علوم آب
مهرداد عمادی؛ مسعود نوشادی؛ علی اصغر قائمی
چکیده
فضاهای سبز از لحاظ زیست محیطی به عنوان شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند و با توجه به رشد روز افزون شهرنشینی، ایجاد فضای سبز به عنوان مهمترین تعدیلکننده زیست محیطی شهرها ضروری میباشد. از آنجایی که در چند دهه اخیر کمبود منابع آب یکی از مشکلات پیش روی گسترش فضای سبز به ویژه چمنکاری بوده است، لذا استفاده از روشهای مدیریتی ...
بیشتر
فضاهای سبز از لحاظ زیست محیطی به عنوان شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند و با توجه به رشد روز افزون شهرنشینی، ایجاد فضای سبز به عنوان مهمترین تعدیلکننده زیست محیطی شهرها ضروری میباشد. از آنجایی که در چند دهه اخیر کمبود منابع آب یکی از مشکلات پیش روی گسترش فضای سبز به ویژه چمنکاری بوده است، لذا استفاده از روشهای مدیریتی از جمله کم آبیاری از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی برهمکنش تنش آبی (تامین 100%، 75% و50% نیاز آبی) بر بهرهوری مصرف آب و عوامل مورفوفیزیولوژیک دو رقم چمن فستوکا TALLADEGA) و ASTERIX) میباشد. بیشترین بهرهوری آب در آبیاری کامل (%100 نیار آبی) در رقمAsterix بود. عوامل مورفوفیزیولوژیک در 75% آبیاری کامل بیشترین مقدار را داشت. تنش متعادل خشکی باعث بسته شدن جزئی روزنهها شد و در نتیجه بهرهوری آب افزایش یافت، اما تنش شدید باعث بسته شدن کامل روزنهها شد. و بهرهوری مصرف آب به علت پایین آمدن فتوسنتز و رشد کاهش یافت. خشکی باعث سوختگی برگهای چمن شد و همچنین اثر منفی بر میزان رشد شاخساره و تراکم چمن داشت. از آنجایی که تراکم و یکنواختی چمن یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت ظاهری چمن است، بنابراین خشکی، کیفیت چمن را کاهش میدهد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کم آبیاری میتواند بدون اینکه باعث کاهش کیفیت سبز فرش گردد، موجب افزایش کارایی مصرف آب شود. با مصرف آب کمتر (تا نصف آبیاری کامل) کیفیت ظاهری چمن به خوبی حفظ خواهد شد.
حسین دهقانی سانیج؛ حمیدرضا حاجی آقابزرگی؛ علی اصغر قائمی
چکیده
شناخت تغییرات جبهه رطوبتی خاک یک شاخص مهم در مدیریت و طراحی سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات جبههی رطوبتی خاک برای رژیمهای مختلف آبیاری در یک سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی در باغ پسته، در یک خاک لوم شنی در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل ...
بیشتر
شناخت تغییرات جبهه رطوبتی خاک یک شاخص مهم در مدیریت و طراحی سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی میباشد. پژوهش حاضر با هدف بررسی تغییرات جبههی رطوبتی خاک برای رژیمهای مختلف آبیاری در یک سامانه آبیاری قطرهای زیرسطحی در باغ پسته، در یک خاک لوم شنی در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان انجام شد. تیمارهای پژوهش شامل سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) بود و تغییرات جبههی رطوبتی در عمقهای مختلف خاک در زمان قبل و بعد از آبیاری و در مراحل مختلف رشد بررسی شد. در سامانه آبیاری مورد مطالعه افزایش سطوح رژیم آبیاری منجر به افزایش میزان رطوبت در محیط ریشه شد و بیشترین مقدار برابر با 6/16 درصد در رژیم آبیاری I3 و در زمان بعد از آبیاری مشاهده شد. در رژیم آبیاری I1 میزان آب آبیاری به اندازهای بود که حرکت رطوبت به سمت بالای قطره‌چکانها در قبل و بعد از آبیاری اختلاف معنیداری نداشت. نتایج نشان داد که رطوبت در عمق 75 سانتیمتری خاک نسبت به عمق 25 و 50 سانتیمتر دارای افزایش معنیداری بود که به تجمع بیشتر ریشههای مصرفکننده آب در عمق 50-0 سانتیمتری نسبت داده شد. رژیم آبیاری I3 و عمق 75 سانتیمتری با مقدار 3/19 درصد بیشترین مقدار رطوبت را دارا بود که موجبات نفوذ عمقی را نیز فراهم میکند. بالاترین مقدار رطوبت (5/22 درصد) در رژیم آبیاری I3 و در عمق 75 سانتیمتر و بعد از آبیاری و کمترین مقدار رطوبت (5/10 درصد) در رژیم آبیاری I1 در عمق 25 سانتیمتر و قبل از آبیاری نشان داده شد.
حسین دهقانی سانیج؛ حمیدرضا حاجی آقابزرگی؛ علی اصغر قائمی؛ مسعود نوشادی
چکیده
اعمال آبشویی همراه با مدیریت صحیح آبیاری یکی از روشهای مؤثر در کاهش میزان شوری خاک است. در این پژوهش تأثیر مدیریت آبشویی بر تغییرات میزان شوری در سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) در باغ پستهای در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش ...
بیشتر
اعمال آبشویی همراه با مدیریت صحیح آبیاری یکی از روشهای مؤثر در کاهش میزان شوری خاک است. در این پژوهش تأثیر مدیریت آبشویی بر تغییرات میزان شوری در سه رژیم آبیاری منطبق بر مدیریت زارع (I1)، نیاز آبی (I2) و نیاز آبی و آبشویی (I3) در باغ پستهای در منطقه‌ی صفائیه، از توابع شهرستان سرخه در استان سمنان مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از پژوهش بیانگر عملکرد بهتر دو رژیم I2 وI3 در خارج کردن سدیم از منطقه ریشه بود و رژیم آبیاری I2 به دلیل کاهش بیشتر میزان سدیم در مقابل حجم آب کاربردی کمتر و نیز بهتر عمل کردن در طول دوره رشد مناسبتر از رژیم آبیاری I3بود. از لحاظ میزان منیزیم رژیم I2 نسبت به رژیم I1 و I3 موفقتر عمل کرد. اعمال بیش از حد مجاز آب نه تنها اثر مطلوبی بر خارج کردن املاح از منطقه ریشه ندارد بلکه ممکن است باعث تجمع املاح و آسیب رساندن به گیاه شود. بیشترین مقدار کلسیم موجود در خاک متعلق به رژیم I2 و I3 بهترتیب برابر با 3/52 و 1/58 میلیاکیوالان بر لیتر و کمترین مقدار این عنصر مربوط به رژیم I1 و I2 برابر با 8/40 میلیاکیوالان بر لیتر بود. از لحاظ میزان SARرژیم I2 با کاهش معنیدار بیشتری مواجه بود و نسبت به رژیمهای دیگر برتری داشت. در زمان پس از اولین آبیاری در میزان ECe در عمقهای 25 و 75 سانتیمتر اختلاف معنیداری وجود نداشت، ولی در عمق 50 سانتیمتری ECe کاهش معنیداری داشت. بیشترین میزان ECe با مقدار 5/14 دسیزیمنس بر متر در عمق 75 سانتیمتری از سطح خاک در زمان 98 روز پس از اولین آبیاری مشاهده شد. اعمال آبشویی باعث کاهش میزان SAR در انتهای فصل رشد نسبت به ابتدای فصل رشد گردید و این کاهش در میزان SAR در اثر اعمال آبشویی در رژیم آبیاری I2 بیشتر بود و نسبت به دو رژیم آبیاری دیگر موفقتر عمل کرد. لذا تا شروع فصل رشد بعدی که از بهار شروع میشود میزان SAR کمتری را در خاک ذخیره کرده که میتواند اثرات زیانآور آن را تعدیل کند.
علی اصغر قائمی؛ بهاره زمانی
چکیده
یکی از مشکلات عمده بشر، مساله تولید مواد غذایی می باشد که خود ناشی از پیچیدگی و اثرات متقابل ژنوتیپ های گیاهی با عوامل محیطی است. افزایش جمعیت و استفاده بی رویه، از منابع آب و خاک، کشاورزی را در معرض مشکلات عظیمی قرار داده است. کم آبیاری یکی از راهبردهای بهینه سازی کارایی مصرف آب در آبیاری است. درتغذیه گیاهان،نیتروژن عنصری کلیدی بودهکه ...
بیشتر
یکی از مشکلات عمده بشر، مساله تولید مواد غذایی می باشد که خود ناشی از پیچیدگی و اثرات متقابل ژنوتیپ های گیاهی با عوامل محیطی است. افزایش جمعیت و استفاده بی رویه، از منابع آب و خاک، کشاورزی را در معرض مشکلات عظیمی قرار داده است. کم آبیاری یکی از راهبردهای بهینه سازی کارایی مصرف آب در آبیاری است. درتغذیه گیاهان،نیتروژن عنصری کلیدی بودهکه مصرف اضافی آن با انتقال به آبهای زیرزمینی، باعث آلوده کردن منابع آب می گردند. این مسائل نگرانی های جهانی محیط زیست را افزایش داده است .این تحقیق به منظور مطالعه اثر برهمکنش کم آبیاری و کود نیتروژن در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب و غلظت نیتروژن در گیاه جو رقم بهمن انجام شد. طرح به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار آبیاری و سه تیمار کود نیتروژن و در سه تکرار در نظر گرفته شد..نتایج نشان داد بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد در تیمار 100 درصد نیاز آبی و تیمار کودی 225 کیلوگرم در هکتار اتفاق افتاد، اما تیمار 75 درصد نیاز آبی مناسب ترین تیمار از لحاظ کارایی مصرف آب بود. کارایی مصرف آب برای تیمارهای 50 ،75 و100 درصد نیار آبی بترتیب برابر 77/0،63/0 و 55/0 کیلوگرم در یک متر مکعب آب بود، با توجه به نتایج حاصله، و بحران آب موجود در منطقه، کار برد150 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار و75 درصد نیاز آبی برایجو رقم بهمن توصیه می گردد.
امیر عاطفی؛ علی اصغر قائمی
چکیده
پـژوهـش حاضر بـا هـدف بـررسی تأثیر دو کیفیت متفاوت آب آبیاری (پساب تصفیه شده فاضلاب و آب شهر) و کود N. P. K بـا روش آبیـاری قطـره ای نواری زیر سطحی بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه تحـت آزمـایش در سال 1389 در منطقه باجگاه فارس انجام شد. در این پژوهش، تأثیر پساب تصفیه شده فاضلاب شهری شیراز بـر روی خصوصیات شیمیایی خاک تحت کشت کلم بروکلی مورد بررسی ...
بیشتر
پـژوهـش حاضر بـا هـدف بـررسی تأثیر دو کیفیت متفاوت آب آبیاری (پساب تصفیه شده فاضلاب و آب شهر) و کود N. P. K بـا روش آبیـاری قطـره ای نواری زیر سطحی بر خصوصیات شیمیایی خاک منطقه تحـت آزمـایش در سال 1389 در منطقه باجگاه فارس انجام شد. در این پژوهش، تأثیر پساب تصفیه شده فاضلاب شهری شیراز بـر روی خصوصیات شیمیایی خاک تحت کشت کلم بروکلی مورد بررسی قرار گرفت. بر اساس نتایج این تحقیق هدایت الکتریکی تا عمق 30 سانتی متری خاک در اثر آبیاری با پساب و کود آبـیاری در مقـایسه بـا آب معمولی، افـزایش معنی داری یافت. هـمچنین استفاده از پساب فاضلاب باعث افزایش pH لایه سطحی خاک شد، هر چند این افزایش با توجه به بافر بودن فاضلاب و محیط خاک و مقاومت آن در برابر تغییرات pH اندک بود. در ضمن، تیـمارهای مـشتمل بر پساب هـمگی بـاعث افزایش نسـبت جـذبی سدیم (SAR) در لایه سطحی خاک شدند، هـر چند ایـن تأثـیر در تیـمارهایی کـه از کـود و فـاضلاب بـهره بـرده اند به مراتب بیشتر بود. همچنین تغییرات بی کربنات، سولفات و میزان تجمع بُر، سدیم، آهن، روی، مس، پتاسیم و منیزیم تا عمق 30 سانتی متری خاک و نیـز میزان تجمع ازت، کلسیم و فسفر در تمامی‌عمق های مورد مطالعه خاک در اثر آبیاری با پساب و کود آبیاری در مقایسه بـا آب مـعمولی، افـزایش معنی داری یافت. همان گونه که انتظار می رفت، استفاده از پـساب فاضلاب باعث افزایش تجمع میزان فلزات سنگین نیکل، سرب و کادمیم در خاک منطقه تحت مطالعه گردید.
علی اصغر قائمی؛ زهره مهدی حسین آبادی؛ علیرضا سپاسخواه
چکیده
چکیده
با توجه به موقعیت اقلیمی کشور و نیز با عنایت بر مشکل آب و آبیاری، نیل به اهداف خودکفایی در تولیدات کشاورزی با استفاده از مهار هر چه بیشتر منابع آبی قابل استحصال موجود، با روش هایی که موجب افزایش بازده آبیاری و میزان محصول تولیدی میشود، امکان پذیر است. به همین منظور تحقیقی پیرامون عملکرد چغندرقند رقم PP22 (مولتی ژرم) در آبیاری ...
بیشتر
چکیده
با توجه به موقعیت اقلیمی کشور و نیز با عنایت بر مشکل آب و آبیاری، نیل به اهداف خودکفایی در تولیدات کشاورزی با استفاده از مهار هر چه بیشتر منابع آبی قابل استحصال موجود، با روش هایی که موجب افزایش بازده آبیاری و میزان محصول تولیدی میشود، امکان پذیر است. به همین منظور تحقیقی پیرامون عملکرد چغندرقند رقم PP22 (مولتی ژرم) در آبیاری نواری-قطرهای و جویچه ای در اراضی جنوب غربی دانشکده کشاورزی دانشگاه شیراز واقع در منطقه باجگاه، انجام شد. در این طرح 4 تیمار مربوط به Tape که شامل نوارهای قطرهای ایرانی و خارجی بودند و2 تیمار مربوط به جویچه ای در نظر گرفته شد و در هر تیمار چهار ردیف چغندرقند کشت گردید. در این تیمارها آبیاری به صورت یک در میان و معمولی انجام شد. تیمارها از نظر میزان آب مصرفی، راندمان کاربرد آب ، ضرائب یکنواختی آب و کود در نوارها، عیار قند سفید، عیار قند ناخالص، عملکرد چغندر قند(ریشه)، عملکرد قند سفید، عملکرد قند ناخالص، بازده مصرف آب (WUE) عملکرد ریشه، بازده مصرف آب قند سفید و بازده مصرف آب قند ناخالص مقایسه شدند. نتایج بررسی‌ها راندمان کاربرد در تیمارهای آبیاری نواری-قطرهای و آبیاری جویچه ای را به طور متوسط و به ترتیب7/90 درصد و ./52 درصد نشان میدهد. ضریب توزیع یکنواختی آب در Tapeهای خارجی و ایرانی به ترتیب 98 و 97 درصد مشاهده شد در حالیکه ضریب توزیع یکنواختی کود در Tape های خارجی و ایرانی به ترتیب و به طور متوسط، 5/94 و 5/97 درصد به دست آمد. بیشترین عیار قند سفید در تیمارهای آبیاری قطرهای یک ردیف در میان مشاهده گردید در حالیکه بیشترین عیار قند ناخالص در تیمار آبیاری جویچه ای یک ردیف در میان دیده شد. بیشترین عملکرد ریشه مربوط به تیمارهای آبیاری قطرهای ایرانی معمولی بود. بیشترین عملکرد قند ناخالص در تیمار جویچه ای معمولی مشاهده شد اما بین عملکرد قند سفید در تیمارها تفاوت معنی داری از لحاظ آماری مشاهده نگردید. میزان آب مصرفی در آبیاری قطرهای 58 درصد آبیاری سطحی بود در حالیکه WUE عملکرد غده‌ها، WUE عملکرد قند سفید و WUE عملکرد قند ناخالص در تیمارهای آبیاری قطرهای یک ردیف در میان بیشترین مقدار و در تیمار آبیاری جویچه ای معمولی کمترین مقدار را داشته است.
واژههای کلیدی : آبیاری نواری-قطرهای (Tape)، عملکرد، آبیاری جویچه ای، چغندر قند، ضرائب یکنواختی
