تعیین مدل بهینه جذب آب در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی توسط ارقام زراعی گندم (Triticum aestivum) در منطقه بیرجند

نوع مقاله : مقالات پژوهشی

نویسندگان

1 گروه علوم و مهندسی آب. دانشکده کشاورزی. دانشگاه بیرجند. ایران

2 دانشگاه تهران

چکیده

چکیده
در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و همکاران، اسکگز و همکاران و همایی با استفاده از داده های مزرعه ای کشت گندم دو رقم قدس و روشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل در پایه کرت‌های خرد شده انجام گرفت. سطوح مختلف شوری (,S2, S1 S3 بترتیب معادل 4/1و 5/4و 6/9 دسی زیمنس بر متر) به عنوان کرت‌های اصلی و چهار سطح آبیاری ( I4, I3, I2, I1 بترتیب معادل50 ، 75 ،100 و 125 در صد نیاز آبی گیاه) و دو رقم گندم به عنوان کرت های فرعی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 85-84 اجراء گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که مدل جمع پذیر مقدار عملکرد نسبی را در اکثر موارد کمتر از مقدار واقعی برآورد می کند. به عبارت دیگر اثر تنش همزمان شوری و کم آبی کمتر از مجموع اثرات آنهاست. سهم تنش خشکی در کاهش عملکرد گندم از سهم تنش شوری بیشتر بود. مقایسه مدل های ریاضی ارائه شده نشان داد که در بیشتر موارد مدل اسکگز و همکاران (15) کاهش عملکرد نسبی دو رقم گندم را در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی بهتر از سایر مدل ها پیش پینی می کنند، هر چند که مدل همایی (11) نیز از دقت قابل قبولی برخوردار است.

واژه های کلیدی: تنش شوری، تنش خشکی، تابع کاهش، گندم، بیرجند

عنوان مقاله [English]

Determination of Optimum Model of Water Uptake under Conjunctive Salinity and Water Stress Conditions in Wheat Cultivars

نویسندگان [English]

  • A. Shahidi 1
  • M.J. Nahvinia 2
  • M. Parsinejad 2
  • A. Liaghat 2
1 Department of Water Science and Engineering. Faculty of Agriculture. Univercity of Birjand. Iran
2 Tehran University
چکیده [English]

Abstract
Various mathematical water uptake models have been introduced for plants response to combined drought and salinity stress. The reduction functions are classified as additive, multiplicative and conceptual models. In this study six different macroscopic reduction functions, namely; Van Genuchten (additive and multiplicative), Dirksen et al., Van Dam et al, Skaggs et al and Homaee were evaluated. The experiment was carried out at Research farm of Birjand University in a factorial split plot design with 3 replicates. The treatments consisted of four levels of irrigation (50, 75, 100 and 120%of crop water requirement), and three water qualities (1.4, 4.5, 9.6 dS/m) and two wheat cultivars. The results indicated that the additive model estimates relative yield less than the actual amount. In other word, the effect of combined stresses on wheat yield was less than the summation of separate effects due to salinity and water stress. The effect of drought stress on yield reduction was more than salinity stress. The results also revealed that reduction function of Skaggs et al and Homaee's models agreed well with the measured data when compared with other functions.

Keywords: Salinity stress, Drought stress, Reduction function, Wheat, Birjand

CAPTCHA Image