بررسی تغییرات مکانی برخی شاخص‌های کیفی آبهای زیرزمینی استان گیلان با استفاده از زمین‌آمار

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 موسسه تحقیقات برنج کشور . سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، رشت ، ایران.

2 دانشگاه تبریز

3 سازمان آب و منطقه ای استان گیلان

4 مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

چکیده

چکیده
کم‌آبی سالهای اخیر باعث گرایش برنجکاران گیلانی به استفاده از منابع آب زیرزمینی برای تولید برنج ونگرانی‌هایی در مورد کیفیت این منابع شده است. این پژوهش با هدف بررسی تغییرات مکانی چند شاخص مهم کیفیت آبهای زیرزمینی در سطح استان گیلان با استفاده از زمین‌آمار و با داده‌های شاخص کیفیت آب شاملEC ،Na و SAR نمونه‌برداری شده از 135 حلقه چاه مربوط به شهریور سال 1386 در سطح این استان انجام گرفته است. ابتدا دقت روش‌های کریجینگ معمولی(OK) و معکوس فاصله (IDW) با سه توان مختلف (3 و2 ، 1m= ) بررسی و در نهایت نقشه‌های پهنه‌بندی این خصوصیات در سطح استان رسم شد. نتایج نشان داد این خواص از ساختار مکانی خوبی برخوردار هستند. مدل کروی بهترین مدل برای برازش واریوگرام می‌باشد. روش‌های مورد بررسی از نظر دقت تفاوت زیادی ندارد ولی در مجموع روش‌های کریجینگ و معکوس فاصله با توان یک دقت بیشتری در درون‌یابی این خواص داشته‌اند. پهنه‌بندی خواص کیفی نشان داد میزان هدایت‌‌الکتریکی آبهای زیرزمینی در اکثر مناطق استان پایین است. ولی در مناطق پایین دست حوضه سفیدرود مخصوصاً در منطقه تلاقی سفیدرود با دریای خزر این شاخص از 1 دسی زیمنس برمتر بیشتر می‌باشد. به همین ترتیب در این منطقه میزان SAR وNa نیز در مقایسه با دیگر مناطق بالاتر می‌باشد ولی از نظر کشاورزی برای کشت برنج مشکلی بوجود نخواهد ‌آورد. نتایج این پژوهش نشان داد از نظر شاخص SAR، کیفیت آبهای زیرزمینی استان در مجموع مناسب است ولی از نظر هدایت الکتریکی کیفیت آبهای زیرزمینی استان خصوصاً در مناطق مرکزی و مرکزی متمایل به شرق همجوار با دریا پایین بوده و می‌تواند پایداری تولید برنج در این مناطق را که از مناطق عمده برنجکاری استان می‌باشد به خطراندازد.

واژه های کلیدی: آب زیرزمینی، کیفیت، تغییرات مکانی

عنوان مقاله [English]

Investigation the Spatial Variability of Some Important Groundwater Quality Factors in Guilan, Iran

نویسندگان [English]

  • M. Rezaei 1
  • N. Davatgar 2
  • K. Tajdari 3
  • B. Abolpour 4
1 Rice Research Institute of Iran, Agricultural Research, Education and Extension Organization (AREEO), Rasht, Iran.
2 Tabriz university
3 Regional Water Company
4 Fars Agricultural Research Center
چکیده [English]

Abstract
Guilan is a famous province in growing rice in Iran. Recently, due to shortage of water, farmers' desire to use groundwater in order to grow rice in northern part of Iran has been increasing rapidly. The fact that rice is sensitive to water quality, caused concern about rice cultivation sustainability in the area, especially in drought years. This study was done to investigate the spatial variability of some important ground water quality factors including EC, SAR and Na of samples taken from 135 wells over the region during the summer of 2007. First, the accuracy of Kriging (Ok) and Inverse Distance Weighting (IDW) with 3 different powers (1, 2 and 3) in mapping the studied parameters were evaluated. Then the final map was presented. The result showed that spherical model gave the best result to simulate the Vriograms. Although negligible difference was observed between the methods, Ok and IDW1 performed better in comparison to the IDW2 and IDW3. The final map showed that Ec in central part of the region, where the Sepidrod River meets the Caspian Sea is dramatically high which will threaten the sustainability of rice cultivation in the area. The other factors were in suitable level.

Keywords: Groundwater, quality, spatial variability, Iran

CAPTCHA Image