علوم خاک
صبا باقریفام؛ محمد امیر دلاور؛ پیمان کشاورز؛ پرویز کرمی
چکیده
خاک با از دست دادن کربن به شکل کربن دی‌اکسید، پتانسیل زیادی برای تشدید گرمایش زیست‌کره دارد. از سوی دیگر امکان ترسیب کربن در خاک، راهکار مناسبی جهت کاهش انتشار کربن دی‌اکسید شناخته می‌شود. خاکهای مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان اگرچه حاوی مقادیر کمی کربن آلی هستند؛ اما به‌واسطه وسعت زیاد، امکان ترسیب مقادیر قابل‌توجهی کربن آلی را ...
بیشتر
خاک با از دست دادن کربن به شکل کربن دی‌اکسید، پتانسیل زیادی برای تشدید گرمایش زیست‌کره دارد. از سوی دیگر امکان ترسیب کربن در خاک، راهکار مناسبی جهت کاهش انتشار کربن دی‌اکسید شناخته می‌شود. خاکهای مناطق خشک و نیمه‌خشک جهان اگرچه حاوی مقادیر کمی کربن آلی هستند؛ اما به‌واسطه وسعت زیاد، امکان ترسیب مقادیر قابل‌توجهی کربن آلی را دارند. از این‌رو جهت بررسی تغییرات ذخایر کربن آلی خاک اراضی زراعی اقلیم نیمه‌خشک جلگه‌‌رخ واقع در استان خراسان رضوی، مدل رتامستد با استفاده از داده‌های مطالعات پیشین و مقادیر اندازه‌گیری شده در سال 2020 اعتبارسنجی شد. مقایسه بین مقادیر کربن آلی اندازه‌گیری شده و شبیه‌سازی‌شده توسط مدل، نشانگر قابلیت مدل در ارائه پیش‌بینی‌هایی با دقت مناسب بود. به‌طوری‌که مقادیر ضریب تبیین، ریشه میانگین مربعات خطا، میانگین مطلق خطا، تفاوت میانگین و شاخص کارایی مدل به ترتیب معادل 97/0، 78/2، 11/2، 33/2 و 70/0 به‌دست آمدند. سپس تأثیر تغییرات اقلیمی بر انتشار کربن دی‌اکسید و ذخایر کربن آلی خاک منطقه مدل‌سازی شد. بررسی تغییرات اقلیمی منطقه در (دوره آماری 1981 تا 2020) نشانگر کاهش بارندگی و افزایش معنی‌دار دما طی 40 سال گذشته بوده است. مدل‌سازی تغییرات اقلیمی تا پایان قرن جاری با اعمال افزایش دما و کاهش بارندگی انجام شد که نتایج بیانگر کاهش همه ذخایر کربن فعال مدل بود، چنان‌که مخازن مواد گیاهی تجزیه‌پذیر، مواد گیاهی مقاوم، زیست‌توده میکروبی، مواد آلی هوموسی‌شده و کل کربن آلی خاک به‌ترتیب معادل 41/2، 72/2، 51/2، 04/1 و 32/1 درصد نسبت به شرایط عدم وقوع تغییرات اقلیمی کاهش و میزان انتشار تجمعی کربن دی‌اکسید از خاک، 26/1 درصد افزایش نشان داد. افزایش دما باعث افزایش ضریب تصحیح دما (a) به میزان 20/2 درصد شد که منجر به افزایش سرعت تجزیه کربن آلی و تلفات کربن به شکل کربن دی‌اکسید شده است؛ اگرچه باعث افزایش تولید خالص اولیه بوم‌نظام نیز گردید. کاهش بارندگی و افزایش تبخیر و تعرق پتانسیل نیز باعث کاهش ضریب تصحیح رطوبت (b) به میزان 23/0 درصد شد؛ این فرایند از یک سو با کاهش فعالیت ریزجانداران موجب کاهش تجزیه زیستی کربن و انتشار کربن دی‌اکسید از خاک شده است؛ اما از سوی دیگر موجب کاهش درصد پوشش گیاهی و پیرو آن به دام انداختن کربن دی‌اکسید طی فرایند فتوسنتز و انتقال آن به خاک می‌گردد.
علوم خاک
مهدی زنگی آبادی؛ منوچهر گرجی اناری؛ پیمان کشاورز
چکیده
انتخاب مهمترین ویژگیهای فیزیکی کیفیت خاک و تجمیع آنها در قالب یک شاخص، میتواند به اخذ تصمیمات صحیح مدیریتی منابع و اراضی کمک شایانی نماید. این پژوهش با هدف تعیین شاخص کیفیت فیزیکی خاک در پنج کلاس بافتی لوم، لوم شنی، لوم سیلتی، لوم رسی و لوم رسی سیلتی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق در استان خراسانرضوی انجام ...
بیشتر
انتخاب مهمترین ویژگیهای فیزیکی کیفیت خاک و تجمیع آنها در قالب یک شاخص، میتواند به اخذ تصمیمات صحیح مدیریتی منابع و اراضی کمک شایانی نماید. این پژوهش با هدف تعیین شاخص کیفیت فیزیکی خاک در پنج کلاس بافتی لوم، لوم شنی، لوم سیلتی، لوم رسی و لوم رسی سیلتی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی طرق در استان خراسانرضوی انجام شد. پس از نمونهبرداریهای لازم از خاک 30 نقطه و انجام اندازهگیریهای صحرایی و آزمایشگاهی، تعداد 35 ویژگی فیزیکی خاک تعیین و با استفاده از روش آماری تجزیه مؤلفههای اصلی، مهمترین ویژگیهای فیزیکی کیفیت خاک تعیین گردید. سپس با وزندهی و استفاده از دو روش امتیازدهی خطی به ویژگیهای منتخب، شاخص کیفیت فیزیکی خاک در قالب یک مقدار عددی محاسبه شد. نتایج نشان داد که تنها شش ویژگی فیزیکی خاک شامل میانگین قطر منافذ، آب قابل استفاده (ظرفیت مزرعه در مکش 100 سانتیمتر)، تخلخل کل، انرژی انتگرالی دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت (ظرفیت مزرعه در مکش 330 سانتیمتر)، شاخص پایداری خاکدانه و آب قابل استفاده (ظرفیت مزرعه در مکش 330 سانتیمتر) میتوانند حدود 90 درصد تفاوت خاکهای مورد مطالعه را توجیه نمایند. مقایسه روشهای مختلف محاسبه شاخص عددی کیفیت فیزیکی خاک نشان داد که بیشترین مقدار ضریب حساسیت مربوط به روش انتخاب متغیرها با استفاده از تجزیه مؤلفههای اصلی و وزندهی آنها و استفاده از روش امتیازدهی در محدوده بین صفر و یک بوده و شاخص محاسبه شده با این روش به‌عنوان مناسبترین معیار جهت طبقهبندی خاکهای مطالعه شده در قالب چهار کلاس کیفیت خاک میباشد.
پیمان کشاورز؛ مجید فروهر؛ مسعود دادیور
چکیده
شناخت و تمایز ارقام عنصرکارآ و کودپذیر از یکدیگر برای کاشت در سیستم‌های کشاورزی ارگانیک و سیستم‌های کشاورزی پر نهاده ضروری است. در کشاورزی ارگانیک ژنوتیپ‌های عنصر کارآ به دلیل کودپذیری پایین در اولویت انتخاب قرار دارند، در حالی‌که در کشاورزی پر نهاده و پر تولید، ارقام پرمحصول انتخابی، معمولا کودپذیری بالایی دارند. به منظور شناخت ...
بیشتر
شناخت و تمایز ارقام عنصرکارآ و کودپذیر از یکدیگر برای کاشت در سیستم‌های کشاورزی ارگانیک و سیستم‌های کشاورزی پر نهاده ضروری است. در کشاورزی ارگانیک ژنوتیپ‌های عنصر کارآ به دلیل کودپذیری پایین در اولویت انتخاب قرار دارند، در حالی‌که در کشاورزی پر نهاده و پر تولید، ارقام پرمحصول انتخابی، معمولا کودپذیری بالایی دارند. به منظور شناخت و تمایز ژنوتیپ‌های گندم آهن کارا و کودپذیر از یکدیگر، آزمایشی به صورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (طرق) طی سال‌های91-1389 انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 6 ژنوتیپ گندم (گونه‌های گندم تریتیکاله و دوروم (رقم بلیخ – 2) و ارقام الوند، فلات، C75-5 و طوس) و دو مقدار مصرف آهن (صفر و 10 کیلوگرم در هکتار کلات Fe-EDDHA) بود. نتایج نشان داد مصرف آهن به طور میانگین، موجب افزایش معنی‌دار عملکرد دانه (P< 0.05) به میزان 9/9 درصد نسبت به شاهد گردید. در بین ژنوتیپ‌های گندم، بیشترین افزایش عملکرد در گندم دوروم به میزان 1/17 درصد) و کمترین آن در گندم رقم طوس (به میزان 1/4 درصد) بدست آمد. در اثر مصرف آهن، تغییر غلظت آهن در دانه، علی‌رغم 7/5 درصد افزایش، از نظر آماری معنی‌دار نگردید. ولی جذب آهن در دانه گندم به میزان 4/16 درصد افزایش معنی‌داری یافت (P< 0.01). کارایی مــصرف آهن در ژنوتیپ‌های مختــلف گندم به صورت: طوس و فــلات< تریتیـکاله< الــوند< C75-5
مهدی زنگی آبادی؛ منوچهر گرجی اناری؛ مهدی شرفا؛ پیمان کشاورز؛ سعید سعادت
چکیده
کیفیت فیزیکی خاک یکی از مهمترین مباحث مطرح در ارتقاء کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی محسوب می‌گردد. شاخص انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی به‌عنوان یکی از شاخص‌های فیزیکی کیفیت خاک، بیانگر مقدار انرژی مورد نیاز گیاه برای جذب واحد حجم آب خاک است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی ...
بیشتر
کیفیت فیزیکی خاک یکی از مهمترین مباحث مطرح در ارتقاء کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی محسوب می‌گردد. شاخص انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی به‌عنوان یکی از شاخص‌های فیزیکی کیفیت خاک، بیانگر مقدار انرژی مورد نیاز گیاه برای جذب واحد حجم آب خاک است. این پژوهش با هدف بررسی ارتباط انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی با شاخص S در پنج کلاس بافتی خاک شامل لوم، لوم شنی، لوم سیلتی، لوم رسی و لوم رسی سیلتی در ایستگاه تحقیقات کشاورزی طرق در استان خراسانرضوی انجام شد. در این مطالعه پس از انجام نمونهبرداریهای لازم از خاک 30 نقطه ایستگاه و انجام اندازهگیریهای آزمایشگاهی و صحرایی، پارامترهای منحنی رطوبتی، شاخص S، آب قابل استفاده گیاه، دامنه رطوبتی با حداقل محدودیت، گنجایش انتگرالی آب و انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی محاسبه و در نهایت رابطه آماری ویژگیهای اندازه‌گیری شده با شاخص انرژی انتگرالی آب مورد تجزیه و تحلیل آماری قرار گرفت. نتایج نشان داد که افزایش شاخص S، با کاهش معنی‌دار مقدار انرژی انتگرالی آب در دامنه آب قابل استفاده گیاه (ظرفیت مزرعه در مکش 100 سانتیمتر آب) و گنجایش انتگرالی آب و به بیان دیگر کاهش مقدار انرژی مورد نیاز گیاه جهت جذب واحد حجم آب خاک همراه بود. بر اساس نتایج این مطالعه، عامل شکل منحنی رطوبتی خاک و شاخص S مهمترین عوامل تعیین‌کننده مقدار شاخص انرژی انتگرالی آب در دامنه‌های مختلف رطوبتی بودند. در مجموع این مطالعه نشان داد که با استفاده از شاخص انرژی انتگرالی آب، امکان تمایز کیفیت فیزیکی خاکهای با مقادیر یکسان دامنه رطوبتی میسر می-گردد.
هادی اسدی رحمانی؛ امیر لکزیان؛ جلال قادری؛ پیمان کشاورز؛ حسن حقیقت نیا؛ کامران مرزشاهی؛ محمود رضا رمضانپور؛ علی چراتی آرایی؛ علی محمدی ترکاشوند
چکیده
در این تحقیق، کارایی 4 سویه فلاوباکتریوم که در طی آزمایش‌های گذشته از ریزوسفر گندم در ایران جداسازی و شناسایی شده بودند و بر اساس خصوصیات محرک رشدی غربالگری شده بودند، در افزایش عملکرد گندم در پنج استان کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. سویه‌های مورداستفاده شامل F9, F11, F40 متعلق به گونهFlavobacterium odoratum و F21 متعلق به گونه F.indoltheticum بودند. باکتری‌ها ...
بیشتر
در این تحقیق، کارایی 4 سویه فلاوباکتریوم که در طی آزمایش‌های گذشته از ریزوسفر گندم در ایران جداسازی و شناسایی شده بودند و بر اساس خصوصیات محرک رشدی غربالگری شده بودند، در افزایش عملکرد گندم در پنج استان کشور مورد ارزیابی قرار گرفت. سویه‌های مورداستفاده شامل F9, F11, F40 متعلق به گونهFlavobacterium odoratum و F21 متعلق به گونه F.indoltheticum بودند. باکتری‌ها تا رسیدن به جمعیت مورد نظر تکثیر شده و سپس بهصورت مایع فرموله شده و در آزمایشها مورد استفاده قرار گرفتند. برای کشت از ارقام اصلاح شده محلی استفاده شد و میزان کودهای شیمیایی بر اساس نتایج تجزیه خاکها مصرف شد. پس از برداشت گیاهان شاخص‌های عملکرد دانه، عملکرد کل (دانه +کاه)، وزن هزار دانه، ارتفاع گیاه، تعداد خوشه در هر متر مربع، تعداد دانه در خوشه و طول خوشه اندازه‌گیری شدند. نتایج نشان داد که سویه‌های مورد استفاده در اکثر استانها سبب افزایش رشد و عملکرد گندم شدند.
پیمان کشاورز؛ مجید فروهر؛ مسعود دادیور
چکیده
اگرچه از دیدگاه کشاورزی پایدار و طبیعت محور، گیاهان عنصر کارآ از اهمیت ویژه ای برخوردارند، ولی در تصمیم گیری های کلان برای تولید محصولات زراعی و باغی با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ممکن است در شرایطی، ارقام عنصر کارا و در شرایطی، ارقام کودپذیر مورد توجه واقع شده و برای کشت و کار انتخاب شوند. به منظور مقایسه برخی ...
بیشتر
اگرچه از دیدگاه کشاورزی پایدار و طبیعت محور، گیاهان عنصر کارآ از اهمیت ویژه ای برخوردارند، ولی در تصمیم گیری های کلان برای تولید محصولات زراعی و باغی با در نظر گرفتن ملاحظات اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی ممکن است در شرایطی، ارقام عنصر کارا و در شرایطی، ارقام کودپذیر مورد توجه واقع شده و برای کشت و کار انتخاب شوند. به منظور مقایسه برخی ژنوتیپ های گندم از لحاظ کارایی مصرف روی (Zn) و کودپذیری آن ها، آزمایشی به صورت فاکتوریل، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه تکرار در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی (طرق) طی سال های زراعی 90-1388 انجام گردید. فاکتور های آزمایش شامل 6 ژنوتیپ گندم (گونه های گندم تریتیکاله و دوروم (رقم بلیخ – 2) و ارقام الوند، فلات و طوس و لاین C75-5)) و دو مقدار مصرف سولفات روی خشک ( صفر و 40 کیلوگرم در هکتار) بود. بر اساس نتایج تجزیه مرکب دو ساله داده ها، مصرف روی به طور میانگین موجب افزایش معنی‌دار عملکرد دانه به میزان 61/12 درصد در ژنوتیپ های گندم، نسبت به شاهد گردید. در بین ارقام، بیشترین و کمترین کارایی زراعی سولفات روی به ترتیب در گندم دوروم (93/92) و رقم طوس (97/5) مشاهده گردید. اثر مصرف روی بر غلظت و جذب روی در دانه گندم معنی دار (در سطح احتمال 5%) شد. مصرف روی، غلظت و جذب روی را در دانه به ترتیب 6/8 و 5/21 درصد نسبت به شاهد افزایش داد. کارایی مــصرف روی (روی کارآیی) در گــونه‌ها و ارقام مختــلف گندم بـــصورت طوس ~ تریتیــکاله < فــلات < الــوند < C75-5 < دوروم، بدست آمد.
