علوم آب
حسن اوجاقلو؛ فرهاد اوجاقلو؛ محمد مهدی جعفری؛ فرهاد میثاقی؛ بیژن نظری؛ اسماعیل کرمی دهکردی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف پایش بهرهوری مصرف آب محصول یونجه و بررسی اثر اصلاح برنامه آبیاری بر کاهش مصرف آب و ارتقای شاخصهای بهرهوری انجام شد. در مرحله اول تحقیق، تعداد 11 مزرعه یونجه واقع در استان زنجان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهرهوری نظیر شدت جریان ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف پایش بهرهوری مصرف آب محصول یونجه و بررسی اثر اصلاح برنامه آبیاری بر کاهش مصرف آب و ارتقای شاخصهای بهرهوری انجام شد. در مرحله اول تحقیق، تعداد 11 مزرعه یونجه واقع در استان زنجان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهرهوری نظیر شدت جریان ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، عملکرد محصول، هزینههای تولید و درآمد حاصل از فروش محصول تعیین و شاخصهای فیزیکی و اقتصادی بهرهوری مصرف آب محاسبه شد. در مرحله دوم، اصلاح مدیریت آبیاری به عنوان راهکار اجرایی به منظور بهبود بهرهوری مصرف آب در شرایط واقعی مزرعه در قالب قطعات کنترلشده اجرا و با وضع موجود مقایسه شد. بر اساس نتایج حاصل از پایشهای میدانی، میانگین حجم آب آبیاری در مزارع یونجه در حدود 14250 متر مکعب در هکتار و میانگین شاخصهای بهرهوری مصرف آب CPD، BPD و NBPD به ترتیب برابر 79/0 کیلوگرم بر متر مکعب، 1/16 و 9/8 هزار ریال بر متر مکعب برآورد شد. به طور میانگین اعمال برنامه صحیح آبیاری در قطعات کنترلشده منجر به کاهش 5/49 درصدی حجم آب آبیاری و به تبع آن افزایش 72 درصدی شاخص بهرهوری فیزیکی شد. تثبیت الگوی اشتباه برنامه آبیاری و عدم کنترل و نظارت بر بهرهبرداری از منابع آب دلایل اصلی مصرف بیرویه آب در مزارع یونجه شناخته شد. نتایج مرحله دوم اجرای پژوهش نشان داد، تنها با اصلاح مدت زمان آبیاری میتوان حجم آب آبیاری را بطور قابل ملاحظهای کاهش و بهرهوری مصرف آب را بهبود بخشید.
آرام زارعی؛ تیمور سهرابی؛ حسن اوجاقلو؛ زینب بیگدلی
چکیده
یکی از مهمترین نکات طراحی سامانههای آبیاری سطحی، تعیین پارامترهای نفوذ میباشد. به خصوص اینکه در نظر گرفتن کاهش نفوذ بر پیچیدگی تخمین آن در آبیاری موجی افزوده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی مزرعهای روش نقطهای نفوذسنج موجی و مدل توسعه یافته نفوذ به منظور شبیهسازی نفوذ در موجهای پیشروی آبیاری موجی میباشد. به همین ...
بیشتر
یکی از مهمترین نکات طراحی سامانههای آبیاری سطحی، تعیین پارامترهای نفوذ میباشد. به خصوص اینکه در نظر گرفتن کاهش نفوذ بر پیچیدگی تخمین آن در آبیاری موجی افزوده است. هدف از پژوهش حاضر، ارزیابی مزرعهای روش نقطهای نفوذسنج موجی و مدل توسعه یافته نفوذ به منظور شبیهسازی نفوذ در موجهای پیشروی آبیاری موجی میباشد. به همین منظور، استوانه نفوذسنج موجی با قابلیت قطع و وصل جریان ورودی طراحی و ساخته شد. تعداد ۳۰ آزمایش نفوذسنجی در قالب چهار تیمار زمان و نسبت موج برای جریان موجی و یک تیمار جریان پیوسته که هر کدام در سه تکرار و در دو نوبت زمانی به فاصله هشت روز انجام گرفت. معادله نفوذ کوستیاکوف به منظور تخمین نفوذ در موجهای مختلف جریان آب استفاده شد. در مدل توسعه داده شده، به منظور تطبیق دادن معادله نفوذ کوستیاکوف با شرایط خاک مزرعه در موجهای دوم و سوم، از یک ضریب کاهنده استفاده گردید. به منظور مقایسه تیمارهای مختلف از مقادیر نفوذ تجمعی و همچنین تغییرات آن در هر موج استفاده شد. نتایج نشان داد، مقدار نفوذ در موجهای دوم و سوم نسبت به موج اول کاهش قابل ملاحظهای دارد. بیشترین اثر موج بر کاهش نفوذ در موج دوم مشاهده شد به طوری که مقدار نفوذ تجمعی در موج دوم نسبت به موج اول به طور میانگین کاهش بیش از ۵۰ درصدی را داشت. نتایج به دست آمده از مدل توسعه یافته نفوذ انطباق قابل قبولی با دادههای مشاهداتی داشت به طوری که میانگین مقادیر ضریب تعیین و ریشه میانگین مربعات خطا به ترتیب ۹۳/۰ و ۰۹/۰ سانتیمتر برآورد شد. نتایج حاصل از آزمایشهای نفوذسنجی و همچنین مدل توسعه یافته نشان داد، جریان موجی موجب کاهش ۴۶ تا ۷۶ درصدی عمق آب نفوذ یافته تجمعی نسبت به جریان پیوسته میگردد.
پیمان مرادزاده؛ حسن اوجاقلو؛ محمد قبائی سوق
چکیده
ارزیابیهای بهعمل آمده در سالهای اخیر نشان میدهد، عملکرد سامانههای آبیاری بارانی در ایران مطلوب نمیباشد. عدم بررسی دقیق در انتخاب سیستم آبیاری بارانی متناسب با شرایط مختلف هر منطقه یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر کم بودن راندمان آبیاری در این نوع سامانهها میباشد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، محدوده ...
بیشتر
ارزیابیهای بهعمل آمده در سالهای اخیر نشان میدهد، عملکرد سامانههای آبیاری بارانی در ایران مطلوب نمیباشد. عدم بررسی دقیق در انتخاب سیستم آبیاری بارانی متناسب با شرایط مختلف هر منطقه یکی از مهمترین عوامل مؤثر بر کم بودن راندمان آبیاری در این نوع سامانهها میباشد. در این تحقیق ابتدا با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی، محدوده اراضی مستعد به منظور اجرای سامانههای آبیاری بارانی در دشت زنجان تعیین شد. بدین منظور عوامل اثرگذار در انتخاب سامانه آبیاری بارانی شامل عوامل اقلیمی، خصوصیات کمی و کیفی خاک، خصوصیات کیفی آب، توپوگرافی، عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی در مجموع شامل تعداد 15 عامل با استفاده از روش تحلیل سلسله مراتبی مورد بررسی قرار گرفت. نقشههای پهنهبندی هر کدام از عوامل ذکر شده و در نهایت نقشه اراضی مستعد در محیط ArcGIS تهیه شد. در نهایت موقعیت تعداد ۵۲ طرح آبیاری بارانی اجرا شده در نقشه پهنهبندی اراضی مستعد جانمایی و مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد، حدود 23/19 درصد از مساحت محدوده مورد مطالعه کاملاً مناسب اجرای سامانههای آبیاری بارانی بوده و 92/26 درصد در کلاس مناسب و مستعد و 31/17 درصد نیز در کلاس بدون محدودیت طبقهبندی شد. همچنین نتیجه ارزیابی موقعیت طرحهای اجرا شده نیز نشان داد، 25 درصد از طرحهای اجرا شده در اراضی با محدودیت کم و 54/11 درصد نیز در اراضی نامناسب اجرا شده است.
