کارایی جذب آهن در ارقام مختلف گندم

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• سلیمه راحمی
• رضا خراسانی
• اکرم حلاج نیا

دانشگاه فردوسی مشهد

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.20960

چکیده

با توجه به فراهمی کم آهن در خاک های آهکی و تفاوت گونه های گیاهی در جذب آهن خاک، شناسایی و مطالعه گونه های گیاهی با کارایی زیاد آهن در جهت کاهش مصرف کودهای شیمیایی ضروری است. به منظور بررسی کارایی جذب آهن در رقم های مختلف گندم، یک آزمایش گلخانه ای در قالب طرح بلوک کامل تصادفی با آرایش فاکتوریل، در 3 تکرار انجام شد. تیمارهای آزمایشی شامل 3 رقم گندم (پارسی، پیشتاز و فلات) و 3 سطح آهن (صفر، 2 و 6 میلی گرم بر کیلوگرم خاک) بودند. نتایج نشان داد که مصرف آهن تأثیر معنی داری بر وزن خشک بخش هوایی و جذب آهن در دو رقم پارسی و پیشتاز نداشت ولی در رقم فلات وزن خشک بخش هوایی افزایش پیدا کرد. بررسی اینفلاکس آهن و نسبت ریشه به بخش هوایی که دو عامل مهم بر کارایی جذب هستند نشان داد که در رقم پیشتاز و پارسی اینفلاکس بیش تر از رقم فلات بود. در رقم پارسی علاوه بر اینفلاکس طول ریشه نیز افزایش پیدا کرد. در رقم فلات با افزایش آهن، جذب، عملکرد رویشی نسبی، اینفلاکس و نسبت ریشه به بخش هوایی افزایش یافت. بنابراین در مقایسه با دو رقم دیگر، فلات را به عنوان رقم کارا نمی توان در نظر گرفت. احتمالا عدم پاسخ به کود در دو رقم پارسی و پیشتاز، نشان دهنده فعال بودن مکانیسم های خاص دیگر (مثل اثر تراوشات ریشه، سیدروفورها و....) در جذب آهن در سطوح کم این عنصر در خاک می باشد. به عبارت دیگر رقم پیشتاز و پارسی نسبت به رقم فلات کاراتر بودند.

کلیدواژه‌ها

• اینفلاکس
• آهن
• کود
• گیاهان کارا
• رقم گندم

20.1001.1.20084757.1393.28.3.11.1

عنوان مقاله [English]

Uptake Efficiency of Iron in Different Wheat Varieties

نویسندگان [English]

• salimeh rahemi
• R. Khorassani
• A. Halajnia

Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

With due attention to the low availability of iron in calcareous soils and different ability of plant species in iron acquisition, the study and identification of iron-efficient plants is necessary to reduce the use of chemical fertilizers. In this way, a greenhouse experiment was conducted to study of iron uptake efficiency in different wheat varieties, as a randomized complete blocks design with factorial arrangement. Treatments consisted of three levels of Fe (0, 2 and 6 mg kg-1) and three varieties of wheat (Falat ٫Parsi ٫Pishtaz) with three replications. The results showed that iron application had no effect on shoot dry weight and iron uptake in Parsi and Pishtaz varieties, but increased those in the Falat variety. The study of influx and root-shoot ratio, which are two important factors in the iron uptake by plant, showed that the Parsi and Pishtaz varieties had higher influx than the Falat variety. In the Parsi variety as well as influx, the root length had an important role in iron uptake efficiency. In the Falat variety with increasing amounts of iron uptake, relative shoot dry weight, influx and root-shoot ratio were increased. Therefore, the Falat variety in comparison to two other varieties was not an iron efficient plant. Lack of response to Fe fertilizer in the Pishtaz and Parsi varieties indicated some other specific uptake mechanisms were involved at low Fe levels in soil. Finally, the results showed that the Pishtaz and Parsi varieties were more efficient in iron uptake than Falat variety.

کلیدواژه‌ها [English]

• Fertilizer
• Influx
• Iron efficiency
• Efficient plants
• Wheat varieties

مراجع

خراسانی ر. 1389. کارایی جذب فسفر در ذرت، چغندرقند و بادام زمینی. نشریه ی آب و خاک (علوم و صنایع کشاورزی). جلد1. شماره 24.

2- ملکوتی م. 1377. نقش ریزمغذی ها در افزایش تولید محصولات کشاورزی. مجله زیتون . ویژه نامه کاهش مصرف سموم و استفاده بهینه از کود ها. وزارت کشاورزی.

3- ملکوتی م.، مشیری ف.، و نبی غیبی م. 1384 . حد مطلوب غلظت عناصر غذایی در خاک و برخی ازمحصولات زراعی و باغی. نشریه فنی شماره 405. انتشارات سنا.

4- Bremner J.M. 1970. Nitrogen total, regular kjeldahl method. Methods of soil analysis, part 2: Chemical and microbiological properties.2nd ed. Agronomy 9(1) ASA. SSSA. Madison Publisher, Wisconsin, USA. Briat, j.F., I. Fobis-Loisy, N.Grignon, S. Lobreaux, N. Pascal, G. Savino, S. Thoiron, N. Von Wiren and O. V. Wuytswinkel. 1995. Cellular and molecular aspects of iron metabolism in plants. Biology of The Cell, 84:69-81.

5- Bhadoria P.B.S., Singh S. and Claassen N. 2001. Phosphorus efficiency of wheat, maize and groundnut grown in low phosphorus supplying soil. In plant nutrition- food security and sustainability of agro-ecosystems. Horst, W. J, M. K. Schenk, A. Burkert, N. Claassen, H. Flessa, W.B. Frommer, H. Goldbach, V. Romheld, B. Sattelmacher, U. Schmidhalter, S. Schubert, N. V. Wireen and L. Wittenmayer. (Eds) , 530–531. Kluwer Academic Publishers, Dordrecht.

6- Bhadoria P.B.S., Steingrobe B., Claassen N., Liebersbach H. 2002. Phosphorus efficiency of wheat and sugar beet seedlings grown in soils with mainly calcium, or iron and aluminium phosphate. Plant and Soil, 264: 41-52.

7- FAO. 1990. Management of gypsiferous soils. Soil Bulletin, 62, Feed and Agriculture Organization, Rome, Italy.

8- Fohse D., Claassen N. and Jungk A. 1988. Phosphorus efficiency of plants, Plant and Soil, 110: 101-109.

9- Ghasemi-Fasaei R., Ronaghi A., Maftoun M., Karimian N., and Soltanpour P.N. 2003. Influence of FeEDDHA on iron-manganese interaction in soybean genotypes in a calcareous soil. Journal of Plant Nutrition, 26: 1815–1823.

10- Ghasemi-Fasaei R. and Ronaghi A. 2008. Interaction of iron with copper, zinc, and manganese in wheat as affected by iron and manganese in a calcareous soil, Journal of Plant Nutrition, 31:5, 839-848.

11- Gee G.W. and Bauder T.W. 1986. Particle-size analysis. Methods of soil analysis, part 1: Physical and mineralogical methods 2nd ed. Agronomy Journal, 9(1) ASA. SSSA. Madison Publisher, Wisconsin, USA.

12- Kaspar T.C. and Ewing R.P. 1977. Root EDGE: Soft ware for measuring root length from desktop scanner images. Agronomy Journal, 89: 932-940.

13- Klute A. 1986. Methods of soil analysis, part 1: Physical and mineralogical methods 2nd ed.ASA. Soil Science Society of America Madison Wisconsin, USA.

14- Krishnasam, R., Jegadeeswari D., Surendran U. and Sudhalakshmi C. 2005. Screening of sorghum (sorghum bicolor) genotypes for their iron efficiency, Journal of Agricultural Sciences, 1 (1): 98-100.

15- Lindsay W.L. and Norwell W.A. 1960. Development of a DTPA micronutrient soil test, Agronomy Abstracts, 1969: 84.

16- Marschner H. 1998. Role of root growth, arbuscular mycorrhiza, and root exudates for the efficiency in nutrient acquisition. Field Crops Research, 56: 203-207.

17- Mclean E.D. 1982. Soil pH and lime measurement. Methods of soil analysis part 2: Chemical and microbial properties. 2nd ed. Agronomy Journal, 9(1). ASA. SSSA. Madison Publisher. Wisconsin. USA.

18- Nye P.H. and Tinker P.B. 1977. Solute movement in the soil-root system. Blackwell Oxford, UK.

19- Olsen S.R., Cole C.V., Watanabe F.S., and Dean L.A. 1954. Estimation of available phosphorus in soils by extraction with sodium bicarbonate. USDA Circular. Gov. Printing Office Washington D.C., 939:1-19.

20- Richards B.K., Steenhuis T. S., Poverly J.H. and Mcbride M.B. 1998. Metal mobility at and old, heavily loaded sludge application site, Environmental Pollution, 99: 365-377.

21- Walkley A. and Black I.A. 1934. Method for determining organic carbon in soils: Effect of variations in digestion conditions and of inorganic soil constituents. Soil Science, 63:251-263.

22- Welch R.M., Allaway W.H., House W.A. and Kubota J. 1991. Geographic distribution of trace element problems. In: Mortvedt, J.J., F.R. Cox, L.M. Shuman, R.M. Welch. (Eds), Micronutrients in agriculture, 2nd ed. Soil Science Society of America, Madison, WI, 31–57.