علوم خاک
حدیث حاتمی؛ حسین پرویزی؛ امیر پرنیان؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده ...
بیشتر
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده (Res-P) و آلی (Organic-P)) در دو شرایط شور و غیر شور بود. در این راستا از یک آزمایش انکوباسیون به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 3 سطح لجن فاضلاب شهری (صفر، 25/0 و 5/0 درصد وزنی به ترتیب M0، M1 و M2)، 3 سطح سوپر فسفات تریپل (صفر، 75 و 100 کیلوگرم بر هکتار به‌ترتیب T0، T1 و T2)، 2 سطح شوری (2 و 12 دسی‌زیمنس بر متر) و 3 تکرار انجام شد. شکلهای مختلف فسفر پس از 3 ماه از شروع آزمایش به روش عصارهگیری متوالی استخراج و توسط روش رنگسنجی قرائت شدند. نتایج نشان داد که به‌طور کلی سهم نسبی فسفر در اجزای مختلف دارای توالی Res-P < NaOH-P < KCl-P < Organic-P < HCl-P بود اما روند تغییرات بسته به نوع تیمار و شکل فسفر متفاوت بود. کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل به‌ویژه در تیمار T2M2 به‌ترتیب موجب افزایش 1/3 و 3/2 برابری KCl-P در شوریهای 2 و 12 دسی‌زیمنس بر متر و به‌ترتیب 2/2 و 8/1 برابری NaOH-P در مقایسه با تیمار T0M0 شد. درحالیکه کاربرد جداگانه و توأم لجن فاضلاب شهری در هر دو شوری سبب کاهش سهم نسبی در HCl-P در مقایسه با تیمارهای سوپر فسفات تریپل و شاهد گردید. اعمال تیمارهای آزمایشی تأثیر معنیداری بر Res-P نشان نداد؛ اما افزایش Organic-P با افزایش شوری و کاربرد تیمارهای لجن فاضلاب شهری مشاهده شد؛ بنابراین به‌نظر میرسد که کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل میتواند با افزایش سهم نسبی KCl-P و NaOH-P و کاهش ورود فسفر به جزء HCl-P سبب کاهش اثرات منفی شوری و افزایش فراهمی فسفر گردد. نتایج بررسی درصد بازیافت فسفر قابل دسترس خاک نیز تأییدکننده تأثیر بیشتر کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل در افزایش کارایی این تیمارها در مقایسه با کاربرد جداگانه این منابع بود.
حبیب اله بیگی هرچگانی؛ سمیرا احمدزاده؛ سمیرا حشمتی
چکیده
غلظت کل سرب، کبالت، نیکل، کادمیوم، کروم و جیوه در خاک سطحی اراضی بایر، تحت کشاورزی مرسوم و تحت کاربرد پساب شهری اندازهگیری؛ و غلظت و حد زمینهای، توزیع انباشت عناصر، و بار آلودگی تعیین شد. غلظت زمینهای نیکل، کادمیوم، کرومیوم، جیوه، کبالت، سرب به ترتیب 13/1، 16/0، 56/1، 09/0، 80/0، و 52/1 و حد آ‌ن‌ها به ترتیب 3/1، 28/0، 6/1، 16/0، 9/0، و 7/1 میلیگرم بر ...
بیشتر
غلظت کل سرب، کبالت، نیکل، کادمیوم، کروم و جیوه در خاک سطحی اراضی بایر، تحت کشاورزی مرسوم و تحت کاربرد پساب شهری اندازهگیری؛ و غلظت و حد زمینهای، توزیع انباشت عناصر، و بار آلودگی تعیین شد. غلظت زمینهای نیکل، کادمیوم، کرومیوم، جیوه، کبالت، سرب به ترتیب 13/1، 16/0، 56/1، 09/0، 80/0، و 52/1 و حد آ‌ن‌ها به ترتیب 3/1، 28/0، 6/1، 16/0، 9/0، و 7/1 میلیگرم بر گرم تعیین شد. کشاورزی مرسوم انباشت کادمیوم و سرب در خاک را به ترتیب به 7/1 و 9/1 افزایش داده (۵/۰>p)، تمایل به افزایش کبالت، نیکل و جیوهی از واحد به 2/1 خاک داشته ولی انباشت کروم را از واحد به 8/0 کاهش داده است (۵/۰
فاطمه حسن زاده نارنج‌بنی؛ رضا ابراهیمی گسکرئی؛ بیژن مرادی؛ طاهره رئیسی
چکیده
انتخاب نوع و منبع کود در تغذیه درختان میوه نقش مهمی در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه تولیدی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات کوتاه مدت چهار نوع کود آلی شامل آزولا، آزوکمپوست، کود گاوی و ورمی‌کمپوست و نیز کود شیمیایی کامل و تیمار بدون کود، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مجموع با شش تیمار و چهار تکرار بر توزیع عناصر غذایی ...
بیشتر
انتخاب نوع و منبع کود در تغذیه درختان میوه نقش مهمی در افزایش عملکرد و بهبود کیفیت میوه تولیدی دارد. پژوهش حاضر با هدف بررسی اثرات کوتاه مدت چهار نوع کود آلی شامل آزولا، آزوکمپوست، کود گاوی و ورمی‌کمپوست و نیز کود شیمیایی کامل و تیمار بدون کود، در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی در مجموع با شش تیمار و چهار تکرار بر توزیع عناصر غذایی در برگ و میوه کیوی و ارتباط آن با عملکرد انجام شد. نتایج نشان داد که غلظت نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم و منیزیم در برگ و میوه کیوی در تیمارهای کودی نسبت به تیمار بدون کود بیشتر بود و مقدار این عناصر در برگ و میوه در تیمارهای کودی در وضعیت بهینه قرار داشت. تیمار آزوکمپوست در بین تیمارهای کودی، بیشترین افزایش مقدار نیتروژن (57/2 درصد) و کلسیم (39/3 درصد) را در برگ نشان داد. در تجزیه همبستگی ارتباط معنی‌دار بین نیتروژن، فسفر و پتاسیم برگ با نیتروژن، فسفر و پتاسیم میوه به ترتیبب*76/0، *69/0 و *71/0 بدست آمد. همچنین در معادله رگرسیون گام به گام بین عملکرد تیمارها با مقادیر هر یک از عناصر نیتروژن، فسفر و پتاسیم در برگ و میوه ارتباط مستقیم وجود داشت. در مجموع مصرف کودهای آلی در خاک باغ کیوی موجب افزایش مقدار عناصر غذایی در برگ و میوه کیوی شد. با توجه به آبشویی کودهای شیمیایی و مشکلات زیست محیطی ناشی از مصرف این کودها، می‌توان از کودهای آلی بررسی شده در این مطالعه مانند ورمی‌کمپوست و آزوکمپوست در باغات کیوی به منظور تولید میوه در شمال کشور استفاده کرد.
رضا پورایمانی؛ فائزه یوسفی
چکیده
هر ساله مقدار زیادی از انواع کودهای شیمیایی به‌منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی و جبران مواد مغذی و ضروری به خاک اضافه می‌شود. این کودها حاوی فلزات سنگین و عناصر پرتوزا هستند و با افزودن آ‌ن‌ها به خاک، آلاینده‌های پرتوزایی محیطی را به مقدار قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. در این پژوهش 22 نمونه از خاکهای کشاورزی و بکر از مناطق ...
بیشتر
هر ساله مقدار زیادی از انواع کودهای شیمیایی به‌منظور افزایش تولید محصولات کشاورزی و جبران مواد مغذی و ضروری به خاک اضافه می‌شود. این کودها حاوی فلزات سنگین و عناصر پرتوزا هستند و با افزودن آ‌ن‌ها به خاک، آلاینده‌های پرتوزایی محیطی را به مقدار قابل‌توجهی افزایش می‌دهند. در این پژوهش 22 نمونه از خاکهای کشاورزی و بکر از مناطق مختلف شهرهای اراک و سربند در استان مرکزی جمع‌آوری گردید. مقادیر فعالیت ویژه هسته‌های پرتوزای 226Ra،232Th و 40K با استفاده از روش طیف‌سنجی پرتوهای گاما و با به‌کارگیری آشکارساز HPGe با بازدهی 30 درصد تعیین گردید. مقادیر میانگین فعالیت ویژه هسته‌های پرتوزای 226Ra،232Th و 40K برای خاکهای کشاورزی به ترتیب برابر 54/45، 09/69 و 71/926 برای خاکهای بکر به ترتیب برابر 26/37،17/43 و 04/604 برحسب Bq/kg بدست آمد. میانگین آهنگ دز جذبی در خاکهای کشاورزی و بکر به ترتیب 22/105 و 59/70 برحسب nGy/y محاسبه گردید. میانگین مقادیر دز معادل سالیانه غدد و خطر ابتلا به سرطان در طول عمر در خاکهای کشاورزی و بکر به ترتیب برابر (72/0 و 48/0) و (3-10×45/0 و 3-10×29/0) بدست آمد. مقادیر فعالیت ویژه هسته‌های پرتوزای طبیعی، آهنگ دز جذبی، آهنگ دز مؤثر سالیانه داخلی و خارجی و خطر ابتلا به سرطان در طول عمر در تمام نمونه‌های خاکهای کشاورزی بیشتر از مقدار میانگین جهانی بدست آمد و در مورد خاکهای بکر با میانگین جهانی توافق خوبی را نشان می‌دهد. آنالیز آماری انجام شده نشان می‌دهد که در سطح معنی‌دار 01/0 استفاده از کودهای شیمیایی باعث افزایش پرتوزایی خاک گردیده است.
علیرضا یدوی؛ زینب یوسف پور
چکیده
به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر خصوصیات شیمیایی خاک و غلظت عناصر در برگ و دانة آفتابگردان، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در تابستان 1390 در مزرعه ای در ایوانغرب ( استان ایلام) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح کود شیمیایی نیتروژن و فسفر (0، 33، 66 و 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر کودهای زیستی و شیمیایی بر خصوصیات شیمیایی خاک و غلظت عناصر در برگ و دانة آفتابگردان، آزمایشی به صورت اسپلیت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار، در تابستان 1390 در مزرعه ای در ایوانغرب ( استان ایلام) اجرا شد. فاکتور اصلی شامل چهار سطح کود شیمیایی نیتروژن و فسفر (0، 33، 66 و 100 درصد کود شیمیایی نیتروژن و فسفر مورد نیاز) و فاکتور فرعی شامل فاکتوریل کاربرد کود زیستی نیتروکسین و فسفات بارور2 هرکدام در دو سطح (تلقیح و عدم تلقیح) بود. نتایج نشان داد که برهمکنش کود شیمیایی و فسفات بارور2 بر غلظت پتاسیم دانه اثر معنی داری داشت، به طوری که در سطوح 0، 33، 66 و 100 درصد کود شیمیایی به ترتیب با کاربرد فسفات بارور2 افزایش 30/23، 28/31، 31/31 و 41/11 درصدی در مقدار پتاسیم بذر نسبت به عدم کاربرد آن ایجاد شد. کاربرد تلفیقی کودهای شیمیایی و نیتروکسین بر میزان فسفر بذر اثر افزایشی معنی داری داشتند، به طوری که بیشترین میزان این عنصر (28/1108 میلی گرم در کیلوگرم) مربوط به سطح کاربرد 100 درصد کود شیمیایی و تلقیح با نیتروکسین بود. کاربرد 100 درصد کود شیمیایی مورد نیاز و همچنین کود زیستی فسفات بارور2 به ترتیب باعث افزایش 6/10 و 7/3 درصدی نیتروژن بذر شدند. نیتروکسین و فسفات بارور2 بر میزان فسفر قابل جذب خاک تأثیر معنی داری داشتند، به طوری که کاربرد نیتروکسین و فسفات بارور2 به ترتیب باعث افزایش 75/12 و 64/23 درصدی میزان فسفر قابل جذب در خاک نسبت به عدم کاربرد آن ها شده است. در نهایت نتایج نشان داد که کاربرد کودهای زیستی نیتروکسین و فسفات بارور 2 به همراه کودهای شیمیایی از طریق تأمین بخشی از عناصر مورد نیاز گیاه باعث کاهش مصرف کودهای شیمیایی می شود.
حمید رضا بوستانی؛ عبدالمجید رونقی
چکیده
لجن فاضلاب به‌عنوان یک منبع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بسیاری از کشور ها، جهت تولید گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با کود شیمیایی، بر عملکرد و غلظت برخی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در گیاه ذرت، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار ...
بیشتر
لجن فاضلاب به‌عنوان یک منبع عناصر غذایی مورد نیاز گیاه در بسیاری از کشور ها، جهت تولید گیاهان زراعی مورد استفاده قرار می‌گیرد. به‌منظور بررسی اثر کاربرد لجن فاضلاب در مقایسه با کود شیمیایی، بر عملکرد و غلظت برخی عناصر غذایی پر مصرف و کم مصرف در گیاه ذرت، آزمایشی در شرایط گلخانه به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار انجام شد. عامل اول شامل لجن فاضلاب (0، 10، 20، 40، و 80 گرم در کیلوگرم خاک) و عامل دوم بافت خاک (لوم رسی، لوم شنی و شنی) بود. یک تیمار کود شیمیایی نیز جهت مقایسه با اثر کاربرد سطوح لجن فاضلاب بر رشد و ترکیب شیمیایی ذرت استفاده گردید. جهت مقایسه سطوح لجن فاضلاب کاربردی (فاکتور اول) با تیمار کود شیمیایی در هر بافت خاک از یک طرح کاملا تصادفی با شش تیمار و سه تکرار استفاده شد. نتایج نشان داد که افزودن لجن فاضلاب، عملکرد خشک ذرت را در همه بافت‌های خاک به‌طور معنی داری افزایش داد. کاربرد لجن فاضلاب سبب افزایش معنی‌دار غلظت نیتروژن، فسفر، آهن، روی، مس و منگنز در اندام هوایی ذرت گردید و نشانه‌های کمبود این عناصر مشاهده نشد. غلظت عناصر غذایی در ذرت، حتی در سطوح بالای کاربرد لجن فاضلاب به‌حد سمیت نرسید و غلظت کادمیم و سرب در اندام هوایی گیاه کم و قابل اندازه گیری نبود. با توجه به‌کمبود عناصر غذایی در خاکهای آهکی به‌خصوص آهن و روی، کاربرد لجن فاضلاب میتواند به‌عنوان گزینه‌ای جهت جبران کمبود این عناصر باشد. به‌طور کلی کاربرد لجن فاضلاب در افزایش غلظت عناصر غذایی و عملکرد خشک گیاه ذرت برتر از کود شیمیایی بود. قبل از هر گونه توصیه کاربرد لجن فاضلاب، نتایج این تحقیق بایستی در شرایط مزرعه نیز تایید گردد.
