اسماعیل دودانگه؛ کاکا شاهدی؛ کریم سلیمانی
چکیده
در این پژوهش جهت مطالعه فرآیند بارش-رواناب در حوضه آبخیز طالقان از برنامه شبیه‌سازی هیدرولوژیکی فرترن (HSPF) استفاده شده است. علیرغم دقت بالای مدل HSPF، مشکلات موجود در خصوص اندازه گیری بارش در مقیاس‌های زمانی کوتاه مدت (مقیاس ساعتی و کمتر از آن) در حوضه های آبخیز، استفاده از مدل مذکور مخصوصا در شبیه‌سازی های هیدرولوژیکی طولانی مدت را ...
بیشتر
در این پژوهش جهت مطالعه فرآیند بارش-رواناب در حوضه آبخیز طالقان از برنامه شبیه‌سازی هیدرولوژیکی فرترن (HSPF) استفاده شده است. علیرغم دقت بالای مدل HSPF، مشکلات موجود در خصوص اندازه گیری بارش در مقیاس‌های زمانی کوتاه مدت (مقیاس ساعتی و کمتر از آن) در حوضه های آبخیز، استفاده از مدل مذکور مخصوصا در شبیه‌سازی های هیدرولوژیکی طولانی مدت را با مشکل مواجه ساخته است. بدین منظور از مدل پالس مستطیلی بارتلت – لویس با پارامتر تصادفی (BLRPM) جهت گسسته سازی داده های بارش و تبدیل بارش‌های روزانه به بارش‌های ساعتی مورد نیاز مدل استفاده گردید. پارامترهای مدل با استفاده از داده های بارش ساعتی، 24 و 48 ساعته ثبت شده در دوره آماری (2006-2009) در ایستگاه‌های باران‌نگار داخل (جوستان و زیدشت) و مجاور حوضه (کلک چال) برآورد گردید. سپس با استفاده از مدل واسنجی شده به گسسته سازی داده‌های بارش روزانه ثبت شده در درون حوضه، در دوره آماری 1995-2005 پرداخته شد. داده‌های بارش ساعتی حاصل از فرایند گسسته‌سازی، جهت شبیه‌سازی دبی‌های روزانه توسط مدل HSPF به کار گرفته شد. نتایج نشان داد استفاده از داده‌های بارش ساعتی ثبت شده در ایستگاه کلک چال جهت برآورد پارامترهای مدل BLRPM، موجب تولید بارش‌های با شدت زیاد در فرآیند گسسته‌سازی بارش و برآورد بیشتر دبی‌های اوج توسط مدل هیدرولوژیکی می‌گردد. حذف ایستگاه مذکور از فرایند بهینه سازی مدل BLRPM باعث بهبود عملکرد مدل HSPF با ضریب ناش – ساتکلیف 76/0، ضریب تبیین 79/0 و خطا (RMSE) 11/7 گردید. نتایج این مطالعه بیانگر حساسیت مدل HSPF به انتخاب ایستگاه و پارامتر شدت بارش می-باشد.
محمودرضا طباطبائی؛ کاکا شاهدی؛ کریم سلیمانی
چکیده
برای مطالعات کیفی و کمی منابع آب، برآورد بار رسوب معلق رودخانه‌ها بسیار مهم است. بار رسوب معلق بطور معمول با اندازه‌گیری مستقیم غلظت رسوب معلق یا با بکار‌گیری منحنی سنجه رسوب انجام می‌شود. اندازه‌گیری به روش مستقیم، اگر چه مطمئن‌ترین روش اندازه‌گیری غلظت رسوبات معلق بوده، با این همه، این روش، اغلب زمان بر و پر هزینه است. همچنین ...
بیشتر
برای مطالعات کیفی و کمی منابع آب، برآورد بار رسوب معلق رودخانه‌ها بسیار مهم است. بار رسوب معلق بطور معمول با اندازه‌گیری مستقیم غلظت رسوب معلق یا با بکار‌گیری منحنی سنجه رسوب انجام می‌شود. اندازه‌گیری به روش مستقیم، اگر چه مطمئن‌ترین روش اندازه‌گیری غلظت رسوبات معلق بوده، با این همه، این روش، اغلب زمان بر و پر هزینه است. همچنین دقت منحنی سنجه رسوب به دلیل برآورد زیاد (در مقادیر کم رسوب رودخانه) یا برآورد کم (در مقادیر زیاد رسوب رودخانه) پائین بوده و لذا از کارائی لازم برخوردار نمی‌باشد. در این تحقیق، به منظور بررسی امکان تخمین غلظت رسوبات معلق رودخانه‌ای با استفاده از انعکاسات تصاویر ماهواره‌ای، همبستگی میان بازتاب طیفی باندهای تصاویر سنجنده مودیس (باند قرمز و مادون قرمز) و غلظت رسوبات معلق رودخانه کارون در ایستگاه هیدرومتری ملاثانی در یک دوره زمانی 9 ساله (سال های 1382 تا 1390) مورد بررسی قرار گرفت. در این رابطه از دو مدل آماری (رگرسیون خطی یک متغیره) و شبکه عصبی مصنوعی (پیشخور با الگوریتم آموزش پس انتشار خطا) استفاده شد. ارزیابی مد‌‌‌ل‌های رگرسیونی و شبکه عصبی مصنوعی نشان داد که مدل شبکه عصبی مصنوعی با ضریب تعیین (R2) 89/0 و ریشه مربع خطا RMSE)) 122 میلی‌گرم بر لیتر کارائی بیشتری در مقایسه با مدل رگرسیونی با ضریب تعیین 49/0 و ریشه مربع خطا 204 میلی‌گرم بر لیتر داشته است. نتایج تحقیق نشان داد که از تصاویر سنجنده مودیس به همراه شبکه عصبی مصنوعی می‌توان، در تخمین و پایش غلظت رسوبات معلق روزانه رودخانه‌های بزرگ استفاده نمود.
علی آزموده؛ عطااله کاویان؛ کریم سلیمانی؛ قربان وهاب زاده
چکیده
چکیده
تغییر غیر اصولی کاربری اراضی به ویژه اکوسیستم های طبیعی، عموماً تأثیر قابل توجهی را بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاکها و در پی آن میزان روان آب و فرسایش خاک می گذارد. بررسی تغییرات روان آب و فرسایش خاک در پی تغییر خصوصیات خاک و شناخت متغیرهای مؤثر خاک بر وقوع آن می تواند در بهبود توصیه های مدیریتی و کمی نمودن تغییرات ...
بیشتر
چکیده
تغییر غیر اصولی کاربری اراضی به ویژه اکوسیستم های طبیعی، عموماً تأثیر قابل توجهی را بر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیکی خاکها و در پی آن میزان روان آب و فرسایش خاک می گذارد. بررسی تغییرات روان آب و فرسایش خاک در پی تغییر خصوصیات خاک و شناخت متغیرهای مؤثر خاک بر وقوع آن می تواند در بهبود توصیه های مدیریتی و کمی نمودن تغییرات روان آب و فرسایش خاک مفید واقع شود. لذا این پژوهش به منظور بررسی روان آب و فرسایش خاک در خاک های تحت پوشش اراضی جنگلی و مقایسه آن با اراضی زراعی و باغ که منتج از تغییر کاربری جنگل بوده و همچنین شناسایی فاکتورهای مؤثر در روان آب و فرسایش خاک از بین متغیرهای کمی خاک در محدوده شهرستان ساری صورت گرفته است. سپس در هر یک از کاربری ها، مبادرت به اندازه گیری میزان روان آب و فرسایش خاک طی انجام شبیه سازی باران با شدت ثابت 2 میلی متر بر دقیقه، مدت زمان 15 دقیقه و نمونه برداری خاک در 15 تکرار شد. نتایج حاصله نشان داد که بیشترین و کمترین میزان روان آب به ترتیب در کاربری جنگل و باغ ایجاد شده است. همچنین مقدار فرسایش خاک در اراضی زراعی و باغ به ترتیب 76/1 و 36/1 برابر کاربری جنگل اندازه گیری شد. طبق نتایج ماتریس همبستگی درصد سیلت، رطوبت قبلی و وزن مخصوص ظاهری خاک دارای همبستگی معنی دار مثبت و درصد شن و ماده آلی دارای همبستگی معنی دار منفی با میزان روان آب می باشند. همچنین متغیرهای رس، شن و ماده آلی خاک به صورت ارتباط منفی و درصد سیلت و رطوبت قبلی خاک دارای همبستگی معنی دار مثبت با میزان فرسایش شناخته شدند.
واژه های کلیدی: باران ساز، تغییر کاربری، روان آب، فرسایش خاک
