علوم آب
رامین فضل اولی؛ هدیه پوریزدانخواه
چکیده
استان مازندران یکی از مهمترین مناطق در زمینهی تولید برنج و مرکبات در ایران است که بخشی از باغها و مزارع کشاورزی آن با آبهای زیرزمینی آبیاری میشوند. با توجه به این امر که pH آب آبیاری تأثیر مهمی در عملکرد محصولات کشاورزی دارد، در این تحقیق، pH آبهای زیرزمینی 300 حلقه چاه مربوط به شرکت آب منطقهای استان مازندران، به صورت مکانی ...
بیشتر
استان مازندران یکی از مهمترین مناطق در زمینهی تولید برنج و مرکبات در ایران است که بخشی از باغها و مزارع کشاورزی آن با آبهای زیرزمینی آبیاری میشوند. با توجه به این امر که pH آب آبیاری تأثیر مهمی در عملکرد محصولات کشاورزی دارد، در این تحقیق، pH آبهای زیرزمینی 300 حلقه چاه مربوط به شرکت آب منطقهای استان مازندران، به صورت مکانی و زمانی در نوار ساحلی استان مازندران به مساحت 8252 کیلومترمربع از ابتدای سال 1391 تا پایان سال 1399، با استفاده از نرمافزار ArcGIS 10.7.1 با روش کریجینگ معمولی (OK) براساس میانگین pH در دورههای ششماهه پهنهبندی شد. برای شناسایی مناطق با خطرپذیری بیشتر از روش کریجینگ شاخص (IK) استفاده شد. نتایج نشان داد که بهترین نیمتغییرنما برای پارامتر pH مدل Stable و Exponential است. طبقهبندی کلاسها در روش OK براساس حساسیت مرکبات و برنج تعریف شد. نتایج نشان داد که در روش OK، میانگین درصد مساحت تحت کلاسهای طبقهبندی pHهای 8/5>، 2/6-8/5، 8-2/6 و 8< بهترتیب برابر با صفر، 6/0، 5/83 و 9/15 درصد و در روش IK، میانگین درصد مساحت تحت کلاسهای طبقهبندی با احتمال خطر آسیبپذیری 20-0، 40-20، 60-40 و 100-60 درصد بهترتیب برابر با 9/94، 8/4، 3/0 و صفر درصد بود. نقشههای حاصل از روش OK نشان دادند که در هیچ منطقهای pH آب زیرزمینی اسیدی نیست و در کنارههای غربی و شرقی استان شرایط قلیایی مشاهده شد. نقشههای حاصل از روش IK نشان دادند که در اکثر مناطق استان مازندران احتمال خطر آسیبپذیری براساس pH آبهای زیرزمینی برای باغهای مرکبات و مزارع برنج منطقه مورد مطالعه، در محدودهی 20-0 درصد قرار دارد و در بخشیهای بسیار کمی در قسمتهای شرقی استان احتمال خطر به 40-20 درصد میرسد. با توجه به آسیبپذیری مرکبات و گیاه برنج درpHهای بالا در آب آبیاری، توصیه میشود که در دو محدودهی غربی و شرقی استان برای رشد بهتر گیاه برنج و عدم آسیبپذیری محصول به دلیل کمبود نیتروژن و فسفر، با انجام تحقیقات مزرعهای کودهای حاوی عناصر مذکور به مزارع افزوده شود.
مهسا نوری؛ علیرضا عمادی؛ رامین فضل اولی
چکیده
رشد جمعیت و محدودیت منابع آب، موجب اهمیت بهرهبرداری بهینه از منابع موجود شده است. نگرانی اصلی در زمینه مدیریت منابع آب، تخصیص عادلانه است. بنابراین، تخصیص بهینه منابع با درنظرداشتن مطلوبیت ذینفعان و محدودیتهای فیزیکی مسئله امری ضروری است. در این پژوهش، رویکرد نظریه بازیها برای تخصیص آب از سد شهید رجایی با توجه به تقسیم عادلانه ...
بیشتر
رشد جمعیت و محدودیت منابع آب، موجب اهمیت بهرهبرداری بهینه از منابع موجود شده است. نگرانی اصلی در زمینه مدیریت منابع آب، تخصیص عادلانه است. بنابراین، تخصیص بهینه منابع با درنظرداشتن مطلوبیت ذینفعان و محدودیتهای فیزیکی مسئله امری ضروری است. در این پژوهش، رویکرد نظریه بازیها برای تخصیص آب از سد شهید رجایی با توجه به تقسیم عادلانه سود میان ذینفعان مورد استفاده قرار گرفته است. ابتدا مقدار آب قابلدسترس با سیاست بهرهبرداری استاندارد تعیین و سپس مدل بهینهسازی تخصیص آب با رعایت عدالت بدون توجه به سود اقتصادی تدوین گردید. این مدل برای تعیین سهم آب شرکتکنندگان در ائتلافها اجرا شد. سپس، ائتلافهای ممکن بهمنظور افزایش سود کلی سیستم با روش شاپلی تشکیل و سود حاصل از هر ائتلاف محاسبه گردید. درنهایت، بهمنظور تخصیص مجدد سود به بازیکنان جهت ترغیب آنها به شرکت در ائتلاف کل از رابطه ارزش شاپلی استفاده شد. تلفیق مدل بهینهسازی الگوریتم ژنتیک با نظریه بازیهای همکارانه به روش شاپلی کریسپ از نوآوریهای این پژوهش میباشد. نتایج بهدست آمده نشان میدهد که استفاده از روش پیشنهادی سود ذینفعان را افزایش میدهد بهطوریکه با تشکیل ائتلاف کل، سود ذینفعان بین 6 تا 16 درصد و سود کلی سیستم 10 درصد افزایش یافته است. این میزان افزایش سود با مدل تلفیقی پیشنهادی بدون نیاز به هیچگونه هزینه اضافی و تنها با تغییر در مدیریت بهرهبرداری قابل اجرا خواهد بود.
نادر نادری؛ رامین فضل اولی؛ میرخالق ضیاتبار احمدی؛ علی شاهنظری؛ سعید خاوری خراسانی
چکیده
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و روش اعمال کم آبیاری بر عملکرد و پارامترهای فیزیولوژیکی و فتوسنتزی ذرت علوفه ای رقم سینگل کراس 704، آزمایشی در سال زراعی 1393، در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی عبارت ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر میزان آب آبیاری و روش اعمال کم آبیاری بر عملکرد و پارامترهای فیزیولوژیکی و فتوسنتزی ذرت علوفه ای رقم سینگل کراس 704، آزمایشی در سال زراعی 1393، در مزرعه پژوهشی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان رضوی انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل در قالب بلوک های کامل تصادفی در 4 تکرار اجرا گردید. تیمارهای مورد بررسی عبارت بودند از تیمار آبیاری کامل، کم آبیاری تنظیم شده با تأمین 80 و 60 درصد نیاز آبی، آبیاری ناقص ریشه به طور متغیر (PRD) و تأمین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی و آبیاری ناقص ریشه به طور ثابت (FPRD) و تأمین 100، 80 و 60 درصد نیاز آبی. نتایج آزمایش نشان داد که همزمان با کاهش میزان آب مصرفی عملکرد تر و خشک علوفه ذرت در تیمار کم آبیاری تنظیم شده کاهش یافت اما در تیمار آبیاری ناقص ریشه به طور متغیر تفاوت معنی داری بین میزان عملکرد در تیمارهای تامین 100 و 80 درصد نیاز آبی مشاهده نشد. بیشترین عملکرد علوفه تر با میانگین 72099 کیلوگرم در هکتار مربوط به تیمار آبیاری کامل بود. بررسی صفات فیزیولوژیک طی چهار مرحله نمونه برداری در طول فصل رشد، نشان داد که شاخص سطح برگ تحت اثر متقابل تیمارهای آبیاری قرار گرفت. تفاوت معنی داری بین شاخص سطح برگ گیاهان در تیمار آبیاری کامل و سطوح 100 و 80 درصد تامین آبی در تیمار PRD وجود نداشت. همبستگی مثبت و معنی داری بین شاخص سطح برگ و عملکرد علوفه تر (r2= 0.98, p
مجید شیدائیان؛ میرخالق ضیاتبار احمدی؛ رامین فضل اولی
چکیده
در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد برنج در دوره های زمانی آینده با استفاده از داده های خروجی مدل HadCM3، از سری مدل های AOGCM، در منطقه دشت تجن مورد بررسی قرار گرفته است. پارامترهای اقلیمی دما و بارندگی تحت سناریوی انتشار A2، در دورههای زمانی 2040-2011، 2070-2041 و 2100-2071، شبیه سازی شدند. این کار با کوچک مقیاس سازی دما به روش ...
بیشتر
در این تحقیق اثر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد برنج در دوره های زمانی آینده با استفاده از داده های خروجی مدل HadCM3، از سری مدل های AOGCM، در منطقه دشت تجن مورد بررسی قرار گرفته است. پارامترهای اقلیمی دما و بارندگی تحت سناریوی انتشار A2، در دورههای زمانی 2040-2011، 2070-2041 و 2100-2071، شبیه سازی شدند. این کار با کوچک مقیاس سازی دما به روش آماری و بارندگی به روش تناسبی انجام گرفت. برای تخمین نیاز خالص آبیاری، تبخیر تعرق پتانسیل با استفاده از روش پنمن مانتیث و باران موثر با روش USDA با مدل CROPWAT8.0 محاسبه شد. اثر کمبود آب بر عملکرد محصول با استفاده از تابع تولید خطی ارائه شده توسط FAO مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج کوچک مقیاس سازی با استفاده از مدل SDSM و روش کوچک مقیاس سازی تناسبی نشان دهنده کاهش در مقدار بارندگی و افزایش در مقدار دما در دوره های آتی است. نتایج مدل CROPWAT نشان دهنده این بود که در اثر تغییر اقلیم با افزایش تبخیر تعرق پتانسیل و کاهش بارندگی موثر و افزایش آب مصرفی گیاه، نیاز خالص آبیاری گیاه برنج در حوزه مورد نظر طی سال های آتی تا سال 2100 افزایش می یابد. همچنین در نتیجه تغییر اقلیم و افزایش دما و کاهش بارش درصد کاهش عملکرد در سال های آتی به میزان ناچیز رو به افزایش است. بنابراین می توان نتیجه گرفت هر چه به سال 2100 نزدیکتر شویم بارش موثر با مقدار کمتری می تواند نیاز آب مصرفی و نیاز خالص آبیاری برنج را در منطقه مورد نظر تأمین کند.
طاهره عشرتی؛ رامین فضل اولی؛ مجتبی صانعی؛ علیرضا عمادی
چکیده
سرریز ها یکی از سازه هایمتداول برای تخلیه و اندازهگیری جریان می باشند. به همین جهت این نوع سازه های هیدرولیکی بسته به هدف از استفاده، دارای اشکال مختلفی هستند. در برخی از موارد به دلیلمحدودیت های اجرایی، سرریز های باانحنا در پلان ساخته می شوند. در چنین شرایطی مطالعه توزیع جریان در طول سرریز و دیگر پارامتر های مربوط به آن، حائز ...
بیشتر
سرریز ها یکی از سازه هایمتداول برای تخلیه و اندازهگیری جریان می باشند. به همین جهت این نوع سازه های هیدرولیکی بسته به هدف از استفاده، دارای اشکال مختلفی هستند. در برخی از موارد به دلیلمحدودیت های اجرایی، سرریز های باانحنا در پلان ساخته می شوند. در چنین شرایطی مطالعه توزیع جریان در طول سرریز و دیگر پارامتر های مربوط به آن، حائز اهمیت خواهد بود. در این پژوهش یک مدل فیزیکی از سرریز سد که از نوع اوجی آزاد با پلان قوسی است، مورد آزمایش قرار گرفت. هم چنین به منظور بررسی اثر انحنای سرریز بر عملکرد جریان، مدل دوم سرریز در شکل نرمال و با شرایط هندسی و هیدرولیکی مشابه، مورد مقایسه قرار گرفت. نتایج مربوط به مدل اول نشان داد که با افزایش نسبت هد جریان به هد طراحی ضریب دبی سرریز تا مقدار 72/1 افزایش یافته و پس از آن استغراق سرریز رخ داده و ضریب دبی تا مقدار 23/1 کاهش مییابد. هم چنین با افزایش سرعت در هر دبی و کاهش فشار در طول سرریز، امکان خلأ زایی و خوردگی سازه افزایش و ضریب خوردگی که معرف آن شاخص خلأ زایی می باشد، کاهش یافت. بررسی نتایج مربوط به کارایی سرریز نشان داد برای مدل سرریز در شکل نرمال، استغراق سریع تر و به ازای مقادیر دبی یکسان با سرریز قوسی، مقدار ضریب دبی برای سرریز درشکل نرمال، کمتر خواهد بود. در این پژوهش میزان تأثیر افزایش ضریب دبی در سرریز با قوس محوری در مقایسه با سرریز با تاج مستقیم و در شرایط هیدرولیکی و هندسی مشابه، برابر 21 درصد محاسبه شد.
سیده سمیرا سعادتی پاچهکناری؛ مهدی اسمعیلی ورکی؛ رامین فضل اولی
چکیده
با قرارگیری پایه پل در مقابل جریان، گردابههایی در مقابل آن شکل گرفته که در نتیجه فعالیت آنها مواد بستر پیرامون پایه فرسایش یافته و چاله آبشستگی شکل میگیرد و در صورت کافی نبودن عمق پی و شمعهای پایه پل، شکست پل را به دنبال خواهد داشت. یکی از روشهای کاهش آبشستگی اطراف پایههای پل، استفاده از آستانه در مجاورت پایه میباشد. در تحقیق ...
بیشتر
با قرارگیری پایه پل در مقابل جریان، گردابههایی در مقابل آن شکل گرفته که در نتیجه فعالیت آنها مواد بستر پیرامون پایه فرسایش یافته و چاله آبشستگی شکل میگیرد و در صورت کافی نبودن عمق پی و شمعهای پایه پل، شکست پل را به دنبال خواهد داشت. یکی از روشهای کاهش آبشستگی اطراف پایههای پل، استفاده از آستانه در مجاورت پایه میباشد. در تحقیق حاضر تاثیر موقعیت آستانه بر ابعاد چاله آبشستگی اطراف گروه پایه کج در شرایط مختلف هیدرولیکی و رقوم کارگذاری فونداسیون بصورت آزمایشگاهی مورد بررسی قرار گرفت. گروه پایهی مورد بررسی متشکل از دو پایه کج مستطیلی با ابعاد 5/2 در 5/3 سانتیمتر که با زاویه 28 درجه بر روی فونداسیونی با ابعاد 10 در 16 سانتیمتر نصب گردید، بود. آزمایشها تحت شرایط مختلف موقعیت آستانه (در مقابل، وسط و پشت فونداسیون)، سرعت و عمق جریان و نیز رقومهای نسبی مختلف کارگذاری فونداسیون (فاصله روی فونداسیون تا سطح بستر نسبت به عرض پایه)، 1-، 5/0-، صفر و 1+، انجام شد. مقایسه نتایج نشان داد که استقرار آستانه در مقابل فونداسیون بیشترین تاثیر را در کاهش حداکثر عمق آبشستگی دارد. همچنین مقدار کاهش آبشستگی در شرایطی که رقوم کارگذاری فونداسیون همتراز بستر باشد، بسیار چشمگیر میباشد.
