استفاده از حداقل داده های هواشناسی برای برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع و ارائه ضرایب اصلاحی (مطالعه موردی: استان خراسان رضوی)

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

• محمد موسوی بایگی ¹
• مریم عرفانیان ²
• مجید سرمد ²

¹ استاد هواشناسی کشاورزی، گروه مهندسی آب، دانشکده کشاورزی، دانشگاه فردوسی مشهد.

² دانشگاه فردوسی مشهد

10.22067/jsw.v0i0.1537

چکیده

چکیده
یکی از راه های کاهش تلفات آب در مزارع، برنامه ریزی صحیح آبیاری می باشد که اساس آن را برآورد دقیق نیاز آبی گیاهان تشکیل می دهد. معادلاتی که برای محاسبه تبخیر و تعرق پتانسیل استفاده می شوند، پارامترهای اقلیمی یکسانی را به کار نمی گیرند و به دلیل ماهیت تجربی آنها برای تمام شرایط اقلیمی مناسب نیستند. به همین دلیل لازم است که معادله مناسب هر منطقه مشخص شود. بدین منظور در این تحقیق با استفاده از داده های لایسیمتری برداشت شده در دوره شش ماهه اردیبهشت تا شهریور سال 1384 در ایستگاه هواشناسی دانشکده کشاورزی مشهد، مقدار تبخیر و تعرق گیاه مرجع محاسبه شده با روش های فائو پنمن- مانتیث و تشت تبخیر و هم چنین اعمال ضرایب اصلاحی ماهانه و سالانه مورد مقایسه قرار گرفتند و روابط اصلاحی هر روش ارائه شدند. علاوه بر این، بین مقدار تبخیر و تعرق روزانه گیاه مرجع محاسبه شده به روش فائو پنمن- مانتیث در کلیه ایستگاه های سینوپتیک استان خراسان رضوی و پارامترهای دمای هوا، تابش و ضریب رطوبتی، رگرسیون بندی شده و در نهایت یک معادله ساده شده جهت برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع با این روش ارائه گردید. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص شد که نزدیکترین جواب های حاصله به داده های لایسیمتری از معادله فائو پنمن- مانتیث با اعمال ضرایب ماهانه (ضریب تعیین 99/0) و پس از آن با ضرایب سالانه (ضریب تعیین 92/0) به دست آمده است. لذا توصیه می شود جهت به کارگیری این معادله در مطالعات، ابتدا شرایط مرجع بودن ایستگاه مورد بررسی قرار گرفته و در صورت غیر مرجع بودن آن از ضرایب اصلاحی ماهانه جهت برآورد مقدار تبخیر و تعرق گیاه مرجع استفاده شود.

واژه های کلیدی: تبخیر و تعرق گیاه مرجع، لایسیمتر، روش فائو پنمن- مانتیث، ضرایب اصلاحی

---

عنوان مقاله [English]

Estimation of Reference crop Evapotranspiration Using the Least Meteorological Data (Case Study: Khorasan Razavi Province)

نویسندگان [English]

• M. Mousavi baygi ¹
• M. Erfanian ²
• M. Sarmad ²

¹ Professor Agro meteorology, Department of Water Engineering, Faculty of Agriculture, Ferdowsi University of Mashhad

² Irrigation and Drainage, department Ferdowsi University of Mashhad

چکیده [English]

Abstract
One of the losses decrease's ways in fields, is the proper irrigation management, which its base is the accurate estimation of crop water requirement. Equations which are used to calculate the reference evapotranspiration (ETo), do not use the same climatic parameters and due to their empirical base, are not match to all climatic situations. So it is needed to clarify proper methods for each region. In this investigation, lysimeteric data, which are taken from the climatologic station of Mashhad University in a 6-month period tests, ware compared with the F.A.O-Penman-Montieth (F.P.M), evaporation pan, monthly and yearly adjusting coefficient. Also the F.P.M's calculated ETo for all the synoptic stations of Razavi Khorasan province were regression with the air temperature, radiation and psychrometeric coefficient to suggest a simple equation. The best results were obtained from the F.P.M equation with the monthly (R2=0.99) and yearly (R2=0.92) adjusting coefficient, respectively. So it is advised to assess the reference situation of the station and use adjusting coefficients for the non-reference ones.

Key words: Reference evapotranspiration, Lysimeter, FAO-Penman-Montieth, Adjusting coefficients