد کمپوست و فاضلاب، مقادیر جرم مخصوص ظاهری و حقیقی خاک را کاهش اما مقادیر تخلخل و هدایت هیدرولیکی را افزایش داد. دامنه تغییرات هدایت هیدرولیکی (82/23 تا 61/35 میلیمتر در ساعت)، جرم مخصوص ظاهری (41/1 تا 43/1 گرم در سانتیمتر مکعب)، جرم مخصوص حقیقی (51/2 تا 57/2 گرم در سانتیمتر مکعب)، تخلخل کل (88/42 تا 19/45 درصد)، نیتروژن (06/0 تا 08/0 درصد)، فسفر (46/14 تا 28/23 میلی گرم در کیلوگرم) و پتاسیم (22/393 تا 84/519 میلی گرم در کیلوگرم) در تمامی تیمارها در نوسان بود، به طورکلی نتایج این تحقیق بیانگر اثر فاضلاب و کمپوست بر افزایش هدایت هیدرولیکی خاک و همچنین افزایش عناصر غذایی خاک میباشد. به دلیل خطراتی همچون شوری خاک و آبشویی نیتروژن، پیشنهاد می گردد، استفاده از فاضلاب و کمپوست در درازمدت، با مدیریت صحیح صورت گیرد.
مقالات پژوهشی
فاطمه رمضانی؛ سیروس جعفری؛ افشین صلواتی؛ بیژن خلیلی مقدم
چکیده
این تحقیق به منظور ارزیابی شاخص‌‌های کیفی خاک با استفاده از مدل های کمی در بخشی از اراضی استان خوزستان انجام شد. خصوصیات فیزیکی وشیمیایی نمونه‌های خاک تهیه شده از عمق 30-0 مانند بافت، جرم مخصوص، پایداری خاکدانه، رطوبت ظرفیت مزرعه‌ای نسبی، تخلخل تهویه‌ای، آب قابل استفاده گیاه، هدایت هیدرولیکی اشباع، کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، ...
بیشتر
این تحقیق به منظور ارزیابی شاخص‌‌های کیفی خاک با استفاده از مدل های کمی در بخشی از اراضی استان خوزستان انجام شد. خصوصیات فیزیکی وشیمیایی نمونه‌های خاک تهیه شده از عمق 30-0 مانند بافت، جرم مخصوص، پایداری خاکدانه، رطوبت ظرفیت مزرعه‌ای نسبی، تخلخل تهویه‌ای، آب قابل استفاده گیاه، هدایت هیدرولیکی اشباع، کربن آلی، قابلیت هدایت الکتریکی، پ‌هاش، کاتیون‌های محلول، نسبت جذب سدیم، درصد سدیم تبادلی وظرفیت تبادلی کاتیونی اندازه‌گیری شد. کیفیت خاک با استفاده از دو مدل شاخص تجمعی کیفیت خاک (IQI) و شاخص کیفیت خاک نمورو (NQI) و هرکدام در دو مجموعه‌ی ویژگی‌های خاک TDS و MDS ارزیابی شد. نتایج نشان داد همبستگی مثبت و معنی‌داری بین IQITDS و IQIMDS و بین NQITDS و NQIMDS وجود داشت. لذا میتوان با اندازه‌گیری پارامترهای کمتر، برای تعیین کیفیت خاک به طور تقریبی به نتایج مشابه حاصل از سنجش TDS رسید و موجب صرفه‌جویی در وقت و هزینه شد. طبق نتایج مهمترین عامل محدود کننده کیفیت خاک کمبود ماده آلی، کاهش تخلخل تهویه‌ای و افزایش جرم مخصوص ظاهری خاک بود. همچنین، تراکم ناشی از تردد بیش از حد و تغییر شرایط بهینه رشد گیاه ناشی از عبور و مرور ادوات کشاورزی سنگین باعث کاهش کیفیت خاک شده است. اگر چه به واسطه کشت و کار میزان ماده آلی افزایش یافته بود با این وجود با مدیریت بهتر میتوان از اثرات آن برای بهبود درجه کیفی خاک بهره بیشتری برد. بنابراین با عملیات مدیریت ویژه‌ای نظیر تغییر شیوه کشت، شخم، مدیریت بقایا، مصرف کود و حضور ماده آلی به مقدار بهینه و... میتوان با ایجاد ساختمان مناسب و پایدار جلوی تخریب ساختمان و در نتیجه تغییر توزیع خلل وفرج را گرفت.
مقالات پژوهشی
محمدعلی خودشناس؛ جواد قدبیک لو؛ مسعود دادیور
چکیده
بهبود مدیریت نیتروژن در رابطه با تولید ذرت رابطه تنگاتنگی با مقدار رطوبت خاک دارد. در این مطالعه اثرات نوع و مقادیر کود نیتروژنی و آب آبیاری بر تولید ذرت علوفه ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق بصورت کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه کشاورزی اراک به اجرا در آمد. کرت اصلی شامل دور آبیاری پس از 70 ، 100 و 130 میلیمتر ...
بیشتر
بهبود مدیریت نیتروژن در رابطه با تولید ذرت رابطه تنگاتنگی با مقدار رطوبت خاک دارد. در این مطالعه اثرات نوع و مقادیر کود نیتروژنی و آب آبیاری بر تولید ذرت علوفه ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق بصورت کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه کشاورزی اراک به اجرا در آمد. کرت اصلی شامل دور آبیاری پس از 70 ، 100 و 130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک کلاس A و کرت فرعی شامل دو منبع کود اوره و نیترات آمونیم و کرت های فرعی فرعی 5 مقدار نیتروژن (0، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تنش آبی تولید علوفه خشک را در سطح یک درصد، به صورت منفی و معنی دار کاهش داده ولی مقدار نیتروژن در این راستا دارای تاثیر مثبت و معنی دار بود. مقدار نیتروژن در سطح یک درصد بر روی غلظت نیتروژن گیاه، تاثیر مثبت و معنی دار داشت، بطوریکه مقدار آن از 97/0 درصد در تیمار شاهد به 36/1 درصد در تیمار 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار رسید. جذب کل نیتروژن گیاه در شرایط رطوبتی متفاوت به صورت مثبت و معنی دار تحت تاثیر مقدار نیتروژن قرار گرفت. همچنین اثرات متقابل آبیاری، مقدار و منبع نیتروژن در سالهای مختلف، بر نیترات باقیمانده در هر دو عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتیمتر در سطح یک درصد مثبت و معنی دار بود. معادلات رگرسیون خطی نشان داد که با افزایش مقدار کود نیتروژن، نیترات باقیمانده در هر دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتری زیاد شد و با مصرف 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، این مقدار در عمق های یاد شده به ترتیب به 7/24 و 1/26 میلی گرم در کیلوگرم رسید. بنابراین با در نظر گرفتن راندمان جذب کل نیتروژن، مقدار نیترات باقیمانده در خاک و عملکرد بهینه، مقدار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و آبیاری پس از 100 میلی متر تبخیر برای ذرت علوفه ای در شرایط مشابه این آزمایش ، قابل توصیه می باشد.
مقالات پژوهشی
جواد گیوی؛ امین حقیقی
چکیده
یکی از راه های افزایش تولید در واحد سطح، شناسائی ظرفیت تولید اراضی و انتخاب کاربری متناسب با این ظرفیت است. هدف این پژوهش، تعیین پتانسیل تولید و ارزیابی کمی تناسب اراضی شمال شهرکرد برای کشت آبی کلزا بوده است. جمع آوری نیازهای رویشی کلزا از منابع علمی و درجه بندی آن ها برای کلاس های مختلف تناسب از نوآوری های پژوهش حاضر می باشد. منطقه ...
بیشتر
یکی از راه های افزایش تولید در واحد سطح، شناسائی ظرفیت تولید اراضی و انتخاب کاربری متناسب با این ظرفیت است. هدف این پژوهش، تعیین پتانسیل تولید و ارزیابی کمی تناسب اراضی شمال شهرکرد برای کشت آبی کلزا بوده است. جمع آوری نیازهای رویشی کلزا از منابع علمی و درجه بندی آن ها برای کلاس های مختلف تناسب از نوآوری های پژوهش حاضر می باشد. منطقه مورد تحقیق در شمال شهرکرد قرار دارد. شاخص سطح برگ، شاخص برداشت، درصد رطوبت دانه کلزا و عملکرد زارع برای هر خاکرخ اندازه گیری و اطلاعات اقتصادی جمع آوری گردید. تجزیه‌های فیزیکی و شیمیایی خاک طبق روش های استاندارد آزمایشگاهی انجام شد. پتانسیل تابشی- گرمایی تولید کلزا، پتانسیل تولید اراضی و تولید بحرانی محاسبه و کلاس های تناسب کمی اراضی و سطح مدیریت تعیین گردید. بهمنظور ارزیابی دقت و صحت روش های بکار رفته، همبستگی بین پتانسیل تولید اراضی و عملکرد زارع مورد بررسی قرار گرفت. پتانسیل تابشی-گرمائی تولید کلزا، متوسط پتانسیل تولید زمین با استفاده از فرمول های ریشه دوم و استوری، و میانگین عملکرد زارع به ترتیب، 7603، 3214، 2291 و 1943 کیلوگرم در هکتار و سطح مدیریت، متوسط بهدست آمد. نتایج حاصل از این مطالعه نشان داد که 59 درصد اراضی در کلاس S3، 35 درصد آنها در کلاس N و 6 درصدشان در کلاس S2 قرار می گیرند. روش استفاده از فرمول ریشه دوم برای محاسبه پتانسیل تولید اراضی نسبت به روش استفاده از فرمول استوری مناسب تر است. نیاز کشور به تولید روغن کلزا و نقش مؤثر این گیاه در کنترل آفات و بیماری‌ها و تغذیه دام مؤید اهمیت نتایج این پژوهش می باشد.
مقالات پژوهشی
محمدرضا ساریخانی؛ نسترن چلبیانلو؛ سید سیامک علوی‌کیا
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کاربری‌های مختلف، اثر اقلیم و خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت بر جمعیت حل‌کنندگان فسفات و فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی درسه کاربری مختلف (لگوم، غلات و عدم‌کشت) با دو اقلیم متفاوت (نیمه‌مرطوب: منطقه فندقلو و نیمه‌خشک منطقه نمین- اردبیل) انجام شد. نتایج به ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کاربری‌های مختلف، اثر اقلیم و خواص فیزیکی و شیمیایی متفاوت بر جمعیت حل‌کنندگان فسفات و فعالیت فسفاتاز اسیدی و قلیایی خاک، آزمایشی به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی درسه کاربری مختلف (لگوم، غلات و عدم‌کشت) با دو اقلیم متفاوت (نیمه‌مرطوب: منطقه فندقلو و نیمه‌خشک منطقه نمین- اردبیل) انجام شد. نتایج به دست آمده از شمارش جمعیت میکروبی در دو اقلیم نیمه‌مرطوب و نیمه‌خشک، بیشترین تعداد کل میکروبی را در کاربری لگوم (بیش از log cfu/g 6) نشان داد. همچنین بیشترین جمعیت باکتریهای حل‌کننده فسفات آلی و معدنی در کاربری عدم‌کشت تحت اقلیم نیمه‌مرطوب (زمین‌های تحت پوشش چمن و مرتع) مشاهده شد (log cfu/g 3/5). سنجش آنزیمی نیز نشان داد که میزان فسفاتاز اسیدی (µg pNP/g.h 430) در اقلیم نیمه‌مرطوب نسبت به نیمه‌خشک حدود سه برابر افزایش داشته است که این امر حاکی از تبعیت این آنزیم از رطوبت خاک و به تبع آن پوشش گیاهی بهتر و میزان مواد آلی بالا در اقلیم نیمه‌مرطوب میباشد که خود افزایش فعالیت ریزجانداران خاک و محتوای آنزیمی خاک را به دنبال دارد. همچنین، نتایج این تحقیق نشان داد که میزان تغییرات آنزیم فسفاتاز قلیایی تحت اثر متقابل اقلیم و کاربری بوده است که بالاترین میزان فعالیت این آنزیم تحت کاربری لگوم و اقلیم نیمه‌خشک مشاهده شد ( µg pNP/g.h810)، شاید بتوان pH بالاتر خاک در اقلیم نیمه‌خشک را دلیل این امر دانست، بعلاوه ممکن است حمایت ریزوسفر گیاهان لگوم از ریزجانداران مولد فسفاتاز قلیایی دلیل دیگری بر بالا بودن این پارامتر در کاربری لگوم نسبت به سایر کاربری‌ها باشد.
مقالات پژوهشی
حمزه میر؛ احمد غلامعلی زاده آهنگر؛ اسماء شعبانی
چکیده
فسفر به عنوان یک عنصر ضروری در تولید محصولات کشاورزی دارای اهمیت است. از سوی دیگر توانایی آن در القای کمبود عناصر کم-مصرف ضروری و اثرات منفی آن بر محیط زیست، سبب توجه بیشتر به این عنصر شده است. از آنجا که ویژگی های خاک از عوامل مهم در واکنش فسفر در خاک هستند، پژوهش حاضر جهت بررسی و تعیین مهم ترین ویژگی های خاک موثر بر فراهمی فسفر با استفاده ...
بیشتر
فسفر به عنوان یک عنصر ضروری در تولید محصولات کشاورزی دارای اهمیت است. از سوی دیگر توانایی آن در القای کمبود عناصر کم-مصرف ضروری و اثرات منفی آن بر محیط زیست، سبب توجه بیشتر به این عنصر شده است. از آنجا که ویژگی های خاک از عوامل مهم در واکنش فسفر در خاک هستند، پژوهش حاضر جهت بررسی و تعیین مهم ترین ویژگی های خاک موثر بر فراهمی فسفر با استفاده از روش های رگرسیونی و شبکه‌های عصبی مصنوعی در دشت سیستان انجام شد. بدین منظور تعداد 200 نمونه خاک از اراضی دشت سیستان تهیه و مقادیر فسفر قابل جذب و سایر پارامترهای فیزیکو شیمیایی آن اندازه گیری گردید. نتایج بیانگر آن است که روش شبکه عصبی دارای دقت بیشتری در برآورد فسفر قابل جذب نسبت به روش رگرسیون چند متغیره خطی میباشد، به گونه‌ای که شبکه عصبی پرسپترون چند لایه با آرایش 1-6-4 نزدیک به 90 درصد از تغییرات فسفر قابل جذب را با استفاده از برخی ویژگی‌های خاک (درصد رس، ماده آلی، کربنات کلسیم و اسیدیته) پیش‌بینی نمود ولی معادله رگرسیون حاصله تنها توانست 43 درصد از تغییرات فسفر را توجیه کند. نتایج کمی کردن اهمیت متغیرها به روش وزن ارتباطی نشان داد عامل pH بیشترین مشارکت را در تغییرپذیری فسفر در منطقه مورد مطالعه دارد. به عبارت دیگر، مقادیر بالای pH مهم ترین عامل محدود کننده فراهمی فسفر در خاک های دشت سیستان است.
مقالات پژوهشی
حسین بشارتی؛ رحیم مطلبی فرد
چکیده
تحقیق حاضر در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان همدان، به مدت 2 سال زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل : 1T: بدون گوگرد و تیوباسیلوس، 2T: 150 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 3T: 2T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 4T: 300 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 5T: 4T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 6T : 600 کیلوگرم ...
بیشتر
تحقیق حاضر در ایستگاه تحقیقات کشاورزی اکباتان همدان، به مدت 2 سال زراعی در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با 8 تیمار و 3 تکرار اجرا شد. تیمارها شامل : 1T: بدون گوگرد و تیوباسیلوس، 2T: 150 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 3T: 2T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 4T: 300 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 5T: 4T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی ، 6T : 600 کیلوگرم گوگرد در هکتار، 7T: 6T + تلقیح تیوباسیلوس به میزان2% گوگرد مصرفی و T8: توصیه کودی بر مبنای آزمون خاک بودند. تیمارها در دو قطعه مجزا (هر قطعه شامل 24 کرت به ابعاد 4/2 در 10 متر) تحت کشت گندم و کشت کلزا اعمال شدند. نتایج دو سال آزمایش نشان داد که تیمارها تأثیر معنی‌داری بر pH و بیکربنات خاک نداشتند، ولی در سال اول با افزایش مصرف گوگرد روند کاهشی در مقدار بیکربنات خاک مشاهده گردید. اثر تیمارها بر غلظت عناصر غذایی خاک فقط در مورد روی و مس معنی دار گردید و تیمار 8 T بالاترین غلظت این دو عنصر را نشان داد. تأثیر تیمارها بر عملکرد کلزا در دو سال اجرای آزمایش معنی دار نگردید ولی در سال اول با افزایش مصرف گوگرد روند افزایشی معادل 800 کیلوگرم در هکتار در تیمار T6 نسبت به شاهد مشاهده گردید. در سال اول تأثیر تیمارها بر میزان گلوکوزینولاتها و گوگرد دانه و مس برگ در سطح یک درصد معنی دار گردید. از مجموع نتایج چنین بر می آید که تیمارهای مختلف گوگرد تاثیر قابل توجهی بر عملکرد کلزا و خصوصیات شیمیایی خاک مورد آزمایش نداشته اند. غلظت عناصر غذایی محل اجرای تحقیق نزدیک حد بحرانی آنها برای کلزا بوده و عدم افزایش عملکرد در تیمار مصرف بهینه کود (8T) می تواند موید این مطلب باشد.
مقالات پژوهشی
محمدجواد پژند؛ حجت امامی؛ علیرضا آستارایی
چکیده
توپوگرافی یکی از ویژگی های مهم و تأثیرگذار بر کیفیت خاک در هر منطقه است. در این پژوهش رابطه درجه و جهت شیب با برخی از ویژگی-های فیزیکی و شیمیایی خاک مانند بعد فرکتال ذرات، درصد شن، رس و سیلت، درصد کربنات کلسیم معادل، درصد کربن آلی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و شاخص پایداری ساختمان خاکبررسی شد. برای انجام تجزیه های آزمایشگاهی یک ردیف پستی ...
بیشتر
توپوگرافی یکی از ویژگی های مهم و تأثیرگذار بر کیفیت خاک در هر منطقه است. در این پژوهش رابطه درجه و جهت شیب با برخی از ویژگی-های فیزیکی و شیمیایی خاک مانند بعد فرکتال ذرات، درصد شن، رس و سیلت، درصد کربنات کلسیم معادل، درصد کربن آلی، میانگین وزنی قطر خاکدانه و شاخص پایداری ساختمان خاکبررسی شد. برای انجام تجزیه های آزمایشگاهی یک ردیف پستی و بلندی4با طول شیب، مواد مادری یکسان انتخاب و30 نمونه از خاک در شیب های کمتر از 5، 15-5، 30-15، 50-30 و بیشتر از 50 درصد، با سه تکرار و در دو جهت شمالی و جنوبی در قالب طرح آشیانه ای نمونه برداری شد. بر اساس نتایج به دست آمده، مقادیر کربنات کلسیم و کربن آلی در شیب های مختلف دارای اختلاف معنی داری در سطح پنج درصد بود. مقدار کمینه کربنات کلسیم در شیب کمتر از 5 درصد جنوبی و مقدار بیشینه آن در شیب بیشتر از 50 درصد جنوبی مشاهده شد، درحالی که مقدار کمینه کربن آلی در شیب بیشتر از 50 درصد جنوبی و بیشینه آن در شیب کمتر از 5 درصد جنوبی وجود داشت. بین میانگین درصد کربنات کلسیم و کربن آلی در دو جهت شیب اختلاف معنی داری وجود داشت. همچنین مقدار شاخص پایداری ساختمان خاک و میانگین وزنی قطر خاکدانه ها در جهت شمالی به طور معنی داری بیشتر از جنوبی بود. با وجود اینکه کلاس بافت خاک تقریبا در همه درجه-های شیب یکسان بود، درصد شن، رس و سیلت در طول شیب تغییرات زیادی داشت. به طوری که با افزایش شیب درصد ذرات درشت تر افزایش و درصد ذرات ریزتر کاهش یافت. بعد فرکتال ذرات نیز با کاهش درصد شیب، افزایش یافت. با توجه به این که در هنگام گزارش کلاس بافتی خاک درصد شن، رس و سیلت آن بیان نمی شود، می توان گفت که بعد فرکتال ذرات نسبت به بافت خاک، تعریف بهتر و روشن تری از چگونگی توزیع اندازه ذرات خاک ارایه می دهد.
مقالات پژوهشی
پیمان کشاورز؛ مجید فروهر؛ مسعود دادیور
چکیده
اگرچه از دیدگاه کشاورزی پایدار و طبیعت محور، گیاهان عنصر کارآ از اهمیت ویژه ای برخوردارند، ولی در تصمیم گیری های کلان برای تولید محصولات زراعی و باغی با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ممکن است در شرایطی، ارقام عنصر کارا و در شرایطی، ارقام کودپذیر مورد توجه واقع شده و برای کشت و کار انتخاب شوند. به منظور مقایسه برخی ...
بیشتر
اگرچه از دیدگاه کشاورزی پایدار و طبیعت محور، گیاهان عنصر کارآ از اهمیت ویژه ای برخوردارند، ولی در تصمیم گیری های کلان برای تولید محصولات زراعی و باغی با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ممکن است در شرایطی، ارقام عنصر کارا و در شرایطی، ارقام کودپذیر مورد توجه واقع شده و برای کشت و کار انتخاب شوند. به منظور مقایسه برخی ژنوتیپ های گندم از لحاظ کارایی مصرف روی (Zn) و کودپذیری آن ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (طرق) طی سال های زراعی 90-1388 انجام گردید. فاکتور های آزمایش شامل 6 ژنوتیپ گندم (گونه های گندم تریتیکاله و دوروم (رقم بلیخ – 2) و ارقام الوند، فلات و طوس و لاین C75-5)) و دو مقدار مصرف سولفات روی خشک ( صفر و 40 کیلوگرم در هکتار) بود. بر اساس نتایج تجزیه مرکب دو ساله داده ها، مصرف روی به طور میانگین موجب افزایش معنی‌دار عملکرد دانه به میزان 61/12 درصد در ژنوتیپ های گندم، نسبت به شاهد گردید. در بین ارقام، بیشترین و کمترین کارایی زراعی سولفات روی به ترتیب در گندم دوروم (93/92) و رقم طوس (97/5) مشاهده گردید. اثر مصرف روی بر غلظت و جذب روی در دانه گندم معنی دار (در سطح احتمال 5%) شد. مصرف روی، غلظت و جذب روی را در دانه به ترتیب 6/8 و 5/21 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کارایی مــصرف روی (روی کارآیی) در گــونه‌ها و ارقام مختــلف گندم بـــصورت طوس ~ تریتیــکاله < فــلات < الــوند < C75-5 < دوروم، بدست آمد.
مقالات پژوهشی
فرزین پرچمی عراقی؛ سیدمجید میرلطیفی؛ شجاع قربانی دشتکی؛ مجید وظیفه‌دوست؛ عدنان صادقی لاری
چکیده
در کاربردهای مختلفی چون مدلسازی پویای زراعی-هیدرولوژیکی، نیاز به برآوردهای زیرروزانه تبخیر-تعرق مرجع (ETo) میباشد. با این حال، در بسیاری از مناطق، عدم دسترسی به داده‌های هواشناسی زیرروزانه مانع از کمّی‌سازی ETo زیرروزانه گردیده است. در این مقاله، ET o زیرروزانه با استفاده از مدل‌های پنمن-مانتیث ASCE و فائو 56 (به ترتیب، ASCE-PM و FAO56-PM) ...
بیشتر
در کاربردهای مختلفی چون مدلسازی پویای زراعی-هیدرولوژیکی، نیاز به برآوردهای زیرروزانه تبخیر-تعرق مرجع (ETo) میباشد. با این حال، در بسیاری از مناطق، عدم دسترسی به داده‌های هواشناسی زیرروزانه مانع از کمّی‌سازی ETo زیرروزانه گردیده است. در این مقاله، ET o زیرروزانه با استفاده از مدل‌های پنمن-مانتیث ASCE و فائو 56 (به ترتیب، ASCE-PM و FAO56-PM) و اطلاعات هواشناسی زیرروزانه حاصل از چارچوب ریزمقیاس‌سازی توسعه یافته برآورد گردید. بدین منظور، از اطلاعات هواشناسی بلندمدت روزانه ایستگاه‌های سینوپتیک آبادان (59 ساله) و اهواز (50 ساله) استفاده شد. نتایج حاکی از یک انطباق بسیار بالا بین مقادیر روزانه و برآوردهای مجموع 24 ساعته ETo اشتقاق یافته از مدل‌های ASCE-PM (با ضریب کارآیی مدل (EF) بین 990/0 تا 994/0) و FAO56-PM (با EF بین 992/0 تا 995/0) در مقیاس‌های زمانی مختلف بود. برآوردهای مجموع 24 ساعته ETo زیرروزانه اشتقاق یافته از هر دو مدل ASCE-PM و FAO56-PM، مقادیر ETo روزانه در مناطق آبادان و اهواز را به ترتیب، کم‌برآورد (به ترتیب، 08/0 و 58/0 درصد) و بیش‌برآورد (به ترتیب، 63/1 و 98/0 درصد) نمودند. عملکرد هر دو مدل فوق در بازسازی مقادیر روزانه مولفه آیرودینامیک، در مقایسه با مقادیر روزانه مولفه تشعشع بهتر بود. به‌طور کلی، با افزایش مقیاس زمانی، میزان انطباق بین مقادیر مجموع 24 ساعته ETo با مقادیر روزانه فاقد روندی مشخص بود. نتایج نشان داد اتخاذ گام زمانی کوچکتر، لزوما به بهبود انطباق مقادیر مجموع 24 ساعته و روزانه ETo نمی‌انجامد.
مقالات پژوهشی
محمد فشائی؛ سید حسین ثنایی نژاد؛ کامران داوری
چکیده
مطالعات متعددی تاکنون جهت تخمین رطوبت خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای و شاخص های مختلف پوشش گیاهی از جمله NDVI انجام گرفته است. یک ضعف اساسی این مدل ها و مطالعات این است که این روش ها تاکنون برای مناطقی که دارای پوشش گیاهی ضعیف و یا فاقد پوششی گیاهی هستند ناکارآمد بوده اند. از این روی لازم است روشی ارائه شود که بتواند ضعف مدل های موجود ...
بیشتر
مطالعات متعددی تاکنون جهت تخمین رطوبت خاک با استفاده از تصاویر ماهواره ای و شاخص های مختلف پوشش گیاهی از جمله NDVI انجام گرفته است. یک ضعف اساسی این مدل ها و مطالعات این است که این روش ها تاکنون برای مناطقی که دارای پوشش گیاهی ضعیف و یا فاقد پوششی گیاهی هستند ناکارآمد بوده اند. از این روی لازم است روشی ارائه شود که بتواند ضعف مدل های موجود را جبران نماید. تمرکز این پژوهش بر برآورد رطوبت خاک برای مناطق دارای پوشش گیاهی ضعیف و یا فاقد پوشش گیاهی است. مدل ذوزنقه ای دما-پوشش گیاهی قادر است با در نظر گرفتن وضعیت رطوبتی گیاه و محیط و همچنین شرایط پوشش گیاهی، با دقت مناسبی شرایط تنش آبی در گیاه را برای مناطق فاقد پوشش گیاهی و یا دارای پوشش گیاهی ضعیف و همچنین پوشش گیاهی متراکم برآورد نماید. در این پژوهش ابتدا توسط تصاویر سنجنده مودیس، پهنه بندی شاخص کمبود آب (WDI) در محدوده مطالعاتی زیر مجموعه دشت مشهد در سال آبی90-91 صورت گرفته و سپس با استفاده از رابطه تنگاتنگ این متغیر با رطوبت خاک، رابطه ای خطی میان این دو متغیر برازش داده شد. هم روندی بارندگی و رطوبت نسبی هوا با مقادیر میانگین شاخص کمبود آب، حاکی از انطباق مناسب این شاخص با وضعیت رطوبتی منطقه می باشد. همچنین، ضریب همبستگی93% بین شاخص WDI و رطوبت خاک اندازه گیری شده در عمق5 سانتی متری از سطح خاک، تایید دیگری بر صحت نتایج به دست آمده است.
مقالات پژوهشی
اعظم لشکری؛ محمد بنایان اول؛ علیرضا کوچکی؛ امین علیزاده؛ یانگ سای چوی؛ سئون کی پارک
چکیده
ساخت داده های ناقص (گمشده) موجود در مشاهدات ایستگاه های سینوپتیک با استفاده از روش های پیشرفته، استاندارد و دقیق در سطح جهانی اهمیت بسزایی در مطالعات هواشناسی کشاورزی و شبیه سازی عملکرد گیاهان زراعی دارد. لذا این پژوهش با هدف امکان سنجی استفاده از داده های AgMERRA برای تخمین داده های گمشده انجام شد. در این تحقیق با استفاده از خصوصیات جغرافیایی ...
بیشتر
ساخت داده های ناقص (گمشده) موجود در مشاهدات ایستگاه های سینوپتیک با استفاده از روش های پیشرفته، استاندارد و دقیق در سطح جهانی اهمیت بسزایی در مطالعات هواشناسی کشاورزی و شبیه سازی عملکرد گیاهان زراعی دارد. لذا این پژوهش با هدف امکان سنجی استفاده از داده های AgMERRA برای تخمین داده های گمشده انجام شد. در این تحقیق با استفاده از خصوصیات جغرافیایی ایستگاه های مرجع گلمکان و مشهد داده های متناظر با دشت مشهد استخراج شد. با استفاده از روش های ارزیابی کارایی مدل ها شامل ضریب همبستگی، جذر میانگین مربع خطا، میانگین خطای مطلق و انحراف نتایج، واسنجی داده های AgMERRA انجام گرفت. نتایج واسنجی حاکی از قدرت بالای این مجموعه در شبیه سازی حداکثر و حداقل دمای روزانه بود. اگرچه مقادیر پارامترهای ارزیابی کارایی مدل برای بارندگی نیز در سطح قابل قبولی بود با این وجود ضریب همبستگی بارندگی روزانه بین داده های AgMERRA و داده های ایستگاهی برای ایستگاه های گلمکان و مشهد به ترتیب 25/0 و 43/0 بود. مقایسه توزیع احتمال تجمعی داده های مشاهده شده با داده های AgMERRA طی کل دوره مورد مطالعه برای ایستگاه های گلمکان و مشهد، نشان داد که داده های مورد استفاده از هر دو منبع از روند مشابهی تبعیت می کنند. با این وجود، تفاوت میانگین حداکثر دمای روزانه، حداقل دمای روزانه و بارندگی روزانه مشاهده شده و شبیه سازی شده طی دوره 30 ساله مورد مطالعه برای ایستگاه مشهد به ترتیب42/3 درجه سانتیگراد، 68/4 درجه سانتیگراد و 06/0 میلی متر در روز بود و این مقادیر برای ایستگاه گلمکان طی دوره 23 ساله مورد مطالعه به ترتیب 10/2 و 05/3 درجه سانتیگراد و 28/0 میلی متر در روز بود. بطور کلی نتایج حاصل از این پژوهش نشان داد که برای اطمینان از دقت این داده ها تعداد ایستگاه های بیشتری مورد مطالعه قرار گیرد تا از این طریق میزان دقیق تری از قدرت این داده ها در شبیه سازی بارندگی نیز بدست آید.
