هادی دهقان؛ امین علیزاده
چکیده
تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ETo)، یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات هیدرولوژی، منابع آب و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی آبیاری میباشد. روش‌های مختلفی برای تخمین ETo وجود دارد؛ اما عملکرد این معادلات در شرایط اقلیمی مختلف، متفاوت میباشد. بیش از یک دهه است که روش فائو- پنمن- مانتیث (FAO PM) به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تخمین ETo توسعه داده ...
بیشتر
تبخیر- تعرق گیاه مرجع (ETo)، یکی از پارامترهای کلیدی در مطالعات هیدرولوژی، منابع آب و همچنین مدیریت و برنامه‌ریزی آبیاری میباشد. روش‌های مختلفی برای تخمین ETo وجود دارد؛ اما عملکرد این معادلات در شرایط اقلیمی مختلف، متفاوت میباشد. بیش از یک دهه است که روش فائو- پنمن- مانتیث (FAO PM) به عنوان یک روش استاندارد جهانی برای تخمین ETo توسعه داده شده است. در بعضی شرایط، استفاده از روش FAO PM به دلیل عدم وجود متغیرهای ورودی، دارای محدودیت میباشد. در این موارد، گزینه محاسبه تبخیر- تعرق با روش FAO PM با متغیرهای ورودی برآورد شده مطرح میباشد و توسط نشریه شماره 56 فائو نیز توصیه شده است. بر این اساس، هدف از این تحقیق ارزیابی عملکرد روش FAO PM به منظور تخمین ETo با داده‌های مفقود سرعت باد، تابش خالص و کمبود فشار بخار اشباع، در استان خراسان رضوی میباشد. روش‌های تجربی پریستلی- تایلور، هارگریوز و ترنت وایت نیز به دلیل نیاز به داده های ورودی کمتر، برای منطقه واسنجی شدند. داده های هواشناسی مورد نیاز 10 ایستگاه سینوپتیک استان خراسان رضوی، برای مقایسه تبخیر- تعرق برآورد شده با روش FAO PM در شرایط داده‌های کامل و داده‌های مفقود، جمع‌آوری گردید. نتایج این مطالعه نشان داد وقتی که داده‌های تابش خالص و سرعت باد مفقود باشند، روش FAO PM گزینه خوبی برای برآورد تبخیر- تعرق در استان خراسان رضوی میباشد؛ به طوری که مقدار RMSE کمتر از 71/0 میلی‌متر در روز میباشد. همچنین روش پریستلی- تایلور، زمانی که داده‌های سرعت باد و کمبود فشار بخار مفقود میباشند، گزینه خوبی برای تخمین ETo میباشد؛ خصوصاً وقتی که این روش به صورت محلی واسنجی گردید (RMSE= 0.56 mm/day). وقتی که تنها داده‌های درجه حرارت موجود باشد، روش‌های هارگریوز و ترنت وایت اصلاح شده گزینه مناسبی برای تخمین ETo نسبت به روش FAO PM میباشند؛ به طوری که مقدار RMSE (به ترتیب 57/0 و 63/0 میلی‌متر در روز) کمتر از روش FAO PM (RMSE= 0.88 mm/day) محاسبه گردید.
هادی دهقان؛ امین علیزاده؛ سید ابوالقاسم حقایقی مقدم
چکیده
چکیده
برای بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی اطلاع دقیق از همه اجزای بیلان آب ضروری میباشد. از طرفی، اندازهگیری اجزای بیلان آب در فاصلههای زمانی مورد نیاز به خاطر وقتگیر و پرهزینه بودن مشکل است. مدلهایی که منطقه غیراشباع خاک را شبیه سازی میکنند، ابزار مفیدی برای پیشبینی آثار مدیریت کشاورزی بر آب استفاده شده توسط گیاه میباشند و از این مدلها ...
بیشتر
چکیده
برای بهینهسازی مصرف آب در کشاورزی اطلاع دقیق از همه اجزای بیلان آب ضروری میباشد. از طرفی، اندازهگیری اجزای بیلان آب در فاصلههای زمانی مورد نیاز به خاطر وقتگیر و پرهزینه بودن مشکل است. مدلهایی که منطقه غیراشباع خاک را شبیه سازی میکنند، ابزار مفیدی برای پیشبینی آثار مدیریت کشاورزی بر آب استفاده شده توسط گیاه میباشند و از این مدلها میتوان برای بهینهسازی عملیات کشاورزی مانند مصرف آب استفاده کرد. این تحقیق در مزارع تحت آبیاری گندم در دشت نیشابور که یکی از دشتهای مهم استان خراسان رضوی میباشد، انجام شده است. برای شبیهسازی اجزای بیلان آب و رشد گیاه از مدل اگروهیدرولوژیک SWAP در سه مزرعه تحت کشت گندم به نامهای فاروب رومان، حاجیآباد و سلیمانی استفاده شد. ورودیهای مدل از ترکیب اطلاعات مزرعهای و هواشناسی تعیین شد. برای ارزیابی و واسنجی پارامترهای هیدرولیکی خاک از بسته نرمافزاری RETC بهره گرفته شد. دوره شبیهسازی مطابق با فصل رشد گندم از آبان ماه 1387 تا اوایل تیر ماه 1388 انتخاب شد. آنالیز حساسیت مدل نسبت به پارامترهای هیدرولیکی خاک حاکی از آن بود که مدل نسبت به ضرایب و حساسیت بیشتری نشان میدهد. همچنین با توجه به شاخصهای آماری ارائه شده، نتایج این مطالعه نشان داد مدل SWAP به خوبی توانسته است جریان آب در خاک را شبیهسازی کند. مقدار ضریبR2 به طور متوسط 62/0، خطای متوسط بین 1/0- تا 28/2- و خطای نسبی بین 33/0- تا 69/12- متغیر بودند. بنابراین از مدل واسنجی شده SWAP میتوان به عنوان ابزاری مفید بدون صرف وقت و هزینه زیاد برای محاسبه اجزای بیلان آب در سطح مزرعه استفاده کرد.
واژههای کلیدی: توابع هیدرولیکی خاک، مدل SWAP ، اجزای بیلان آب
هادی دهقان؛ امین علیزاده؛ سید ابوالقاسم حقایقی مقدم؛ حسین انصاری
چکیده
چکیده
استفاده از مدل‌های ریاضی برای مدیریت آبیاری در مزارع تأثیر بسزایی در افزایش محصول و راندمان آبیاری دارد. در این مطالعه نتایج شبیه سازی رطوبت توسط مدل SWAP با مقادیر رطوبت اندازه گیری شده در پروفیل خاک مزرعه مقایسه شد. برای پیشبینی رطوبت از داده‌های اندازهگیری شده در سه مزرعه گندم دشت نیشابور استفاده شد. نتایج تطابق مناسب ...
بیشتر
چکیده
استفاده از مدل‌های ریاضی برای مدیریت آبیاری در مزارع تأثیر بسزایی در افزایش محصول و راندمان آبیاری دارد. در این مطالعه نتایج شبیه سازی رطوبت توسط مدل SWAP با مقادیر رطوبت اندازه گیری شده در پروفیل خاک مزرعه مقایسه شد. برای پیشبینی رطوبت از داده‌های اندازهگیری شده در سه مزرعه گندم دشت نیشابور استفاده شد. نتایج تطابق مناسب مقادیر رطوبت شبیه سازی شده با مقادیر رطوبت اندازه گیری شده را نشان داد. مقدار ضریب R2در مزرعه فاروب رومان 611/0، مزرعه حاجی آباد 648/0 و مزرعه سلیمانی 679/0 به دست آمد. مقدار خطای مطلق مدل بین 5/1 تا 9/2 درصد و مقدار مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE) بین 9/1 تا 4 درصد بود. براساس شاخصهای آماری ارائه شده ، مدل SWAP توانسته است رطوبت را در نیمرخ خاک در اعماق و زمانهای مختلف به خوبی شبیهسازی کند. بنابراین از مدل SWAP می توان با دقت نسبتاً مناسبی در دشت نیشابور برای مدیریت آبیاری استفاده کرد.
واژههای کلیدی: شبیهسازی رطوبت، مدیریت آبیاری، پارامترهای هیدرولیکی خاک، دشت نیشابور، SWAP
