عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پورغلام آمیجی؛ پوریا مشهوری نژاد
چکیده
با توجه به محدودیت منابع آب در ایران و شرایط خاص جغرافیایی کشور، استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری با مصرف کمتر آب امری بدیهی خواهد بود. با اعمال مدیریت صحیح در سیستم آب، خاک و گیاه می‌توان ضمن افزایش محصول، یک کشاورزی پایدار ایجاد کرد. بدین منظور در این پژوهش، 12 عدد لایسیمتر بتنی به ابعاد 25/1×2×2 متر استفاده شد تا اثر پوشش گیاهی (مالچ) ...
بیشتر
با توجه به محدودیت منابع آب در ایران و شرایط خاص جغرافیایی کشور، استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری با مصرف کمتر آب امری بدیهی خواهد بود. با اعمال مدیریت صحیح در سیستم آب، خاک و گیاه می‌توان ضمن افزایش محصول، یک کشاورزی پایدار ایجاد کرد. بدین منظور در این پژوهش، 12 عدد لایسیمتر بتنی به ابعاد 25/1×2×2 متر استفاده شد تا اثر پوشش گیاهی (مالچ) روی راندمان مصرف آب و عملکرد محصول برای گیاه ذرت، تجمع نمک و همچنین میزان شستشوی نیترات در پروفیل خاک تحت دو سیستم آبیاری سطحی و آبیاری زیرزمینی تراوا موردبررسی قرار گیرد. برای آبیاری از آبی با هدایت الکتریکی dS/m 4 استفاده شد. طرح مذکور دارای دو تیمار اصلی (آبیاری سطحی و زیرزمینی تراوا) و دو تیمار فرعی (مالچ و بدون مالچ) با آزمایش به‌صورت فاکتوریل و در در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی و در سه تکرار در مرکز تحقیقات آب و هواشناسی پردیس کشاورزی دانشگاه تهران واقع در شهر کرج در سال 1389 اجرا گردید. آبیاری سطحی بر اساس رطوبت موردنیاز خاک و آبیاری زیرزمینی تراوا روزانه به‌اندازه مقدار آب مصرف‌شده، صورت گرفت. نتایج نشان داد که سیستم آبیاری زیرزمینی اثر بسیار معنی‌داری در کاهش آب مصرفی (53 درصد با مالچ و 40 درصد بدون مالچ) و افزایش عملکرد محصول (46 درصد در عملکرد دانه‌ای، 50 درصد در عملکرد علوفه‌ای و 12 درصد در وزن هزار دانه ذرت) نسبت به سیستم آبیاری سطحی دارد. همچنین آبیاری زیرزمینی با کاهش آبشویی نیترات و نمک، از شور شدن و آلودگی لایه‌های زیرین خاک جلوگیری نموده است. وجود مالچ در لایسیمتر ها نیز، اثر بسیار معنی‌داری بر کاهش آب مصرفی و عملکرد ذرت نشان داد. همچنین وجود مالچ در هر دو سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا و سطحی، غلطت نمک در سطح خاک را به ترتیب 40 و 30 درصد کاهش داده است. درنتیجه در مناطقی که از آب شور برای آبیاری استفاده می‌کنند، سیستم آبیاری زیرزمینی تراوا عملکرد بهتری را نسبت به سیستم آبیاری سطحی حاصل می‌کند و استفاده از مالچ، می‌تواند باعث افزایش عملکرد و کاهش نیاز آبشویی شود.
حمزه علی علیزاده؛ عبدالمجید لیاقت؛ تیمور سهرابی
چکیده
رشد فزاینده جمعیت و صنعت در کلانشهر تهران باعث شده آب سدهای لتیان و ماملو به شرب تهران اختصاص یابد. بر اساس سیاست‌گذاری‌های کلان کشوری مقرر گردیده است با تخصیص آب سدهای لتیان و ماملو به شرب تهران، پساب تصفیه‌خانه جنوب تهران به کشاورزی دشت ورامین اختصاص یابد. بدیهی است که انتقال حجم عظیم پساب جنوب تهران به دشت ورامین دارای اثرات اقتصادی، ...
بیشتر
رشد فزاینده جمعیت و صنعت در کلانشهر تهران باعث شده آب سدهای لتیان و ماملو به شرب تهران اختصاص یابد. بر اساس سیاست‌گذاری‌های کلان کشوری مقرر گردیده است با تخصیص آب سدهای لتیان و ماملو به شرب تهران، پساب تصفیه‌خانه جنوب تهران به کشاورزی دشت ورامین اختصاص یابد. بدیهی است که انتقال حجم عظیم پساب جنوب تهران به دشت ورامین دارای اثرات اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی زیادی می‌باشد. هدف از این مطالعه مدلسازی اثرات بلندمدت استفاده از فاضلاب بر سلامت کشاورزان دشت ورامین با استفاده از روش پویایی سیستم می‌باشد. سناریوهای عرضه آب تصفیه خانه جنوب عبارت بود از سناریو یک: حفظ شرایط موجود، سناریو دو: تخصیص کامل سد لتیان به شرب تهران، اختصاص 200 میلیون مترمکعب فاضلاب تصفیه شده در فصل زراعی به کشاورزی منطقه و 40 میلیون مترمکعب به تغذیه مصنوعی در فصل غیرزراعی از سال 1395 به بعد، سناریوی سه: سناریو دو منهای تغذیه مصنوعی و سناریو چهار: سناریو دو + تخصیص 50 میلیون مترمکعب از سال 1410. نتایج نشان داد در صورت استفاده از فاضلاب خام تا سال 1420 غلظت عناصر مس و کادمیوم از حد مجاز عبور نموده و استفاده از فاضلاب اثرات بهداشتی زیانباری به همراه خواهد داشت. اما استفاده از پساب (فاضلاب تصفیه‌شده) تا حدود 150 سال دیگر ایمن بوده و مشکلات بهداشتی ناشی از فلزات سنگین به بار نخواهد آورد. نتایج شبیه‌سازی غلظت نیترات در آبهای زیرزمینی نشان داد در همه سناریوها تا سال1420 غلظت نیترات از حد مجاز جهت شرب عبور خواهد کرد. اعمال سناریوی چهار منجر به ایجاد کمترین غلظت نیترات و سناریو سه منجر به بیشترین غلظت نیترات در منابع آب زیرزمینی می‌شود.
محمد قربانیان کردآبادی؛ حمیده نوری؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
در این تحقیق اثر حاصلخیزی و بافت خاک بر ضریب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاه ذرت بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تیمار بافت خاک شامل لوم رسی سیلتی، لوم و لوم شنی و سه تیمار حاصلخیزی خاک، در سه تکرار در مزرعه آزمایشی در بخش جی و قهاب شهرستان اصفهان به اجرا در آمد. به منظور تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع از روش ...
بیشتر
در این تحقیق اثر حاصلخیزی و بافت خاک بر ضریب گیاهی و تبخیر- تعرق گیاه ذرت بررسی گردید. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تیمار بافت خاک شامل لوم رسی سیلتی، لوم و لوم شنی و سه تیمار حاصلخیزی خاک، در سه تکرار در مزرعه آزمایشی در بخش جی و قهاب شهرستان اصفهان به اجرا در آمد. به منظور تعیین تبخیر- تعرق گیاه مرجع از روش تشت تبخیر و جهت تعیین تبخیر- تعرق واقعی از روش بیلان حجمی آب خاک با استفاده از میکرولایسیمتر زهکشدار استفاده گردید. نتایج بدست آمده نشان داد که با افزایش حاصلخیزی خاک تبخیر- تعرق و ضریب گیاهی ذرت افزایش یافت. بیشترین میانگین ده روزه تبخیر- تعرق ذرت در دهه پنجم رشد در خاک لوم رسی سیلتی با افزودن دو درصد کود برابر با 76/8 میلیمتر بر روز بدست آمد که از کمترین میانگین ده روزه تبخیر- تعرق ذرت در این دهه 5/45 درصد بیشتر شد. ضریب گیاهی ذرت در مرحله میانی رشد بیشتر از مراحل دیگر تحت تاثیر تیمارهای متفاوت حاصلخیزی خاک قرار گرفت. بیشترین و کمترین تاثیر افزایش حاصلخیزی خاک بر افزایش ضریب گیاهی ذرت در مرحله میانی رشد به ترتیب 8/37 درصد در خاک لوم با افزودن دو درصد کود و 3/18 درصد در خاک لوم شنی با افزودن دو درصد کود بدست آمد.
محمد قربانیان؛ محمدصادق منجزی؛ حامد ابراهیمیان؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
مدلهای عددی و تحلیلی زیادی برای برآورد توزیع رطوبت در خاک به منظور افزایش بازدهی مصرف آب در سامانه آبیاری قطره ای توسعه یافته است. حل دقیق معادله معروف حرکت آب در خاک (معادله ریچاردز) که در بسیاری از این مدل‌ها استفاده گردیده منجر به برآورد دقیق‌‌تر پیاز رطوبتی می‌شود. هدف این تحقیق ارزیابی روشهای تفاضلات و اجزای محدود در حل عددی ...
بیشتر
مدلهای عددی و تحلیلی زیادی برای برآورد توزیع رطوبت در خاک به منظور افزایش بازدهی مصرف آب در سامانه آبیاری قطره ای توسعه یافته است. حل دقیق معادله معروف حرکت آب در خاک (معادله ریچاردز) که در بسیاری از این مدل‌ها استفاده گردیده منجر به برآورد دقیق‌‌تر پیاز رطوبتی می‌شود. هدف این تحقیق ارزیابی روشهای تفاضلات و اجزای محدود در حل عددی معادله ریچادرز در حرکت آب در اطراف قطره چکان از طریق مقایسه مدلهای عددی HYDRUS-2D و SEEP/W می‌باشد. آزمایشات برای جمع‌آوری داده‌های مورد نیاز برای بررسی پیشروی جبهه رطوبت درون یک جعبه پلکسی گلاس پر شده از خاک سیلتی لوم در آزمایشگاه مرکزی تحقیقات آب دانشگاه تهران انجام شد. پیشروی جبهه رطوبت در زمان‌های مختلف روی صفحه شفاف پلکسی گلاس ترسیم شد. ابعاد جبهه رطوبتی در اطراف قطره‌چکان را برای دو دبی 5/4 و 3/6 لیتر بر ساعت و دو فشار پایین 5/1 و 2/2 متر )به ترتیب معادل دبی 5/4 و 3/6 لیتر برساعت( اندازه‌گیری شد. مقایسه‌ی مدلهای شبیه‌سازی HYDRUS-2D و SEEP/W نشان داد که مدل HYDRUS-2D (روش حل تفاضلات محدود) با متوسط ضریب تبیین بالاتر (به ترتیب 89 و 69 درصد) و میانگین ریشه مربعات خطا کمتر (به ترتیب 69/1 و 02/4 سانتیمتر) در شبیه‌سازی ابعاد خیس‌شدگی خاک در آبیاری قطره‌ای سطحی و زیرسطحی دارای عملکرد بهتری بود.
عدنان صادقی لاری؛ هادی معاضد؛ عبدعلی ناصری؛ آرش محجوبی؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
در نواحی خشک و نیمه خشک، زهکشی کنترل شده یک گام منطقی جهت بهبود مدیریت آب در اراضی کشاورزی تحت آبیاری و کاهش اثرات زیست محیطی ایجاد شده با جریان زهکشی زیرزمینی می باشد. زهکشی کنترل شده مدت هاست که در نواحی مرطوب تجربه شده است. در این تحقیق یک سیستم زهکشی کنترل شده در جنوب غربی ایران، در طول فصل رشد نیشکر به عنوان یک استراتژی برای مدیریت ...
بیشتر
در نواحی خشک و نیمه خشک، زهکشی کنترل شده یک گام منطقی جهت بهبود مدیریت آب در اراضی کشاورزی تحت آبیاری و کاهش اثرات زیست محیطی ایجاد شده با جریان زهکشی زیرزمینی می باشد. زهکشی کنترل شده مدت هاست که در نواحی مرطوب تجربه شده است. در این تحقیق یک سیستم زهکشی کنترل شده در جنوب غربی ایران، در طول فصل رشد نیشکر به عنوان یک استراتژی برای مدیریت مداوم سطح ایستابی با هدف بهینه سازی مصرف آب، کاهش زهکشی بیش از حد لزوم و کاهش تلفات نیتروژن از اراضی کشاورزی مورد آزمایش قرار گرفت. جهت مطالعه امکان پذیری و اجرای مدیریت سطح ایستابی آزمایشات مزرعه ای در سطح 41/63 هکتار در قالب 3 تیمار در مزارع دارای زهکشی زیرزمینی کشت و صنعت نیشکر امام خمینی (ره) به اجرا در آمد. 3 تیمار مقایسه شده شامل یک تیمار زهکشی آزاد (FD)، و دو تیمار زهکشی کنترل شده با کنترل سطح ایستابی در عمق 90 سانتی متری (CD90) و در عمق 70 سانتی متری از سطح خاک (CD70) بود. اطلاعات جمع آوری شده شامل عمق سطح ایستابی، حجم زهکشی، غلظت ازت نیتراتی و آمونیاکی در جریان خروجی زهکش و آب زیرزمینی بود. زهکشی کنترل شده اثر معنی دار هیدرولوژیکی و زیست محیطی را در طول دوره مطالعه از خود نشان داد. کل جریان خروجی زهکشی از سطوح تیمار های CD70 و CD90 به ترتیب به میزان 48/62 و 98/48 درصد در مقایسه با تیمار زهکشی آزاد کمتر بود. میزان تلفات نیتروژن نیتراتی و آمونیاکی در جریان خروجی زهکش به ترتیب به میزان حدود 45 تا 60 و 50 تا 65 درصد نسبت به زهکشی آزاد کاهش یافت. همچنین بین غلظت نیتروژن نیتراتی و آمونیاکی موجود در زه آب و نیز آب زیرزمینی در تیمار های مختلف تفاوت معنی داری آماری مشاهده نگردید. این دانسته ها به این نکته اشاره می نماید که زهکشی کنترل شده می تواند در مقیاس بزرگ در استان خوزستان، که بیشترین سهم زهکش های زیرزمینی اجرا شده را در ایران دارا می باشد، به دلیل مزیت هایی که برای حفاظت آب و محیط زیست دارد، به کار برده شود.
یونس خوشخو؛ پرویز ایرانژاد؛ علی خلیلی؛ حسن رحیمی؛ عبدالمجید لیاقت؛ پر اریک جانسن
چکیده
در این پژوهش واسنجی و تحلیل عدم قطعیت مدل COUP با هدف شبیه‌سازی دمای خاک در مقیاس زمانی سه‌ساعته برای ایستگاه سینوپتیک همدان انجام شده است. برای این منظور از روش برآورد عدم قطعیت درست‌نمایی تعمیم یافته (GLUE) استفاده شده است. 22 پارامتر که ارتباط نزدیکی با شبیه‌سازی دمای خاک دارند، انتخاب گردیدند و با انجام نمونه‌گیری‌های تصادفی به ...
بیشتر
در این پژوهش واسنجی و تحلیل عدم قطعیت مدل COUP با هدف شبیه‌سازی دمای خاک در مقیاس زمانی سه‌ساعته برای ایستگاه سینوپتیک همدان انجام شده است. برای این منظور از روش برآورد عدم قطعیت درست‌نمایی تعمیم یافته (GLUE) استفاده شده است. 22 پارامتر که ارتباط نزدیکی با شبیه‌سازی دمای خاک دارند، انتخاب گردیدند و با انجام نمونه‌گیری‌های تصادفی به روش مونت کارلو از فضای عدم قطعیت آنها، 25000 سناریو از ترکیب مقدار پارامترها تولید و شبیه‌سازی‌های مدل بر اساس آنها انجام شد. برای جداسازی شبیه‌سازی‌های کارآمد و ناکارآمد از یکدیگر سه شاخص نش- ساتکلیف، میانگین اریبی خطا، و ریشه میانگین مربعات خطا در نظر گرفته شدند و آستانه‌های قابل پذیرش برای هر شاخص تعریف گردید. با اعمال آستانه‌های قابل پذیرش، تعداد 253 شبیه‌سازی به‌عنوان شبیه‌سازی‌های کارآمد شناسایی شدند و مبنای انجام واسنجی و تحلیل عدم قطعیت مدل قرار گرفتند. بر مبنای توزیع پسین پارامترها، تعدادی از پارامترها به‌عنوان پارامترهای حساس شناخته شدند. واسنجی مدل بر اساس میانه شبیه‌سازی‌های کارآمد و تحلیل عدم قطعیت بر مبنای کران های عدم قطعیت 5% و 95% خطای مربوط به شبیه‌سازی‌های کارآمد انجام شد. نتایج حاکی از بهبود قابل توجه در عملکرد مدل پس از انجام واسنجی در مقایسه با حالت اجرای مدل با مقادیر پیش‌فرض پارامترها بود. همچنین، نتایج حاصل از تحلیل عدم قطعیت نشان داد که به کارگیری روش GLUE در بیشتر موارد منجر به کاهش عدم قطعیت مربوط به پارامترهای مدل گردید و باقی‌مانده اختلافات بین مقادیر شبیه‌سازی شده و داده‌های مشاهداتی به سایر منابع عدم قطعیت نسبت داده شد.
حمیدرضا جوانی؛ عبدالمجید لیاقت؛ علیرضا حسن اقلی
چکیده
محدودیت منابع آب، افزایش جمعیت، حجم بالای فاضلاب تولیدی و لزوم دفع مناسب آن، ضرورت استفاده مجدد از فاضلاب را افزایش داده است. تغذیه مصنوعی با استفاده از فاضلاب یکی از مهم ترین روش ها در استفاده مجدد از این منبع با ارزش می باشد. تحقیق حاضر در راستای لزوم بهره برداری بهینه از سیستم تغذیه مصنوعی به انجام رسید. به منظور شبیه سازی فیزیکی ...
بیشتر
محدودیت منابع آب، افزایش جمعیت، حجم بالای فاضلاب تولیدی و لزوم دفع مناسب آن، ضرورت استفاده مجدد از فاضلاب را افزایش داده است. تغذیه مصنوعی با استفاده از فاضلاب یکی از مهم ترین روش ها در استفاده مجدد از این منبع با ارزش می باشد. تحقیق حاضر در راستای لزوم بهره برداری بهینه از سیستم تغذیه مصنوعی به انجام رسید. به منظور شبیه سازی فیزیکی شرایط حوضچه های تغذیه مصنوعی، از ستون های استوانه ای شکل PVC به قطر 30 سانتی متر و ارتفاع 250 سانتی متر استفاده گردید. ستون ها از خاک لوم شنی پر شد و از فاضلاب تصفیه شده شهری منطقه ماهدشت در استان البرز استفاده گردید. دو راهبرد استفاده از پوشش ژئوتکستایل و پوشش بقایای مصالح ساختمانی درشت دانه بر روی سطح خاک و یک خاک بدون پوشش، با رویکرد بهبود وضعیت نفوذ پساب به خاک در شرایط غرقاب دائم مورد ارزیابی قرار گرفت. مقادیرBOD5 ،COD ، کلیفرم، کلیفرم مدفوعی، نیترات و فسفر پساب ورودی و خروجی از ستون ها اندازه گیری گردید. نتایج به دست آمده حاکی از کارایی بالای ستون خاک با پوشش ژئوتکستایل، در حذف مقادیر BOD5، COD ، کلیفرم، کلیفرم مدفوعی و فسفر با میانگین 7/84، 77، 5/99، 7/99 و 9/79 درصد و کارایی پایین همه ستون ها در حذف نیترات می باشد. استفاده از پوشش ژئوتکستایل و مصالح ساختمانی علاوه بر کاهش انتقال آلاینده ها، به پایداری سیستم خاک به عنوان فیلتر نیز کمک می کند .همچنین با توجه به ارزان بودن و سهولت در تهیه آن ها، امکان تعویض و یا اصلاح این مواد، جهت بهبود وضعیت نفوذ خاک وجود دارد.
علی اصغر ذوالفقاری؛ مهدی شرفا؛ محمدحسین محمدی؛ عبدالمجید لیاقت؛ عبدالحسین هورفر؛ منوچهر گرجی اناری
چکیده
آگاهی از خصوصیات هیدرولیکی خاک مانند منحنی رطوبتی در شبیه سازی جریان و پدیده‌های انتقال در کشاورزی و هیدرولوژی ضروری می‌باشد. روشهای مستقیم زیادی برای اندازه‌گیری خصوصیات هیدرولیکی خاک وجود دارند. اما متاسفانه بیشتر روشهای موجود وقت‌گیر و پرهزینه می‌باشند. بنابراین توسعه و بسط روش ساده و مدلهای متکی بر اصول فیزیکی به منظور ...
بیشتر
آگاهی از خصوصیات هیدرولیکی خاک مانند منحنی رطوبتی در شبیه سازی جریان و پدیده‌های انتقال در کشاورزی و هیدرولوژی ضروری می‌باشد. روشهای مستقیم زیادی برای اندازه‌گیری خصوصیات هیدرولیکی خاک وجود دارند. اما متاسفانه بیشتر روشهای موجود وقت‌گیر و پرهزینه می‌باشند. بنابراین توسعه و بسط روش ساده و مدلهای متکی بر اصول فیزیکی به منظور برآورد منحنی رطوبتی خاک ضروری می‌باشد. در‌این مطالعه یک روش تحلیلی، برای برآورد پارامترهای مدل منحنی رطوبتی بروکز و کوری با استفاده از داده‌های نفوذ افقی آب در خاک توسعه داده شد و سپس روش مربوطه با روش ونگ و همکاران (2002) مقایسه شد. شانزده خاک ( هفت کلاس بافتی خاک) با خصوصیات هیدرولیکی متفاوت برای بررسی دقت و اعتبارسنجی روش پیشنهادی مورد استفاده قرار گرفت. نتایج نشان داد که روش پیشنهادی پارامترهای n و مکش ورود هوا به خاک( hd ) را کمتر از n و hd حاصل از برازش معادله بروکز و کوری بر داده‌های اندازه‌گیری برآورد می‌کند. گرچه مقایسه منحنی رطوبتی برآورد شده و اندازه‌گیری شده نشان داد که روش مذکور با دقت بسیار خوبی قادر به برآورد منحنی رطوبتی خاک می‌باشد. ضریب تبیین بالا (93/0= R2) و ریشه میانگین مربعات خطا پایین (03/0 =RMSE) نشان داد که روش به خوبی قادر به برآورد منحنی رطوبتی خاک می‌باشد. متوسط RMSE روش ونگ و همکاران (2002) در برآورد منحنی رطوبتی 16 خاک مورد مطالعه برابر 049/0 بدست آمد بنابراین نتایج نشان می‌دهد که روش ارائه شده با دقت بیشتری نسبت به روش ونگ و همکاران قادر به پیش بینی منحنی رطوبتی خاک می‌باشد. آنالیز حساسیت روش ارائه شده نشان داد که دقت برآورد پارامترهای منحنی رطوبتی خاک به شدت به دقت برآورد ضریب جذبی آب در خاک وابسته می‌باشد.
یاسر عباسی؛ عبدالمجید لیاقت؛ فریبرز عباسی
چکیده
مدیریت مناسب آب و کود از مولفه های مهم تولید است که علاوه بر تاثیر بر عملکرد محصول و کارایی مصرف آب و کود، آلودگی های زیست-محیطی را نیز متاثر می کند. در این تحقیق، به منظور بررسی اثر کودآبیاری بر آبشویی نیترات به زیر ناحیه ریشه، آزمایشی مزرعه ای در حضور گیاه ذرت در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) اجرا شد. آزمایش ...
بیشتر
مدیریت مناسب آب و کود از مولفه های مهم تولید است که علاوه بر تاثیر بر عملکرد محصول و کارایی مصرف آب و کود، آلودگی های زیست-محیطی را نیز متاثر می کند. در این تحقیق، به منظور بررسی اثر کودآبیاری بر آبشویی نیترات به زیر ناحیه ریشه، آزمایشی مزرعه ای در حضور گیاه ذرت در مزرعه 400 هکتاری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه نهال و بذر (کرج) اجرا شد. آزمایش انجام شده به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک-های کامل تصادفی بر روی جویچه های انتها باز به طول 162 متر در 12 بلوک آزمایشی صورت پذیرفت. فاکتور اول شامل سطوح آبی (W) (60، 80، 100 و 120 درصد آبیاری کامل) و فاکتور دوم شامل سطوح کودی (N) (60، 80 و 100 درصد توصیه کودی) به روش کودآبیاری بودند. نیتروژن مورد نیاز گیاه از کود اوره تامین که طی چهار مرحله به خاک اضافه شد. 25 درصد کود مورد نیاز قبل از کشت به روش مرسوم، 25 درصد در مرحله 4 تا 6 برگی، 25 درصد در مرحله ساقه دهی و 25 درصد نیز در زمان سنبله دهی به صورت کودآبیاری به گیاه داده شد. برای تعیین نیترات موجود در خاک، از تمام تیمارها در اعماق 20-0، 40-20، 60-40 و 80-60 سانتی متری نمونه برداری و بعد از هوا خشک کردن از الک 2 میلی متری عبور داده شدند. سپس، مقدار نیترات موجود در هر نمونه به روش اسپکتروفوتومتر تعیین شد. برای اندازه گیری نیترات خروجی جویچه ها از طریق رواناب نیز نمونه برداری از زهاب خروجی هر تیمار صورت گرفت. نیترات موجود در گیاه از طریق نمونه برداری و آنالیز نیترات گیاهی تعیین شد. به منظور تعیین نیترات انتقال یافته به پایین ناحیه ریشه، از بیلان جرمی نیترات استفاده شد. نتایج نشان داد سطح آبی 120 درصد باعث نفوذ عمقی آب به پایین ناحیه ریشه به مقدار 85 میلی متر گردید. در حالی که سطح آبی 60 درصد باعث نفوذ عمقی به میزان 17 میلی متر شد. همچنین هر دو عامل آب و کود به میزان زیادی بر آبشویی نیترات مؤثر بودند. در تمام تیمارها آبشویی نیترات با سطح کودی و سطح آبی رابطه ای مستقیم داشت. بیشترین آبشویی نیترات در تیمارهای سطح کودی 100 درصد صورت گرفت که با کاهش سطح آبی، آبشویی نیترات نیز سیر نزولی داشت. در بعضی شرایط مثل سطح کودی 80 درصد برای عمق 40-0 سانتی متر، تغییر سطح آبی از 60 تا 100 درصد اثری بر آبشویی نداشت. بنابراین، انتخاب سطح آبی در این شرایط با در نظر گرفتن سایر گزینه ها مثل عملکرد باید صورت گیرد. با توجه به اینکه ذرت گیاهی با عمق توسعه ریشه حدود 80 سانتی متر می باشد، بنابراین، با توجه به اینکه در مزرعه محل آزمایش متوسط عمق خاک زراعی حدود 80سانتی متر، و لایه های پایین تر از آن عمدتا شن (Gravel) بودند، مبنای آبشویی عمقی در این تحقیق عمق 80 سانتی متری در نظر گرفته شد. در تمام تیمارهای سطوح آبی 60 و80درصد، آبشویی نیترات از این عمق اتفاق نیفتاد.
حسام آریان پور؛ مهدی شرفا؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
با توجه به این که رطوبت خاک تابعى از بافت و ساختمان خاک است کشت یا شخم با تغییر در آن ها می تواند رطوبت قابل دسترس خاک را دستخوش تغییرات کند. جهت بررسی تأثیر دست خوردگی خاک (کشت) برروی رطوبت حد ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائم، توابع انتقالی نقطه-ای در خاک های کشت نشده ایجاد شد تا میزان تغییرات رطوبت خاک های جفت زیر کشت آن ها پیش بینی گردد. ...
بیشتر
با توجه به این که رطوبت خاک تابعى از بافت و ساختمان خاک است کشت یا شخم با تغییر در آن ها می تواند رطوبت قابل دسترس خاک را دستخوش تغییرات کند. جهت بررسی تأثیر دست خوردگی خاک (کشت) برروی رطوبت حد ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائم، توابع انتقالی نقطه-ای در خاک های کشت نشده ایجاد شد تا میزان تغییرات رطوبت خاک های جفت زیر کشت آن ها پیش بینی گردد. بدین منظور 64 نمونه خاک، از اراضی کشت نشده و جفت زیر کشت آن ها در منطقه آبیک قزوین انتخاب و خصوصیات زودیافت آن شامل توزیع اندازه ذرات خاک به روش هیدرومتری، کربن آلی به روش والکلی و بلک، کربنات کلسیم معادل به روش کلسیمتری، جرم مخصوص ظاهری به روش سیلندری، ظرفیت تبادل کاتیونی به روش استات سدیم و واکنش خاک با نسبت 5:1 اندازه گیری شد. میزان رطوبت خاک کشت نشده با استفاده از دستگاه صفحات فشاری در مکش های 33/0 و 15 بار اندازه گیری شد و توابع انتقالی نقطه ای با استفاده از رگرسیون خطی به روش حذف پس رو به دست آمدند. با استفاده از این توابع میزان رطوبت در خاک های زیر کشت برآورد و با میزان اندازه گیری شده مقایسه گردید. نتایج نشان داد این توابع در تعیین رطوبت ظرفیت مزرعه و نقطه پژمردگی دائم به ترتیب برآوردی بیشتر و کمتر از واقعیت نشان دادند. در واقع کشت سبب کاهش توانایی خاک در نگهداری رطوبت گردید. و ضریب همبستگی بین رطوبت اندازه گیری شده و برآورد شده از نمونه خاک های زیر کشت در نقطه پژمردگی دائم از حد ظرفیت مزرعه بیشتر است.
بهزاد قنبریان علویجه؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
رطوبت اشباع خاک از جمله پارامترهایی است که اندازه‌گیری آن به‌منظور پیش‌بینی منحنی مشخصه رطوبتی و هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک ضروری می‌باشد. در برخی مطالعات مقدار رطوبت اشباع برابر تخلخل خاک و در موارد دیگر مقدار آن با استفاده از پارامترهای سهل‌الوصول شامل جرم مخصوص ظاهری و داده‌های بافت خاک و توابع انتقالی تخمین زده ...
بیشتر
چکیده
رطوبت اشباع خاک از جمله پارامترهایی است که اندازه‌گیری آن به‌منظور پیش‌بینی منحنی مشخصه رطوبتی و هدایت هیدرولیکی غیراشباع خاک ضروری می‌باشد. در برخی مطالعات مقدار رطوبت اشباع برابر تخلخل خاک و در موارد دیگر مقدار آن با استفاده از پارامترهای سهل‌الوصول شامل جرم مخصوص ظاهری و داده‌های بافت خاک و توابع انتقالی تخمین زده می‌شود. هدف از انجام این مطالعه ارزیابی روشهای ارائه شده در منابع در مورد پیش‌بینی رطوبت اشباع خاک می‌باشد. از آنجائی‌که از مقدار ماده آلی خاک به‌عنوان پارامتری موثر بر ساختمان خاک یاد می‌شود، در این تحقیق همچنین تاثیر این پارامتر در پیش‌بینی رطوبت اشباع خاک مورد مطالعه قرار گرفت. بدین منظور در حالت اول بدون در نظر گرفتن مقدار ماده آلی روشهای مختلف مشتمل بر روش تخلخل کل خاک، مدل وریکن و همکاران، مدل مایر و یارویس، مدل شینوست و همکاران مورد ارزیابی قرار گرفتند. در حالت دوم با در نظر گرفتن مقدار اندازه‌گیری شده ماده آلی علاوه بر روشهای مذکور روش وستن و همکاران و دو مدل خطی و غیرخطی راجکای و همکاران با سایر روش‌ها مقایسه گردید. در حالت اول از 443 نمونه خاک و در حالت دوم به دلیل اینکه در برخی نمونه-ها مقدار ماده آلی خاک اندازه‌گیری نشده بود از 309 نمونه خاک مربوط به سه بانک اطلاعاتی کرنلیس و همکاران، UNSODA و GRIZZLY استفاده گردید. نتایج نشان داد که با افزایش ماده آلی رطوبت اشباع خاک نیز افزایش می‌یابد. همچنین مقادیر کمتر RMSE و AIC برای هر دو حالت اول و دوم نشان دادند که دقت مدل وریکن و همکاران در پیش‌بینی رطوبت اشباع خاک از سایر مدل‌ها بیشتر می‌باشد. نتایج همچنین نشان داد که مدل‌هایی که در آن ها درصد ماده آلی به‌عنوان پارامتر ورودی مدل در نظر گرفته می‌شود نمی توانند با دقت بالاتری نسبت به مدل وریکن و همکاران رطوبت اشباع خاک را پیش‌بینی نمایند.
واژه‌های کلیدی: توابع انتقالی، جرم مخصوص ظاهری، رطوبت اشباع، ماده آلی
حسین مولوی؛ مسعود پارسی نژاد؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
یکی از راهکارهای افزایش کارایی اقتصادی و زیست محیطی سیستم های زهکشی سنتی، زهکشی کنترل شده است. این تحقیق به بررسی اثر زهکشی کنترل شده بر عملکرد، الگوی توزیع ریشه و کارایی مصرف آب ذرت علوفه ای (رقم SC 704) در اقلیم کرج پرداخته است. سه تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی، شامل دو تیمار کنترل سطح ایستابی در عمق های 40 (CD40)و 60 سانتیمتر ...
بیشتر
چکیده
یکی از راهکارهای افزایش کارایی اقتصادی و زیست محیطی سیستم های زهکشی سنتی، زهکشی کنترل شده است. این تحقیق به بررسی اثر زهکشی کنترل شده بر عملکرد، الگوی توزیع ریشه و کارایی مصرف آب ذرت علوفه ای (رقم SC 704) در اقلیم کرج پرداخته است. سه تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی، شامل دو تیمار کنترل سطح ایستابی در عمق های 40 (CD40)و 60 سانتیمتر (CD60) و یک تیمار زهکشی آزاد (FD)، با سه تکرار در نظر گرفته شد. ایستگاه لایسیمتری مجهز به سیستم زهکشی و سیستم کنترل سطح ایستابی بود. زمان‌بندی و مقدار آبیاری کلیه لایسیمترها با توجه به زمان رسیدن رطوبت خاک به حد تخلیه رطوبتی، به‌میزان 65 درصد، تعیین شد. مقدار آبیاری تمام تیمارها، بر اساس جبران کمبود رطوبتی برای رسیدن به حد ظرفیت زراعی و با اعمال راندمان 70 درصد صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در تیمارهای CD، به‌دلیل مصرف مفید گیاه از مقادیر آب نفوذ یافته موقعیت سطح ایستابی در دو تیمار CD، تفاوت معنی داری نداشت. علی رغم اینکه میزان ناخالص آبیاری در تیمار FD بیشتر از تیمارهای CD بود ولی در تیمار FD، به‌دلیل فراهم بودن شرایط دفع زه‌آب، میزان مصرف مفید توسط گیاه کاهش یافت. اثر مدیریت سطح ایستابی بر روی عملکرد، حجم آبیاری، وزن خشک ریشه و کارایی مصرف آب در سطح 1درصد معنی دار بود. حجم زه‌آب خروجی تیمارFD، 8/34 درصد مقدار آبیاری ناخالص و برای تیمارهای زهکشی کنترل شده برابر صفر درصد بود. وزن خشک علوفه در تیمارهای FD، CD40 و CD60 به‌ترتیب برابر 94/3، 38/6 و 56/6 کیلوگرم بر متر‌مربع بود. وزن خشک کل ریشه ، در تیمارFD نسبت به تیمارهای CD، به‌میزان 7/43 درصد بیشتر شد. همچنین مدیریت سطح ایستابی باعث تغییر محسوس الگوی توزیع ریشه، در تیمارهای CD نسبت به FD گردید. تیمار FD با کارایی مصرف آب32/5 کیلوگرم بر مترمکعب دارای حداقل کارایی مصرف آب در بین تیمارها بود، در حالی که کارایی مصرف آب آبیاری برای تیمارهای CD40 و CD60 به‌ترتیب 87/9 و 16/10 کیلوگرم بر مترمکعب به‌دست آمد. در نهایت، نتایج به‌دست آمده نشان داد، راهکارهای مدیریتی تخلیه زه‌آب با استفاده از روش زهکشی کنترل شده، علاوه بر کنترل میزان زه‌آب تولیدی می تواند در کارایی مصرف آب گیاهان موثر باشد.
واژه های کلیدی: الگوی توزیع ریشه، ذرت علوفه ای، زهکشی کنترل شده، عملکرد، کارایی مصرف آب
نفیسه نیک عمل لاریجانی؛ علیرضا حسن اقلی؛ محمود مشعل؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
با افزایش جمعیت جهان و نیاز به تأمین غذا، امروزه کشاورزان به استفاده از انواع کودهای شیمیایی، آلی و آفت کش ها روی آورده اند. کاربرد بی-رویه این نهاده ها بدون در نظر گرفتن اثرات جانبی آن، مشکلات فراوانی چه از نظر زیست محیطی و چه از نظر سلامتی انسان ها به همراه می آورد. از این میان، کود آلی حاوی مقادیری از ترکیبات محلول نظیر نیترات ...
بیشتر
چکیده
با افزایش جمعیت جهان و نیاز به تأمین غذا، امروزه کشاورزان به استفاده از انواع کودهای شیمیایی، آلی و آفت کش ها روی آورده اند. کاربرد بی-رویه این نهاده ها بدون در نظر گرفتن اثرات جانبی آن، مشکلات فراوانی چه از نظر زیست محیطی و چه از نظر سلامتی انسان ها به همراه می آورد. از این میان، کود آلی حاوی مقادیری از ترکیبات محلول نظیر نیترات است. این ترکیبات از طریق بارندگی یا آبیاری از محلول خاک وارد منابع آب سطحی و زیرزمینی می شوند. هدف از این تحقیق، تعیین میزان انتقال نیترات در نیمرخ دو نوع خاک با بافت لومی و لوم سیلتی در اثر کاربرد انواع کود آلی بود. آزمایشات در قالب تحقیقات لایسیمتری انجام شد. لایسیمترها از جنس پلاستیک و با سطح مقطع دایره ای شکل به قطر 60 سانتیمتر و ارتفاع 100 سانتیمتر تهیه گردید که تا ارتفاع 60 سانتیمتر از بالای لوله زهکش از خاک دست خورده و بدون اجرای عملیات تراکمی خاصی پر گردیدند. سپس بر روی سطح خاک از کود مرغی، کود گاوی و لجن فاضلاب به میزان 35 تن در هکتار استفاده شد. در مجموع 24 دستگاه لایسیمتر برای انجام این تحقیق فراهم گردید که 9 لایسیمتر برای 3 نوع کود با سه تکرار و 3 لایسیمتر بدون کود به عنوان تیمار شاهد برای خاک لوم و به همین تعداد لایسیمتر برای خاک لوم سیلتی لحاظ گردید و نتایج با استفاده از آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی تحلیل شد. لایسیمترها با آب چاه آبیاری گردیدند. دور آبیاری 7روزه بود و در مجموع در سه مرحله، اقدام به آبیاری به روش غرقابی و انجام نمونه برداری ها از زه آب خروجی از لوله زهکش لایسیمترها شد. به منظور تهیه نمونه های زه آب، ابتدا حجم خلل و فرج کل هر بافت خاک (حجم منفذی) را به دست آورده، آن را به پنج قسمت مساوی تقسیم و در پنج مرحله و در مقاطع زمانی مناسب و هربار به میزان مشخص (حدود 100 میلی لیتر)، از زه آب خروجی از لایسیمترها نمونه برداری انجام شد. نتایج نشان داد میزان نیترات انتقال یافته به عمق، در خاک لومی بیشتر از خاک لوم سیلتی می باشد که می-توان آن را به بافت خاک نسبت داد. همچنین میزان آلودگی نیترات در هر دو خاک در تیمار لجن بیشترین و در تیمار شاهد کمترین مقدار بود و کود گاوی و کود مرغی به ترتیب بین این دو قرار گرفت. با توجه به اینکه دور آبیاری یک هفته بود و 3 آبیاری متوالی انجام شد، میزان آلودگی در هر دو خاک، در هفته اول بیشترین و در هفته سوم کمترین مقدار بود که می توان آن را به آبشویی نیترات با هر بار آبیاری نسبت داد.
واژه های کلیدی: آلودگی آب، آبشویی نیترات، لایسیمتر، کود آلی
محمدرضا عسگری؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد
چکیده
چکیده
در سیستم‌های زهکشی زیرزمینی گرچه نقش اصلی جذب و دفع زه‌آب از خاکرخ بر عهده لترال‌ها است، لیکن چنانچه جمعکنندهها از لوله‌های مشبک یا منقطع ساخته شده باشند، بخشی از زه‌آب مستقیماً از طریق جمعکنندهها تخلیه می‌شود. در طراحی زهکش‌های زیرزمینی، این بخش از تخلیه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم و دشوار بودن برآورد ...
بیشتر
چکیده
در سیستم‌های زهکشی زیرزمینی گرچه نقش اصلی جذب و دفع زه‌آب از خاکرخ بر عهده لترال‌ها است، لیکن چنانچه جمعکنندهها از لوله‌های مشبک یا منقطع ساخته شده باشند، بخشی از زه‌آب مستقیماً از طریق جمعکنندهها تخلیه می‌شود. در طراحی زهکش‌های زیرزمینی، این بخش از تخلیه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم و دشوار بودن برآورد میزان آن معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در صورتی که میزان تخلیه زه‌آب توسط جمعکنندهها تعیین و ضریب زهکشی طرح نسبت به آن اصلاح گردد، زهکش‌های زیرزمینی می‌توانند با فواصل بیشتر و ظرفیت کمتر و در نتیجه اقتصادی‌تر طراحی شوند. این تحقیق با هدف تعیین میزان تخلیه جمعکنندهها و تعدیل ضریب زهکشی در شبکه زهکشی زیرزمینی واحد کشت و صنعت امیرکبیر (از واحدهای کشت و صنعت نیشکر خوزستان) به انجام رسیده است. در منطقه مورد مطالعه بافت خاکها بطور کلی متوسط تا سنگین و در بعضی از موارد بسیار سنگین می‌باشد. اندازه‌گیری سطح ایستابی، تخلیه لترال‌ها و جمعکنندهها در مزرعۀ ARC2-14 به مساحت 25 هکتار در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر در واحد امیرکبیر که یکی از واحدهای هفتگانۀ طرح توسعه نیشکر می‌باشد در سال 1388 ثبت گردیده است. همچنین شعاع تأثیر جمعکنندهها و نیز وضعیت سطح ایستابی در حد فاصل زهکش‌های مزرعه نیز اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه‌گیری‌ها نشان داد که به طور متوسط 8/2 لیتر در ثانیه یا 2 میلیمتر در روز زه‌آب مستقیماً از طریق جمعکنندهها جذب و تخلیه می‌شود. مقایسه تخلیه مستقیم جمعکنندهها با تخلیه کل سیستم نشان داد که به‌طور متوسط 24 درصد از کل تخلیه شبکه زهکشی از طریق جمعکنندهها صورت می‌گیرد که در صورت اعمال آن بر ضریب زهکشی طرح، ضریب زهکشی به جای 24/8 میلیمتر در روز به رقم 24/6 میلیمتر در روز کاهش یافته، که این میزان باعث افزایش فواصل زهکش ها از 40 به 44 متر می‌شود. همچنین شعاع تأثیر جمعکنندهها 50 متر محاسبه شد.
واژه های کلیدی: تعدیل ضریب زهکشی، زهکش جمع‌کننده، جریان ماندگار
زهرا آقاشریعتمداری؛ محمدعلی خلیلی؛ پرویز ایرانژاد؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
رابطه آنگستروم-پرسکات (A-P) یکی از رایجترین روشهای برآورد تابش کل خورشیدی (Rs) است. در این روش تابش کل تنها با استفاده از تعداد ساعات آفتابی محاسبه می‌شود. نکته مهم در کاربرد این روش واسنجی ضرایب آن برای هر منطقه است. اگرچه ضرایب این رابطه بصورت گسترده در سراسر جهان مطالعه وکالیبره شده‌اند، این رابطه و ضرایب آن در مقیاس‌های زمانی ...
بیشتر
چکیده
رابطه آنگستروم-پرسکات (A-P) یکی از رایجترین روشهای برآورد تابش کل خورشیدی (Rs) است. در این روش تابش کل تنها با استفاده از تعداد ساعات آفتابی محاسبه می‌شود. نکته مهم در کاربرد این روش واسنجی ضرایب آن برای هر منطقه است. اگرچه ضرایب این رابطه بصورت گسترده در سراسر جهان مطالعه وکالیبره شده‌اند، این رابطه و ضرایب آن در مقیاس‌های زمانی مختلف چندان مورد ارزیابی قرار نگرفته است. در این مقاله تغییرات ضرایب رابطه A-P در مقیاس‌های زمانی گوناگون و چگونگی تاثیر این تغییرات بر دقت برآورد Rs بررسی می‌شود. برای انجام این مطالعه از داده‌های بلنـــد مدت ایستگاه تهران‌شمال (اقدسیه) در دوره زمانی 15 ساله (2006-1992) استفاده شده و کالیبراسیون رابطه در دو مقیاس زمانی روزانه و متوسط ماهانه صورت گرفته است. در بررسی‌های صورت گرفته مشاهده شد که ضرایب رابطه A-P که با استفاده از داده‌های روزانه و ماهانه بدست می‌آیند تفاوت آشکاری با یکدیگر دارند و به‌طور کلی رابطه حاصل از تحلیـل داده‌های ماهانه دارای ضریب تبیین بالاتری (92/0=R2) است. در این مطالعه همچنین قابلیت جایگزینی روابط با یکدیگر مقایسه شده و توان کاربرد داده‌های روزانه در روابط حاصل از داده‌های روزانه و ماهانه نشانگر انعطاف‌پذیری بالای این رابطه است.
واژه‌های کلیدی: ایستگاه تهران شمال، برآورد تابش کل خورشیدی، مقیاس زمانی، واسنجی ضرایب رابطه آنگستروم- پرسکات
حمیده نوری؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد؛ مجید وظیفه دوست
چکیده
چکیده
در این تحقیق ارزیابی مدل SWAP در شبیه سازی عملکرد گندم و ذرت علوفه ای و انتقال آب و نمک در خاک در دو واحد زراعی واقع در شبکه آبیاری و زهکشی وشمگیر در استان گلستان انجام شد. داده های عملکرد محصول، شوری و رطوبت خاک در شرایط توام محدودیت آب و شوری در مراحل زمانی مختلف سال زراعی 86-1385 اندازه گیری گردید و نتایج بدست آمده با مقادیر شبیه سازی ...
بیشتر
چکیده
در این تحقیق ارزیابی مدل SWAP در شبیه سازی عملکرد گندم و ذرت علوفه ای و انتقال آب و نمک در خاک در دو واحد زراعی واقع در شبکه آبیاری و زهکشی وشمگیر در استان گلستان انجام شد. داده های عملکرد محصول، شوری و رطوبت خاک در شرایط توام محدودیت آب و شوری در مراحل زمانی مختلف سال زراعی 86-1385 اندازه گیری گردید و نتایج بدست آمده با مقادیر شبیه سازی شده توسط مدل مقایسه گردید. مقایسه آماری براساس مقادیر مجذور مربعات خطا ( ton ha-149/0)، ضریب همبستگی (85/0) و کارایی مدل (84/0) برای برآورد عملکرد تولید وزن خشک کل محصول گندم و ذرت علوفه ای نشان دهنده تطابق خوب مقادیر برآوردی توسط مدل SWAP در مقایسه با مقادیر اندازه گیری شده است. مقادیر مطلوب شاخص های آماری در برآورد رطوبت و شوری خاک توسط مدل SWAP نشان داد که لحاظ کردن شرایط مرزی پایین در مدل که در بیلان آب و نمک در خاک نقش بسیار مهمی دارد در برآورد مناسب مقادیر رطوبت و شوری خاک بسیار موثر بوده است.
واژه های کلیدی: عملکرد محصول، محدودیت آب و شوری، شوری خاک، مدل SWAP
مریم نوابیان؛ عبدالمجید لیاقت؛ رضا کراچیان؛ فریبرز عباسی
چکیده
چکیده
از آنجا که کشاورزی یک کانون نامتمرکز آلایندگی است، مدیریت در سطح مزرعه شامل مدیریت بهینه آب و مواد مغذی می‌تواند به عنوان یک روش موثر در کاهش آلودگی بخش کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق، یک مدل بهینه‌یابی با هدف کاهش خروج نیترات از مزرعه در کودآبیاری جویچه‌ای ارائه شده است. مدل بهینه‌یابی شامل چهار مدل شبیه‌سازی ...
بیشتر
چکیده
از آنجا که کشاورزی یک کانون نامتمرکز آلایندگی است، مدیریت در سطح مزرعه شامل مدیریت بهینه آب و مواد مغذی می‌تواند به عنوان یک روش موثر در کاهش آلودگی بخش کشاورزی مورد توجه قرار گیرد. در این تحقیق، یک مدل بهینه‌یابی با هدف کاهش خروج نیترات از مزرعه در کودآبیاری جویچه‌ای ارائه شده است. مدل بهینه‌یابی شامل چهار مدل شبیه‌سازی تخمین میزان رواناب، نفوذعمقی، غلظت نیترات در رواناب و نفوذ عمقی است. الگوریتم ژنتیک برای حل مدل بهینه‌یابی بکارگرفته شد. متغیرهای تصمیم شامل دبی ورودی، مدت زمان آبیاری، زمان شروع کوددهی و مدت زمان تزریق کود بودند. قابلیت مدلهای شبیه‌سازی در شبیه‌سازی فرآیند کودآبیاری منجر به ارائه مدل بهینه‌یابی جامع کودآبیاری برای شرایط مختلف اقلیم، گیاه، آبیاری و کوددهی شد. برای ارزیابی مدل بهینه‌یابی از داده‌های صحرایی در رژیم جریان ثابت استفاده شد. مقادیر بهینه متغیرهای تصمیم برای مزرعه مورد مطالعه در شرایط حضور گیاه به ترتیب 184/0 لیتر بر ثانیه، 2/595 دقیقه، 5/7 دقیقه و 9/162 دقیقه برای دبی، مدت زمان آبیاری، زمان شروع کوددهی و مدت زمان تزریق بدست آمدند. این مقادیر به ترتیب برای شرایط بدون حضور گیاه 21/0لیتر بر ثانیه، 1/537 دقیقه، 5/6 دقیقه و 0/143 دقیقه تعیین شدند. مقادیر بهینه متغیرهای تصمیم، منجر به خروج به طور متوسط 86/113 و 13/118 میلی‌گرم بر لیتر نیترات از مزرعه به ترتیب در شرایط حضور و عدم حضور گیاه شدند. به دلیل افزایش غلظت نیترات در نفوذعمقی در حضور گیاه، مدل بهینه یابی با تغییر در مقادیر متغیرهای تصمیم و افزایش دبی، غلظت نیترات در نفوذعمقی و رواناب را کاهش داد. نتایج نشان داد که حضور گیاه در نتایج بهینه‌یابی تأثیر دارد و بهتر است مقادیر بهینه در حضور و عدم حضور گیاه تعیین شوند.
واژه های کلیدی: آبیاری جویچه‌ای، بهینه‌یابی، کودآبیاری، مدیریت آب و مواد مغذی، نیترات
محمدجواد نحوی نیا؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد
چکیده
چکیده
در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ از اهمیت زیادی برخوردار است. معادلات ریاضی که تاکنون برای نفوذ توسعه یافته اند، توابع تک متغیره ای از زمان فرصت نفوذ می باشند. در این تحقیق پیش بینی متوسط میزان نفوذ در آبیاری جویچه ای توسط مدل های شبکه عصبی و عصبی- فازی به عنوان مدل های تجربی و مدل رگرسیونی به عنوان مدل آماری با استفاده از رطوبت ...
بیشتر
چکیده
در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ از اهمیت زیادی برخوردار است. معادلات ریاضی که تاکنون برای نفوذ توسعه یافته اند، توابع تک متغیره ای از زمان فرصت نفوذ می باشند. در این تحقیق پیش بینی متوسط میزان نفوذ در آبیاری جویچه ای توسط مدل های شبکه عصبی و عصبی- فازی به عنوان مدل های تجربی و مدل رگرسیونی به عنوان مدل آماری با استفاده از رطوبت اولیه ی خاک و دبی ورودی به جویچه مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور از یک سری آزمایش های صحرایی که به روش آبیاری جویچه ای در پنج مزرعه آزمایشی گلمکان مشهد، توتون ارومیه ، صفی آباد دزفول ، دانشگاه بیرجند و موسسه اصلاح بذر کرج در طی دوره ی زمانی تابستان 1376 تا تابستان 1385 انجام شده بود و دارای طیف گسترده ای از نظر بافت خاک (سبک، متوسط و سنگین) بودند، استفاده شد. برای تعیین عوامل معادله ی نفوذ کوستیاکوف لوییس از روش بیلان حجم در آبیاری جویچه ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که دقت مدل رگرسیونی در خاک های سنگین در مقایسه با خاک های متوسط و سبک بیشتر است. مدل شبکه های عصبی در خاک های متوسط (Silty Clay Loam) دقت مناسبی دارند و در خاک های سنگین (Clay Loam) تمایل به بیش برآورد و در خاک های نسبتا سبک (Silty Loam) تمایل به کم برآورد دارند. اما سیستم استنتاج فازی عصبی قادر است قابلیت تخمین را در تمام شرایط حفظ کند که این امر نشان از دقت بیشتر و قابلت تخمین زیاد سیستم استنتاج فازی عصبی دارد.
واژه های کلیدی: نفوذ، آبیاری جویچه ای، مدل رگرسیونی، شبکه ی عصبی ، شبکه ی فازی عصبی
فریبرز عباسی؛ عبدالمجید لیاقت؛ حمزه علی علیزاده؛ یاسر عباسی؛ امیر محسنی
چکیده
چکیده
در این تحقیق، به منظور مطالعه و بررسی اثرات کودآبیاری بر تلفات نیترات از طریق رواناب سطحی در آبیاری جویچه ای و همچنین ارزیابی یک مدل ریاضی کودآبیاری، 12 آزمایش در دو سال زراعی 1387 و 1388در مقیاس بزرگ و در حضور گیاه ذرت روی جویچه های انتها باز در یک خاک لومی انجام شد. تعداد جویچه های هر آزمایش 5 عدد، طول جویچه ها 165 متر، فاصله بین جویچه ...
بیشتر
چکیده
در این تحقیق، به منظور مطالعه و بررسی اثرات کودآبیاری بر تلفات نیترات از طریق رواناب سطحی در آبیاری جویچه ای و همچنین ارزیابی یک مدل ریاضی کودآبیاری، 12 آزمایش در دو سال زراعی 1387 و 1388در مقیاس بزرگ و در حضور گیاه ذرت روی جویچه های انتها باز در یک خاک لومی انجام شد. تعداد جویچه های هر آزمایش 5 عدد، طول جویچه ها 165 متر، فاصله بین جویچه ها 75 سانتی متر و شیب عمومی مزرعه 006/0 متر بر متر بود. کود مصرفی مورد نیاز مطابق توصیه کودی از منبع کود اوره و طی چهار تقسیم مساوی (قبل از کاشت، مرحله هفت برگی، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبله زدن) اضافه گردید. دبی جویچه ها با استفاده از فلوم WSC و غلظت نیترات خروجی از روش طیف سنجی اندازه گیری شد. از داده های سال اول برای تعیین بهترین زمان تزریق کود با هدف دستیابی به کمترین درصد تلفات نیترات استفاده شد. در سال دوم، تزریق کود فقط در زمان بهینه شده بر اساس نتایج سال اول انجام گرفت. نتایج نشان داد که بهترین زمان تزریق کود به سیستم آبیاری جویچه ای 20 دقیقه انتهایی آبیاری می باشد. تلفات نیترات از طریق رواناب سطحی در سال اول بسته به زمان تزریق کود بین 7/5 تا 0/42 و در سال دوم با اعمال مدت زمان تزریق بهینه بین 4/1 تا 3/12درصد متغیر بود. همچنین، نتایج نشان داد که مدل کودآبیاری مورد استفاده در این تحقیق قابلیت برآورد تلفات نیترات از طریق رواناب سطحی را دارد. ضریب تبیین (R2) بین مقادیر اندازه گیری و شبیه سازی شده تلفات آب در دو سال زراعی به طور متوسط 85/0 و برای تلفات کود به طور متوسط 80/0 بود.
واژه های کلیدی: کودآبیاری، تلفات نیترات، مدل ریاضی کودآبیاری، آبیاری جویچه ای
علی شهیدی؛ محمدجواد نحوی نیا؛ مسعود پارسی نژاد؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و ...
بیشتر
چکیده
در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و همکاران، اسکگز و همکاران و همایی با استفاده از داده های مزرعه ای کشت گندم دو رقم قدس و روشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل در پایه کرت‌های خرد شده انجام گرفت. سطوح مختلف شوری (,S2, S1 S3 بترتیب معادل 4/1و 5/4و 6/9 دسی زیمنس بر متر) به عنوان کرت‌های اصلی و چهار سطح آبیاری ( I4, I3, I2, I1 بترتیب معادل50 ، 75 ،100 و 125 در صد نیاز آبی گیاه) و دو رقم گندم به عنوان کرت های فرعی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 85-84 اجراء گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که مدل جمع پذیر مقدار عملکرد نسبی را در اکثر موارد کمتر از مقدار واقعی برآورد می کند. به عبارت دیگر اثر تنش همزمان شوری و کم آبی کمتر از مجموع اثرات آنهاست. سهم تنش خشکی در کاهش عملکرد گندم از سهم تنش شوری بیشتر بود. مقایسه مدل های ریاضی ارائه شده نشان داد که در بیشتر موارد مدل اسکگز و همکاران (15) کاهش عملکرد نسبی دو رقم گندم را در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی بهتر از سایر مدل ها پیش پینی می کنند، هر چند که مدل همایی (11) نیز از دقت قابل قبولی برخوردار است.
واژه های کلیدی: تنش شوری، تنش خشکی، تابع کاهش، گندم، بیرجند
مسعود محمدی؛ عبدالمجید لیاقت؛ حسین مولوی
چکیده
چکیده
در راستای سازگاری با کم آبی راهکارهای مختلفی قابل پیشنهاد و اجرا است که از آن جمله می توان اتخاذ سیاست های مناسب، جهت بهینه سازی مصرف آب، از طریق تعیین توابع بهینه تولید را ذکر نمود. کم آبی و کاهش کیفیت منابع آب و خاک در کشور، از عوامل اصلی کاهش تولید می باشد از این رو، این تحقیق به منظور تعیین ضرایب حساسیت گیاه و تابع بهینه تولید ...
بیشتر
چکیده
در راستای سازگاری با کم آبی راهکارهای مختلفی قابل پیشنهاد و اجرا است که از آن جمله می توان اتخاذ سیاست های مناسب، جهت بهینه سازی مصرف آب، از طریق تعیین توابع بهینه تولید را ذکر نمود. کم آبی و کاهش کیفیت منابع آب و خاک در کشور، از عوامل اصلی کاهش تولید می باشد از این رو، این تحقیق به منظور تعیین ضرایب حساسیت گیاه و تابع بهینه تولید آب- شوری- عملکرد برای گوجه فرنگی، در کرج اجرا گردید. آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با سه تکرار شامل دو فاکتور شوری و آب آبیاری اعمال شد. چهار سطح شوری آب آبیاری شامل (آب شرب) 7/0=S1، 4=S2، 8=S3 و 12=S4 دسی زیمنس بر متر و سه سطح آب آبیاری شامل آبیاری کامل (100% نیاز آبی) = W1، W175% = W2 و W150% = W3 بود که در یک خاک با بافت شنی لومی اعمال شدند. داده های عملکرد بر فرم های مختلف توابع تولید (خطی ساده، خطی لگاریتمی، درجه دوم و نمایی) برازش داده شد و پس از آنالیز حساسیت، تابع بهینه تولید گوجه فرنگی تعیین گردید. سپس مقادیر کارآیی مصرف آب و ضرایب حساسیت گیاه تعیین شد. نتایج آنالیز حساسیت نشان داد که تابع تولید درجه دوم برای گوجه فرنگی به عنوان تابع بهینه تولید، قابل توصیه می باشد. بررسی مقادیر حداکثر خطا (ME) نشان می دهند که بیشترین خطا مربوط به توابع خطی لگاریتمی و خطی ساده می باشد. تیمار شاهد (W1S1) و تیمار W2S1 (75% نیاز آبی) به ترتیب با 57/7 و 5/7 کیلوگرم بر مترمکعب پر بازده ترین سطوح آبیاری هستند، اما با افزایش تنش خشکی و شوری بهره وری آب کاهش می یابد. مقدار متوسط ضریب Ky در شرایط تنش توأمان شوری و خشکی برابر با 969/1 به دست آمد. مقادیر ضریب حساسیت گیاه (Ks) با افزایش تنش شوری و خشکی کاهش می یابد که کمترین مقدار آن (57/0) مربوط به تیمار W3S4می باشد. منحنی های هم محصول نشان می دهند که با افزایش میزان آبیاری، می توان از آب آبیاری با شوری بالاتری در آبیاری گوجه فرنگی استفاده نمود، به نحوی که عملکرد نیز تغییر نکند.
واژه های کلیدی: بهینه سازی مصرف آب، تابع تولید، تنش شوری و خشکی، ضرایب حساسیت گوجه فرنگی.
حمزه علی علیزاده؛ عبدالمجید لیاقت؛ فریبرز عباسی
چکیده
چکیده
آب و نیتروژن مهمترین عوامل محدود کنندۀ موثر بر تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند. بنابراین افزایش کارایی مصرف آنها ضروری است. روش پخش کود نقشی اساسی در افزایش کارایی مصرف آب و کود دارد. در این پژوهش به منظور مطالعه و بررسی اثر کودآبیاری جویچه ای بر کارایی مصرف کود و آب، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم دابل ...
بیشتر
چکیده
آب و نیتروژن مهمترین عوامل محدود کنندۀ موثر بر تولید محصولات کشاورزی در نواحی خشک و نیمه خشک هستند. بنابراین افزایش کارایی مصرف آنها ضروری است. روش پخش کود نقشی اساسی در افزایش کارایی مصرف آب و کود دارد. در این پژوهش به منظور مطالعه و بررسی اثر کودآبیاری جویچه ای بر کارایی مصرف کود و آب، عملکرد و اجزای عملکرد ذرت دانه ای رقم دابل کراس 370، آزمایشی به صورت فاکتوریل با طرح پایه بلوک های کامل تصادفی در چهار تکرار در سال زراعی 87- 1386روی جویچه های انتها باز با طول 165 متر در مزرعه 400 هکتاری موسسه اصلاح و تهیه نهال و بذرکرج انجام شد. بافت خاک لومی، شیب متوسط جویچه های آزمایشی 006/0 متر بر متر و فاصله جویچه ها از هم 75 سانتی متر بود. فاکتور اول شامل چهار سطح آب (W): 60%، 80%، 100% و120% آبیاری کامل و فاکتور دوم شامل چهار سطح کود (N): شاهد بدون کود، 60%، 80% و 100% توصیه کودی به روش کودآبیاری می باشد. تیمارهای 16 گانه فوق در نهایت با روش معمول پخش کود (عرف منطقه)، مقایسه میانگین شدند. کود مصرفی در تیمارهای کودآبیاری طی چهار تقسیط مساوی (قبل از کاشت، مرحله هفت برگی، مرحله ساقه رفتن و مرحله سنبله دهی) و در روش پخش سطحی مطابق با عرف منطقه در دو تقسیط مساوی (قبل از کاشت و مرحله هفت برگی) اضافه گردید. نتایج نشان داد که در سطح 1 درصد اختلاف معنی داری در عملکرد دانه، ارتفاع بوته تا گل تاجی، طول و عرض برگ، قطر ساقه در سطوح مختلف کود و آب وجود داشت. با افزایش مقدار کود، کارایی مصرف آب و کود به ترتیب افزایش و کاهش یافت. با افزایش مقدار آب تا سطح 100 درصد کارایی مصرف نیتروژن افزایش و از آن به بعد کاهش یافت. بیشترین عملکرد و اجزای عملکرد ذرت (ارتفاع بوته، طول و عرض برگ و ....) در تیمار 100 درصد نیاز آبی اتفاق افتاد. هرچند در بیشتر موارد بین سطوح آب 120%، 100% و 80% تفاوت معنی دار وجود نداشت اما از لحاظ رتبه بندی، سطح آبی 80% همواره بالاتر از سطح 120% قرار داشت. بنابراین به منظور افزایش سطح زیر کشت، سطح آبی 80% توصیه می شود. کودآبیاری باعث افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب و کود گردید. بیشترین و کمترین کارایی مصرف آب به ترتیب در تیمارهای W80%N100% و W100%N60% با مقادیر 24/2 و 66/0 کیلوگرم بر مترمکعب و بیشترین و کمترین کارایی مصرف کود به ترتیب در تیمارهای W100%N100% و تیمار عرف منطقه با مقادیر 58/29 و 52/8 کیلوگرم بر کیلوگرم بدست آمد.
واژه های کلیدی: کودآبیاری، کارایی مصرف کود، عملکرد، ذرت
حمزه علی علیزاده؛ عبدالمجید لیاقت؛ مجید نوری محمدیه
چکیده
چکیده
استفاده از کم آبیاری به منظور صرفه جویی در آب و همچنین اعمال حداقل ضریب آبشویی در طول فصل آبیاری و یا حتی در سراسر چندین فصل آبیاری باعث انباشته شدن املاح در منطقه ریشه می‌شود. طبیعتا وقتی از آبهای با کیفیت کم مثل پسابها و یا آبهای نامتعارف استفاده می کنیم وضع بدتر هم می شود. در چنین شرایطی گیاهان به طور همزمان تحت تأثیر تنش ...
بیشتر
چکیده
استفاده از کم آبیاری به منظور صرفه جویی در آب و همچنین اعمال حداقل ضریب آبشویی در طول فصل آبیاری و یا حتی در سراسر چندین فصل آبیاری باعث انباشته شدن املاح در منطقه ریشه می‌شود. طبیعتا وقتی از آبهای با کیفیت کم مثل پسابها و یا آبهای نامتعارف استفاده می کنیم وضع بدتر هم می شود. در چنین شرایطی گیاهان به طور همزمان تحت تأثیر تنش شوری و کم آبی قرار می گیرند. در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. از آنجایی که بیشترین مقدار آب مصرفی در مناطق خشک و نیمه خشک صرف تعرق می شود، کارآیی مدلهای شبیه سازی پیش بینی حرکت آب و املاح تا حد زیادی به توانایی آنها در پیش بینی تعرق بستگی دارد. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و همکاران، اسکگز و همکاران و همایی با استفاده از داده های گل خانه ای گوجه فرنگی مورد ارزیابی قرار گرفت. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی با هشت سطح شوری (75/0، 5/1، 5/2، 5/3، 5/4، 6، 8 و 10 دسیزیمنز بر متر) انجام شد. سطوح خشکی به صورت تغییرات پتانسیل ماتریک و در طول دور آبیاری اعمال می شد. نتایج نشان داد که در شرایط عدم وجود تنش شوری همه مدل ها برازش خوبی با داده های اندازه گیری شده داشتند. همچنین نتایج نشان داد در شوری های کم واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی جمع پذیر است در حالیکه در شوری های بالاتر از 5/3 دسیزیمنز بر متر مدل های ضرب پذیر برازش بهتری دارند. از میان مدل های ضرب پذیر مدل مفهومی همایی و مدل اسکگز و همکاران برازش بهتری دارند.
واژه های کلیدی: تنش شوری، تنش خشکی، تابع کاهش، گوجه فرنگی
خالد احمدالی؛ سامان نیک مهر؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
آگاهی از نحوه ی پراکنش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، از مهمترین امور در شناسایی، برنامه ریزی، مدیریت و بهره برداری از منابع آب و خاک است. با توجه به مشکلاتی که در اندازه گیری مستقیم این پارامترها در مزرعه وجود دارد، یافتن راهکاری در تخمین این خصوصیات بسیار ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی برخی از پارامترهای ...
بیشتر
چکیده
آگاهی از نحوه ی پراکنش خصوصیات فیزیکی و شیمیایی خاک، از مهمترین امور در شناسایی، برنامه ریزی، مدیریت و بهره برداری از منابع آب و خاک است. با توجه به مشکلاتی که در اندازه گیری مستقیم این پارامترها در مزرعه وجود دارد، یافتن راهکاری در تخمین این خصوصیات بسیار ضروری به نظر می رسد. این تحقیق با هدف بررسی تغییرات مکانی برخی از پارامترهای خاک نظیر: درصد آهک، اسیدیته و شوری توسط روشهای مختلف میان یابی و سپس انتخاب مناسب ترین روش در برآورد پارامترهای مذکور در منطقه بوکان با وسعت کل 2992 کیلومتر مربع انجام گرفت. یکصد و هشتاد و سه نمونه خاک از عمق 0 تا 30 سانتی متر طوری که کل منطقه را به خوبی پوشش دهند، در سال 1386 برداشت شد و مقدار شوری، اسیدیته و درصد آهک در تمام نمونه‌ها اندازه گیری گردید. سپس با روشهای مختلف میان یابی شامل کریجینگ معمولی، کوکریجینگ معمولی، IDWبا توانهای 2، 3، 4 و 5، TPSS با توانهای 2، 3، 4 و 5 و با برازش مدل کروی بر داده ها مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. و با استفاده از معیارهای آماری میانگین خطای مطلق (MAE) و میانگین خطای انحراف (MBE) مورد ارزیابی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که روش کوکریجینگ با حداقل میزان MAE برای شوری، اسیدیته و درصد آهک، به ترتیب 218/0، 156/ . و 353/7 بیشترین دقت را داشت.
واژه های کلیدی: اسیدیته، بوکان، شوری، کوکریجینگ، IDW
حمزه علی علیزاده؛ بیژن نظری؛ عبدالمجید لیاقت
چکیده
چکیده
هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Ks) یکی از مهمترین مشخصه های فیزیکی خاک است که تخمین آن در مطالعات آب و خاک اهمیت زیادی دارد. در مناطقی که سطح آب زیر زمینی پایین است، روش های متعددی برای تخمین Ks وجود دارد که می توان به روش چاهک معکوس، استوانه مضاعف و نفوذ سنج تک حلقه ای اشاره کرد. اندازه گیری Ks با این روش ها اغلب نیازمند صرف زمان زیاد ...
بیشتر
چکیده
هدایت هیدرولیکی اشباع خاک (Ks) یکی از مهمترین مشخصه های فیزیکی خاک است که تخمین آن در مطالعات آب و خاک اهمیت زیادی دارد. در مناطقی که سطح آب زیر زمینی پایین است، روش های متعددی برای تخمین Ks وجود دارد که می توان به روش چاهک معکوس، استوانه مضاعف و نفوذ سنج تک حلقه ای اشاره کرد. اندازه گیری Ks با این روش ها اغلب نیازمند صرف زمان زیاد و حجم آب فراوان می باشد. روش بار افتان ساده شده (SFH) یکی از روش های سریع اندازه گیری هدایت هیدرولیکی می باشد که حجم آب مورد نیاز آن کم بوده و حمل و نقل تجهیزاتش آسان است. از این رو، این روش برای مطالعات تفصیلی و افزایش تعداد نمونه برداری در گستره های وسیع بسیار مناسب است. در این مطالعه، به منظور ارزیابی کارآیی روش SFH در تخمین Ks، نتایج این روش با نتایج روش های نفوذسنج تک حلقه ای و استوانه مضاعف مقایسه گردید. نتایج نشان داد که در خاک با بافت لومی روش SFH هدایت هیدرولیکی را به ترتیب 6/9 و 5/18درصد بیشتر از استوانه مضاعف و نفوذسنج تک حلقه ای تخمین می زند. تحلیل آماری نتایج بدست آمده نشان داد که بین میانگین مقادیر بدست آمده برای Ks از سه روش فوق در سطح 5 درصد اختلاف معنی داری وجود ندارد. طبق نتایج این مطالعه، با توجه به مزایای ذکر شده برای روش SFH، این روش می تواند به عنوان یک روش مناسب در تخمین Ks در خاک های لومی توصیه گردد.
واژه‌های کلیدی: هدایت هیدرولیکی اشباع، نفوذسنج تک حلقه ای، استوانه مضاعف
