علوم آب
مهرداد عمادی؛ مسعود نوشادی؛ علی اصغر قائمی
چکیده
فضاهای سبز از لحاظ زیست محیطی به عنوان شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند و با توجه به رشد روز افزون شهرنشینی، ایجاد فضای سبز به عنوان مهمترین تعدیلکننده زیست محیطی شهرها ضروری میباشد. از آنجایی که در چند دهه اخیر کمبود منابع آب یکی از مشکلات پیش روی گسترش فضای سبز به ویژه چمنکاری بوده است، لذا استفاده از روشهای مدیریتی ...
بیشتر
فضاهای سبز از لحاظ زیست محیطی به عنوان شریانهای حیاتی شهرها محسوب میشوند و با توجه به رشد روز افزون شهرنشینی، ایجاد فضای سبز به عنوان مهمترین تعدیلکننده زیست محیطی شهرها ضروری میباشد. از آنجایی که در چند دهه اخیر کمبود منابع آب یکی از مشکلات پیش روی گسترش فضای سبز به ویژه چمنکاری بوده است، لذا استفاده از روشهای مدیریتی از جمله کم آبیاری از اهمیت زیادی برخوردار است. هدف از این پژوهش بررسی برهمکنش تنش آبی (تامین 100%، 75% و50% نیاز آبی) بر بهرهوری مصرف آب و عوامل مورفوفیزیولوژیک دو رقم چمن فستوکا TALLADEGA) و ASTERIX) میباشد. بیشترین بهرهوری آب در آبیاری کامل (%100 نیار آبی) در رقمAsterix بود. عوامل مورفوفیزیولوژیک در 75% آبیاری کامل بیشترین مقدار را داشت. تنش متعادل خشکی باعث بسته شدن جزئی روزنهها شد و در نتیجه بهرهوری آب افزایش یافت، اما تنش شدید باعث بسته شدن کامل روزنهها شد. و بهرهوری مصرف آب به علت پایین آمدن فتوسنتز و رشد کاهش یافت. خشکی باعث سوختگی برگهای چمن شد و همچنین اثر منفی بر میزان رشد شاخساره و تراکم چمن داشت. از آنجایی که تراکم و یکنواختی چمن یکی از معیارهای ارزیابی کیفیت ظاهری چمن است، بنابراین خشکی، کیفیت چمن را کاهش میدهد. نتایج حاصل از این تحقیق نشان داد که کم آبیاری می‌تواند بدون اینکه باعث کاهش کیفیت سبز فرش گردد، موجب افزایش کارایی مصرف آب شود. با مصرف آب کمتر (تا نصف آبیاری کامل) کیفیت ظاهری چمن به خوبی حفظ خواهد شد.
الهه ذرتی پور؛ امیر سلطانی محمدی؛ ناصر عالم‌زاده‌انصاری
چکیده
مدلهای جذب آب اگر بتوانند مسیر حرکت آب و واکنش گیاه به تنش را به‌طور صحیح پیش‌بینی کنند، ابزاری مفید در بهینهسازی مصرف آب محسوب میگردند. هدف از تحقیق حاضر بررسی مدلهای جذب آب کاهوبرگی تحت تنش خشکی میباشد. برای این منظور آزمایشی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1396 انجام شد. آزمایش با سه تیمار آبی ...
بیشتر
مدلهای جذب آب اگر بتوانند مسیر حرکت آب و واکنش گیاه به تنش را به‌طور صحیح پیش‌بینی کنند، ابزاری مفید در بهینهسازی مصرف آب محسوب میگردند. هدف از تحقیق حاضر بررسی مدلهای جذب آب کاهوبرگی تحت تنش خشکی میباشد. برای این منظور آزمایشی در گلخانه دانشکده کشاورزی دانشگاه شهید چمران اهواز، در پاییز 1396 انجام شد. آزمایش با سه تیمار آبی 60، 80 و 100 درصد نیاز آبی گیاه در سه تکرار و در قالب یک طرح کاملاً تصادفی انجام گرفت. برای تعیین زمان آبیاری از روش وزنی استفاده گردید. تعرق نسبی با استفاده از تغییرات رطوبت روزانه خاک محاسبه و مدلهای کاهش جذب آب فدس و همکاران (1978)، ونگنوختن (1987)، دایرکسن و همکاران (1993) و همایی (1999) مورد ارزیابی قرار گرفتند. از شاخصهای آماری بیشینه خطای نسبی، ضریب تعیین، ریشه میانگین مربعات خطا، کارایی مدلسازی و ضریب جرم باقیمانده استفاده شد. نتایج نشان داد، مدل همایی (1999) نسبت به سایر مدلها برازش بهتری ارائه میدهد (96/0 R2= و 14/9RMSE=). ضمن اینکه مدلهای فدس و همکاران (1978) با 43/0 R2= و 46/16RMSE=، ونگنوختن (1987) با 51/0 R2= و 62/8RMSE= و دایرکسن و همکاران (1993) با 48/0 R2= و 5/12RMSE=، برازش نزدیکی نسبت به هم داشتند.
مجتبی چراغی زاده؛ علی شاهنظری؛ میرخالق ضیاتبار احمدی
چکیده
مبنای کم‌آبیاری بخشی ریشه، آبیاری متناوب نیمی از ریشه و خشک نگه داشتن نیمه دیگر است. ریشه گیاه در قسمت تر، آب کافی را جذب می‌کند؛ بخش دیگر از ریشه در خاک خشک، با عکس‌العمل نسبت به خشکی و فرستادن علایمی به روزنهها، با تحت تآثیر قرار دادن مقدار بازشدگی آن‌ها، باعث کاهش تلفات آب می‌شود. این پژوهش روی گیاه آفتابگردان در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
مبنای کم‌آبیاری بخشی ریشه، آبیاری متناوب نیمی از ریشه و خشک نگه داشتن نیمه دیگر است. ریشه گیاه در قسمت تر، آب کافی را جذب می‌کند؛ بخش دیگر از ریشه در خاک خشک، با عکس‌العمل نسبت به خشکی و فرستادن علایمی به روزنهها، با تحت تآثیر قرار دادن مقدار بازشدگی آن‌ها، باعث کاهش تلفات آب می‌شود. این پژوهش روی گیاه آفتابگردان در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی ساری، در سال-های 1394 و 1395 اجرا شد. برای اجرا از آزمایش کرتهای خرد شده با سه فاکتور اصلی (دور آبیاری) و سه فاکتور فرعی (مقدار آب آبیاری) در قالب طرح پایه بلوک‌های کامل تصادفی در سه تکرار استفاده شد. دورها شامل آبیاری بعد از 20، 35 و 50 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A بود (به‌ترتیب F-20، F-35 و F-50). مقدار آب آبیاری در 3 مقدار 100%، 75% و 55% نیاز آبی بود (به‌ترتیب FI، PRD-75 وPRD-55). اجرای FI به صورت معمولی (دو طرفه) و PRD-75 و PRD-55 به صورت متناوب در طرفین ریشه (آبیاری بخشی) بود. در بررسی عامل دور آبیاری، بر مبنای نتایح 2 سال انجام آزمایش، بهترین نتایج برای پارامترهای رشد گیاه، در دور آبیاری بعد از 20 میلیمتر تبخیر از تشت تبخیر کلاس A بود. همچنین بهترین نتایج برای پارامترهای رشد گیاه آفتابگردان در آبیاری کامل نتیجه شد. با توجه به وجود اختلاف معنی‌دار در غالب پارامترهای رشد بین آبیاری کامل و کم‌آبیاری بخشی ریشه در سطح 55%، در صورت اجرای کم‌آبیاری بخشی ریشه، سطح 75% برای کم‌آبیاری توصیه می‌شود. در مورد عامل دور آبیاری، برای غالب پارامترهای رشد گیاه بین تیمارهای F-20 و F-50 اختلاف معنی‌دار وجود داشت؛ لذا با در نظر گرفتن این مورد و نیز مسأله افزایش هزینه بهره‌برداری با کاهش دور آبیاری، دور آبیاری F-35 توصیه می‌شود. بررسی مشخصه کارایی مصرف آب آبیاری برای عامل دور آبیاری حاکی از وجود اختلاف معنی‌دار بین هر سه دور آبیاری بود. بیشترین مقادیر در F-50 و کمترین مقادیر در F-20 حاصل شد. با وجود افزایش در مقدار مشخصه کارایی مصرف آب آبیاری در PRD-75 در مقایسه با سایر تیمارها برای هر دو سال انجام آزمایش، این اختلاف معنی‌دار نبود. با توجه به عدم وجود اختلاف معنی‌دار بین تیمار دور آبیاری F-35 و F-50 در سال دوم آزمایش و نیز وجود افزایش نسبی در مقدار این مشخصه در PRD-75 در مقایسه با دو تیمار دیگر، به منظور داشتن کارایی مصرف آب بیشتر، انجام کم‌آبیاری بخشی ریشه در سطح 75% با دور آبیاری F-35 توصیه می‌شود. با بررسی همزمان مشخصه کارایی مصرف آب آبیاری و نیز پارامترهای رشد گیاه آفتابگردان، این نتیجه حاصل شد که با بهره‌گیری از PRD-75 در دور آبیاری F-35، می-توان ضمن صرفه‌جویی در مصرف آب آبیاری و افزایش در مشخصه کارایی مصرف آب آبیاری، با کمترین کاهش‌ها در مشخصه‌های رشد گیاه آفتابگردان مواجه شد.
محمدعلی خودشناس؛ جواد قدبیک لو؛ مسعود دادیور
چکیده
بهبود مدیریت نیتروژن در رابطه با تولید ذرت رابطه تنگاتنگی با مقدار رطوبت خاک دارد. در این مطالعه اثرات نوع و مقادیر کود نیتروژنی و آب آبیاری بر تولید ذرت علوفه ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق بصورت کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه کشاورزی اراک به اجرا در آمد. کرت اصلی شامل دور آبیاری پس از 70 ، 100 و 130 میلیمتر ...
بیشتر
بهبود مدیریت نیتروژن در رابطه با تولید ذرت رابطه تنگاتنگی با مقدار رطوبت خاک دارد. در این مطالعه اثرات نوع و مقادیر کود نیتروژنی و آب آبیاری بر تولید ذرت علوفه ای مورد بررسی قرار گرفت. این تحقیق بصورت کرتهای دوبار خرد شده با سه تکرار به مدت سه سال در ایستگاه کشاورزی اراک به اجرا در آمد. کرت اصلی شامل دور آبیاری پس از 70 ، 100 و 130 میلیمتر تبخیر تجمعی از تشتک کلاس A و کرت فرعی شامل دو منبع کود اوره و نیترات آمونیم و کرت های فرعی فرعی 5 مقدار نیتروژن (0، 100، 200، 300 و 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار) بود. نتایج نشان داد که تنش آبی تولید علوفه خشک را در سطح یک درصد، به صورت منفی و معنی دار کاهش داده ولی مقدار نیتروژن در این راستا دارای تاثیر مثبت و معنی دار بود. مقدار نیتروژن در سطح یک درصد بر روی غلظت نیتروژن گیاه، تاثیر مثبت و معنی دار داشت، بطوریکه مقدار آن از 97/0 درصد در تیمار شاهد به 36/1 درصد در تیمار 300 کیلوگرم نیتروژن در هکتار رسید. جذب کل نیتروژن گیاه در شرایط رطوبتی متفاوت به صورت مثبت و معنی دار تحت تاثیر مقدار نیتروژن قرار گرفت. همچنین اثرات متقابل آبیاری، مقدار و منبع نیتروژن در سالهای مختلف، بر نیترات باقیمانده در هر دو عمق 0 تا 30 و 30 تا 60 سانتیمتر در سطح یک درصد مثبت و معنی دار بود. معادلات رگرسیون خطی نشان داد که با افزایش مقدار کود نیتروژن، نیترات باقیمانده در هر دو عمق 30-0 و 60-30 سانتیمتری زیاد شد و با مصرف 400 کیلوگرم نیتروژن در هکتار، این مقدار در عمق های یاد شده به ترتیب به 7/24 و 1/26 میلی گرم در کیلوگرم رسید. بنابراین با در نظر گرفتن راندمان جذب کل نیتروژن، مقدار نیترات باقیمانده در خاک و عملکرد بهینه، مقدار 200 کیلوگرم نیتروژن در هکتار از منبع اوره و آبیاری پس از 100 میلی متر تبخیر برای ذرت علوفه ای در شرایط مشابه این آزمایش ، قابل توصیه می باشد.
مهدی قیصری؛ محمد مهدی مجیدی؛ سیدمجید میرلطیفی؛ محمد جواد زارعیان؛ سمیه امیری؛ سید محمد بنی فاطمی
چکیده
عکس العمل ریشه به کم آبی یکی از مهم ترین پارامترهای مورد توجه محققان است. مطالعه نحوه رشد و توزیع ریشه گیاه در
مدیریت های آبیاری مختلف به درک بهتر از مقدار آب خاک، و نحوه دسترس پذیری آب و موادغذایی در شرایط کم آبی کمک می کند. به منظور بررسی اثر چهار سطح آبیاری در دو مدیریت مختلف کم آبیاری بر طول ریشه گیاه ذرت، مطالعه ای در سال 1388 انجام ...
بیشتر
عکس العمل ریشه به کم آبی یکی از مهم ترین پارامترهای مورد توجه محققان است. مطالعه نحوه رشد و توزیع ریشه گیاه در
مدیریت های آبیاری مختلف به درک بهتر از مقدار آب خاک، و نحوه دسترس پذیری آب و موادغذایی در شرایط کم آبی کمک می کند. به منظور بررسی اثر چهار سطح آبیاری در دو مدیریت مختلف کم آبیاری بر طول ریشه گیاه ذرت، مطالعه ای در سال 1388 انجام شد. مدیریت های آبیاری شامل دور آبیاری ثابت-عمق آبیاری متغیر (M1) و دور آبیاری متغیر-عمق آبیاری ثابت (M2) بودند. گیاه ذرت در 120 گلدان بزرگ 110 لیتری به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار، کشت شد. داده برداری از ریشه گیاه پس از شستشوی ریشه در پنج مرحله از رشد گیاه انجام شد. نتایج نشان داد اثر سطوح آبیاری روی طول ریشه در هر دو مدیریت معنی دار (P
مریم اسمعیلی؛ بهمن فرهادی بانسوله؛ مختار قبادی
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی سویا تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و چهار تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 1391 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل چهار سطح 20 درصد پرآبیاری (T4)، آبیاری کامل (T3)، 20 درصد کم آبیاری (T2) و 40 درصد کم آبیاری (T1) بودند. صفت های مورد بررسی شامل عملکردهای ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد کمی و کیفی سویا تحت شرایط کم آبیاری، آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با چهار تکرار و چهار تیمار در مزرعه تحقیقاتی دانشگاه رازی کرمانشاه در سال 1391 اجرا گردید. تیمارهای آبیاری شامل چهار سطح 20 درصد پرآبیاری (T4)، آبیاری کامل (T3)، 20 درصد کم آبیاری (T2) و 40 درصد کم آبیاری (T1) بودند. صفت های مورد بررسی شامل عملکردهای دانه، بیولوژیک، ساقه، غلاف، پروتئین، روغن و شاخصهای بهره وری آب بودند. بیشترین و کمترین عملکرد دانه به ترتیب در تیمارهای T4 و T1به مقدار1940 و 1084کیلوگرم در هکتار اندازهگیری شد. با کاهش میزان آبیاری درصد پروتین دانه افزایش و درصد چربی دانه کاهش یافت. با توجه به کاهش هم زمان عملکرد دانه و درصد چربی دانه در شرایط کم آبیاری میزان کاهش روغن دانه شدیدتر از سایر شاخص های عملکردی بود. عملکرد محصول از نظر چربی در تیمارهای T2 و T1 نسبت به تیمار شاهد ((T3 به ترتیب 2/26 و 1/50 درصد کاهش داشت. بررسی شاخص های بهره وری آب نشان داد که با کاهش آب آبیاری شاخص بهره وری آب نسبت به عملکرد دانه، بیولوژیک و پروتئین افزایش و نسبت به روغن کاهش می یابد. تیمار T2 با در نظر گرفتن کلیه شاخصها به عنوان بهترین تیمار پیشنهاد گردید.
وحید رضا وردی نژاد؛ محمد همتی؛ حجت احمدی؛ علی شهیدی؛ بهنام آبابایی
چکیده
در این مطالعه مدل اگروهیدرولوژیکی فائو به منظور پیش بینی عملکرد محصول، بیلان آب و املاح خاک، با استفاده از داده های میدانی محصول گندم زمستانه، تحت تنش های آبی و شوری بررسی و ارزیابی گردید. برای این منظور آزمایش های مزرعه ای با سه سطح شوری آب آبیاری شامل: S1، S2 و S3، به ترتیب 4/1، 5/4 و 6/9 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح عمق آبیاری شامل: I1، I2، I3 و ...
بیشتر
در این مطالعه مدل اگروهیدرولوژیکی فائو به منظور پیش بینی عملکرد محصول، بیلان آب و املاح خاک، با استفاده از داده های میدانی محصول گندم زمستانه، تحت تنش های آبی و شوری بررسی و ارزیابی گردید. برای این منظور آزمایش های مزرعه ای با سه سطح شوری آب آبیاری شامل: S1، S2 و S3، به ترتیب 4/1، 5/4 و 6/9 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح عمق آبیاری شامل: I1، I2، I3 و I4، به ترتیب 50، 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی گیاه، بر روی دو رقم گندم شامل روشن و قدس، با سه تکرار، در مزرعه آزمایشی دانشگاه بیرجند، طی سال 85-1384 انجام گردید. بر اساس نتایج، متوسط خطای نسبی مدل در پیش بینی عملکرد دانه برای ارقام روشن و قدس، به ترتیب 2/9 و 1/26 درصد به دست آمد. بیشترین خطای مدل در پیش بینی عملکرد دانه، در هر دو رقم قدس و روشن، برای تیمارهای S1I1، S2I1 و S3I1 به دست آمد. خطای نسبی پیش-بینی عملکرد رقم روشن، برای تیمارهای S1I1، S2I1 و S3I1 به ترتیب 20، 1/28 و 6/26 درصد و رقم قدس به ترتیب 61، 5/94 و 9/99 درصد به دست آمد که نشان دهنده خطای بیش برآورد قابل ملاحظه مدل، تحت تنش شدید کم آبی می باشد. متوسط خطای نسبی مدل در پیش بینی مقدار تخلیه آب خاک، برای 12 تیمار مختلف برابر 1/7 درصد و در پیش بینی شوری عصاره اشباع خاک برابر 8/5 درصد به دست آمد که نشان دهنده تخمین نسبتاً دقیق مدل در پیش بینی مقدار رطوبت و شوری خاک می باشد.
