علوم آب
حسن اوجاقلو؛ فرهاد اوجاقلو؛ محمد مهدی جعفری؛ فرهاد میثاقی؛ بیژن نظری؛ اسماعیل کرمی دهکردی
چکیده
تحقیق حاضر با هدف پایش بهرهوری مصرف آب محصول یونجه و بررسی اثر اصلاح برنامه آبیاری بر کاهش مصرف آب و ارتقای شاخصهای بهرهوری انجام شد. در مرحله اول تحقیق، تعداد 11 مزرعه یونجه واقع در استان زنجان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهرهوری نظیر شدت جریان ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، ...
بیشتر
تحقیق حاضر با هدف پایش بهرهوری مصرف آب محصول یونجه و بررسی اثر اصلاح برنامه آبیاری بر کاهش مصرف آب و ارتقای شاخصهای بهرهوری انجام شد. در مرحله اول تحقیق، تعداد 11 مزرعه یونجه واقع در استان زنجان انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفت. عوامل مرتبط با بهرهوری نظیر شدت جریان ورودی به مزارع، حجم آب مصرفی، برنامه آبیاری، مدیریت تغذیه، عملکرد محصول، هزینههای تولید و درآمد حاصل از فروش محصول تعیین و شاخصهای فیزیکی و اقتصادی بهرهوری مصرف آب محاسبه شد. در مرحله دوم، اصلاح مدیریت آبیاری به عنوان راهکار اجرایی به منظور بهبود بهرهوری مصرف آب در شرایط واقعی مزرعه در قالب قطعات کنترلشده اجرا و با وضع موجود مقایسه شد. بر اساس نتایج حاصل از پایشهای میدانی، میانگین حجم آب آبیاری در مزارع یونجه در حدود 14250 متر مکعب در هکتار و میانگین شاخصهای بهرهوری مصرف آب CPD، BPD و NBPD به ترتیب برابر 79/0 کیلوگرم بر متر مکعب، 1/16 و 9/8 هزار ریال بر متر مکعب برآورد شد. به طور میانگین اعمال برنامه صحیح آبیاری در قطعات کنترلشده منجر به کاهش 5/49 درصدی حجم آب آبیاری و به تبع آن افزایش 72 درصدی شاخص بهرهوری فیزیکی شد. تثبیت الگوی اشتباه برنامه آبیاری و عدم کنترل و نظارت بر بهرهبرداری از منابع آب دلایل اصلی مصرف بیرویه آب در مزارع یونجه شناخته شد. نتایج مرحله دوم اجرای پژوهش نشان داد، تنها با اصلاح مدت زمان آبیاری میتوان حجم آب آبیاری را بطور قابل ملاحظهای کاهش و بهرهوری مصرف آب را بهبود بخشید.
علوم آب
محمدرضا امداد؛ آرش تافته؛ نیازعلی ابراهیمی پاک
چکیده
مدل آکواکراپ (Aquacrop) یکی از مدل‌های کاربردی بوده که به‌منظور شبیه‌سازی تغییرات عملکرد در مدیریت‌های مختلف آب‌وخاک مورد استفاده واقع میشود. این پژوهش در دو سال زراعی 1398 و 1399 با هدف تعیین کارایی مدل آکواکراپ در شبیه‌سازی عملکرد دانه و زیستتوده گیاه کینوا با اعمال سه تیمار تنش 30، 50 و 70 درصد مصرف آب قابل‌استفاده در مراحل توسعه و ...
بیشتر
مدل آکواکراپ (Aquacrop) یکی از مدل‌های کاربردی بوده که به‌منظور شبیه‌سازی تغییرات عملکرد در مدیریت‌های مختلف آب‌وخاک مورد استفاده واقع میشود. این پژوهش در دو سال زراعی 1398 و 1399 با هدف تعیین کارایی مدل آکواکراپ در شبیه‌سازی عملکرد دانه و زیستتوده گیاه کینوا با اعمال سه تیمار تنش 30، 50 و 70 درصد مصرف آب قابل‌استفاده در مراحل توسعه و میانی رشد اجرا گردید (در شرایط آب‌وخاک غیرشور). از نتایج سال اول به‌منظور واسنجی و از نتایج سال دوم به‌منظور اعتبارسنجی مدل استفاده گردید. نتایج سال اول نشان داد که تنش 50 و 70 درصد تخلیه (کمآبیاری) در مرحله توسعه به ترتیب موجب کاهش عملکرد دانه به میزان 17 و 33 درصد نسبت به تیمار شاهد (بدون تنش) و همچنین اعمال این تنش در مرحله میانی موجب کاهش عملکرد در حدود 12 و 28 درصد گردید. نتایج مقایسه شاخصهای آماری عملکرد دانه، زیستتوده و کارایی مصرف آب در سال اول نشان داد که ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده دانه، زیستتوده و کارایی مصرف آب به‌ترتیب 9، 8 و 14 درصد و کارایی مدل برای این صفات به‌ترتیب 81/0، 77/0 و 64/0 میباشد. همچنین نتایج مقایسه شاخصهای آماری عملکرد دانه، زیستتوده و کارایی مصرف آب در سال دوم به‌ترتیب 9، 6 و 9 درصد و کارایی مدل برای این صفات به‌ترتیب 68/0، 71/0 و 62/0 تعیین شد. نتایج حاصل از واسنجی و اعتبارسنجی مدل بیانگر دقت و کارایی مناسب مدل در شبیه‌سازی عملکرد دانه، زیستتوده و کارایی مصرف آب گیاه کینوا بوده و میتوان از این مدل به‌منظور ارائه مناسب‌ترین سناریو و مدیریت آبیاری در حالت‌های مختلف تنش و کمآبیاری استفاده نمود.
علوم آب
اکبر علی وردی؛ سمیرا کرمی؛ حسین حمامی
چکیده
آبیاری با آب مغناطیسی شده سبب افزایش کارایی مصرف آب در بقولات میشود. اما اطلاعاتی درباره وضعیت گرهزایی باکتریایی بر روی ریشه آنها با چنین روش آبیاری وجود ندارد. بنابراین، پژوهشی به صورت گلدانی در شرایط هوای آزاد در محوطه گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا درآمد تا تاثیر این روش آبیاری را بر همزیستی پنج رقم سویا ...
بیشتر
آبیاری با آب مغناطیسی شده سبب افزایش کارایی مصرف آب در بقولات میشود. اما اطلاعاتی درباره وضعیت گرهزایی باکتریایی بر روی ریشه آنها با چنین روش آبیاری وجود ندارد. بنابراین، پژوهشی به صورت گلدانی در شرایط هوای آزاد در محوطه گلخانه تحقیقاتی دانشگاه بوعلی سینا همدان به اجرا درآمد تا تاثیر این روش آبیاری را بر همزیستی پنج رقم سویا با باکتری ریزوبیوم اختصاصی سویا بررسی کند. مغناطیسی کردن آب با عبور دادن آن از لوله آهنربایی با شدت میدان مغناطیسی 68/0 تسلا انجام گرفت. آبیاری با آب مغناطیسی شده سبب خروج سریعتر گیاهچهها از خاک شد. بجز در مورد تعداد دانه در غلاف، آبیاری با آب مغناطیسی شده توانست تمام ویژگی‌ها (وزن خشک اندام هوایی و ریشه، محتوی نیتروژن اندام هوایی و ریشه، تعداد و وزن گرههای باکتریایی، تعداد غلاف، وزن صد دانه و عملکرد دانه بوته) را در تمامی ارقام سویا افزایش دهد ولی میزان این افزایش‌ها بسته به نوع رقم متفاوت بود. افزایش تعداد گره در ارقام امیر، زان، صبا، کوثر و هابیت به ترتیب برابر 7/33، 3/55، 1/40، 7/62 و 6/51 درصد بود. با این وجود، تنها در دو رقم زان و کوثر، آبیاری با آب مغناطیسی شده سبب افزایش معنیدار وزن خشک گرهها به ترتیب به میزان 0/70 و 1/45 درصد شد. آثار بهبود فعالیت باکتری تحت شرایط آبیاری با آب مغناطیسی شده بر عملکرد دانه بوته نیز نمایان شد. بطوری که افزایش عملکرد دانه تک بوته در ارقام امیر، زان، صبا، کوثر و هابیت به ترتیب برابر 8/34، 1/35، 4/43، 8/26 و 3/21 درصد بود. بنابراین آبیاری با آب مغناطیسی شده نه تنها سبب بهبود گرهزایی سویا شده بلکه باعث افزایش عملکرد نیز میشود.
محمدهادی راد؛ محمدحسن عصاره؛ محمدرضا وظیفه شناس؛ عبدالرضا کاوند؛ مهدی سلطانی گردفرامرزی
چکیده
ارزیابی دقیق از میزان تبخیر تعرق (ET) برای اختصاص مقدار مناسب آب و بهبود کارایی مصرف آب برای گیاهانی که با اهداف مختلف کاشت میشوند، بسیار با اهمیت است. در این راستا، میزان تبخیر تعرق، ضریب گیاهی (Kc)، عملکرد و کارایی مصرف آب در درختان چهار ساله عناب (Ziziphus jujuba Mill.) از طریق آزمایش لایسیمتری در شرایط اقلیمی یزد در سال زراعی 1396-1397 تعیین گردید. ...
بیشتر
ارزیابی دقیق از میزان تبخیر تعرق (ET) برای اختصاص مقدار مناسب آب و بهبود کارایی مصرف آب برای گیاهانی که با اهداف مختلف کاشت میشوند، بسیار با اهمیت است. در این راستا، میزان تبخیر تعرق، ضریب گیاهی (Kc)، عملکرد و کارایی مصرف آب در درختان چهار ساله عناب (Ziziphus jujuba Mill.) از طریق آزمایش لایسیمتری در شرایط اقلیمی یزد در سال زراعی 1396-1397 تعیین گردید. آزمایش با استفاده از 18 لایسیمتر در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تیمار آبیاری 100 درصد ظرفیت زراعی (شاهد)، 30 و 60 درصد کم آبیاری ( به ترتیب 70 و 40 درصد ظرفیت زراعی) و در 6 تکرار انجام شد. نتایج بدست آمده نشان داد که تبخیر تعرق، عملکرد و کارایی مصرف آب در درختان چهار ساله، تحت تأثیر میزان رطوبت خاک بوده، بگونهای که تیمارهای مختلف رطوبتی از اختلاف معنیداری برخوردار بودند. میزان تبخیر تعرق سالانه عناب در شرایط اقلیمی یزد در تیمارهای شاهد، 30 و 60 درصد کم آبیاری به ترتیب، 1/828، 1/514 و 0/386 میلیمتر اندازهگیری شد. بیشترین میزان تبخیر تعرق در هر سه تیمار مربوط به دوره توسعه رشد گیاه از اواخر فروردین تا اوایل تیرماه بود. عملکرد و کارایی مصرف آب، تحت تأثیر تیمارهای کم آبیاری قرار گرفت و کاهش یافت. در مجموع میتوان بیان داشت که هر چند عناب را به عنوان یک گونه دارویی درختی مقاوم به خشکی معرفی کردهاند، با این وجود تنش آبی بویژه در دوره توسعه رشد که مصادف با گلدهی، تشکیل و رشد اولیه میوه است، به شدت بر عملکرد و کارایی مصرف آب تأثیر منفی دارد. توصیه میشود برای تعیین نیاز آبی درختان عناب، از ضریب گیاهی (Kc) سالانه 45/0 که از اعمال تیمار شاهد حاصل گردید، استفاده شود.
جعفر نیکبخت؛ وحید عشقی؛ طاهر برزگر؛ علیرضا واعظی
چکیده
در پژوهش حاضر تأثیر کود اوره و آب مغناطیسی بر عملکرد و کارایی مصرف آب و کود در گیاه خیار بررسی شد. پژوهش به صورت آزمایش کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1397 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سطوح کود نیتروژن از منبع اوره در 5 سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد نیاز کودی اوره) و آب ...
بیشتر
در پژوهش حاضر تأثیر کود اوره و آب مغناطیسی بر عملکرد و کارایی مصرف آب و کود در گیاه خیار بررسی شد. پژوهش به صورت آزمایش کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه زنجان در سال 1397 انجام گرفت. تیمارهای آزمایش شامل سطوح کود نیتروژن از منبع اوره در 5 سطح (صفر، 25، 50، 75 و 100 درصد نیاز کودی اوره) و آب آبیاری (مغناطیسی و غیرمغناطیسی) بودند. آبیاری با سیستم قطرهای-نواری و کوددهی به صورت کودآبیاری تقسیطی انجام گرفت. نتایج نشان داد اثر سطوح کود اوره بر عملکرد میوه، کارایی مصرف آب و کود، تعداد میوه، سطح برگ و شاخص کلروفیل معنیدار بود. تیمار آب مغناطیسی بر کلیه صفات مورد ارزیابی بجز شاخص کلروفیل اثر معنیداری داشت. اثر متقابل تیمارهای آزمایش بر صفات کارایی مصرف آب و کود اوره و تعداد میوه معنیدار شد. بر اساس یافتهها، متوسط عملکرد، کارایی مصرف آب و کود اوره تیمار آب مغناطیسی به ترتیب 9/14، 13 و 5/110 درصد بیشتر از آب غیرمغناطیسی شد. نتایج نشان داد بهترین سطح کود اوره، 75 درصد نیاز کودی اوره بود که در شرایط استفاده از آب مغناطیسی نسبت به آب غیرمغناطیسی عملکرد، کارایی مصرف آب و کود را به ترتیب 4/18، 4/18 و 0/78 درصد افزایش داد.
حبیب عابدی باباحیدری؛ روح الله فتاحی نافچی؛ داود نامدار خجسته
چکیده
در مناطق خشک و نیمه‌خشک به دلیل کمبود نزولات جوی، آب مهمترین عامل محدودکننده استقرار گیاهان است. با توجه به محدودیت کمی و کیفی منابع آبی در استقرار گیاهان مناطق بیابانی، انتخاب روش مناسب آبیاری گیاهان دارای اهمیت زیادی است و باید این انتخاب آگاهانه و با دقت تمام انجام گیرد. هدف از این پژوهش مقایسه واترباکس که شکل خاصی از آبیاری فتیلهای ...
بیشتر
در مناطق خشک و نیمه‌خشک به دلیل کمبود نزولات جوی، آب مهمترین عامل محدودکننده استقرار گیاهان است. با توجه به محدودیت کمی و کیفی منابع آبی در استقرار گیاهان مناطق بیابانی، انتخاب روش مناسب آبیاری گیاهان دارای اهمیت زیادی است و باید این انتخاب آگاهانه و با دقت تمام انجام گیرد. هدف از این پژوهش مقایسه واترباکس که شکل خاصی از آبیاری فتیلهای میباشد با آبیاری سطحی و آبیاری قطرهای برای استقرار یک گونه گیاهی به نام زالزالک که اغلب برای پروژههای بیابانزدایی مورد استفاده مناطق نیمه‌خشک در ایران قرار میگیرد میباشد. در روشهای آبیاری سطحی و قطرهای آزمایشات بر روی پنج رژیم کم آبیاری به ترتیب با صفر، 25، 50، 75 و 90 درصد کم آبیاری و در سه تکرار انجام گرفت. در روش واترباکس نیز با توجه به خودتنظیم بودن سامانه واینکه امکان اعمال کم آبیاری وجود نداشت آزمایشات با 15 تکرار مشابه انجام گرفت. پارامترهای گیاهی شامل قطر ساقه و ارتفاع نهال هنگام کاشت نهال و پس از آن و نیز درصد زنده‌مانی نهال و میزان آب مصرفی در هر تیمار در طول یک سال (1395-1396) و دربازههای زمانی یک ماهه جهت مقایسه اندازهگیری شد و در پایان پژوهش با یکدیگر مقایسه شدند. نتایج تحقیق نشان داد که سامانه واترباکس ضمن کاهش چشمگیر میزان آب مصرفی (در حد 92 درصد کم آبیاری نسبت به آبیاری قطرهای کامل) و درصد زنده‌مانی بالای نهال (در این پژوهش 100 درصد) روشی مفید و کاربردی جهت استقرار نهال زالزالک برای مبارزه و کنترل پدیده بیابانزایی میباشد. با توجه به این‌که در زمینه آبیاری با سامانه واترباکس تحقیقات چندانی صورت نگرفته توصیه میشود تحقیقاتی در خصوص استفاده از این سامانه برای آبیاری گونه‌های مثمر انجام گیرد.
فاطمه فتاحی ناغانی؛ مهدی قبادی نیا؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی
چکیده
به منظور بررسی اثر نوع سیستم آبیاری و تنش کمآبی بر میزان آب مصرفی، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی انگور رقم عسگری، پژوهشی در تابستان 1395 در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با 5 تیمار در یکی از باغهای انگور در منطقه ناغان انجام گرفت. تیمارها شامل آبیاری رایج در منطقه (شاهد)، آبیاری سطحی با 100 درصد نیاز آبی، آبیاری سطحی با 60 درصد نیاز ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر نوع سیستم آبیاری و تنش کمآبی بر میزان آب مصرفی، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی انگور رقم عسگری، پژوهشی در تابستان 1395 در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با 5 تیمار در یکی از باغهای انگور در منطقه ناغان انجام گرفت. تیمارها شامل آبیاری رایج در منطقه (شاهد)، آبیاری سطحی با 100 درصد نیاز آبی، آبیاری سطحی با 60 درصد نیاز آبی، آبیاری قطرهای با 100 درصد نیاز آبی و آبیاری قطرهای با 60 درصد نیاز آبی در 4 تکرار بود. سن گیاهان در حدود 60 سال و بافت خاک رس لومی تعیین شد. در انتهای آزمایش کارایی مصرف آب، عملکرد محصول، RWC، تعداد حبه و وزن 100 حبه در خوشه و همچنین صفات کیفی مانند مواد جامد محلول، اسید کل و pH آب انگور اندازهگیری شد. نتایج نشان داد، در هردو سیستم، تنش کمآبی باعث کاهش محتوای نسبی آب برگ، عملکرد محصول، وزن 100 حبه و تعداد حبه در خوشه و همچنین اسید کل شده است. تیمار شاهد کمترین مقدار کارایی مصرف آب را داشته است. تیمار آبیاری قطرهای 100 درصد در بیشتر پارامترها اختلاف معنیداری با تیمار شاهد ندارد و به مراتب ویژگیهای کیفی و کارایی مصرف آب آن از تیمار شاهد بهتر بوده است. سیستم آبیاری قطرهای با جلوگیری از هدررفت آب به میزان حدود 40درصد ، موجب تولید محصولی با کیفیتتر و بازار پسند نسبت به آبیاری سنتی شده است. بنابراین میتواند جایگزین مناسبی برای آبیاری باغهای انگور در منطقه باشد.
محمدرضا امداد؛ آرش تافته؛ سعید غالبی
چکیده
مدل آکواکراپ در شبیه‌سازی عملکرد گیاهان در مدیریت‌های مختلف آب و خاک از دقت بالایی برخوردار بوده و استفاده از آن نیازمند واسنجی و اعتبارسنجی میباشد. این تحقیق در راستای واسنجی و اعتبارسنجی مدل در شبیه‌سازی عملکرد دانه گندم در سه پایلوت منتخب در منطقه حمیدیه استان خوزستان و در دو سال زراعی اجرا شد. مدل آکواکراپ برای شرایط سال اول ...
بیشتر
مدل آکواکراپ در شبیه‌سازی عملکرد گیاهان در مدیریت‌های مختلف آب و خاک از دقت بالایی برخوردار بوده و استفاده از آن نیازمند واسنجی و اعتبارسنجی میباشد. این تحقیق در راستای واسنجی و اعتبارسنجی مدل در شبیه‌سازی عملکرد دانه گندم در سه پایلوت منتخب در منطقه حمیدیه استان خوزستان و در دو سال زراعی اجرا شد. مدل آکواکراپ برای شرایط سال اول واسنجی و سپس سناریوهای مختلف نوبت‌های آبیاری (3 تا6 نوبت آبیاری) با هم مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مدل نشان داد که در شرایط معمول منطقه، 4 نوبت آبیاری مناسب‌ترین سناریوی آبیاری میباشد. با استفاده از نتایج حاصله از مدل و در نظر گرفتن 4 نوبت آبیاری، گندم در سال زراعی دوم به‌منظور اعتبارسنجی مدل کاشته شد. متوسط عملکرد دانه گندم اندازهگیری شده و شبیه‌سازی شده پایلوت‌ها در سال دوم به‌ترتیب 8/3 و 4/4 تن در هکتارحاصل گردید (با خطای 14 درصد). مقایسه شاخصهای آماری بین مقادیر اندازهگیری و شبیه‌سازی عملکرد دانه در هر دو سال نشان داد که ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده و شاخص توافق به‌ترتیب برابر با 9/0، 14/0 و 89/0 می‌باشند که بیانگر کارایی مناسب مدل در شبیه‌سازی عملکرد گندم در دو سال متوالی میباشد. با در نظر گرفتن تعداد 4 نوبت آبیاری، کارایی مصرف آب دانه گندم به مقدار 7/0 کیلوگرم بر متر مکعب افزایش یافته که مؤید کارایی مدل آکواکراپ در شبیه‌سازی عملکرد دانه گندم و در راستای ارتقای کارایی مصرف آب میباشد.
الهام مددی؛ سیف اله فلاح
چکیده
تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد ذرت به‌دلیل شرایط محیطی و کاهش دسترسی به آب آبیاری بسیار رایج است. از این‌رو به منظور بررسی اثر اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر تعدیل اثرات تنش خشکی در مرحله گرده‌افشانی ذرت علوفه‌ای آزمایشی در قالب کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد اجرا ...
بیشتر
تنش خشکی در مراحل انتهایی رشد ذرت به‌دلیل شرایط محیطی و کاهش دسترسی به آب آبیاری بسیار رایج است. از این‌رو به منظور بررسی اثر اسید جاسمونیک و اسید هیومیک بر تعدیل اثرات تنش خشکی در مرحله گرده‌افشانی ذرت علوفه‌ای آزمایشی در قالب کرتهای خرد شده با طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار، در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه شهرکرد اجرا شد. سطوح تنش خشکی (بدون تنش، تنش ملایم و تنش شدید) در کرتهای اصلی و نوع تنظیم کننده رشد (بدون تنظیم کننده رشد، اسید جاسمونیک و اسید هیومیک) در کرتهای فرعی مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که تنش خشکی موجب کاهش معنیدار رطوبت نسبی برگ، کلروفیل، شاخص سطح برگ، وزن برگ‌ها، وزن ساقه، وزن بلال، عملکرد علوفه و کارایی مصرف آب در مقایسه با آبیاری مطلوب گردید. استفاده از اسید جاسمونیک در مقایسه با شاهد و اسید هیومیک در شرایط تنش ملایم باعث افزایش معنیدار رطوبت نسبی برگ به ترتیب 1/61 و 3/39 درصد)، وزن برگ (به ترتیب 4/60 و 8/41 درصد)، وزن ساقه (به ترتیب 8/14 و 12/25 درصد)، وزن بلال (به ترتیب 13 و 8/23 درصد)، محتوای پرولین (به ترتیب 16 و 1/32 درصد)، عملکرد علوفه (به ترتیب 4/24 و 2/24 درصد) و کارایی مصرف آب (به ترتیب 15/21 و 35/28 درصد) شد. کاربرد تیمار اسید جاسمونیک به‌دلیل کاهش صدمه تنش در مورد عملکرد علوفه تر و کارایی مصرف آب در شرایط تنش خشکی، تفاوت معنیداری در سطح احتمال 5 درصد نسبت به اسید هیومیک نشان داد. بنابراین، استفاده از اسید جاسمونیک جهت افزایش تحمل به تنش خشکی ذرت علوفه‌ای در مرحله زایشی توصیه میشود.
زینب فتحی تیلکو؛ پرویز فتحی؛ فرزاد حسین پناهی
چکیده
بحران آب یکی از مسائل اساسی در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. در این مناطق توجه به افزایش بهرهوری آب در بخش کشاورزی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر محسوب میشود. با استفاده از روشهای نوین آبیاری نظیر آبیاری قطرهای نواری و نیز کاربرد استراتژی‌های آبیاری همچون کمآبیاری میتوان بهرهوری آب را افزایش داد. هدف از تحقیق حاضر بررسی ...
بیشتر
بحران آب یکی از مسائل اساسی در مناطق خشک و نیمه خشک مانند ایران است. در این مناطق توجه به افزایش بهرهوری آب در بخش کشاورزی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر محسوب میشود. با استفاده از روشهای نوین آبیاری نظیر آبیاری قطرهای نواری و نیز کاربرد استراتژی‌های آبیاری همچون کمآبیاری میتوان بهرهوری آب را افزایش داد. هدف از تحقیق حاضر بررسی تأثیر عمق جایگذاری نوار آبیاری قطرهای و سطح آب آبیاری بر عملکرد و بهرهوری آب آبیاری محصول سیب‌زمینی (رقم آگریا) در دشت دهگلان، استان کردستان میباشد. آزمایش‌های مزرعه‌ای این تحقیق در قالب کرتهای خرد شده بر پایه بلوکهای کامل تصادفی و در سه تکرار انجام شد. کرتهای اصلی و فرعی این طرح، به ترتیب، شامل سطح آب آبیاری ( 100،80،60و 120 درصد نیاز آبی گیاه ) و عمق جایگذاری نوار آبیاری قطره ای (0، 5، 10 و 15 سانتی متر) بود. نتایج نشان داد که اثر عمق آب آبیاری و عمق جایگذاری نوار آبیاری قطرهای بر عملکرد و بهرهوری آب در سطح آماری یک درصد معنی دار میباشد. بیشترین عملکرد و بهرهوری آب آبیاری به ترتیب مربوط به تیمارهای آبی 120 درصد و 60 درصد نیاز آبی گیاه میباشد. نتایج همچنین نشان داد که عمق جایگذاری نوار آبیاری برابر 15 سانتیمتر، بهترین عمق جایگذاری نوار در شرایط استفاده از سیستم آبیاری قطرهای نواری در دشت دهگلان میباشد.
علی اصغر قائمی؛ بهاره زمانی
چکیده
یکی از مشکلات عمده بشر، مساله تولید مواد غذایی می باشد که خود ناشی از پیچیدگی و اثرات متقابل ژنوتیپ های گیاهی با عوامل محیطی است. افزایش جمعیت و استفاده بی رویه، از منابع آب و خاک، کشاورزی را در معرض مشکلات عظیمی قرار داده است. کم آبیاری یکی از راهبردهای بهینه سازی کارایی مصرف آب در آبیاری است. درتغذیه گیاهان،نیتروژن عنصری کلیدی بودهکه ...
بیشتر
یکی از مشکلات عمده بشر، مساله تولید مواد غذایی می باشد که خود ناشی از پیچیدگی و اثرات متقابل ژنوتیپ های گیاهی با عوامل محیطی است. افزایش جمعیت و استفاده بی رویه، از منابع آب و خاک، کشاورزی را در معرض مشکلات عظیمی قرار داده است. کم آبیاری یکی از راهبردهای بهینه سازی کارایی مصرف آب در آبیاری است. درتغذیه گیاهان،نیتروژن عنصری کلیدی بودهکه مصرف اضافی آن با انتقال به آبهای زیرزمینی، باعث آلوده کردن منابع آب می گردند. این مسائل نگرانی های جهانی محیط زیست را افزایش داده است .این تحقیق به منظور مطالعه اثر برهمکنش کم آبیاری و کود نیتروژن در مراحل مختلف رشد بر عملکرد و اجزای عملکرد و کارایی مصرف آب و غلظت نیتروژن در گیاه جو رقم بهمن انجام شد. طرح به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه تیمار آبیاری و سه تیمار کود نیتروژن و در سه تکرار در نظر گرفته شد..نتایج نشان داد بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد در تیمار 100 درصد نیاز آبی و تیمار کودی 225 کیلوگرم در هکتار اتفاق افتاد، اما تیمار 75 درصد نیاز آبی مناسب ترین تیمار از لحاظ کارایی مصرف آب بود. کارایی مصرف آب برای تیمارهای 50 ،75 و100 درصد نیار آبی بترتیب برابر 77/0،63/0 و 55/0 کیلوگرم در یک متر مکعب آب بود، با توجه به نتایج حاصله، و بحران آب موجود در منطقه، کار برد150 کیلوگرم کود نیتروژن در هکتار و75 درصد نیاز آبی برایجو رقم بهمن توصیه می گردد.
حجت قربانی واقعی؛ حسینعلی بهرامی؛ رضا مظهری؛ علی حشمت پور
چکیده
کپسول رسی نوعی لولة تراوا در آبیاری زیرسطحی است که توانایی تأمین هوشمندانه رطوبت ظرفیت زراعی را در ناحیه رشد ریشه دارد. تعیین کارایی مصرف آب به روش زیرسطحی با کپسول رسی متخلخل چندان مورد تحقیق قرار نگرفته است. در این تحقیق، به منظور تامین رطوبت گیاه انگور از کپسول‌های رسی متخلخلی به ارتفاع 12 سانتیمتر و قطر 5/3 سانتیمتر استفاده ...
بیشتر
کپسول رسی نوعی لولة تراوا در آبیاری زیرسطحی است که توانایی تأمین هوشمندانه رطوبت ظرفیت زراعی را در ناحیه رشد ریشه دارد. تعیین کارایی مصرف آب به روش زیرسطحی با کپسول رسی متخلخل چندان مورد تحقیق قرار نگرفته است. در این تحقیق، به منظور تامین رطوبت گیاه انگور از کپسول‌های رسی متخلخلی به ارتفاع 12 سانتیمتر و قطر 5/3 سانتیمتر استفاده شد و مقدار مصرف آب، عملکرد محصول و کارایی مصرف آب آن در مقایسه با آبیاری قطرهای سطحی در مرحله تغییر رنگ حبهها مورد ارزیابی قرار گرفت. در این مرحله صفاتی شامل طول و وزن خوشه، مواد جامد و pH محلول میوه انگور اندازهگیری شدند. همچنین میزان کلروفیل برگی، درصد تورم و رطوبت برگ در هر دو روش مورد مقایسه قرار گرفت. بررسی نتایج ویژگیهای میوه انگور نشان داد که وزن و طول خوشه، مقدار مواد جامد محلول و pH در آبیاری کپسول‌های رسی متخلخل زیر سطحی اختلاف معنیداری در سطح 5 درصد با آبیاری قطرهای سطحی نداشت. همچنین آنالیز نتایج برگی نشان داد که میزان کلروفیل برگی و رطوبت نسبی برگ گیاه انگور در سطح آماری 5 درصد تحت تأثیر روش آبیاری قرار نداشت. مقدار متوسط مصرف آب و عملکرد میوه در روش آبیاری کپسول رسی زیرسطحی و آبیاری قطرهای سطحی به ترتیب 4050 و 6668 متر مکعب در هکتار و 2/14 و 8/14 تن در هکتار بود و با توجه به مقدار عملکرد میوه و مقدار آب مصرفی، شاخص بهرهوری آب در روش آبیاری کپسول رسی بهتر از روش آبیاری قطرهای سطحی بود.
هادی افشار؛ سید حسین صدرقاین
چکیده
یکی از اهداف مهم آبیاری استفاده بهینه از واحد حجم آب در شرایط محدود منابع آب میباشد. در زراعت ذرت تراکم بوته و آرایش کاشت مناسب از گزینه‌های مهم برای افزایش بهره وری آب می باشد. برای رسیدن به این هدف آزمایشی به مدت سه سال در استان خراسان رضوی بر روی ذرت دانه‌ای رقم کرج 700 بصورت طرح کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی ...
بیشتر
یکی از اهداف مهم آبیاری استفاده بهینه از واحد حجم آب در شرایط محدود منابع آب میباشد. در زراعت ذرت تراکم بوته و آرایش کاشت مناسب از گزینه‌های مهم برای افزایش بهره وری آب می باشد. برای رسیدن به این هدف آزمایشی به مدت سه سال در استان خراسان رضوی بر روی ذرت دانه‌ای رقم کرج 700 بصورت طرح کرت های نواری خرد شده در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آبیاری قطره ای زیرسطحی در سه سطح مختلف آب (50، 75 و100 درصد نیاز آبی کامل) در کرت های عمودی و تیمارهای تراکم بوته مشتمل بر سه تراکم 65، 75 و 85 هزار بوته در هکتار در کرت های افقی اجرا شدند. هم چنین در کرت های فرعی آزمایش دو آرایش کاشت یک ردیفه و دو ردیفه برروی پشته‌هائی به عرض 75 سانتیمتر کشت گردید. نتایج نشان داد که تنها عملکرد دانه در هر سه سال تحت تاثیر تیمار میزان آب آبیاری قرار گرفت و تیمارهای دیگر این صفت را تحت تاثیر قرار نداند. بیشترین مقدار عملکرد دانه در طول سه سال اجرای طرح مربوط به تیمار 100 درصد تامین نیاز آبی و کمترین آن در تیمار 50 درصد تامین نیاز آبی مشاهده گردید. اثر تیمار سطوح آبیاری بر کارایی مصرف آب به جزء سال اول در دو سال دیگر اختلاف معنی داری درسطح 1% از خود نشان داد. گر چه در سال اول اثر هیچ کدام از تیمارها بر کارائی مصرف آب معنی دار نشد ولی در هر سه سال بالاترین میزان کارائی مصرف آب از تیمار 100% تامین نیاز آبی حاصل شد. همچنین سه میزان تراکم بوته و دو روش کاشت نیز در این عامل از نظر آماری با یکدیگر تفاوت معنی داری نداشتند. ارتفاع بوته در تمامی سال ها تحت تأثیر مقدار آب قرار گرفت همچنین این صفت در سال های دوم و سوم تحت تأثیر روش کاشت نیز قرار گرفت. بیشترین ارتفاع بوته در تیمار 100 درصد نیاز آبی و کمترین آن در تیمار 50 درصد نیاز آبی بود. وزن 300 دانه در بین تیمارهای مختلف در سال دوم تحت تأثیر روش کاشت قرار گرفت و در سال سوم سطوح آبیاری نیز این صفت را تحت تأثیر قرار داد.
هادی افشار؛ سید حسین صدرقاین؛ حمید رضا مهرآبادی
چکیده
به منظور کاهش تبخیر از سطح خاک و بهبود راندمان آبیاری و کاهش آب مصرفی در زراعت پنبه (Gossypium hirsutum L.) از مالچ پلاستیک بر روی ردیف های کشت استفاده شد. این مطالعه به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید که در آن عامل اصلی دور آبیاری دارای 3 سطح 6، 9 و 12 روز و عامل فرعی شامل 3 سطح 1- مالچ پلاستیک سیاه رنگ 2- مالچ ...
بیشتر
به منظور کاهش تبخیر از سطح خاک و بهبود راندمان آبیاری و کاهش آب مصرفی در زراعت پنبه (Gossypium hirsutum L.) از مالچ پلاستیک بر روی ردیف های کشت استفاده شد. این مطالعه به صورت کرتهای خرد شده در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار اجرا گردید که در آن عامل اصلی دور آبیاری دارای 3 سطح 6، 9 و 12 روز و عامل فرعی شامل 3 سطح 1- مالچ پلاستیک سیاه رنگ 2- مالچ پلاستیک سفید (غیر شفاف) و 3- تیمار شاهد (بدون استفاده از ورقه های پلاستیکی) بود. آزمایش طی دو سال در مزرعه ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی کاشمر اجرا شد. رطوبت خاک قبل از هر آبیاری در هر تیمار اندازه گیری و کمبود رطوبت خاک تا ظرفیت زراعی به خاک داده شد. نتایج نشان داد که دور های مختلف آبیاری برعملکرد و کارایی مصرف آب اثر معنی داری ندارد. نوع پوشش توانست برهر سه عامل حجم آب مصرف شده، عملکرد و کارایی مصرف آب اثر معنی داری در سطح 1 و 5 درصد بگذارد. تجزیه مرکب نتایج نشان داد که بالاترین عملکرد و کارائی مصرف آب از دور آبیاری 6 روز و تیمار مالچ پلاستیکی سفید رنگ حاصل شد. اثر متقابل دور آبیاری و نوع پوشش تنها برمقدار آب مصرف شده در سطح 1 درصد معنی دار گردید و بر عملکرد و کارایی مصرف آب تاثیر معنی داری نداشت. همچنین نتایج حاکی از تاثیربیشتر استفاده از ورقه های پلاستیکی سیاه رنگ بر کاهش آب مصرفی بود.
ناصر صداقتی؛ سید جواد حسینی فرد؛ اکبر محمدی محمدآبادی
چکیده
برداشت بی رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سالانه بطور متوسط حدود 1 متر افت سطح آب زیرزمینی را در این مناطق داشته باشیم. راندمان آبیاری سطحی در باغ های پسته، به دلیل خصوصیات ذاتی این روش آبیاری و نیز به کارگیری غیر صحیح آن، پائین می باشد. در شرایط بحرانی کنونی توسعه اصولی سیستم های آبیاری تحت فشار تاثیرات بسزایی در ...
بیشتر
برداشت بی رویه از منابع آب کشاورزی در استان کرمان، باعث شده تا سالانه بطور متوسط حدود 1 متر افت سطح آب زیرزمینی را در این مناطق داشته باشیم. راندمان آبیاری سطحی در باغ های پسته، به دلیل خصوصیات ذاتی این روش آبیاری و نیز به کارگیری غیر صحیح آن، پائین می باشد. در شرایط بحرانی کنونی توسعه اصولی سیستم های آبیاری تحت فشار تاثیرات بسزایی در بالا بردن راندمان کاربرد آب در باغ های پسته این منطقه دارد. لذا در این تحقیق دو سیستم آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی (با دو عمق نصب 30 و 50 سانتیمتر) با سه تیمار آبیاری به میزان 40، 60 و 80 درصد نیاز آبی درختان پسته در روش آبیاری سطحی، به مدت 4 سال مورد مطالعه قرار گرفت. صفات رویشی و زایشی درختان، صفات کمی و کیفی محصول، کارایی مصرف آب و چگونگی توزیع رطوبت و همچنین شوری در محدوده ریشه درختان، از مهمترین فاکتورهای مورد اندازه گیری بودند. بر اساس نتایج حاصل از این تحقیق، عمق نصب 30 سانتیمتر، بهترین وضعیت را داشت. بین سیستمهای آبیاری، مقادیر 60 و 80 درصد نیاز آبی، اختلاف معنی داری نداشتند این در حالی است که مقدار آب بکاررفته به میزان 40 درصد نیاز آبی، بر روی اغلب فاکتورهای مورد ارزیابی اثرات منفی معنی داری، نشان داد. بنابراین آبیاری قطره ای زیرسطحی با عمق نصب 30 سانتیمتر و میزان آب 60 درصد نیاز آبی در روش آبیاری سطحی، با کارایی مصرف آب 290/0 کیلوگرم محصول خشک در هر متر مکعب آب مصرفی و 25 درصد صرفه جویی در مصرف آب نسبت به روش آبیاری قطره ای سطحی، بهترین تیمار شناخته شد و قابل توصیه است.
سید حسین صدرقاین
چکیده
به منظور بررسی اثر سه روش آبیاری میکرو بر عملکرد محصول خیار یک طرح تحقیقاتی طی دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین به مرحله اجرا در آمد. سه روش آبیاری میکرو به عنوان عامل اصلی و سه سطح تأمین آب به عنوان عامل فرعی در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج نشان داد روش آبیاری قطره ای با سطح تأمین100 ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر سه روش آبیاری میکرو بر عملکرد محصول خیار یک طرح تحقیقاتی طی دو سال در مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین به مرحله اجرا در آمد. سه روش آبیاری میکرو به عنوان عامل اصلی و سه سطح تأمین آب به عنوان عامل فرعی در قالب طرح اسپلیت پلات بر پایه بلوک های کامل تصادفی مورد ارزیابی قرارگرفتند. نتایج نشان داد روش آبیاری قطره ای با سطح تأمین100 درصد نیاز آبی، روش آبیاری تیپ درعمق سی سانتی متری خاک با سطح تأمین 100 درصد نیاز آبی و روش آبیاری تیپ درسطح خاک باسطح تأمین 75 درصد نیاز آبی به ترتیب بیشترین عملکرد محصول را داشتند، اما بین میانگین عملکرد این تیمارها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. مقایسه میانگین کارایی مصرف آب در تیمارهای مختلف نشان داد، تیمارهای روش آبیاری تیپ درعمق و در سطح خاک با سطح تأمین 50 درصد نیاز آبی و روش آبیاری تیپ در عمق سی سانتی متری و در سطح خاک با سطح آبیاری 75 درصد نیاز آبی بیشترین میانگین کارایی مصرف آب را داشته اند. اما بین میانگین کارایی مصرف آب این تیمارها تفاوت معنی داری مشاهده نشد. به عبارتی تیمار روش آبیاری تیپ در سطح خاک با سطح تأمین 75 درصد نیاز آبی بیشترین میانگین عملکرد و کارایی مصرف آب را داشته و با سایر تیمارها تفاوت معنی داری نداشته است. با توجه به نتایج حاصله می توان برای حصول حداکثر کارایی مصرف آب و عملکرد بالای محصول تیمار روش آبیاری تیپ در سطح خاک با سطح تأمین 75 درصد نیاز آبی را به کشاورزان در شرایط کمبود آب توصیه نمود.
