هواشناسی کشاورزی
نسترن ترابی نژاد؛ آذر زرین؛ عباسعلی داداشی رودباری
چکیده
خشکسالی یک مخاطره طبیعی پرهزینه با پیامدهای گسترده بر کشاورزی، اکوسیستم و منابع آب است. هدف از این پژوهش بررسی مشخصههای خشکسالی و انواع آن در ایران طی چهار دهه گذشته است. برای این منظور از دادههای 49 ایستگاه هواشناسی همدید طی دوره آماری 2020-1981 استفاده شده است. خشکسالی با شاخص بارش تبخیر-تعرق استاندارد شده (SPEI) در چهار مقیاس 3، 6، 12 ...
بیشتر
خشکسالی یک مخاطره طبیعی پرهزینه با پیامدهای گسترده بر کشاورزی، اکوسیستم و منابع آب است. هدف از این پژوهش بررسی مشخصههای خشکسالی و انواع آن در ایران طی چهار دهه گذشته است. برای این منظور از دادههای 49 ایستگاه هواشناسی همدید طی دوره آماری 2020-1981 استفاده شده است. خشکسالی با شاخص بارش تبخیر-تعرق استاندارد شده (SPEI) در چهار مقیاس 3، 6، 12 و 24 ماهه مورد بررسی قرار گرفته است. سپس با استفاده از تئوری Run مشخصههای خشکسالی شامل بزرگی، طول دوره، شدت و فراوانی آن برای هر چهار مقیاس مورد بررسی محاسبه شد. نتایج نشان داد که در دوره چهل ساله مورد بررسی فراوانی رخداد خشکسالی از حداقل 13/12 درصد تا حداکثر 13/18 درصد از کل ماهها در مناطق مختلف کشور در نوسان است. بررسی اقلیمشناسی مشخصههای خشکسالی در پهنه ایران نشان میدهد که فراوانی خشکسالی در غرب، جنوبغرب، سواحل خلیج فارس و شمالغرب ایران بیشتر از سایر مناطق کشور است. این در حالی است که طول دوره خشکسالی در مناطق شرقی و مرکزی ایران بالاتر است. بررسی انواع خشکسالی نشان میدهد که بیش از 60 درصد از خشکسالیهای رخ داده در ایران از نوع خشکسالی متوسط است. خشکسالیهای متوسط و شدید در ایران بیشتر در غرب، جنوبغرب و شمالغرب ایران دیده میشوند. طول دوره خشکسالی ایران از حداقل 3 ماه برای SPEI-3 تا بیش از 8 ماه برای SPEI-24 در تغییر است. شدت خشکسالی نیز در مناطق شرقی و داخلی بیشتر از مناطق غربی و شمالغربی ایران است. تغییرات دههای خشکسالی نیز نشان میدهد که طی دهههای اخیر طول دوره و بزرگی خشکسالی در ایران افزایش یافته و شدت خشکسالی کاهش داشته است.
مهسا سامتی؛ سید حسین ثنایی نژاد؛ فیروزه ریواز؛ بیژن قهرمان
چکیده
خشکسالی به عنوان یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی، از جمله پدیدههایی است که هم تغییرات مکانی و هم تغییرات زمانی آن حائز اهمیت است. تحلیل توأم مکانی-زمانی خشکسالیها بطور قطع، یکی از روشهای موثر در پایش و ارزیابی خشکسالیها به منظور تشخیص به موقع این رویداد و جلوگیری از اثرات مخرب بعدی خواهد بود. روشهای زمینآمار مکانی-زمانی از ...
بیشتر
خشکسالی به عنوان یکی از زیانبارترین بلایای طبیعی، از جمله پدیدههایی است که هم تغییرات مکانی و هم تغییرات زمانی آن حائز اهمیت است. تحلیل توأم مکانی-زمانی خشکسالیها بطور قطع، یکی از روشهای موثر در پایش و ارزیابی خشکسالیها به منظور تشخیص به موقع این رویداد و جلوگیری از اثرات مخرب بعدی خواهد بود. روشهای زمینآمار مکانی-زمانی از جمله روشهایی هستند که با وارد نمودن بعد زمان در معادلات خود به این گونه تحلیلها میپردازند. در این تحقیق، با استفاده از دادههای بارش ماهانه 48 ایستگاه هواشناسی، بارانسنجی و اقلیمشناسی شمال شرق کشور طی دورهی آماری 1981-2012، شاخص خشکسالی SPI در مقیاس 12 ماهه محاسبه گردید. سپس چهار نوع تابع تغییرنگار مکانی-زمانی بکار گرفته شد و از طریق معیارهایMSE در برآورد پارامترهای مدل و معیار MSPE در پیشبینی مقادیر مشاهده نشده مقایسه شدند. مدل ضربی-جمعی به عنوان بهترین مدل شناخته شد. با بکارگیری این مدل، مقادیر شاخص SPI در سال 2012 توسط روش کریجینگ مکانی-زمانی برآورد شده و نقشههای ماهانه آن با نقشههای مقادیر مشاهداتی مقایسه شدند. از نتایج تحلیل مشخص شد که مدل توانسته است به خوبی وضعیتهای خشکسالی و ترسالی را شناسایی نماید. بنابراین به کمک روشهای تحلیل توأم میتوان شاخص خشکسالی را برای موقعیتها و زمانهای دلخواه، پیشگویی کرد. اعتبارسنجی متقابل توابع تغییرنگار مکانی-زمانی و مکانی محض نشان داد عمکرد توابع مختلف تفاوت چشمگیری با یکدیگر نداشته و این مدلها نتوانستهاند دقت مدلهای مکانی را افزایش دهند.
محمد قبائی سوق؛ حمید زارع ابیانه؛ ابوالفضل مساعدی؛ سیده زهرا صمدی
چکیده
خشکسالی یک ویژگی طبیعی تکرار شونده از تغییرات اقلیمی میباشد که اساسا در ارتباط با کمبود بارش تعریف میگردد. امروزه همگان پذیرفتهاند که خشکسالی یک پدیدهی چند متغیره میباشد و نوسانات هر یک از متغیرهای جوی و اقلیمی میتوانند سبب افزایش یا کاهش شدت این پدیده گردد. شاخص نسبتاً جدید بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) از دادههای ...
بیشتر
خشکسالی یک ویژگی طبیعی تکرار شونده از تغییرات اقلیمی میباشد که اساسا در ارتباط با کمبود بارش تعریف میگردد. امروزه همگان پذیرفتهاند که خشکسالی یک پدیدهی چند متغیره میباشد و نوسانات هر یک از متغیرهای جوی و اقلیمی میتوانند سبب افزایش یا کاهش شدت این پدیده گردد. شاخص نسبتاً جدید بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI) از دادههای بارش و تبخیر و تعرق در قالب یک مدل بیلان آبی بر پایهی مفاهیم شاخص بارش استاندارد شده (SPI) استفاده میکند و قادر به در نظر گرفتن اثرات ناشی از گرمایش جهانی میباشد. در این تحقیق با بررسی ارتباط بین شاخص SPEI با شاخصهای SPI و شناسائی خشکسالی (RDI)، از شاخص SPEI برای پایش خشکسالی 11 ایستگاه واقع در 6 منطقهی مختلف آب و هوائی ایران در مقیاسهای سالانه، کوتاهمدت (1، 3 و 6 ماهه) و بلندمدت (9، 12، 18و 24 ماهه) استفاده شده است. همچنین به منظور بررسی روند وضعیتهای رطوبتی طی 51 سال اخیر (2010- 1960) در کشور از روش گرافیکی LOWESS و آزمون ناپارامتری من– کندال به ترتیب در مقیاس سالانه و ماهانه استفاده شده است. مطابق نتایج بدست آمده بیشترین همبستگی شاخص SPEI با شاخص های SPI و RDI مربوط به ایستگاههای واقع در نواحی مرطوب ساحلی میباشد و با کمشدن مقدار رطوبت، همبستگی آنها با یکدیگر کاهش مییابد. مقایسهی نتایج شاخصهای SPI و SPEI نشان داد که شاخص SPI ضمن داشتن نتایج مناسب در مناطق مرطوب، در مناطق خشک دقت کمتری دارد. همچنین بر اساس نتایج شاخص SPEI در مقیاسهای بلندمدت، سه دورهی مشخص رطوبتی در طول 51 سال گذشته قابل تشخیص میباشد که شروع وقایع خشکسالی دورهی سوم از سال 1997 میباشد. نتایج بررسی روند سالانه وضعیتهای رطوبتی نیز نشان دهندهی تغییرات افزایشی وقوع خشکسالیها در سالهای منتهی به سال 2010 میباشد. از طرفی بررسی روند وضعیتهای رطوبتی بر اساس شاخص SPEI یک ماهه نشان میدهد که روند مشاهد شده برای بیشتر ماههای سال (اکتبر تا دسامبر و ژانویه تا ژوئن) در ایستگاههای مورد بررسی به جز تهران و شیراز بیشتر از نوع کاهشی میباشد که نشانگر افزایش کمبودهای رطوبتی طی سال زراعی میباشد.
علی بافکار؛ مصیب کریمی؛ محمدهادی راد
چکیده
در شرایط خشکسالی بایستی به کاربرد روش های آبیاری با بهره وری مناسب و راندمان بالا نظیر آبیاری موضعی توجه بیشتری نشان داد. همچنین کم آبیاری بهعنوان راه حل موثر دیگر در افزایش بهرهوری آب باید مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دو رقم تجاری انار 4 ساله مجهز به سیستم آبیاری موضعی (بابلر) ...
بیشتر
در شرایط خشکسالی بایستی به کاربرد روش های آبیاری با بهره وری مناسب و راندمان بالا نظیر آبیاری موضعی توجه بیشتری نشان داد. همچنین کم آبیاری بهعنوان راه حل موثر دیگر در افزایش بهرهوری آب باید مورد توجه قرار گیرد. این پژوهش به منظور بررسی تاثیر رژیم های مختلف آبیاری بر عملکرد دو رقم تجاری انار 4 ساله مجهز به سیستم آبیاری موضعی (بابلر) در خاکی با بافت لومی شنی در شرایط اقلیمی یزد انجام شد. این طرح در قالب آزمایش فاکتوریل با پایه بلوکهای کامل تصادفی با سه رژیم آبیاری I1، I2، I3 شامل آبیاری کامل در ظرفیت زراعی، 25 درصد کم آبیاری و50 درصد کم آبیاری در سه تکرار انجام شد. نتایج نشان میدهد بیشترین و کمترین عملکرد به ترتیب مربوط به رژیمهای آبیاری 100 درصد و50 درصد ظرفیت زراعی بوده است. همچنین نتایج نشان داد که در دو رقم مورد مطالعه، عملکرد محصول در رژیمهای آبیاریI1 و I2در سطح 5 درصد دارای اختلاف معنیدار با I3 بودند. رژیم های آبیاری بر تعداد کل میوه و تعداد میوه سالم در سطح آماری یک درصد و بر آفتاب سوختگی محصول در سطح آماری پنج درصد دارای اختلاف معنیدار بود. در بین دو رقم مورد بررسی نیز با مقایسه عملکرد و تعداد میوه سالم در دو تیمار 75 و 100 درصد ظرفیت زراعی، میتوان با انتخاب رقم ملس یزدی، به منظور بهرهوری بیشتر آب و محصول، و با اعمال تنش رطوبتی تا 25 درصد، به عنوان یک روش مدیریتی در آبیاری باغات انار توصیه گردد.
غزاله کواکبی؛ محمد موسوی بایگی؛ ابوالفضل مساعدی؛ مهدی جباری نوقابی
چکیده
خشکسالی یک پدیده طبیعی خزنده است که با کمبود رطوبت نسبت به شرایط نرمال به کندی آغاز و به آرامی گسترش می یابد. این پدیده به شدت بر همه جوانب فعالیت های بشری تأثیرگذار است. در حالی که تعریف جامع و کاملی برای آن ارائه نشده ویک شاخص دقیق و فراگیری نیز برای پایش آن وجود ندارد. مطالعه حاضر ابتدا به پایش سالانه و فصلی خشکسالی 10 ایستگاه سینوپتیک ...
بیشتر
خشکسالی یک پدیده طبیعی خزنده است که با کمبود رطوبت نسبت به شرایط نرمال به کندی آغاز و به آرامی گسترش می یابد. این پدیده به شدت بر همه جوانب فعالیت های بشری تأثیرگذار است. در حالی که تعریف جامع و کاملی برای آن ارائه نشده ویک شاخص دقیق و فراگیری نیز برای پایش آن وجود ندارد. مطالعه حاضر ابتدا به پایش سالانه و فصلی خشکسالی 10 ایستگاه سینوپتیک استان خراسان رضوی در طی یک دوره 24 ساله (2010-1991) با دو شاخص SPI و RDI پرداخته است. سپس پارامترهای موثر بر خشکسالی سالانه و فصلی با روش داده های پانلی (داده های ترکیبی) و شاخص های SPI و RDI تعیین شود. براساس نتایج حاصل از پایش خشک سالی مشخص شد که خشکسالی نسبتا شدیدی در سال 2008 در ایستگاه های همدید استان حاکم بوده است. تحلیل به روش داده های ترکیبی نشان داد که تمام شش پارامتر متوسط حداکثر و حداقل دما، ساعت آفتابی، بارش، درصد رطوبت نسبی و متوسط سرعت باد در ارتفاع 2متری- که برای محاسبه شاخص RDI استفاده می شوند- برای محاسبه خشکسالی سالانه و فصلی 10 ایستگاه مورد مطالعه نیاز نیست و تنها برخی از این پارامترها بسته به مقیاس زمانی موردنظر نیاز است. پارامتر متوسط دمای حداقل در مقیاس های زمانی سالانه و فصل تابستان، پارامتر درصد رطوبت نسبی در مقیاس های زمانی سالانه، فصل بهار و زمستان به عنوان پارامترهای موثر پیش بینی انتخاب شدند. همچنین بارش نیز تنها عامل موثر بر خشکسالی با توجه به شاخص های SPI و RDI در مقیاس های زمانی سالانه و فصلی می باشد.
امیر پورحقی؛ فریدون رادمنش؛ عباس ملکی
چکیده
در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی دشت دلفان-لرستان به دلیل بهرهبرداری بیش از حد مجاز با افت شدیدی مواجه شده است به طوری که در سالهای 1388تا 1391 به طور متوسط سالانه 81/0- متر افت داشته است. از این رو نیاز به مدیریت بهینه منابع آب در این بخش اهمیت ویژهخود را نمایان مینماید. این تحقیق با هدف مطالعه و بررسی تاثیر عملیات مدیریتی بر وضعیت آبخوان ...
بیشتر
در سالهای اخیر، منابع آب زیرزمینی دشت دلفان-لرستان به دلیل بهرهبرداری بیش از حد مجاز با افت شدیدی مواجه شده است به طوری که در سالهای 1388تا 1391 به طور متوسط سالانه 81/0- متر افت داشته است. از این رو نیاز به مدیریت بهینه منابع آب در این بخش اهمیت ویژهخود را نمایان مینماید. این تحقیق با هدف مطالعه و بررسی تاثیر عملیات مدیریتی بر وضعیت آبخوان دشت مذکور با روش مدلسازی عددی انجام شده است. برای این منظور با استفاده از مدل MODFLOW براییک دوره پنج ساله با 60 دوره تنش مدلسازی انجام شد. به علت نوسانات کمتر تراز آب زیرزمینی مهر 1386 به عنوان شرایط پایدار مورد واسنجی قرار گرفت. کالیبراسیون مدل برای شرایط ناپایدار آبان 1386 تا آبان 1391 انجام شد. در ادامه آنالیز حساسیت انجام و صحت سنجی مدل نیز برای آبان 1391 تا آبان1393 صورت پذیرفت. سپس وضعیت آبخوان برای آبان 1393 تا آبان 1403 پیش بینی گردید. در ادامه، به منظور پیشبینی وضعیت آینده آبخوان دو گزینه ادامه روند فعلی بهرهبرداری وگزینه کاهش 20 درصدی بهرهبرداری در شرایط خشکسالی و ترسالی تدوین و مدل مجدداً برای10 سال آینده اجرا شد. اجرای مدل در شرایط خشکسالی و ترسالی نشان داد سطح آب زیرزمینی در 10 سال آیندهبه ترتیب (8/7-) متر و (83/5-) متر افت میکند که با کاهش 20 درصدی آبدهی چاههای بهره برداری این مقدار افت به طور چشمگیری بهبود پیدا میکند.
حمید زارع ابیانه؛ محمد قبائی سوق؛ ابوالفضل مساعدی
چکیده
ویژگیهای خشکسالی به عنوان یکی از وقایع محیطی، در دورههای آتی ممکن است تحت تأثیر تغییرات اقلیمی تغییر نماید. در این تحقیق با بررسی شاخصهای بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI)، شناسائی خشکسالی (RDI) و بارش استاندارد شده (SPI)، از شاخص SPEI برای پایش وضعیت خشکسالی ایستگاه سینوپتیک همدان تحت تأثیر تغییر اقلیم در دهههای آتی استفاده شدهاست. ...
بیشتر
ویژگیهای خشکسالی به عنوان یکی از وقایع محیطی، در دورههای آتی ممکن است تحت تأثیر تغییرات اقلیمی تغییر نماید. در این تحقیق با بررسی شاخصهای بارش- تبخیر و تعرق استاندارد شده (SPEI)، شناسائی خشکسالی (RDI) و بارش استاندارد شده (SPI)، از شاخص SPEI برای پایش وضعیت خشکسالی ایستگاه سینوپتیک همدان تحت تأثیر تغییر اقلیم در دهههای آتی استفاده شدهاست. بدین منظور دورة
2010-1981 به عنوان دورة پایه انتخاب و شبیهسازی شرایط اقلیم آتی بر مبنای سناریوهای انتشار A1B، A2 و B1 و اجرای گروهی دادههای 5 مدل گردش عمومی جو با استفاده از مدل LARS-WG5 در دوره آماری 2040-2011 انجام شد. با شبیهسازی مقادیر بارش و دما، شاخصهای SPEI، RDI و SPI در مقیاسهای زمانی سالانه و همچنین 1 و 3 و 6 ماهه (کوتاهمدت) و 12، 18 و 24 ماهه (بلندمدت) برای دورههای پایه و آتی محاسبه و ارتباط بین آنها بررسی گردید. در ادامه، با پایش وضعیتهای رطوبتی از طریق شاخص SPEI، ویژگیهای دورههای خشک و مرطوب بر مبنای تئوری ران استخراج و برای دورههای پایه و آتی با هم مقایسه شدند. نتایج شبیهسازی اجرای گروهی مدلها نشانداد طی سه دهة آینده بر اساس نتایج سناریوی محتمل A2، دمای متوسط و بارش نسبت به دورة پایه به ترتیب 82/0 درجه سانتیگراد و 5/2 درصد افزایش مییابند. پایش وضعیت رطوبتی بر مبنای شاخص SPEI نیز نشاندهندة تغییرات زیاد شرایط رطوبتی در دهة اول پیشبینی، نسبت به دهههای دوم و سوم میباشد. همچنین انتظار میرود در مقیاسهای بلندمدت تعداد دورههای خشک کاهش و تداوم طولانیترین دوره خشک و متعاقب آن حجم کمبودها نسبت به دورة پایه افزایش یابند. علاوه بر این انتظار میرود مجموع حجم مازادها در دورههای مرطوب نسبت به دوره پایه کاهش یابد که میتواند بیانگر افزایش کمبود رطوبتی در دهههای آتی باشد.
هادی غفوریان؛ سید حسین ثنایی نژاد؛ کامران داوری
چکیده
اکثر سیستمهای ارزیابی خشکسالی عمدتاً برمبنای دادههای بارش استوارند. اما کوتاه بودن دوره آماری بسیاری از داده ها، تراکم ناکافی ایستگاهها و کیفیت نامطلوب دادههای شبکههای سنجش بارش، توانایی نشان دادن الگوی مکانی خشکسالی را کاهش میدهد. بنابراین لازم است منابع داده اقلیمی، که بتوانند این نقیصهها را مرتفع سازند، شناسایی ...
بیشتر
اکثر سیستمهای ارزیابی خشکسالی عمدتاً برمبنای دادههای بارش استوارند. اما کوتاه بودن دوره آماری بسیاری از داده ها، تراکم ناکافی ایستگاهها و کیفیت نامطلوب دادههای شبکههای سنجش بارش، توانایی نشان دادن الگوی مکانی خشکسالی را کاهش میدهد. بنابراین لازم است منابع داده اقلیمی، که بتوانند این نقیصهها را مرتفع سازند، شناسایی نموده و پس از ارزیابی، به عنوان مکمل یا جایگزین مورد استفاده قرار گیرند. بر همین اساس در این پژوهش برای پایش خشکسالی در استان خراسان رضوی، با کمک دادههای 10 ایستگاه سینوپتیک و 107 ایستگاه بارانسنجی واقع در این استان، اقدام به ارزیابی دادههای ماهانه ماهوارهTRMM گردید. محاسبات پایش خشکسالی به کمک شاخص SPI و برای مقیاسهای زمانی 1، 3، 6 و 12 ماهه در دوره آماری 13ساله (2010- 1998 میلادی) انجام پذیرفت. ارزیابی دادههای ماهانه ماهواره با کمک شاخصهای CSI و R2 انجام شد. نتایج نشان داد غیر مقیاس زمانی 1 ماهه، سازگاری بسیار خوبی بین دادههای ماهانه ماهواره و ایستگاههای زمینی وجود دارد. میزان مطابقت، در تمامی مقیاسهای زمانی در بیشتر مناطق استان بیش از 50% بدست آمد. بر اساس نتایج بدست آمده، برای دستیابی به دقت بیش از 60% در استفاده از دادههای ماهواره TRMM برای مناطق مختلف استان در مقیاسهای زمانی 1،3، 6 و 12 ماهه، باید به صورت زیر برای پایش خشکسالی استفاده شود: 1 ماهه فقط برای مناطق شمالی، 3 ماهه برای تمامی مناطق غیر از بخش شرقی، 6 ماهه برای تمامی مناطق غیر از بخش شمالی و 12 ماهه برای تمامی مناطق غیر از بخش شمالی و قسمتی از مرکز استان.
سجاد ابراهیم زاده؛ جواد بذرافشان؛ خلیل قربانی
چکیده
تاثیر خشکسالی می تواند به صورت کاهش منابع آب،کاهش تولیدات کشاورزی، تغییر در پوشش گیاهی منطقه و تسریع در بیابانزایی مناطق باشد. برای مطالعه و پایش خشکسالی نیاز به کمی سازی اثرات آن با استفاده از شاخصهای خشکسالی میباشد. این شاخص ها بر اساس نوع دادههای در دسترس به دو دسته کلی زمینی و ماهواره ای تقسیم می شوند. هدف از این مطالعه، مقایسه ...
بیشتر
تاثیر خشکسالی می تواند به صورت کاهش منابع آب،کاهش تولیدات کشاورزی، تغییر در پوشش گیاهی منطقه و تسریع در بیابانزایی مناطق باشد. برای مطالعه و پایش خشکسالی نیاز به کمی سازی اثرات آن با استفاده از شاخصهای خشکسالی میباشد. این شاخص ها بر اساس نوع دادههای در دسترس به دو دسته کلی زمینی و ماهواره ای تقسیم می شوند. هدف از این مطالعه، مقایسه توان تشخیص و گروه بندی تغییرات رخ داده در پوشش گیاهی بر اثر خشکسالی، بین یک شاخص خشکسالی زمینی (شاخص بارندگی استاندارد شده (SPI)) و چهار شاخص ماهواره ای استخراج شده از تصاویر AVHRR-NOAA (شاخص اختلاف نرمال شده پوشش گیاهی (NDVI)، شاخص شرایط دمایی (TCI)، شاخص نمایه نسبت پوشش گیاهی (RVI)، شاخص استاندارد شده گیاهی (SVI)) در استان کرمانشاه بود. به این منظور از روش تجزیه و تحلیل بردار تغییر (CVA) به عنوان یکی از الگوریتم های مهم تشخیص تغییر استفاده شد. در این روش، تغییر رخ داده در پوشش گیاهی با دو مولفه اندازه تغییر و جهت تغییر نشان داده می شود. نتایج حاصل از اجرای CVA بر خروجی حاصل از شاخصهای خشکسالی در طی فصل رشد (اسفند تا مرداد) در چهار سالهای منتخب (دو سال نرمال، یک سال تر و یک سال خشک) نشان داد بهترین پاسخ به خشکسالی در سالهای مورد بررسی (به جز سال تر 1992) با شاخص SVI بدست میآید. کمترین تطابق SPI در سالهای نرمال و تر با شاخص TCI است. در نهایت پیشنهاد شد برای ارزیابی تاثیر خشکسالی بر پوشش گیاهی به جای شاخصهای حرارتی از شاخصهای مبتنی پوشش گیاهی نظیر SVI استفاده شود.
سمیرا نوری؛ سید حسین ثنایی نژاد
چکیده
از آنجا که اکثر روش هایی که تاکنون برای ارزیابی وضعیت خشکسالی ارائه شده اند شاخص های خشکسالی را بر اساس داده های ایستگاهی در یک نقطه برآورد می کنند پژوهشگران به دنبال روشی بودند تا به منظور مدیریت بهتر خسارت های ناشی از این پدیده خزنده و تدریجی، به برآوردهای منطقه ای از آن دست یابند. اخیراً سنجش از دور و تکنیک های تولید شده مبتنی بر ...
بیشتر
از آنجا که اکثر روش هایی که تاکنون برای ارزیابی وضعیت خشکسالی ارائه شده اند شاخص های خشکسالی را بر اساس داده های ایستگاهی در یک نقطه برآورد می کنند پژوهشگران به دنبال روشی بودند تا به منظور مدیریت بهتر خسارت های ناشی از این پدیده خزنده و تدریجی، به برآوردهای منطقه ای از آن دست یابند. اخیراً سنجش از دور و تکنیک های تولید شده مبتنی بر تصاویر ماهواره ای توانسته اند برآوردهای مناسبی از وضعیت خشکسالی در مقیاس منطقه ای ارائه نمایند. در این مقاله سعی بر این است تا با استفاده از دو شاخص خشکی دما-گیاه (TVDI) و دما-گیاه اصلاح شده (MTVDI) و همچنین با بکارگیری محصولات دمایی و پوشش گیاهی سنجنده مودیس به بررسی خشکسالی در استان خراسان شمالی طی دو سال خشک (سال آبی 87-86) و نرمال (سال آبی 83-82) پرداخته و کارایی دو روش مذکور مورد سنجش قرار گیرد. نتایج نشان داد که شاخص MTVDI نسبت به شاخص TVDI، دوره های خشکی را بهتر پایش می کند. نتایج همبستگی خطی بین شاخص های خشکسالی و مقادیر بارش تجمعی 16 روز طی دوره تصویر، 16 روز پیش از تصویر و 1 ماه ، 2 ماه، 3 ماه، 5 ماه و 7 ماه قبل از تصویر نیز نشان داد که همبستگی شاخص ها به ویژه شاخص MTVDI با بارش تجمعی 1 ماه قبل از تصویر نسبت به بارش در سایر بازه های زمانی بیشتر است که این مسئله به دلیل پاسخ تأخیری پوشش گیاهی به بارندگی است.
مرضیه قربانی اقدم؛ یعقوب دین پژوه؛ احمد فاخری فرد؛ صابره دربندی
چکیده
روش های تحلیلی کاهش ابعاد داده ها مانند PCA برای درک صحیحی از عوامل مؤثر بر تغییرات اقلیمی با توجیه قسمت مهمی از کل واریانس با تعداد محدودی از مولفه های اصلی، در برنامهریزی منابع آب حائز اهمیت است. روش تجزیه به عامل ها در این تحقیق به عنوان تصویرکننده فضای اطلاعات روی محورهای محدود و معین استفاده شده است. هدف اصلی این مطالعه پهنه بندی ...
بیشتر
روش های تحلیلی کاهش ابعاد داده ها مانند PCA برای درک صحیحی از عوامل مؤثر بر تغییرات اقلیمی با توجیه قسمت مهمی از کل واریانس با تعداد محدودی از مولفه های اصلی، در برنامهریزی منابع آب حائز اهمیت است. روش تجزیه به عامل ها در این تحقیق به عنوان تصویرکننده فضای اطلاعات روی محورهای محدود و معین استفاده شده است. هدف اصلی این مطالعه پهنه بندی حوضه آبریز دریاچه ارومیه از نظر خشکسالی با روش تجزیه به عامل ها است. آمار بارش های ماهانه 30 ایستگاه هواشناسی در دوره آماری 2009-1972 استفاده شد. شاخص بارش استاندارد (SPI)، برای هر یک از ایستگاه های منتخب در دو مقیاس 3 و 12 ماهه به کار برده شد. تجزیه به عامل های مربوط به داده های SPI برای پهنه-بندی منطقه از نظر مشخصه های خشکسالی انجام گردید. همگنی نواحی به دست آمده با روش آماره S ویلتشایر بررسی شد. نتایج تجزیه به مولفه های اصلی SPI سه ماهه (دوازده ماهه) نشان داد که تعداد 5 (6) عامل ویژه بزرگتر از یک دارند و 08/68 (88/78) درصد از واریانس کل را در مجموع توجیه می کند. حوضه دریاچه ارومیه با توجه به ضرایب عامل ها پس از چرخش در مقیاس 3 ماهه (12 ماهه) به پنج (شش) ناحیه تفکیک شد. نتایج آزمون همگنی نشان داد که نواحی به دست آمده همگن هستند.
