علوم خاک
حدیث حاتمی؛ حسین پرویزی؛ امیر پرنیان؛ غلامحسن رنجبر
چکیده
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده ...
بیشتر
مطالعه شکلهای مختلف فسفر در خاکهای تیمار شده با ترکیبات آلی در مدیریت بهتر این مواد در شرایطی با قدرت جذب کم عناصر غذایی مانند شرایط خاک شور حائز اهمیت است. هدف از این پژوهش مقایسه تأثیر لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بر توزیع شکلهای مختلف فسفر خاک (محلول و تبادلی (KCl-P)، متصل به آهن و آلومینیوم (NaOH-P)، متصل به کلسیم (HCl-P)، باقیمانده (Res-P) و آلی (Organic-P)) در دو شرایط شور و غیر شور بود. در این راستا از یک آزمایش انکوباسیون بهصورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی شامل 3 سطح لجن فاضلاب شهری (صفر، 25/0 و 5/0 درصد وزنی به ترتیب M0، M1 و M2)، 3 سطح سوپر فسفات تریپل (صفر، 75 و 100 کیلوگرم بر هکتار بهترتیب T0، T1 و T2)، 2 سطح شوری (2 و 12 دسیزیمنس بر متر) و 3 تکرار انجام شد. شکلهای مختلف فسفر پس از 3 ماه از شروع آزمایش به روش عصارهگیری متوالی استخراج و توسط روش رنگسنجی قرائت شدند. نتایج نشان داد که بهطور کلی سهم نسبی فسفر در اجزای مختلف دارای توالی Res-P < NaOH-P < KCl-P < Organic-P < HCl-P بود اما روند تغییرات بسته به نوع تیمار و شکل فسفر متفاوت بود. کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل بهویژه در تیمار T2M2 بهترتیب موجب افزایش 1/3 و 3/2 برابری KCl-P در شوریهای 2 و 12 دسیزیمنس بر متر و بهترتیب 2/2 و 8/1 برابری NaOH-P در مقایسه با تیمار T0M0 شد. درحالیکه کاربرد جداگانه و توأم لجن فاضلاب شهری در هر دو شوری سبب کاهش سهم نسبی در HCl-P در مقایسه با تیمارهای سوپر فسفات تریپل و شاهد گردید. اعمال تیمارهای آزمایشی تأثیر معنیداری بر Res-P نشان نداد؛ اما افزایش Organic-P با افزایش شوری و کاربرد تیمارهای لجن فاضلاب شهری مشاهده شد؛ بنابراین بهنظر میرسد که کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل میتواند با افزایش سهم نسبی KCl-P و NaOH-P و کاهش ورود فسفر به جزء HCl-P سبب کاهش اثرات منفی شوری و افزایش فراهمی فسفر گردد. نتایج بررسی درصد بازیافت فسفر قابل دسترس خاک نیز تأییدکننده تأثیر بیشتر کاربرد توأم لجن فاضلاب شهری و سوپر فسفات تریپل در افزایش کارایی این تیمارها در مقایسه با کاربرد جداگانه این منابع بود.
علوم خاک
حدیث حاتمی؛ امیر فتوت
چکیده
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نوع هیدروکسید مضاعف لایهای (LDH) و نوع محلول زمینه بر واجذب B در محیط شبیهسازی شده محلول خاک و نیز رهاسازی کاتیونهای ساختاری (Zn و Mn) در این محیط انجام شد. بدین منظور ابتدا همدماهای جذب B در محلول 03/0 مولار نیترات پتاسیم حاوی غلظتهای 25/0 تا 10 میلیمولار B برای سه ترکیب Zn-Al LDH، Zn–Mn1–Al LDH (Mn/Zn برابر ...
بیشتر
این پژوهش با هدف بررسی تاثیر نوع هیدروکسید مضاعف لایهای (LDH) و نوع محلول زمینه بر واجذب B در محیط شبیهسازی شده محلول خاک و نیز رهاسازی کاتیونهای ساختاری (Zn و Mn) در این محیط انجام شد. بدین منظور ابتدا همدماهای جذب B در محلول 03/0 مولار نیترات پتاسیم حاوی غلظتهای 25/0 تا 10 میلیمولار B برای سه ترکیب Zn-Al LDH، Zn–Mn1–Al LDH (Mn/Zn برابر با 02/0 نسبت مولی) و Zn–Mn2–Al LDH (Mn/Zn برابر با 1/0 نسبت مولی) (به اختصار بهترتیب Zn-Al، Zn–Mn1 و Zn–Mn2) بررسی شد. سپس واجذب B از این ترکیبات در بیشترین غلظت و تحت تاثیر محلولهای 03/0 مولار نیترات پتاسیم، 25/1 میلیمولار اسید اگزالیک و 25/1 میلیمولار اسید سیتریک اندازهگیری شد. همچنین غلظت کاتیونهای Zn و Mn در محلول واجذب تعیین گردید. بر اساس نتایج، دادههای جذب و واجذب B در تمام LDHs برازش خوبی با معادله فرندلیچ نشان دادند. علاوهبراین، تاثیر کاربرد LDHs سهتایی بر میزان جذب و واجذب B معنیدار بود. بدین صورت که Zn–Mn1 و Zn–Mn2 در مقایسه با Zn-Al دارای جذب بیشتر (57/0-46/0 میلیمول بر گرم) و واجذب کمتری در هر سه محلول زمینه (2/38-6/18 درصد) بودند. این امر میتواند به متفاوت بودن مکانیسم جذب B در LDHs سنتز شده نسبت داده شود. اسیدهای آلی به دلیل ایجاد کیلیت با کاتیونهای ساختاری LDHs و افزایش احتمال انحلال آن، سبب افزایش واجذب B و همچنین رهاسازی Zn و Mn در مقایسه با نیترات پتاسیم گردید. با توجه به رهاسازی آهسته B و همچنین Zn و Mn در شرایط شبیهسازی شده محلول خاک، ممکن است LDHs قادر به تامین این سه عنصر غذایی برای گیاهان باشند که بررسی آن نیازمند مطالعه در شرایط واقعی خاک و در حضور گیاه میباشد.
حدیث حاتمی؛ امیر فتوت؛ اکرم حلاج نیا
چکیده
بهدلیل واکنش فسفر با ترکیبات موجود در خاک، فراهمی فسفر بهعنوان یک فاکتور محدودکننده برای تولید فرآوردههای کشاورزی در سراسر جهان مطرح است. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر ترکیب سنتزی هیدروکسید مضاعف لایهای (LDH) با آنیون بین لایه ای فسفات و کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (TSP) بر فراهمی فسفر یک خاک آهکی در طی زمان انجام شد. به این منظور ...
بیشتر
بهدلیل واکنش فسفر با ترکیبات موجود در خاک، فراهمی فسفر بهعنوان یک فاکتور محدودکننده برای تولید فرآوردههای کشاورزی در سراسر جهان مطرح است. این پژوهش با هدف مقایسه تاثیر ترکیب سنتزی هیدروکسید مضاعف لایهای (LDH) با آنیون بین لایه ای فسفات و کود شیمیایی سوپر فسفات تریپل (TSP) بر فراهمی فسفر یک خاک آهکی در طی زمان انجام شد. به این منظور ابتدا Zn-Al LDH با آنیون بینلایهای فسفات (P-LDH) به روش تبادل یونی ساخته شد و سپس یک آزمایش انکوباسیون در قالب طرح کاملاً تصادفی با آرایش فاکتوریل دربرگیرنده دو ترکیب حاوی فسفر (P-LDH و TSP)، چهار سطح فسفر (صفر (شاهد)، 18، 45 و 90 میلیگرم فسفر بر کیلوگرم)، 8 زمان (1، 5، 10، 20، 40، 70، 100 و 150 روز) و سه تکرار انجام شد. در پایان هر زمان مقادیر فسفر و روی قابل دسترس، pH و هدایت الکتریکی (EC) نمونهها اندازهگیری گردید. نتایج نشان داد که کاربرد P-LDH و TSP منجر به افزایش معنیدار فسفر قابل دسترس در مقایسه با تیمار شاهد گردید اما روند تغییرات رهاسازی فسفر در این دو منبع با گذشت زمان متفاوت بود. در نمونههای P-LDH برخلاف TSP با گذشت زمان فسفر قابل دسترس افزایش یافت تا آنجا که تفاوت میان این دو منبع در هر سه سطح فسفر در زمان 150 روز از نظر آماری معنیدار گردید. این امر احتمالا بهدلیل رهاسازی آهسته فسفر از ساختمان P-LDH و کاهش واکنش فسفر با ترکیبات خاک رخ داده است. در اثر انحلال ترکیب P-LDH در خاک همزمان با آنیون فسفر کاتیون روی هم وارد محلول خاک شد که منجر به افزایش قابل توجه روی قابل دسترس خاک در تیمارهای P-LDH گردید. همچنین نتایج نشان داد که تغییرات pH و EC در هر دو منبع یکسان بوده و تفاوت معنیداری میان دو منبع مشاهده نشد. بنابراین بهنظر میرسد که P-LDH میتواند بهعنوان یک کود کندرهای فسفره سبب افزایش کارایی فسفر گردد اما سطوح بالای این ترکیب بهدلیل بالا بودن مقادیر روی قابل دسترس توصیه نمیشوند.
حدیث حاتمی؛ علی رضا کریمی؛ امیر فتوت؛ حسین خادمی
چکیده
مهمترین منبع پتاسیم در خاکها آلومینوسیلیکاتهایی مانند فلدسپارهای پتاسیم و میکاها میباشند. این پژوهش بهمنظور بررسی روند آزادسازی پتاسیم بهروش عصارهگیری متوالی با کلرید باریم 05/0 مولار از کانیهای میکایی (بیوتیت، فلوگوپیت، موسکویت) و فلدسپار پتاسیم (از دو معدن در زنجان و یزد) و بررسی تاثیر اندازه ذرات کانیها بر ...
بیشتر
مهمترین منبع پتاسیم در خاکها آلومینوسیلیکاتهایی مانند فلدسپارهای پتاسیم و میکاها میباشند. این پژوهش بهمنظور بررسی روند آزادسازی پتاسیم بهروش عصارهگیری متوالی با کلرید باریم 05/0 مولار از کانیهای میکایی (بیوتیت، فلوگوپیت، موسکویت) و فلدسپار پتاسیم (از دو معدن در زنجان و یزد) و بررسی تاثیر اندازه ذرات کانیها بر آزادسازی پتاسیم از کانیها و همچنین کاربرد معادلات سینتیکی در توصیف آزادسازی پتاسیم انجام شد. برای اینمنظور، عصارهگیری متوالی با کلرید باریم از کانیهای مورد مطالعه در دو اندازه ذرات 100-50 و کوچکتر از 50 میکرون در مدت زمانهای 2 تا 600 ساعت انجام شد و غلظت پتاسیم آزاد شده با استفاده از دستگاه فلیمفتومتر اندازهگیری شد. نتایج نشان داد که پس از 13 بار عصارهگیری متوالی، کانیهای بیوتیت و موسکویت بهترتیب بیشترین و کمترین آزادسازی پتاسیم را در هر دو اندازه ذرات داشتند. همچنین، کوچک شدن اندازه ذرات منجر به افزایش آزادسازی پتاسیم از تمام کانیها شد. آزاد سازی پتاسیم در تمام کانیها در مراحل اولیه سریع بود و در مراحل بعدی با سرعت کمتری تا پایان آزمایش ادامه یافت. با توجه به بالا بودن ضرایب تبیین (R2) و پایین بودن خطای استاندارد برآورد (SE)، سرعت آزاد شدن پتاسیم با معادلات تابع نمایی و پخشیدگی پارابولیک بهخوبی توصیف شدند. بنابراین، بهنظر میرسد سرعت آزاد شدن پتاسیم بهوسیله پخشیدگی از سطح کانیها کنترل میشود.
