آرزو شریفی؛ حسین شیرانی؛ علی اصغر بسالت پور؛ عیسی اسفندیارپور بروجنی
چکیده
فرسایش بینشیاری یکی از انواع مهم فرسایش است که سهم عمدهای در انتقال ذرات ریز خاک بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک دارد. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه تعیین حساسیت خاک چهار نوع کاربری اراضی مختلف اطراف شهرستان جیرفت به فرسایش بینشیاری هم به وسیله شبیهسازی باران و هم از طریق تعیین تعدادی از شاخصهای پایداری خاکدانه بود. کاربریهای ...
بیشتر
فرسایش بینشیاری یکی از انواع مهم فرسایش است که سهم عمدهای در انتقال ذرات ریز خاک بهویژه در مناطق خشک و نیمهخشک دارد. به همین منظور هدف از انجام این مطالعه تعیین حساسیت خاک چهار نوع کاربری اراضی مختلف اطراف شهرستان جیرفت به فرسایش بینشیاری هم به وسیله شبیهسازی باران و هم از طریق تعیین تعدادی از شاخصهای پایداری خاکدانه بود. کاربریهای مورد بررسی شامل مرتع دستخورده، مرتع دستنخورده، جنگل حفاظت شده، و جنگل مصنوعی بود. برای انجام این کار متناسب با میانگین بلندمدت منطقه بارانی با شدت 60 میلیمتر بر ساعت توسط دستگاه شبیهساز باران بر روی خاک ایجاد و فرسایش بینشیاری اندازهگیری شد. سپس شاخصهای پایداری خاکدانه و برخی خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد که بیشترین مقدار ماده آلی، رس و مقاومت کششی، و کمترین مقادیر جرم مخصوص ظاهری، درصد شن و بعد فراکتال در مرتع دستنخورده (پوشش غالب درمنه، گون، یال اسبی و گیس پیرزن) وجود داشت. توزیع اندازه ذرات رسوب در مرتع دستنخورده کوچکتر و در جنگل حفاظت شده بزرگتر بود. همچنین بیشترین غلظت رسوب و بیشترین مقدار فرسایش در مرتع دستخورده وجود داشت. کمترین غلظت رسوب در جنگل مصنوعی و کمترین مقدار فرسایش در جنگل مصنوعی و جنگل حفاظت شده دیده شد. به طور کلی نتایج نشان میدهد که رخداد فرسایش بیشیاری در برخی کاربریها به ویژگیهای ذاتی خاک مانند بافت خاک و در برخی دیگر به شیب زمین بستگی دارد. از طرف دیگر مقایسه مقدار فرسایش و غلظت رسوب نشان میدهد که این دو ویژگی در کاربریهای مورد مطالعه با هم مطابقت دارند. به این معنی که میتوان غلظت رسوب را به عنوان شاخص مقدار فرسایش در نظر گرفت. در مجموع بهترین روش در جهت کاهش فرسایش بینشیاری در منطقه را میتوان انجام اقدامات مدیریتی از قبیل حفظ و احیای پوشش گیاهی دانست که هم ساختمان خاک را بهبود بخشیده و هم فرسایشپذیری آن را کاهش دهد.
ملیحه ابراهیمی؛ حسین اسدی؛ آرزو شریفی؛ عیسی ابراهیمی
چکیده
بررسی ویژگیهای فیزیکی ذرات معلق از موضوعات مهم در مطالعه رودخانهها است. یکی از این ویژگیها، توزیع اندازه ذرات رسوب معلق است، که بیانگر ارتباط بین منابع رسوب و فرآیندهای رسوبگذاری میباشد. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی و مکانی توزیع اندازه ذرات رسوب معلق رودخانه پسیخان در استان گیلان میباشد. طی دوره زمانی هفت ماهه از مهر ...
بیشتر
بررسی ویژگیهای فیزیکی ذرات معلق از موضوعات مهم در مطالعه رودخانهها است. یکی از این ویژگیها، توزیع اندازه ذرات رسوب معلق است، که بیانگر ارتباط بین منابع رسوب و فرآیندهای رسوبگذاری میباشد. هدف این پژوهش، بررسی تغییرات زمانی و مکانی توزیع اندازه ذرات رسوب معلق رودخانه پسیخان در استان گیلان میباشد. طی دوره زمانی هفت ماهه از مهر 1392 تا فروردین 1393، از دو ایستگاه هیدرومتری (مبارکآباد در بالادست و نوخاله در پاییندست) نمونهبرداری صورت گرفت. به این منظور تعدادی نمونه رسوب معلق با فواصل زمانی 15 روزه به روش انتگراسیون عمقی در شرایط عادی و سیلابی دبی رودخانه برداشت و پس از آمادهسازی، توزیع اندازه ذرات رسوب به روش پیپت اندازهگیری شد. میانگین وزنی قطر ذرات رسوب (MWD) و قطر ذرات با فراوانی 50 درصد (d50) در هر ایستگاه در تاریخهای نمونهبرداری تعیین و منحنی توزیع اندازه ذرات رسم گردید. نتایج نشان داد که مقدار متوسط MWD و d50به ترتیب 062/0 و 052/0 میلیمتر در ایستگاه مبارکآباد و 052/0 و 047/0 میلیمتر در ایستگاه نوخاله بود. حداکثر MWD و d50به ترتیب 07/0 و 061/0 میلیمتر در ایستگاه مبارکآباد مشاهده شد. همچنین مطالعه توزیع اندازه ذرات رسوب نشان داد که ذرات کوچکتر از دو میلیمتر در ایستگاه نوخاله بین 99-87 درصد و در ایستگاه مبارکآباد بین 94-83 درصد است. علاوه بر این در اکثر نمونه‌برداریها، بین دبی جریان و اندازه ذرات رسوب معلق ارتباطی وجود نداشت که نشاندهنده طبیعت غیرهیدرولیکی و تأثیر متغیرهای متفاوت دیگر مثل منشاء رسوبات، تاریخ و انرژی انتقال، توانایی فرسایندگی، فرسایشپذیری و تهنشینی در اندازه ذرات رسوبات معلق در جریان رودخانهای است. همچنین براساس نتایج اندازه ذرات رسوب در ایستگاه مبارکآباد درشتتر از ایستگاه نوخاله میباشد که این موضوع را میتوان به نوع فرسایش موجود در منطقه و برداشت شن از رودخانه نسبت داد. در نواحی بالادست به دلیل کوهستانی بودن احتمال وقوع فرسایش خندقی و زمینلغزش بیشتر، در حالی‌که در پاییندست فرسایش عمدتا پاشمانی و ورقهای است. ضمن اینکه با کاهش شیب عمومی رودخانه، ذرات درشتتر قبل از رسیدن به ایستگاه نوخاله تهنشین میشوند.
