علوم خاک
علی زین الدینی؛ میرناصر نویدی؛ علی اسدی کنگرشاهی؛ مهناز اسکندری؛ سیدعلیرضا سیدجلالی؛ آناهید سلمان پور؛ جواد سیدمحمدی؛ مالک قاسمی؛ سید علی غفاری نژاد؛ غلامرضا زارعیان
چکیده
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر خصوصیات اراضی بر عملکرد پرتقال، درجهبندی آنها و تهیه جدول نیازهای رویشی برای تعیین تناسب اراضی برای کشت این گیاهان به روش فائو بود. به همین منظور، 138 باغ پرتقال (118 باغ برای درجهبندی و 20 باغ برای صحتسنجی) در استانهای فارس، مازندران، گیلان، کرمان و جنوب کرمان انتخاب شد. در هر باغ، پرسشنامهای ...
بیشتر
هدف از این پژوهش، بررسی تأثیر خصوصیات اراضی بر عملکرد پرتقال، درجهبندی آنها و تهیه جدول نیازهای رویشی برای تعیین تناسب اراضی برای کشت این گیاهان به روش فائو بود. به همین منظور، 138 باغ پرتقال (118 باغ برای درجهبندی و 20 باغ برای صحتسنجی) در استانهای فارس، مازندران، گیلان، کرمان و جنوب کرمان انتخاب شد. در هر باغ، پرسشنامهای تکمیل و یک پدون حفر و مطالعه شد. سپس، نمونههای خاک برای آزمایشهای فیزیکوشیمیایی تهیه گردید. ویژگیهای انتخاب شده شامل شوری، درصد سدیم قابل تبادل (ESP)، واکنش خاک، گچ، آهک، رس، شن، سیلت، سنگریزه، پتاسیم و فسفر قابل دسترس خاک بود. از کل دادهها، 20 داده برای اعتبارسنجی انتخاب و بقیه دادهها وارد مدلسازی شامل روابط رگرسیونی چندمتغیره به روش گامبهگام و ساده شد. در این معادلات ارتباط بین عملکرد به عنوان متغیر وابسته با ویژگیهای خاک به عنوان متغیرهای مستقل بررسی شد. به کمک نمودارها، درجهبندی خصوصیات اراضی به روش فائو بدست آمده و جدول نیازهای رویشی پیشنهاد شد. این جدول، با داده‌های اعتبار سنجی، صحتسنجی شد. رابطه رگرسیونی چندمتغیره نشان داد که شوری، ESP، آهک، گچ، سنگریزه، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، با ضریب تبیین 95/0 بیشترین اثر را بر عملکرد پرتقال دارند و معادلات رگرسیونی ساده مشخص کردند شوری خاک، ESP، گچ، آهک و سنگریزه، بیشترین اثر را در کاهش و کربن آلی، فسفر و پتاسیم قابل دسترس، بیشترین اثر را در افزایش عملکرد دارند. ضریب تبیین عملکرد با شاخص خاک بدست آمده از جدول نیازهای خاک و اراضی پیشنهادی برای پرتقال نیز 79/0 بدست آمد که نشاندهنده دقت قابلقبول جدول پیشنهادی است.
سعید سعادت؛ لیلا اسمعیل نژاد؛ حامد رضائی؛ رسول میرخانی؛ جواد سیدمحمدی
چکیده
پایداری خاکدانه، توانایی خاک در نگهداری و حفظ ترتیب فاز جامد و فضای خلل و فرج بعد از اعمال تنشهای مکانیکی است. گرچه تاکنون یک روش رضایتبخش جامع برای تعیین کیفیت فیزیکی خاک ارائه نشده است ولی پایداری خاکدانه میتواند بهعنوان یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت فیزیکی خاک قلمداد شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی روشهای مناسب و استاندارد ...
بیشتر
پایداری خاکدانه، توانایی خاک در نگهداری و حفظ ترتیب فاز جامد و فضای خلل و فرج بعد از اعمال تنشهای مکانیکی است. گرچه تاکنون یک روش رضایتبخش جامع برای تعیین کیفیت فیزیکی خاک ارائه نشده است ولی پایداری خاکدانه میتواند بهعنوان یکی از مهمترین شاخصهای کیفیت فیزیکی خاک قلمداد شود. هدف از این مطالعه، ارزیابی روشهای مناسب و استاندارد تعیین پایداری خاکدانه است که قادر به تشخیص شرایط کیفی فیزیکی خاکهای دارای بافت متوسط در هر دو منطقه خشک و مرطوب باشد. تعداد 120 نمونه خاک که شصت نمونه مربوط به منطقه مرطوب گیلان و شصت نمونه دیگر از استان فارس با اقلیم خشک انتخاب شدند. هر 10 نمونه خاک با بافت مشابه مخلوط شده و در نهایت یک نمونه خاک تعیین شد. بعد از هوا خشکشدن و الککردن نمونهها، تعیین بافت بهروش پیپت و کربنآلی خاک بهروش اکسیداسیون انجام گرفت. همچنین نمونههای دستنخورده با استفاده از استوانههای فلزی جهت تعیین ضریب آبگذری اشباع، منحنی رطوبتی و جرم مخصوص ظاهری خاک برداشته شد. تعیین هدایت هیدرولیکی اشباع بهروش بار ثابت صورت گرفت. برای اندازهگیری پایداری خاکدانه، از روشهای کمپر- رزنا، لابیزسونایس، و دیلینهیر-دیبودت استفاده شد. براساس نتایج حاصل از این تحقیق، مقادیر میانگین وزنی قطر خاکدانهها در روشهای کمپر–رزنا و لابیزسونایس برای مطالعه پایداری ساختمان در هر دو اقلیم مناسب هستند. اگر یک روش بررسی سریع و ساده از وضعیت ساختمان خاک مورد نیاز باشد، تستهای ساده مثل کمپر-رزنا با اشباع سریع و همچنین لابیزسونایس در حالت مرطوب شدن سریع میتوانند مورد استفاده واقع شوند.
جواد سیدمحمدی؛ لیلا اسماعیل نژاد؛ حسن رمضانپور
چکیده
افزایش عملکرد گیاهان زراعی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ویژگیهای خاک همچون عناصر غذایی موجود در آن است. تعیین درجه حاصلخیزی خاک برای مشخص کردن میزان کوددهی بسیار مهم بوده و بدون توجه به این موضوع، مصرف کودهای شیمیایی، نه تنها باعث افزایش عملکرد محصولات کشاورزی نمیشود، بلکه باعث تحمیل هزینههای اضافی، به هم خوردن تعادل عناصر ...
بیشتر
افزایش عملکرد گیاهان زراعی تحت تأثیر عوامل مختلفی از جمله ویژگیهای خاک همچون عناصر غذایی موجود در آن است. تعیین درجه حاصلخیزی خاک برای مشخص کردن میزان کوددهی بسیار مهم بوده و بدون توجه به این موضوع، مصرف کودهای شیمیایی، نه تنها باعث افزایش عملکرد محصولات کشاورزی نمیشود، بلکه باعث تحمیل هزینههای اضافی، به هم خوردن تعادل عناصر غذایی در خاک و مسائل زیست محیطی میگردد. بنابراین تهیه نقشه حاصلخیزی و تعیین درجه آن ضروری به نظر میرسد. از طرفی منطق فازی برای تهیه نقشهها در علوم مختلف به ویژه علوم خاک بهطور گسترده مورد استفاده قرار میگیرد. لذا انتظار میرود باعث افزایش کارایی نقشههای حاصلخیزی خاک برای محصولات کشاورزی مختلف گردد. در این مطالعه تلاش شده است تا با تهیه نقشه حاصلخیزی خاک در نواحی مرکزی استان گیلان، با استفاده از منطق فازی و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی در محیط نرم افزار ArcGIS وضعیت منطقه از نظر حاصلخیزی برای گیاه برنج ارزیابی شده و دقت نقشه مربوطه با استفاده از این روشها نسبت به روشهای سنتی افزایش یابد. جهت نیل به اهداف، مقادیر کربن آلی، فسفر و پتاسیم خاک که از 117 نقطه مورد مطالعه اخذ شده بود، وارد مدل شدند. ابتدا درونیابی این نقاط برای هر سه پارامتر با استفاده از روش کریجینگ در محیط GIS4 انجام شد. سپس برای هر یک از پارامترهای مورد مطالعه با تعریف تابع عضویت S شکل، نقشه فازی تهیه گردید. پس از تعیین تابع عضویت، نقشههای مربوط به هر سه پارامتر با استفاده از AHP5 وزندار شده و از روی هم اندازی لایهها، نقشه حاصلخیزی خاک تهیه شد. مقایسه نقشه فازی و نقشه تهیه شده به روش بولین با استفاده از مقادیر پارامترها در نقاط نمونهبرداری مجدد برای کنترل دقت نقشهها نشان داد که منطق فازی با AHP میتواند با افزایش دقت و کارایی نقشه، در استفاده بهینه از کودها مؤثر باشد. همچنین مقادیر معیارهای واریانس نسبی و ضریب توجیهپذیری نشان داد که نقشه فازی، تغییرات پارامترها را به خوبی تفکیک کرده است.
جواد سیدمحمدی؛ لیلا اسماعیل نژاد؛ حسن رمضانپور؛ کامران افتخاری
چکیده
پتانسیل اکسایش و کاهش یکی از مهمترین عوامل در تعیین ویژگیهای شیمیایی خاکهای غرقاب بوده و تأثیر زیادی بر میزان فعالیت و جذب عناصر غذایی دارد. شرایط احیاء در خاکهای خیس غیراشباع، مجموعهای از تغییرات شیمیایی و الکتروشیمیایی ایجاد میکند. منطقه مورد مطالعه با وسعت حدود 40 هزار هکتار در استان گیلان واقع شده است. تغییرات مورفولوژیکی، ...
بیشتر
پتانسیل اکسایش و کاهش یکی از مهمترین عوامل در تعیین ویژگیهای شیمیایی خاکهای غرقاب بوده و تأثیر زیادی بر میزان فعالیت و جذب عناصر غذایی دارد. شرایط احیاء در خاکهای خیس غیراشباع، مجموعهای از تغییرات شیمیایی و الکتروشیمیایی ایجاد میکند. منطقه مورد مطالعه با وسعت حدود 40 هزار هکتار در استان گیلان واقع شده است. تغییرات مورفولوژیکی، فیزیکوشیمیایی قابل توجهی در اثر شرایط اکسایش و کاهش در خاکرخهای مورد مطالعه ایجاد شده است. برای این منظور پتانسیل اکسایش- کاهش، اشکال مختلف آهن از جمله آهن محلول، بلورین، بیشکل و کل در خاکرخهای واقع در واحدهای مختلف فیزیوگرافی مورد بررسی قرار گرفت. آهن بیشکل در افقهای سطحی همه خاکها با مقدار متوسط 3/24 گرم بر کیلوگرم نسبت به عمق بیشتر بوده که با مقدار ماده آلی همبستگی مثبت داشت. هوادیدگی بیشتر در سطح، شرایط اکسیداسیون و احیاء و ماده آلی زیاد مانع از تبلور آهن بیشکل شده است. مقادیر کمتر پتانسیل اکسایش- کاهش با میانگین 7/145 میلیولت و rH با متوسط 6/19 در خاک اراضی پست و ساحلی دلالت بر شرایط احیاء شدید در این خاکها دارد. بررسی اختلاف آهن آزاد و بیشکل و نسبت آنها نشان دهنده مقادیر کمتر آهن متبلور با میانگین 8/6 گرم بر کیلوگرم در خاکهای اراضی پست و ساحلی بوده و دلالت بر تحول کمتر خاکهای واقع در این واحدها به دلیل بالا بودن سطح آب زیرزمینی و نوسان آن نسبت به خاکهای اراضی واحدهای فلاتها و تراسهای فوقانی و آبرفتهای رودخانهای با مقدار متوسط آهن متبلور 8/15 گرم بر کیلوگرم دارد. همچنین مقایسه میانگین مقادیر شکلهای مختلف آهن با استفاده از آزمون LSD اختلاف معنیدار در واحدهای فیزیوگرافی را نشان داد.
