علوم خاک
رحیم مطلبی فرد
چکیده
روش تجزیه گیاه به منظور بهینه کردن مصرف کودها و تشخیص اختلالات تغذیه گیاهی استفاده میشود. روش تجزیه گیاه برای ارزیابی تغذیه گیاهان مفید است مشروط بر اینکه به روش مناسبی برای تشخیص و تفسیر نتایج بهره گرفته شود. به منظور ارزیابی وضعیت تغذیهای باغات انگور استان همدان این پروژه در سه سال زراعی 99-1396 به اجرا در آمد. در هر سال تعداد 40 ...
بیشتر
روش تجزیه گیاه به منظور بهینه کردن مصرف کودها و تشخیص اختلالات تغذیه گیاهی استفاده میشود. روش تجزیه گیاه برای ارزیابی تغذیه گیاهان مفید است مشروط بر اینکه به روش مناسبی برای تشخیص و تفسیر نتایج بهره گرفته شود. به منظور ارزیابی وضعیت تغذیهای باغات انگور استان همدان این پروژه در سه سال زراعی 99-1396 به اجرا در آمد. در هر سال تعداد 40 باغ مختلف در هر کدام از مناطق انتخاب گردید. انتخاب باغات به شکلی بود که دارای دامنه متفاوتی از خصوصیات خاک باشند. یک بانک اطلاعاتی حاوی دادههای آزمایشگاهی و صحرائی برای هر باغ در سه استان ایجاد گردید. موقعیت جغرافیایی باغات ثبت شد. در هر باغ خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک از جمله بافت، کربن آلی، شوری و آهک ارزیابی و نمونه گیاه (برگ) تهیه و مورد تجزیه آزمایشگاهی قرار گرفت. در پایان فصل عملکرد و اجزاء آن در هر باغ مشخص گردید. غلظت عناصر غذایی نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز و مس در برگ انگور اندازه گرفته شد. بانک اطلاعات پروژه برای سال‌های اول و دوم تکمیل و مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و شاخص CND برای هر عنصر محاسبه گردید. بر اساس عملکرد، باغات انگور منتخب به دو گروه با عملکرد بالا و پایین دستهبندی شدند. نتایج شاخصهای محاسبه شده به روش تشخیص چندگانه نشان داد که در بین عناصر غذایی پرمصرف، نیتروژن و پتاسیم و در بین عناصر کممصرف، آهن و منگنز منفیترین شاخص را به خود اختصاص دادند و کمبودشان در مقایسه با بقیه عناصر شدیدتر بود. ترتیب نیاز غذایی بهصورت -K>-Mn>-Fe>-N >-Mg=-Zn>Cu>Ca>B>P بود. نتایج بهدست آمده از این پژوهش میتواند به منظور افزایش عملکرد و بهبود کیفیت انگور در مناطق مشابه از نظر اقلیمی و خاکی با منطقه اجرا به شکل کاربردی مورد استفاده قرار گیرد.
حسن میر؛ احمد غلامعلی زاده آهنگر؛ نوشین میر
چکیده
گزارشات بسیاری در مورد افزایش رشد گیاهانی که در معرض نانومواد و کاربرد خارجی آنها قرار گرفتهاند وجود دارد. هدف از انجام این آزمایش بررسی احتمالی افزایش جذب نور و در نتیجه افزایش عملکرد گیاه سورگوم توسط نانوذرات تیتانیم حساس شده به رنگ میباشد که بدین منظور جهت بررسی اثر نانوذرات دیاکسید تیتانیم معمولی در مقایسه با نانوذرات دیاکسید ...
بیشتر
گزارشات بسیاری در مورد افزایش رشد گیاهانی که در معرض نانومواد و کاربرد خارجی آنها قرار گرفتهاند وجود دارد. هدف از انجام این آزمایش بررسی احتمالی افزایش جذب نور و در نتیجه افزایش عملکرد گیاه سورگوم توسط نانوذرات تیتانیم حساس شده به رنگ میباشد که بدین منظور جهت بررسی اثر نانوذرات دیاکسید تیتانیم معمولی در مقایسه با نانوذرات دیاکسید تیتانیم حساس به رنگ بر برخی خصوصیات گیاه سورگوم، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با 12 تیمار شامل شش غلظت نانوذرات تیتانیم دیاکسید (0، 1، 10، 50، 100 و 500 میلیگرم بر لیتر) و شش غلظت نانوذرات تیتانیم دیاکسید حساس شده به رنگ (0، 1، 10، 50، 100 و 500 میلیگرم بر لیتر) در 3 تکرار اجرا شد. خصوصیات مورد نظر عبارتند از: وزن تر گیاه، وزن خشک گیاه، عناصر غذایی شامل: فسفر، پتاسیم، منگنز و روی، فعالیت آنزیمهای آسکوربات پراکسیداز و گایاکول پراکسیداز و مقدار کلروفیل a مورد ارزیابی قرار گرفتند. طبق نتایج بدست آمده وزن خشک، فعالیت آنزیمی گایاکول پراکسیداز و آسکوربات پراکسیداز بهترتیب در غلظتهای 10، 100 و 500 میلیگرم بر لیتر نانوذرات حساس شده به رنگ 25/1، 7/2 و 28/3 برابر و میزان عناصر فسفر، پتاسیم، منگنز و روی، بهترتیب در غلظتهای 10، 100، 500 و 50 میلیگرم بر لیتر نانوذرات حساس شده به رنگ 34/72، 85/42، 95/73 و 17/28 درصد افزایش معنیدار نسبت به شاهد نشان دادند و دارای بالاترین عملکرد بودند، به استثنای دو خصوصیت وزن تر و کلروفیل a که کلروفیل a در غلظت 500 میلیگرم بر لیتر هر دو نانوذره از نظر آماری بالاترین مقدار را نشان داد، اما وزن تر برخلاف دیگر خصوصیتها با اعمال نانوذرات معمولی بهترین عملکرد را نشان داد. به نظر میرسد که این نانوذرات بر اثر رنگدار شدن، واکنشهای مرتبط با نور و جذب عناصر را نسبت به نانوذرات معمولی شدت میدهند و در نتیجه عملکرد بهتری حاصل می‌گردد.
مجید بصیرت؛ حسن حقیقت نیا؛ سید مجید موسوی
چکیده
با استفاده از روش‌های تشخیص چندگانه4 و تجزیه آماری چند متغیره5 وضعیت تغذیهای باغات پرتقال رقم والنسیا در جنوب فارس مطالعه شد. برای این منظور تعداد 80 باغ پرتقال رقم والنسیا انتخاب و 30 درخت از هر باغ انتخاب ونشانه‌گذاری شدند. در فصل مناسب با انجام نمونه‌برداری از درخت‌های انتخاب شده، غلظت عناصر در نمونه‌های گیاهی تعیین و در فصل برداشت، ...
بیشتر
با استفاده از روش‌های تشخیص چندگانه4 و تجزیه آماری چند متغیره5 وضعیت تغذیهای باغات پرتقال رقم والنسیا در جنوب فارس مطالعه شد. برای این منظور تعداد 80 باغ پرتقال رقم والنسیا انتخاب و 30 درخت از هر باغ انتخاب ونشانه‌گذاری شدند. در فصل مناسب با انجام نمونه‌برداری از درخت‌های انتخاب شده، غلظت عناصر در نمونه‌های گیاهی تعیین و در فصل برداشت، میانگین عملکرد هر باغ اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد که 11 باغ جزء گروه عملکرد زیاد و 69 باغ دارای عملکرد کم بودند و میانگین عملکرد‌های مطلوب، 113 کیلوگرم بر درخت، به عنوان عملکرد هدف تعیین شد. از میانگین اعداد بدست آمده‌ی عناصر غذایی برای جامعه‌ی با عملکرد بالا، غلظتهای مطلوب 10 عنصر مورد بررسی به دست آمد که شامل نیتروژن 18/0± 00/3 درصد، فسفر01/0± 17/ 0 درصد، پتاسیم12/0± 37/1 درصد، کلسیم 78/0±32/3 درصد، منیزیم07/0± 36/0 درصد، منگنز 35/3 ± 0/23 میلیگرم در کیلوگرم، روی3/2 ± 3/17 میلیگرم در کیلوگرم، آهن 3/7± 75 میلیگرم در کیلوگرم، مس 44/1± 81/7 میلیگرم در کیلوگرم و بور 4/19±76 میلیگرم در کیلوگرم بود. با مقایسه با اعداد مرجع به دست‌آمده برای باغات با عملکرد مطلوب، بیش از 50 درصد باغات مورد ارزیابی مقادیر نیتروژن، کلسیم و منگنز آنها کمتر از عدد مرجع به‌دست‌آمده بود و غلظت بور در گروه باغات با عملکرد بالا بیش از 50 درصد کمتر از باغات با عملکرد پایین بود که نشان‌دهنده محدودیت این عنصر در گیاه برای عملکرد است. همچنین، نتایج تجزیه آماری چندمتغیره و تجزیه به مولفه-های اصلی6 نشان داد که عناصر نیتروژن، کلسیم، آهن و روی به ترتیب بیشترین اثر را بر تغییرات عملکرد داشتند.
ساره نظامی؛ محمدجعفر ملکوتی
چکیده
مطالعه های اخیر نشان می دهند که ترشحات ریشه ممکن است به عنوان فاکتور موثری در استخراج مقادیر قابل ملاحظه ای از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاک های آهکی عمل کنند. بدین منظور در آزمایشی اثر اسیدهای آلی در استخراج عناصر فسفر و روی از یک خاک آهکی بررسی شد. در این آزمایش غلظت های 1/0، 1 و 10 میلی مولار اسیدهای آلی اگزالیک و سیتریک به نمونه های ...
بیشتر
مطالعه های اخیر نشان می دهند که ترشحات ریشه ممکن است به عنوان فاکتور موثری در استخراج مقادیر قابل ملاحظه ای از عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در خاک های آهکی عمل کنند. بدین منظور در آزمایشی اثر اسیدهای آلی در استخراج عناصر فسفر و روی از یک خاک آهکی بررسی شد. در این آزمایش غلظت های 1/0، 1 و 10 میلی مولار اسیدهای آلی اگزالیک و سیتریک به نمونه های خاک افزوده شده و سپس نمونه ها در زمان-های 10، 60، 180 و 360 دقیقه با دور 200 در دقیقه شیک، و سپس به مدت 10 دقیقه سانتریفیوژ (g16000) شدند. در نهایت عصاره های به دست آمده از خاک صاف شده و مقادیر عناصر فسفر و روی در آنها تعیین شدند. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که اثر غلظت های مختلف اسید های آلی در استخراج عناصر از خاک در سطح یک درصد معنی دار بود. بیشترین مقدار فسفر توسط اسید اگزالیک 10 میلی مولار و در زمان 360 دقیقه شیک کردن حاصل شد. اما غلظت های مختلف اسید های آلی در زمان های مختلف شیک کردن تاثیر چندانی در استخراج روی از خاک مورد نظر نداشتند و مقدار روی استخراج شده توسط آنها کمتر از مقدار استخراج شده توسط شاهد (آب مقطر) بود. بر اساس نتایج به دست آمده به نظر می رسد که غلظت های بیش از 10 میلیمولار اسید های آلی برای استخراج عنصر روی از خاک لازم باشد.
زاهد شریفی؛ سید محمد طاهر حسینی
چکیده
این پژوهش ویژگی های فیزیکی و شیمیایی، پتانسیل کودی و میزان آلودگی فلزات سنگین در 2 نوع کمپوست با زمان فرآوری بین 4 تا 8 سال (نوع A) و بین 1 تا 4 سال (نوع B) حاصل از زباله های خانگی شهر سنندج را با هدف استفاده از آن به عنوان یک کود آلی را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش ویژگی های فیزیکی (شامل: ناخالصی های نامطلوب، میزان رطوبت اولیه، توزیع اندازه ...
بیشتر
این پژوهش ویژگی های فیزیکی و شیمیایی، پتانسیل کودی و میزان آلودگی فلزات سنگین در 2 نوع کمپوست با زمان فرآوری بین 4 تا 8 سال (نوع A) و بین 1 تا 4 سال (نوع B) حاصل از زباله های خانگی شهر سنندج را با هدف استفاده از آن به عنوان یک کود آلی را مورد بررسی قرار داد. در این پژوهش ویژگی های فیزیکی (شامل: ناخالصی های نامطلوب، میزان رطوبت اولیه، توزیع اندازه ذرات، جرم مخصوص حقیقی و ظاهری، حداکثر ظرفیت نگه داشت آب و تخلخل کل) و ویژگی های شیمیایی (شامل: کربن آلی، pH و شوری) و میزان کل عناصر N، P، Ca، Mg، K، Na، Mn، Fe، Cr، Zn، Pb، Ni و Cd با استفاده از روش های استاندارد اندازه گیری شدند. نتایج این پژوهش نشان داد که جرم مخصوص ظاهری، میزان خاکستر و میزان کل عناصر با افزایش زمان فرآوری در واحد وزن خشک کمپوست، افزایش یافت، درحالی‌که اندازه ذرات کمپوست کاهش نشان داد. همچنین نتایج نشان دادند، که هر 2 نوع کمپوست مورد مطالعه از نظر میزان خرده شیشه (به گونه میانگین 7/21 برابر بیش از حد مجاز)، میزان سنگریزه (به گونه میانگین 4/1 برابر بیش از حد مجاز)، میزان سرب (به گونه میانگین 6/1 برابر بیش از حد مجاز)، میزان شوری (به گونه میانگین 4/1 برابر بیش از حد مجاز)، علاوه بر این کمپوست نوع B همچنین از نظر رطوبت اولیه (4/1 بیش از حد مجاز) و جرم مخصوص ظاهری (gcm-32/0، کمتر از پایین ترین حد مجاز) داری محدویت استفاده برای اهداف کشاورزی بودند. بنابراین، بدون اصلاح مناسب این محدویت ها، کیفیت کمپوست های بررسی شده برای اهداف کشاورزی مناسب نمی باشد.
احمد غلامی؛ علی انصوری؛ حمید عباس دخت؛ علیرضا فلاح نصرت آباد
چکیده
به منظور بررسی برهمکنش کود گوگرد و باکتری تیوباسیلوس بر کلونیزاسیون ریشه و تغذیه ذرت آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنچ سطح گوگرد (S0، S50، S100، S150 و S200 بهترتیب شامل مقادیر صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم گوگرد پودری بر کیلوگرم خاک گلدان)، تیوباسیلوس تیواکسیدانس در دو سطح (تلقیح ...
بیشتر
به منظور بررسی برهمکنش کود گوگرد و باکتری تیوباسیلوس بر کلونیزاسیون ریشه و تغذیه ذرت آزمایشی بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل پنچ سطح گوگرد (S0، S50، S100، S150 و S200 بهترتیب شامل مقادیر صفر، 50، 100، 150 و 200 میلی گرم گوگرد پودری بر کیلوگرم خاک گلدان)، تیوباسیلوس تیواکسیدانس در دو سطح (تلقیح T1 و عدم تلقیح T0) و قارچ میکوریز در سه سطح عدم تلقیح (M0)، تلقیح باGlomus intraradices (M1) و Glomus mosseae (M2) بودند. نتایج این بررسی نشان داد که کاربرد گوگرد، مقادیر نیتروژن، فسفر، گوگرد، آهن و روی، همچنین بیوماس اندام هوایی و کلروفیل را در مقایسه با شاهد به طور معنی داری در گیاه ذرت افزایش داد. کاربرد تیوباسیلوس سبب افزایش معنیدار فسفر، آهن، روی و کاهش معنیدار درصد کلونیزاسیون ریشه گیاه به‌وسیله قارچ های میکوریز و pH خاک شد. همچنین نتایج بررسی حاضر نشان داد که تلیقح قارچ میکوریز مقادیر نیتروژن، فسفر، گوگرد، آهن، روی و کلونیزاسیون ریشه را نسبت به شاهد به‌طور معنی داری افزایش داد. کاربرد مجزا و توأم گوگرد و تیوباسیلوس تأثیر منفی معنی داری بر درصد کلونیزاسیون ریشه داشت. اثرات منفی افزایش مصرف گوگرد بر درصد کلونیزاسیون ریشه در گونه G.mosseae بیشتر از گونه G.intraradices بود. نتایج تحقیق حاضر نشان داد کاربرد گوگرد و تیوباسیلوس و همچنین اثر متقابل این دو عامل تأثیر معنی داری بر وزن خشک اندام هوایی داشت. برش دهی اثر متقابل گوگرد و تیوباسیلوس نشان داد که کاربرد باکتری تیوباسیلوس تنها در شرایط عدم کاربرد گوگرد و کاربرد 100 میلی گرم گوگرد تأثیر معنی داری بر وزن خشک اندام هوایی داشت. بر اساس این نتایج کاربرد گوگرد، تیوباسیلوس و میکوریز در خاک های قلیایی سبب بهبود تغذیه و افزایش رشد گیاه شد.
حمید رضا بوستانی؛ عبدالمجید رونقی
چکیده
لجن فاضلاب به‌عنوان یک منبع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بسیاری از کشور ها، جهت تولید گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با کود شیمیایی، بر عملکرد و غلظت برخی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در گیاه ذرت، آزمایشی در شرایط گلخانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
لجن فاضلاب به‌عنوان یک منبع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بسیاری از کشور ها، جهت تولید گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با کود شیمیایی، بر عملکرد و غلظت برخی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در گیاه ذرت، آزمایشی در شرایط گلخانه بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل لجن فاضلاب (0، 10، 20، 40، و 80 گرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم بافت خاک (لوم رسی، لوم شنی و شنی) بود. یک تیمار کود شیمیایی نیز جهت مقایسه با اثر کاربرد سطوح لجن فاضلاب بر رشد و ترکیب شیمیایی ذرت استفاده گردید. جهت مقایسه سطوح لجن فاضلاب کاربردی (فاکتور اول) با تیمار کود شیمیایی در هر بافت خاک از یک طرح کاملا تصادفی با شش تیمار و سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که افزودن لجن فاضلاب، عملکرد خشک ذرت را در همه بافت‌های خاک به‌طور معنی داری افزایش داد. کاربرد لجن فاضلاب سبب افزایش معنیدار غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، روی، مس و منگنز در اندام هوایی ذرت گردید و نشانه‌های کمبود این عناصر مشاهده نشد. غلظت عناصر غذایی در ذرت، حتی در سطوح بالای کاربرد لجن فاضلاب به‌حد سمیت نرسید و غلظت کادمیم و سرب در اندام هوایی گیاه کم و قابل اندازه گیری نبود. با توجه به‌کمبود عناصر غذایی در خاکهای آهکی به‌خصوص آهن و روی، کاربرد لجن فاضلاب میتواند به‌عنوان گزینه‌ای جهت جبران کمبود این عناصر باشد. به‌طور کلی کاربرد لجن فاضلاب در افزایش غلظت عناصر غذایی و عملکرد خشک گیاه ذرت برتر از کود شیمیایی بود. قبل از هر گونه توصیه کاربرد لجن فاضلاب، نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.
حمید رضا بوستانی؛ عبدالمجید رونقی
چکیده
امروزه استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی به عنوان یک منبع ارزان قیمت حاوی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف مورد توجه گرفته است. هدف از اجرای آزمایش مقایسه اثر کاربرد لجن فاضلاب با کود شیمیایی بر فراهمی برخی عناصر غذایی در سه بافت یک خاک آهکی پس از برداشت ذرت بود. آزمایش در شرایط گلخانه به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور ...
بیشتر
امروزه استفاده از لجن فاضلاب در کشاورزی به عنوان یک منبع ارزان قیمت حاوی عناصر غذایی پرمصرف و کم مصرف مورد توجه گرفته است. هدف از اجرای آزمایش مقایسه اثر کاربرد لجن فاضلاب با کود شیمیایی بر فراهمی برخی عناصر غذایی در سه بافت یک خاک آهکی پس از برداشت ذرت بود. آزمایش در شرایط گلخانه به صورت فاکتوریل، در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور و در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان داد که نیتروژن کل خاک، فسفر و پتاسیم قابل استفاده گیاه در هر سه بافت خاک تحت تاثیر کاربرد لجن فاضلاب افزایش معنی داری نشان داد. اثر کود شیمیایی در افزایش غلظت نیتروژن کل و فسفر قابل استفاده گیاه در مقایسه با تیمار لجن فاضلاب در هر سه بافت مورد مطالعه به طور معنی داری کمتر بود. افزایش غلظت پتاسیم خاکهای مورد مطالعه در مقایسه با افزایش فسفر و نیتروژن خاک در تیمار لجن فاضلاب کمتر بود، که به دلیل غلظت کم پتاسیم در لجن فاضلاب است. کاربرد لجن فاضلاب سبب افزایش معنی دار غلظت آهن، روی، مس و منگنز عصاره گیری شده توسط دی تی پی ا ((DTPA در هر سه بافت خاک شد و نسبت به نمونه های خاک تیمار شده با کود شیمیایی به طور معنی داری بیشتر بود. با توجه به سطح فراهمی عناصر غذایی در خاک پس از برداشت ذرت، به ویژه در سطوح بالای کاربرد لجن فاضلاب، نیاز به افزودن بیشتر عناصر غذایی برای کشت بعدی نمی باشد. غلظت کادمیم و سرب عصاره گیری شده توسط دی تی پی ا در سه بافت خاک پس از برداشت گیاه ناچیز و قابل اندازه گیری نبود. با توجه به غلظت بسیار کم کادمیم و سرب در لجن فاضلاب کاربردی، خطر آلودگی خاک به این عناصر بعید به نظر می رسد، هر چند در صورت کاربرد مکرر و افزودن سطوح بالای لجن فاضلاب انجام آزمون خاک به منظور اطمینان از عدم تجمع و آلودگی خاک به کادمیم و سرب پیشنهاد می شود. تامین عناصر غذایی مورد نیاز ذرت و بر طرف نمودن کمبود آهن و روی در خاک های آهکی از مزایای مهم کاربرد لجن فاضلاب در زمین های کشاورزی است. قبل از هر گونه توصیه کاربرد لجن فاضلاب، نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.
