حمیدرضا محمدپوران؛ امیر فتوت؛ غلامحسین حق نیا؛ اکرم حلاج نیا؛ محمود چمساز
چکیده
چکیده
کروم جزء فلزاتی است که به دلیل ویژگیهای خاص، کاربردهای متعددی در صنایع گوناگون دارد. به موازات گسترش استفاده از این فلز، ورود آن به محیط زیست نیز افزایش یافته که این مسأله به طور بالقوه خطرات زیست محیطی متعددی را در بردارد. در بخش اول این پژوهش که با هدف بررسی اثر پساب کارخانجات چرم‌سازی بر رفتار کروم در خاک صورت گرفت، بخشی از ...
بیشتر
چکیده
کروم جزء فلزاتی است که به دلیل ویژگیهای خاص، کاربردهای متعددی در صنایع گوناگون دارد. به موازات گسترش استفاده از این فلز، ورود آن به محیط زیست نیز افزایش یافته که این مسأله به طور بالقوه خطرات زیست محیطی متعددی را در بردارد. در بخش اول این پژوهش که با هدف بررسی اثر پساب کارخانجات چرم‌سازی بر رفتار کروم در خاک صورت گرفت، بخشی از خاکهای تحت تأثیر فاضلاب تصفیه نشده شهرک چرم‌شهر مشهد مورد ارزیابی قرار گرفتند و مقدار کروم کل، کروم 6 ظرفیتی و نسبت توزیع کروم در شکلهای تبادلی، مواد آلی، کربناتی و باقیماندة این خاکها بررسی شد. بخش دوم این پژوهش با هدف بررسی اثر مقدار کروم وارد شده به خاک، بافت خاک و مقدار مادةآلی بر توزیع کروم در شکلهای مختلف در طول زمان انجام شد. در این بخش روند احیاء شدن کروم 6 ظرفیتی نیز با گذشت زمان مورد بررسی قرار گرفت. در بررسی خاکهای تحت تأثیر فاضلاب در منطقة چرم‌شهر، آلودگی این خاکها با کروم تا عمق 45 سانتیمتری از سطح مشاهد شد. در عصارهگیری پی در پی این خاکها مشخص شد که در حدود 90% از کروم در شکل باقیمانده قرار دارد. ترتیب توزیع کروم درشکلهای مختلف این خاکها به صورت زیر بود.
شکل باقیمانده< شکل کربناتی< شکل موادآلی< شکل تبادلی
نتایج نشان داد که زمان اثر بسیار مهمی بر توزیع کروم در شکلهای مختلف، بخصوص در زمان کوتاه از ورود کروم به خاک دارد. اگرچه تیمارهای اعمال شده به جز موارد معدودی از نظر آماری تأثیر معنی‌داری بر توزیع کروم در شکلهای مختلف نداشتند، ولی از مهمترین نتایج این بخش می‌توان به افزایش سهم کروم در شکل تبادلی با افزایش مقدار کروم وارد شده به خاک اشاره کرد که از دیدگاه زیست محیطی دارای اهمیت بسیار می باشد.
واژه‌های کلیدی: کروم، ماده آلی، شکل شیمیایی، زمان
سعید باقریفام؛ امیر لکزیان؛ سیدجواد احمدی؛ امیر فتوت؛ محمدفرهاد رحیمی
چکیده
چکیده
اورانیوم از گروه فلزات سنگین بوده و پرتوزاست. در اثر گسترش صنایع هسته‌ای و استفاده از کودهای فسفری حاوی اورانیوم احتمال آلودگی خاکها به این عنصر وجود دارد. به منظور مقایسة دو عصاره‌گیر شیمیایی رایج در استخراج اورانیوم مطالعه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل دو نوع گیاه آفتابگردان و سویا، و شش غلظــت اورانیوم ...
بیشتر
چکیده
اورانیوم از گروه فلزات سنگین بوده و پرتوزاست. در اثر گسترش صنایع هسته‌ای و استفاده از کودهای فسفری حاوی اورانیوم احتمال آلودگی خاکها به این عنصر وجود دارد. به منظور مقایسة دو عصاره‌گیر شیمیایی رایج در استخراج اورانیوم مطالعه‌ای در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل شامل دو نوع گیاه آفتابگردان و سویا، و شش غلظــت اورانیوم (0، 50، 100، 250، 500 و 1000 میلی گرم بر کیلوگرم) با سه تکرار در شرایط گلخانه انجام شد. گیاهان بعد از یک دورة 40 روزه و قبل از ورود به مرحله زایشی برداشت شدند. نمونه‌های خاک بوسیلة دو عصاره‌گیر DTPA و AAAcEDTAعصارهگیری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش مقدار اورانیوم خاک، مقدار اورانیم در گیاهان افزایش پیدا کردند. مقدار اورانیوم در ریشه آفتابگردان و سویا 20 تا 100 برابر مقدار آن دربخش هوایی گیاه بود. نتایج حاصل از آزمایش نشان داد که عصاره گیر‌های فوق با افزایش غلظت اورانیوم خاک، غلظت بالاتری از اورانیوم را استخراج کردند اما AAAcEDTA در تمام غلظت‌ها اورانیوم بیشتری را عصارهگیری کرد. مطالعات همبستگی نشان داد که هر دو عصاره گیر همبستگی خوبی را با غلظت اورانیوم در نمونه‌های گیاهی داشتند. همچنین غلظت اورانیوم در نمونه‌های گیاهی با AAAcEDTA همبستگی بالاتری را نشان داد.
واژه‌های کلیدی: اورانیوم، زیست‌فراهمی، لیزر فلوریمتری، آفتابگردان، سویا
محمد حسین روانبخش؛ امیر فتوت؛ غلامحسین حق نیا
چکیده
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر لجن فاضلاب و زمان بر گونه‌های نیکل و کادمیم در محلول با دو خاک متفاوت به لحاظ درصد کربنات کلسیم (4 و 30)، دو خاک متفاوت به لحاظ درصد رس (8 و 40)، دو سطح نیکل (0 و 100 میلی گرم بر کیلو گرم)، دو سطح کادمیم (0 و 25 میلی گرم بر کیلو گرم) و ماده آلی لجن فاضلاب در دو سطح(0 و 50 تن در هکتار) در سه زمان (0 ، 30 و 60 روز) در قالب طرح ...
بیشتر
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مطالعه اثر لجن فاضلاب و زمان بر گونه‌های نیکل و کادمیم در محلول با دو خاک متفاوت به لحاظ درصد کربنات کلسیم (4 و 30)، دو خاک متفاوت به لحاظ درصد رس (8 و 40)، دو سطح نیکل (0 و 100 میلی گرم بر کیلو گرم)، دو سطح کادمیم (0 و 25 میلی گرم بر کیلو گرم) و ماده آلی لجن فاضلاب در دو سطح(0 و 50 تن در هکتار) در سه زمان (0 ، 30 و 60 روز) در قالب طرح کاملاً تصادفی در آزمایشگاه انجام گرفت. در نهایت توزیع گونه‌های نیکل و کادمیم در محلول به وسیله مدل MINTEQA2 تعیین شد. نتایج این پژوهش نشان داد در تیمارهای حاوی لجن فاضلاب غلظت نیکل و کادمیم افزایش یافت، که در مورد نیکل این افزایش معنی دار بود. با گذشت زمان، مقدار نیکل و کادمیم قابل دسترس کاهش معنی‌داری نشان داد. در خاک لوم‌شنی در تمام زمانها افزایش معنی‌داری در غلظت نیکل نسبت به خاک رسی مشاهده شد. با افزایش لجن فاضلاب مصرفی، میزان کادمیم و نیکل آزاد کاهش یافت که در مورد کادمیم این کاهش معنی دار بود. همچنین در خاک دارای کربنات کلسیم 4 درصد افزایش معنی‌داری در کادمیم و نیکل آزاد در مقایسه با خاک 32 درصد کربنات کلسیم مشاهده شد. و در مقابل در خاک با کربنات کلسیم بالا درصد نیکل و کادمیم به فرم کربناتی زیادتر بود. نیکل و کادمیم آزاد با افزایش زمان از شروع آزمایش کاهش یافتند. با توجه به وجود مقادیر زیاد آهک در خاکهای ایران، به نظر می‌آید که ظرفیت نگهداری کادمیم و نیکل در این خاکها به مراتب بیشتر از حدود مجاز توصیه شده به وسیله سازمانهای حفاظت محیط زیست باشد.
واژه‌های کلیدی: محلول خاک، فلزات سنگین، کربن آلی محلول
میترا محمدی؛ امیر فتوت؛ غلامحسین حق نیا
چکیده
چکیده
به‌منظور حصول اطمینان از حذف یا کاهش فلزات‌سنگین مس، نیکل، روی و کروم از فاضلاب‌های صنعتی توسط فیلتر شن-خاک–ماده‌آلی و بررسی امکان استفاده مکرر از آن، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با شانزده تیمار و چهار تکرار انجام گرفت. لوله های پلی اتیلن به ارتفاع 5/66 و قطر 10 سانتی‌متر انتخاب و به ترتیب از پایین به بالا به‌وسیله ریگ ...
بیشتر
چکیده
به‌منظور حصول اطمینان از حذف یا کاهش فلزات‌سنگین مس، نیکل، روی و کروم از فاضلاب‌های صنعتی توسط فیلتر شن-خاک–ماده‌آلی و بررسی امکان استفاده مکرر از آن، آزمایشی در قالب طرح کاملاً تصادفی با شانزده تیمار و چهار تکرار انجام گرفت. لوله های پلی اتیلن به ارتفاع 5/66 و قطر 10 سانتی‌متر انتخاب و به ترتیب از پایین به بالا به‌وسیله ریگ درشت به ارتفاع 15 سانتی‌متر، شن به ارتفاع 15 سانتی‌متر، خاک به ارتفاع 5/2 و یا 5 سانتی‌متر، ماده‌آلی به ارتفاع 15 سانتی‌متر، ریگ ریز به ارتفاع 5 سانتی‌متر پر شدند. سپس به مجموعه فیلتر مذکور فاضلاب صنعتی یک کارخانه آبکاری به میزان 1100 میلی‌لیتر اضافه شد و پس از خشک‌شدن کامل سطح آن 30 میلی‌لیتر از زه‌آب حاصل‌شده جمع‌آوری و به‌منظور اندازه‌گیری pH و غلظت فلزات‌سنگین مس، نیکل، روی و کروم به وسیله دستگاه جذب‌اتمی به آزمایشگاه انتقال داده شد و این عمل برای هر فیلتر به تعداد نه مرتبه (9 حجم منفذی = PV = 9 pore volume9) تکرار گردید. نتایج این مطالعه نشان داد که کاربرد فیلتر شن-خاک–ماده‌آلی باعث افزایش معنی‌دار pH زه‌آب خروجی به محدوده خنثی تا کمی قلیایی و در اکثر موارد کاهش معنی‌دار غلظت فلزات‌سنگین مورد بررسی شد. همچنین مکانیزم‌های احتمالی همچون جذب، رسوب، تبادل یونی و کمپلکس شدن که باعث تغییر در خصوصیات شیمیایی زه‌آب حاصله گشته نیز مورد بحث قرار گرفت. به‌طور‌کلی می‌توان گفت که کاربرد این فیلترها در حذف یا کاهش عناصر سنگین مورد مطالعه از فاضلاب‌های صنعتی مؤثر و قابل توصیه می‌باشد.
واژه‌های کلیدی : فاضلاب، فلزات‌سنگین و جذب
اعظم حسین پور؛ غلامحسین حق نیا؛ امین علیزاده؛ امیر فتوت
چکیده
چکیده
با توجه به لزوم استفاده مجدد از فاضلاب در مناطق خشک و همچنین اهمیت تحقیقات در زمینه سرنوشت مواد اضافه شده به خاک توسط فاضلاب از نظر انتقال به عمق خاک، آزمایشی در ستون‌های پلی‌اتیلنی به ارتفاع 150 و قطر 11 سانتی‌متر در 7 دوره 15 روزه در قالب طرح فاکتوریل انجام شد. فاضلاب‌خام و پساب تصفیه‌خانه پرکند‌آباد به ستون‌های پر شده از خاک ...
بیشتر
چکیده
با توجه به لزوم استفاده مجدد از فاضلاب در مناطق خشک و همچنین اهمیت تحقیقات در زمینه سرنوشت مواد اضافه شده به خاک توسط فاضلاب از نظر انتقال به عمق خاک، آزمایشی در ستون‌های پلی‌اتیلنی به ارتفاع 150 و قطر 11 سانتی‌متر در 7 دوره 15 روزه در قالب طرح فاکتوریل انجام شد. فاضلاب‌خام و پساب تصفیه‌خانه پرکند‌آباد به ستون‌های پر شده از خاک لوم‌شنی در دو شرایط غرقاب پیوسته و متناوب به‌کار برده شدند. نتایج به‌دست آمده بیانگر توانایی خوب خاک در نگهداری دو عنصر فسفر و کادمیم است اما درصد زیادی از کاتیون‌ها و آنیون‌های محلول، نیتروژن-نیتراتی، کربن‌آلی‌کل و همچنین بخشی از نیکل به زه‌آب‌های خروجی انتقال یافتند. نوع فاضلاب نیز تأثیر معنی‌داری بر درصد انتقال تمام پارامترها (بجز پتاسیم و منیزیم) گذاشت به‌طوری که درصد انتقال هر یک از آن‌ها (بجر نیتروژن-نیتراتی و فسفر-فسفاتی) در اثر کاربرد پساب بیشتر از فاضلاب‌خام گردید. نحوه کاربرد فاضلاب نیز تنها بر درصد انتقال کلسیم، بی‌کربنات و نیکل اثر معنی‌داری داشت. به‌طوری که کلسیم بیشتری در شرایط غرقاب متناوب منتقل شد و برای بی‌کربنات و نیکل عکس این حالت مشاهده شد. با توجه به درصد نسبتاً زیاد آبشویی کاتیون‌های محلول به‌ویژه کلسیم و منیزیم، نیتروژن-نیتراتی و کربن‌آلی‌کل از خاک، تخلیه فاضلاب‌ها از لحاظ پارامترهای فوق با مدیریت صحیحی باید صورت گیرد. از طرفی با توجه به مقدار زیاد فلزات سنگین و همچنین کربن‌آلی‌کل در فاضلاب‌خام و خطراتی که انتقال آن‌ها به دنبال دارد باید در دراز مدت دقت ویژه‌ای در استفاده از فاضلاب‌خام مبذول گردد.
واژه‌های کلیدی: مطالعه ستونی، فاضلاب‌خام، پساب، غرقاب پیوسته، غرقاب متناوب و درصد انتقال
نسرین قربان زاده؛ غلامحسین حق نیا؛ امیر لکزیان؛ امیر فتوت
چکیده
چکیده
پودر خون دارای مقادیر زیادی آهن و نیتروژن است که می‌تواند به منظور تأمین نیاز گیاهان به جای کودهای شیمیایی استفاده شود. نیتروژن مهمترین عنصر غذایی در رشد گیاه ذرت می‌باشد. از این رو به منظور بررسی توان پودر خون در آزادسازی نیتروژن و آهن و تأثیر آن بر تأمین مواد غذایی مؤثر در رشد گیاه ذرت آزمایشی در قالب طرح کاملاَ تصادفی با 6 ...
بیشتر
چکیده
پودر خون دارای مقادیر زیادی آهن و نیتروژن است که می‌تواند به منظور تأمین نیاز گیاهان به جای کودهای شیمیایی استفاده شود. نیتروژن مهمترین عنصر غذایی در رشد گیاه ذرت می‌باشد. از این رو به منظور بررسی توان پودر خون در آزادسازی نیتروژن و آهن و تأثیر آن بر تأمین مواد غذایی مؤثر در رشد گیاه ذرت آزمایشی در قالب طرح کاملاَ تصادفی با 6 تیمار شامل سه سطح پودر خون (5/1، 3 و 6 تن در هکتار)، کود اوره به مقدار 200 کیلوگرم در هکتار، کود سکوسترین آهن به مقدار 5 کیلوگرم در هکتار و شاهد، با 3 تکرار در شرایط آزمایشگاه و گلخانه انجام شد. نتایج حاصل از انکوباسیون خاک نشان داد که آزادسازی آهن از پودر خون مشابه کود سکوسترین آهن بود و مقدار آهن فراهم پس از گذشت 30 روز از افزودن آن در خاک به بیشترین مقدار رسید. آزادسازی نیتروژن از تیمارهای حاوی پودر خون در تمامی سطوح کاربردی روندی کندتر از کود اوره داشت و مقدار افزایش نیتروژن معدنی با گذشت زمان در آن‌ها کمتر بود. نتایج کشت گیاه نیز حاکی از آن بود که کاربرد پودر خون یک ماه قبل از کاشت گیاه ذرت می‌تواند نیازهای نیتروژن و آهن ذرت را تأمین و بر رشد آن تأثیری مثبت داشته باشد.
واژه‌های کلیدی: پودر خون، آزادسازی، نیتروژن، آهن، ذرت
