بختیار کریمی؛ نظیر کریمی
چکیده
از پارامترهای مهم در طراحی سیستمهای آبیاری قطرهای سطحی و زیر سطحی در نظر گرفتن الگوی سطح خیس شده بالای و پایین قطرهچکان میباشد. در این تحقیق از یک مدل فیزیکی شفاف (مکعب مستطیل) از جنس پلیکربنات به ابعاد 5/0×1×3 استفاده شد و آزمایشات بر روی سه نوع بافت خاک (سبک، متوسط و سنگین)، با سه نوع دبی قطره چکان (2، 4 و 6 لیتر در ساعت)، در سه عمق مختلف ...
بیشتر
از پارامترهای مهم در طراحی سیستمهای آبیاری قطرهای سطحی و زیر سطحی در نظر گرفتن الگوی سطح خیس شده بالای و پایین قطرهچکان میباشد. در این تحقیق از یک مدل فیزیکی شفاف (مکعب مستطیل) از جنس پلیکربنات به ابعاد 5/0×1×3 استفاده شد و آزمایشات بر روی سه نوع بافت خاک (سبک، متوسط و سنگین)، با سه نوع دبی قطره چکان (2، 4 و 6 لیتر در ساعت)، در سه عمق مختلف نصب قطرهچکان (صفر، 15 و 30 سانتیمتری) به انجام رسید. همچنین این آزمایشات برای دو نوع سیستم آبیاری پیوسته و پالسی صورت گرفت که در آبیاری پالسی، زمان قطع و وصل پالسها مقادیر 30-30، 20-40 و 40-20 دقیقه در نظر گرفته شد که عدد اول بیانگر زمان آبیاری و عدد دوم زمان استراحت سیستم در هر چرخه خواهد بود. سپس با استفاده از آنالیز رگرسیون غیرخطی و در نظر گرفتن متغیرهای زمان آبیاری، دبی قطرهچکان، هدایت هیدرولیکی اشباع، درصد شن و سیلت و رس، چگالی ظاهری خاک، رطوبت اولیه خاک، عمق نصب قطرهچکان و همچنین نسبت پالس (نسبت زمان آبیاری در هر چرخه به زمان کل یک چرخه) روابطی برای تخمین سطح خیس شده جبهه رطوبتی ارائه گردید. نتایج مقایسه بین مقادیر اندازه گیری و شبیهسازی شده نشان داد که مدل رگرسیون غیر خطی با دقت بالایی سطح خیس شده جبهه رطوبتی را برآورد میکند. در نظر گرفتن این روابط در طراحی سامانههای آبیاری قطرهای سطحی و زیر سطحی میتواند باعث بهبود عملکرد این سیستمها شود.
تهمینه رئیسی نژاد؛ نجمه یزدان پناه
چکیده
با اعمال مدیریت صحیح آب در مزرعه می‌توان از منابع آب، خاک و کود استفاده بهینه نمود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا را امکان‌پذیر ساخت. در این راستا و به‌منظور مدیریت آبیاری گیاه آفتابگردان با استفاده از تنظیم پتانسیل آب خاک، سه سطح مکش (40=1I، 55=2I و 70=3I سانتی‌بار جهت شروع آبیاری) و دو سیستم آبیاری قطرهای (سطحی =1S و زیرسطحی =2S) به‌ترتیب ...
بیشتر
با اعمال مدیریت صحیح آب در مزرعه می‌توان از منابع آب، خاک و کود استفاده بهینه نمود و تولید محصولاتی با کمیت و کیفیت بالا را امکان‌پذیر ساخت. در این راستا و به‌منظور مدیریت آبیاری گیاه آفتابگردان با استفاده از تنظیم پتانسیل آب خاک، سه سطح مکش (40=1I، 55=2I و 70=3I سانتی‌بار جهت شروع آبیاری) و دو سیستم آبیاری قطرهای (سطحی =1S و زیرسطحی =2S) به‌ترتیب به‌عنوان عوامل اصلی و فرعی مورد بررسی قرار گرفتند. این آزمایش در قالب طرح کرت‌های نواری یک‌بار خرد شده بر پایه طرح بلوک‌های کامل تصادفی، با سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی شهرستان جیرفت در سال زراعی 1396 اجرا شد. نتایج پژوهش نشان داد که صرفه‌جویی 6/153 میلی‌متری آب (5/21 درصد) بین نقاط مکش 55 و 40 سانتی‌بار، باعث کاهش 5/12 درصد عملکرد دانه، 8/12 درصد تعداد دانه در طبق و 11 درصد ارتفاع بوته شد که افزایش 3/10 درصد در بهره‌وری آب را درپی داشت. این در حالی بود که اعمال سطح مکش 70 سانتی‌بار در مقایسه با سطح مکش 55 سانتی‌بار باعث کاهش 4/33 درصد عملکرد دانه، 9/22 درصد تعداد دانه در طبق و 5/22 درصد ارتفاع بوته شد و تنها افزایش 7/4 درصدی بهره‌وری آب را به‌دنبال داشت. از طرف دیگر، عملکرد دانه در آبیاری زیرسطحی به‌مقدار 499 کیلوگرم در هکتار بیشتر از آبیاری سطحی بود. این در حالی بود که با وجود صرفه‌جویی 10 درصدی مصرف آب در آبیاری زیرسطحی نسبت به آبیاری سطحی، بهره‌وری آب در این سیستم 5/21 درصد بیشتر بود. صفات ارتفاع بوته و تعداد دانه در طبق در آبیاری قطرهای زیرسطحی به‌ترتیب 2/8 و 7/8 درصد نسبت به آبیاری سطحی بیشتر بود. لذا انجام آبیاری قطرهای زیرسطحی در سطح مکش 55 سانتی‌بار برای کشت گیاه آفتابگردان در شهرستان جیرفت میتواند راهکاری مناسب برای صرفه‌جویی در مصرف و افزایش بهره‌وری آب در دورههای خشکسالی باشد.
رسول اسدی؛ فرزاد حسن پور؛ میترا مهربانی؛ امین باقی زاده؛ فاطمه کاراندیش
چکیده
به‌منظور مقایسه دو روش کم‌آبیاری بر خصوصیات رشد گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.)، آزمایشی در سال زراعی 1395، در ایستگاه تولید نهال شهرداری کرمان در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش، تیمارها شامل آبیاری کامل (100 درصد تأمین رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه هر کدام در دو سطح ...
بیشتر
به‌منظور مقایسه دو روش کم‌آبیاری بر خصوصیات رشد گیاه دارویی رزماری (Rosmarinus officinalis L.)، آزمایشی در سال زراعی 1395، در ایستگاه تولید نهال شهرداری کرمان در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار اجرا شد. در این آزمایش، تیمارها شامل آبیاری کامل (100 درصد تأمین رطوبت خاک تا حد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری تنظیم شده و آبیاری ناقص ریشه هر کدام در دو سطح 75 و 55 درصد آبیاری کامل بودند. نتایج نشان داد که بیشترین وزن خشک اندام هوایی گیاه (6/3874 کیلوگرم در هکتار) و شاخص سطح برگ در مراحل مختلف رشد، در تیمار آبیاری کامل بدست آمد که از لحاظ آماری با سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص تفاوت معنی‌داری نداشت. این در حالی است که بیشترین بهره‌وری آب (06/2 کیلوگرم بر متر مکعب)، وزن تر ریشه (8/3 گرم)، طول ریشه (4/16 سانتی‌متر) و حجم ریشه (4/2 سانتی‌متر مکعب)، به سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص ریشه اختصاص یافت که این امر به‌دلیل افزایش ریشه‌های ثانویه در این تیمار نسبت به سایر تیمارها بود. لازم به ذکر است که عملکرد بدست آمده از سطح 75 درصد اعمال شده در آبیاری ناقص 3/3669 کیلوگرم در هکتار بود. بنابراین اعمال روش آبیاری ناقص ریشه و تأمین 75 درصد نیاز آبی گیاه، ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب، میتواند با توسعه مناسب شاخص سطح برگ و ریشه گیاه، امکان استفاده بهتر از انرژی خورشید و رطوبت موجود در خاک را بهرغم اعمال تنش رطوبتی فرآهم آورد و راهکار مناسبی برای مقابله با بحران آب، برای حرکت به سمت کشاورزی پایدار محسوب شود.
علیرضا کیانی؛ افشین مساوات
چکیده
تاثیر روش‌های مختلف آبیاری یکدرمیان با آب شور بر روی عملکرد ذرت، توزیع شوری و رطوبت در نیمرخ خاک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل: T1 و T2 به ترتیب 100 و 50 درصد آب مورد نیاز گیاه با آب غیرشور، T3 و T4 آبیاری با آب غیر شور– شور به ترتیب بصورت متناوب و ثابت، T5 و T6 کم آبیاری ...
بیشتر
تاثیر روش‌های مختلف آبیاری یکدرمیان با آب شور بر روی عملکرد ذرت، توزیع شوری و رطوبت در نیمرخ خاک در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار به مدت دو سال مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل: T1 و T2 به ترتیب 100 و 50 درصد آب مورد نیاز گیاه با آب غیرشور، T3 و T4 آبیاری با آب غیر شور– شور به ترتیب بصورت متناوب و ثابت، T5 و T6 کم آبیاری با آب غیرشور و آبیاری یک درمیان به ترتیب بصورت ثابت و متناوب و T7 آبیاری کامل با آب شور بود. شوری آب آبیاری در تیمارهای غیرشور و شور به ترتیب 5/1 و 8 دسی‌زیمنس بر متر بود. تیمارهای کم‌آبیاری (T2، T5 و T6) و همچنین تیمارهای آبیاری با آب شور یک درمیان (T3 و T4) از نظر عملکرد نسبت به هم اختلاف معنی‌داری نداشته بطوری که عملکرد در تیمارهای T3 و T4 با 50 درصد ذخیره آب شیرین نسبت به تیمار T1 به ترتیب در حدود 7 و 1 درصد کاهش داشت. مقایسه توزیع رطوبت در تیمارهای کم آبیاری نشان داد که بیشترین رطوبت در سطح و عمق خاک به ترتیب مربوط به تیمارهای T6 و T2 بود. بررسی دو سالهی توزیع شوری در نیمرخ خاک در تیمارهای T3 و T4 نشان داد که امکان کاربرد آب شور برای تولید ذرت وجود دارد ولی برای حفظ پایداری، زهکشی و آبشویی خاک مورد نیاز است.
وحید مرادی نسب؛ مهران شیروانی؛ شمس الله ایوبی؛ محمدرضا بابایی
چکیده
با توجه به کمبود آب در نواحی خشک و نیمه خشک کشور، استفاده از آب های نامتعارف نظیر فاضلاب های تصفیه شده جهت آبیاری گیاهان ضروری است. شرکت فولاد مبارکه جهت آبیاری قطره ای حدود 1350 هکتار از اراضی فضای سبز خود از فاضلاب صنعتی تصفیه شده این مجتمع استفاده می کند. لذا این مطالعه به منظور بررسی تأثیر آبیاری با پساب تصفیه شده این شرکت به مدت 2، ...
بیشتر
با توجه به کمبود آب در نواحی خشک و نیمه خشک کشور، استفاده از آب های نامتعارف نظیر فاضلاب های تصفیه شده جهت آبیاری گیاهان ضروری است. شرکت فولاد مبارکه جهت آبیاری قطره ای حدود 1350 هکتار از اراضی فضای سبز خود از فاضلاب صنعتی تصفیه شده این مجتمع استفاده می کند. لذا این مطالعه به منظور بررسی تأثیر آبیاری با پساب تصفیه شده این شرکت به مدت 2، 6 و 18 سال بر غلظت فلزات سنگین خاک در مقایسه با آب چاه و خاک بدون آبیاری انجام گرفت. بدین منظور از ناحیه پیاز رطوبتی درختان از سه عمق 20-0، 40 -20 و 60-40 سانتی متر نمونه‌های خاک تهیه و غلظت قابل دسترس و کل فلزات سنگین در آن‌ها اندازه گیری گردید. نتایج این مطالعه افزایش معنی داری را در غلظت آهن، مس، روی، سرب، کادمیم و نیکل قابل دسترس در خاک های آبیاری شده با پساب به مدت 6 و 18 سال نسبت به خاک بکر (نمونه شاهد) نشان داد. مقادیر کل فلزات سنگین نیز نسبت به نمونه شاهد افزایش یافت ولی غلظت این فلزات بطور قابل توجهی کمتر از استانداردهای سازمان محیط زیست کشور بود. بنابراین، استفاده از پساب حاصل از تصفیه فاضلاب صنعتی، حتی در درازمدت، سبب آلوده شدن خاک های اراضی فضای سبز شرکت فولاد مبارکه نشده است. بنابراین، آبیاری اراضی جنگلی با پساب تصفیه شده می تواند به عنوان روشی مناسب در مدیریت بحران آب در مراکز صنعتی کشور مورد استفاده قرار گیرد.
محمد خرمیان
چکیده
شمال استان خوزستان یکی از مهم‌ترین مناطق مستعد پرورش مرکبات به شمار می‌رود. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تبدیل آبیاری سطحی رایج منطقه به آبیاری تحت فشار بر عملکرد درختان پرتقال مارس و والنسیا به مدت 3 سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد اجرا شد. 5 روش آبیاری بارانی بالا درختی، بارانی زیر درختی، قطرهای، بابلر، میکروجت با آبیاری ...
بیشتر
شمال استان خوزستان یکی از مهم‌ترین مناطق مستعد پرورش مرکبات به شمار می‌رود. این مطالعه با هدف ارزیابی اثر تبدیل آبیاری سطحی رایج منطقه به آبیاری تحت فشار بر عملکرد درختان پرتقال مارس و والنسیا به مدت 3 سال در مرکز تحقیقات کشاورزی صفیآباد اجرا شد. 5 روش آبیاری بارانی بالا درختی، بارانی زیر درختی، قطرهای، بابلر، میکروجت با آبیاری سطحی (تیمار شاهد) در قالب طرح کاملا تصادفی مقایسه شدند. نتایج تجزیهآماری نشان داد که بین تیمارهای آبیاری از نظر تاثیر بر عملکرد، کارایی مصرف آب و خصوصیات کیفی میوه اختلاف معنی‌داری در سطح 5 و 1درصد وجود داشت، به طوریکه عملکرد پرتقال مارس و والنسیا در روش‌های میکرو و سطحی در یک سطح و بالاتر از آبیاری بارانی بود. اندازه و وزن پرتقال مارس در روش بارانی بالادرختی، و پرتقال والنسیا در روش‌های بالادرختی، سطحی و میکروجت بر روش‌های دیگر آبیاری برتری داشت. تجمع املاح روی برگ، در روش بارانی بالادرختی باعث ریزش برگ درختان درفصل برداشت شد. کارایی مصرف آب آبیاری روش‌های قطرهای به دلیل کاهش 50 درصدی میزان مصرف آب تفاوت معنی‌داری در سطح 1درصد باتیمارهای آبیاری سطحی، بارانی بالادرختی و زیر‌درختی نشان داد. نتایج کلی این مطالعه نشان داد که تبدیل روش آبیاری سطحی به آبیاری قطرهای در باغ‌های پرتقال منطقه شمال خوزستان با کمترین تاثیر بر عملکرد و کیفیت میوه امکان پذیر است.
مهدی تابعی؛ سعید برومند نسب؛ امیر سلطانی محمدی؛ علی حیدر نصراللهی
چکیده
محدود بودن میزان آب در دسترس از یک سو و افزایش نیازهای غذایی جمعیت دنیا از سوی دیگر باعث افزایش سطح زیر کشت محصولات شده که به این دلیل، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و استفاده از منابع جدید آب مانندکاربرد آب‌های نامتعارف (آب‌های شور، زه آب‌ها) دو راهبرد مدیریتی مهم، جهت تعدیل شرایط کمبود آب میباشد. از سوی دیگر تجمع املاح در سطح ...
بیشتر
محدود بودن میزان آب در دسترس از یک سو و افزایش نیازهای غذایی جمعیت دنیا از سوی دیگر باعث افزایش سطح زیر کشت محصولات شده که به این دلیل، استفاده از روش‌های نوین آبیاری و استفاده از منابع جدید آب مانندکاربرد آب‌های نامتعارف (آب‌های شور، زه آب‌ها) دو راهبرد مدیریتی مهم، جهت تعدیل شرایط کمبود آب میباشد. از سوی دیگر تجمع املاح در سطح خاک در مناطق خشک، که دارای بارندگی کم و تبخیر زیاد می‌باشند، امری اجتناب ناپذیر خواهد بود. از آن‌جایی که انجام آزمایش، برای تشخیص توزیع شوری مستلزم صرف وقت و انجام آزمایش‌های صحرایی پرهزینه است، مدل‌های شبیه سازجایگزین مناسبی در پاسخگویی به مسائل مربوط به حرکت و توزیع شوری هستند. در این پژوهش، شبیهسازی شوری خاک تحت آبیاری قطرهای با مدل SWAP انجام گرفت وتوانمندی مدل فوق درمقایسه بانتایج میدانی ارزیابی شد. مدلSWAP براساس اطلاعات اندازه‌گیری شده از یک مزرعه ذرت مجهزبه سیستم آبیاری قطرهای در سال زراعی 92-1391 درمزرعه تحقیقاتی شماره یک دانشکده مهندسی علوم آب دانشگاه شهیدچمران اهواز و پارامترهای هیدرولیکی خاک به‌دست آمده ازمدل RETC اجرا گردید. مدل آماری در قالب یک طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تیمار شوری آب آبیاری شامل شوریS1 (آب رودخانه کارون با شوری 3 دسی‌زیمنس بر متر به عنوان تیمارشاهد)، (S1+0/5)S2،(S1+1)S3 و S4((S1+1/5 دسی‌زیمنس بر متر، در سه تکرار و در سه فاصله 10سانتیمتری قطره چکان، 20سانتیمتری قطره چکان و روی پشته، درعمق های 90-0 سانتیمتری (به ازای هر30 سانتی‌متر) ازسطح خاک و در فواصل زمانی30، 60و90روز پس از کاشت نمونه‌برداری صورت گرفت. روش کاشت به صورت دستی و در داخل کرت هایی شامل چهار ردیف سه متری با فاصله ردیف 75 سانتی‌متر و با تراکم 80 هزار بوته در هکتار انجام شد. سیستم آبیاری قطرهای از نوع نوارهای تیپ با فاصله روزنه‌های 20 سانتی‌متر بود. نتایج این بخش از کار در قالب ترسیم نموداری و تعیین پارامترهای ضریب تعیین (R2)، حداکثر خطا (ME)، میانگین ریشه دوم خطای نرمال شده (NRMSE) و ضریب باقیمانده (CRM) در فواصل روی پشته، 10 و 20 سانتیمتری قطرهچکان نشان داده شد. مقادیرR2،ME،NRMSE وCRM در 10 سانتیمتری قطرهچکان 81/0، 46/0، 77/11 و 018/0 میلی‌گرم بر سانتی‌متر مکعب، در 20 سانتیمتری قطرهچکان 78/0، 48/0، 44/16 و 1172/0 میلی‌گرم بر سانتی‌متر مکعب و در روی پشته 75/0، 8/2، 19/18 و 07/0 میلی‌گرم بر سانتی‌متر مکعب محاسبه شد. بالاترین ضریب تعیین مربوط به فاصله 10 سانتیمتری قطرهچکان (81درصد) میباشد و پس از آن با فاصله گرفتن از قطرهچکان ضریب تعیین کاهش می‌یابد که این موضوع توانایی بالای مدل در نزدیکی قطرهچکان میباشد که میتواند به دلیل شوری کمتر در فاصله‌های نزدیک قطرهچکان با توجه به خصوصیت سیستم آبیاری قطرهای باشد. بالا بودن میزان ME پایین بودن دقت برآورد مدل میباشد که در روی پشته این میزان به حداکثر خود (8/2 میلی‌گرم بر سانتی‌متر مکعب) می‌رسد. ولی در فاصله‌های نزدیک قطرهچکان میزان ME به‌دست آمده نشان دهنده دقت خوب مدل دربرآورد شوری خاک میباشد. همچنین براساس مثبت بودن میزان پارامتر CRMدیده می‌شود که در پیش‌بینی شوری میزان پیش‌بینی شده کمتر از مقدار مشاهده‌ای میباشد و نیز با توجه به ضریب NRMSE بالا بودن میزان پیش‌بینی شده در مقابل مشاهداتی میباشد. به طورکلی نتایج حاصل از شبیهسازی مدل SWAP نشان دادکه این مدل میتواند توزیع شوری در خاک را تحت آبیاری قطرهای با آب شور با دقت قابل قبولی شبیهسازی نماید و این مدل میتواند به‌عنوان ابزاری کارآمد برای ارزیابی توزیع شوری در اطراف قطرهچکان مورد استفاده قرار گیرد.
مرضیه خرمی؛ امین علیزاده؛ حسین انصاری
چکیده
با توجه به افزایش تمایل کشاورزان به استفاده از سیستم آبیاری قطرهای به دلیل داشتن راندمان بالاتر، لزوم شناخت عوامل و پارامترهای تاثیرگذار بر این سیستمها به منظور بالابردن راندمان آن‌ها مشخص می‌گردد. تحقیق حاضر برای بررسی چگونگی حرکت آب در خاک و توزیع مجدد رطوبت در خاک در محل ایستگاه هواشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفته ...
بیشتر
با توجه به افزایش تمایل کشاورزان به استفاده از سیستم آبیاری قطرهای به دلیل داشتن راندمان بالاتر، لزوم شناخت عوامل و پارامترهای تاثیرگذار بر این سیستمها به منظور بالابردن راندمان آن‌ها مشخص می‌گردد. تحقیق حاضر برای بررسی چگونگی حرکت آب در خاک و توزیع مجدد رطوبت در خاک در محل ایستگاه هواشناسی دانشگاه فردوسی مشهد انجام گرفته است. در این پژوهش با استفاده از دادههای حاصل از تجزیههای آزمایشگاهی و صحرایی مدل Hydrus 2D/3D اجرا گردید. نتایج شبیهسازی میزان رطوبت خاک در بازه زمانی 48 ساعته با نتایج حاصل از اندازهگیریهای مزرعهای مقایسه شد. نتایج نشان داد که مدل مذکور توانایی بالایی در شبیهسازی میزان رطوبت در خاک دارد. تحلیل خطای برآورد مدل با به کارگیری پارامترهای آماری حداکثر خطا (ME)، مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) و میانگین مطلق خطا (MAE) تشریح شد. بر اساس نتایج بدست آمده میزان RMSEدر درصد رطوبت حجمی خاک برای تمام بازههای زمانی و در تمام دبیها کمتر از 10 درصد بوده که نشان از قدرت بالای مدل در شبیهسازی دارد. بیشترین میزان حداکثر خطا 5 درصد حجمی رطوبت و میانگین مطلق خطا 05/2 درصد حجمی رطوبت بوده است.
