علوم آب
حمید شیروانی ایچی؛ مهدی قبادی نیا؛ نگار نورمهناد؛ سید حسن طباطبائی
چکیده
امروزه کاربرد پساب در آبیاری و بهویژه سیستمهای آبیاری قطرهای افزایش یافته است. در این پژوهش به منظور بررسی کارایی فیلترهای ترکیبی بر ویژگیهای پساب و استفاده از آنها در فیلتراسیون، آزمایش فاکتوریل درقالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش شامل فیلتر شنی یا تیمار شاهد (CTRL)، فیلتر ژئوتکستایل (G)، فیلتر ...
بیشتر
امروزه کاربرد پساب در آبیاری و بهویژه سیستمهای آبیاری قطرهای افزایش یافته است. در این پژوهش به منظور بررسی کارایی فیلترهای ترکیبی بر ویژگیهای پساب و استفاده از آنها در فیلتراسیون، آزمایش فاکتوریل درقالب طرح کاملا تصادفی در سه تکرار اجرا گردید. تیمارهای پژوهش شامل فیلتر شنی یا تیمار شاهد (CTRL)، فیلتر ژئوتکستایل (G)، فیلتر شن-زئولیت (SZ) و فیلتر ژئوتکستایل-زئولیت (GZ) بود. پساب مورد استفاده در این پژوهش از فاضلاب دانشگاه تأمین شد. فشار، دبی سیستم، میزان نیترات، مواد معلق، سدیم، کلسیم، منیزیم، هدایت الکتریکی، پ-هاش پساب قبل و بعد از ورود به فیلترها در ساعات مختلف بررسی شد. نتایج نشان داد، فیلتر شن-زئولیت افت فشار اندک و تیمار زئوتکستایل-زئولیت نیز برای مدت زمان کوتاه قابلیت تامین فشار را داشت. مقدار نیترات در پساب خروجی در همه فیلترها بهجز شاهد به طور معنیداری کاهش یافت بهطوریکه مقدار نیترات ورودی تمامی تیمارها 26 میلیگرم بر لیتر و میانگین نیترات خروجی در فیلتر شاهد حدود 25 و در سایر فیلترها کمتر از 20 میلیگرم بر لیتر بود. مقدار میانگین مواد معلق فاضلاب ورودی حدود 110 میلیگرم بر لیتر بود درحالیکه مقدار میانگین مواد معلق پساب خروجی از فیلترها همگی به کمتر از 72 میلیگرم بر لیتر کاهش یافت. فیلترهای شن و شن- زئولیت به ترتیب بیشتر از فیلترهای ژئوتکستایل و ژئوتکستایل- زئولیت میزان مجموع کلسیم و منیزیم را در پساب افزایش دادند. بر اساس این پژوهش استفاده از شن- زئولیت به لحاظ کاهش نیترات و بار معلق، افزایش کلسیم و منیزیم و کاهش pH و عدم افت فشار پیشنهاد میگردد.
سیدامید میرمحمدصادقی؛ مهدی قبادی نیا؛ محمدحسن رحیمیان
چکیده
در سال‌های اخیر با توجه به بروز مشکلات کمآبی و خشکسالی در اکثر نقاط کشور، تبخیر سطحی از مخازن سدها، دریاچه‌ها و سایر سطوح آبی به‌عنوان یکی از محل‌های هدررفت آب، مورد توجه قرار گرفته و لذا، برآورد دقیق‌تر حجم تبخیر صورت گرفته از این سطوح و راهکارهای کاهش آن از اهمیت زیادی برخوردار شده است. در پژوهش حاضر، مخزن و دریاچه سد زاینده‌رود ...
بیشتر
در سال‌های اخیر با توجه به بروز مشکلات کمآبی و خشکسالی در اکثر نقاط کشور، تبخیر سطحی از مخازن سدها، دریاچه‌ها و سایر سطوح آبی به‌عنوان یکی از محل‌های هدررفت آب، مورد توجه قرار گرفته و لذا، برآورد دقیق‌تر حجم تبخیر صورت گرفته از این سطوح و راهکارهای کاهش آن از اهمیت زیادی برخوردار شده است. در پژوهش حاضر، مخزن و دریاچه سد زاینده‌رود با مساحت 54 کیلومتر مربع انتخاب و برای تخمین تبخیر آب از این مخزن، روش‌های مختلف تجربی شامل روش‌های مایر، مارسیانو، شاهتین، هنفر، ایوانف، تیچومیروف و روش سازمان عمران اراضی آمریکا مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین، الگوریتم بیلان انرژی سطحی (سبال) روی هشت تصویر ماهواره لندست در ماه‌های خرداد تا شهریور سال 1396 برای برآورد تبخیر از دریاچه سد پیاده‌سازی گردید. به منظور ارزیابی دقت روش‌های مختلف، نتایج به‌دست آمده در هر روش با اندازهگیریهای تشت تبخیر در محوطه سد مقایسه شد. نتایج حاصل نشان داد که هیچ یک از روش‌های تجربی، همبستگی مناسب و قابل قبولی با اندازهگیریهای تبخیر در محل ندارند. در مقابل، روش سبال علاوه بر نمایش توزیع مکانی تبخیر در سطح مخزن، دارای ضرایب تبیین، RMSE و MAE به ترتیب 89/0، 28/0 و 31/0 بوده که نشان‌دهنده دقت بالای این روش در تخمین تبخیر آب نسبت به فرمول‌های تجربی در برآورد حجم تبخیر سطحی آب از مخازن است. همچنین، با توجه درصد بالای خطای برآورد تبخیر در روش‌های تجربی، واسنجی ضرایب و پارامترهای آنها نسبت به شرایط اقلیمی مختلف، ضروری خواهد بود.
فاطمه فتاحی ناغانی؛ مهدی قبادی نیا؛ عبدالرحمان محمدخانی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی
چکیده
به منظور بررسی اثر نوع سیستم آبیاری و تنش کمآبی بر میزان آب مصرفی، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی انگور رقم عسگری، پژوهشی در تابستان 1395 در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با 5 تیمار در یکی از باغهای انگور در منطقه ناغان انجام گرفت. تیمارها شامل آبیاری رایج در منطقه (شاهد)، آبیاری سطحی با 100 درصد نیاز آبی، آبیاری سطحی با 60 درصد نیاز ...
بیشتر
به منظور بررسی اثر نوع سیستم آبیاری و تنش کمآبی بر میزان آب مصرفی، عملکرد و شاخصهای فیزیولوژیکی انگور رقم عسگری، پژوهشی در تابستان 1395 در قالب طرح بلوکهای کاملا تصادفی با 5 تیمار در یکی از باغهای انگور در منطقه ناغان انجام گرفت. تیمارها شامل آبیاری رایج در منطقه (شاهد)، آبیاری سطحی با 100 درصد نیاز آبی، آبیاری سطحی با 60 درصد نیاز آبی، آبیاری قطرهای با 100 درصد نیاز آبی و آبیاری قطرهای با 60 درصد نیاز آبی در 4 تکرار بود. سن گیاهان در حدود 60 سال و بافت خاک رس لومی تعیین شد. در انتهای آزمایش کارایی مصرف آب، عملکرد محصول، RWC، تعداد حبه و وزن 100 حبه در خوشه و همچنین صفات کیفی مانند مواد جامد محلول، اسید کل و pH آب انگور اندازهگیری شد. نتایج نشان داد، در هردو سیستم، تنش کمآبی باعث کاهش محتوای نسبی آب برگ، عملکرد محصول، وزن 100 حبه و تعداد حبه در خوشه و همچنین اسید کل شده است. تیمار شاهد کمترین مقدار کارایی مصرف آب را داشته است. تیمار آبیاری قطرهای 100 درصد در بیشتر پارامترها اختلاف معنیداری با تیمار شاهد ندارد و به مراتب ویژگیهای کیفی و کارایی مصرف آب آن از تیمار شاهد بهتر بوده است. سیستم آبیاری قطرهای با جلوگیری از هدررفت آب به میزان حدود 40درصد ، موجب تولید محصولی با کیفیتتر و بازار پسند نسبت به آبیاری سنتی شده است. بنابراین میتواند جایگزین مناسبی برای آبیاری باغهای انگور در منطقه باشد.
شکوفه نجف آبادی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی؛ مهدی قبادی نیا؛ عبدالرزاق دانش شهرکی
چکیده
مهمترین هدف برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری افزایش بهره‌وری و راندمان مصرف آب و در عین حال دارا بودن یک سامانه پایدار تولید است. به منظور بررسی تاثیر انواع خاکپوش بر کارایی مصرف آب، شاخصهای رشدو عملکرد ذرت، پژوهشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 93-94 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهرکرد انجام شد. تیمارها ...
بیشتر
مهمترین هدف برنامه‌ریزی و مدیریت آبیاری افزایش بهره‌وری و راندمان مصرف آب و در عین حال دارا بودن یک سامانه پایدار تولید است. به منظور بررسی تاثیر انواع خاکپوش بر کارایی مصرف آب، شاخصهای رشدو عملکرد ذرت، پژوهشی به صورت طرح بلوکهای کامل تصادفی با 6 تیمار و 3 تکرار در سال زراعی 93-94 در مزرعه پژوهشی دانشگاه شهرکرد انجام شد. تیمارها شامل شاهد (بدون پوشش)، پوشش پلاستیک شفاف، پلاستیک سیاه، گونی نخی کناف، گونی سفید و آبی بود. در طول فصل کشت، رطوبت خاک تا عمق توسعه موثر ریشه اندازهگیری و آبیاری‌ها بر اساس کمبود رطوبت خاک با تأمین نیاز آبی کامل تعیین و اعمال گردید. در طول فصل رشد نمونه‌برداری برای تعیین میزان ماده خشک برگ، ساقه و میزان آماس نسبی برگ انجام گرفت و در پایان فصل رشد نیز میزان حجم آب مصرفی، میزان دانه تولیدی، اندازهگیری و ثبت گردید. نتایج نشان دادکه خاک-پوش‌ها در تمام مراحل اندازهگیری تأثیر افزاینده بر محتوای نسبی آب برگ داشته‌اند که این میتواند ناشی از تأثیر آنها بر حفظ رطوبت خاک باشد. خاکپوش پلاستیک شفاف بیشترین تأثیر را بر شاخص برداشت با مقدار 97/53 درصد داشت که این مقدار متناظر افزایش 32 درصد نسبت به تیمار شاهد بود. بیشترین و کمترین میزان کارایی مصرف آب به ترتیب مربوط به تیمار گونی‌سفید و شاهد با مقادیر 7/2 و 4/1 کیلوگرم وزن خشک دانه بر مترمکعب بدست آمدکه این معادل افزایش 93 درصد میزان کارایی مصرف آب می‌باشد. بنابراین خاکپوش گونی‌های سفید وآبی بیشترین تأثیر را بر حفظ رطوبت خاک و عملکرد محصول دارا بودند.
سیده مریم میرابوالقاسمی؛ مهدی قبادی نیا؛ احمد رضا قاسمی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی
چکیده
هدف اساسی مدیریتهای نوین آبیاری برنج، افزایش بهره‌وری آب مصرفی و صرفهجویی آب در اراضی شالیزاری می‌باشد. برای بررسی تاثیر موقعیت سطح ایستابی بر بهره‌وری آب در کشت برنج،آزمایشی به صورت کشت گلدانی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در دانشگاه شهرکرد با چهار مدیریت آبیاری، شامل سطحی با کنترل سطح ایستابی در 2 سانتیمتری روی سطح خاک(FI)،زهکشی ...
بیشتر
هدف اساسی مدیریتهای نوین آبیاری برنج، افزایش بهره‌وری آب مصرفی و صرفهجویی آب در اراضی شالیزاری می‌باشد. برای بررسی تاثیر موقعیت سطح ایستابی بر بهره‌وری آب در کشت برنج،آزمایشی به صورت کشت گلدانی در قالب طرح آماری کاملا تصادفی در دانشگاه شهرکرد با چهار مدیریت آبیاری، شامل سطحی با کنترل سطح ایستابی در 2 سانتیمتری روی سطح خاک(FI)،زهکشی کنترل شده با کنترل سطح ایستابی در 20 سانتیمتری زیر سطح خاک (CD20) وکنترل سطح ایستابی در 36 سانتیمتری زیر سطح خاک (CD36) و آبیاری تناوبی (AI) انجام گردید. در طول فصل رشد چهار مرتبه نمونه‌برداری برای تعیین میزان ماده خشک برگ، ساقه ومیزان آماس نسبی برگ انجام گرفت ودر پایان فصل رشد میزان حجم آب مصرفی و میزان دانه تولیدی اندازهگیری و ثبت گردید. نتایج نشان داد کاهش عملکرد دانه برای تیمارهایAI ,CD36 ,CD20 به ازای هر یک واحد کاهش آب مصرفی به ترتیب به میزان 36/0، 46/0 و 38/0 واحد می‌باشد. مدیریت آبیاری موجب کاهش معنیدارآماس نسبی در مراحل اول و دوم اندازهگیری در سطح احتمال 5 و در مرحله چهارم درسطح 1 درصد شد. کاهش ماده خشک تولیدی نیز تحت مدیریت آبیاری در مرحله دوم و چهارم در سطح یک درصد و در مرحله سوم در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار شد. اما کاهش آب مصرفی در تیمارهای AI ,CD36 ,CD20موجب افزایش معنی‌دار 5 درصدی راندمان مصرف آب مبتنی بر عملکرد و افزایش معنی‌دار یک درصدی راندمان مصرف آب مبتنی بر زیست توده گردید.
سیده سهیلا نوربخش؛ مهدی قبادی نیا؛ عبدالرزاق دانش شهرکی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی؛ روح الله فتاحی نافچی
چکیده
برنامه‌ریزی آبیاری یکی از اقدامات مهم در راستای افزایش تولید کمی و کیفی محصول است. در واقع هدف از برنامه‌ریزی آبیاری کنترل وضعیت آب در گیاه برای رسیدن به سطح مطلوب از عملکرد گیاه می‌باشد. عامل مهمی که تنش آبی گیاه و در نهایت میزان عملکرد به آن بستگی داشته و در برنامه‌ریزی آبیاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، زمان آبیاری است. پژوهش ...
بیشتر
برنامه‌ریزی آبیاری یکی از اقدامات مهم در راستای افزایش تولید کمی و کیفی محصول است. در واقع هدف از برنامه‌ریزی آبیاری کنترل وضعیت آب در گیاه برای رسیدن به سطح مطلوب از عملکرد گیاه می‌باشد. عامل مهمی که تنش آبی گیاه و در نهایت میزان عملکرد به آن بستگی داشته و در برنامه‌ریزی آبیاری نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد، زمان آبیاری است. پژوهش حاضر به منظور بررسی اثر زمان و میزان آب آبیاری بر کارآیی مصرف آب، عملکرد و اجزای عملکرد لوبیا در سال 1391 در دانشگاه شهرکرد اجرا گردید. آزمایش در قالب طرح کامل تصادفی و به صورت فاکتوریل شامل چهار سطح زمان آبیاری (ساعت‌های 6، 8، 14 و 18) و دو سطح میزان آب آبیاری (آبیاری کامل و کم‌آبیاری) در چهار تکرار انجام شد. نتایج نشان داد آبیاری در ساعت‌های مختلف روز کارآیی مصرف آب، میزان آب مصرفی، تعداد غلاف در بوته، وزن 100 دانه و عملکرد دانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد، به گونه‌ای‌که کارآیی مصرف آب تیمار آبیاری 6 صبح، 5/18 درصد نسبت به تیمار آبیاری ساعت 14 افزایش نشان داد. در حالی‌که زمان آبیاری اثر معنیداری بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی و طول غلاف نداشت. همچنین میزان آبیاری بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌های فرعی، تعداد غلاف در بوته، طول غلاف و وزن صد دانه معنی‌دار بود. در مجموع بررسی‌ها نشان داد که حداکثر میزان صفات اندازهگیری شده در تیمارآبیاری 6 صبح حاصل گردید.
مریم حاج هاشم خانی؛ مهدی قبادی نیا؛ سید حسن طباطبائی؛ علیرضا حسین پور؛ سعداله هوشمند گوچی
چکیده
با توجه به کمبود منابع آب، امروزه از پساب ها به عنوان یکی از منابع آبیاری استفاده می‌شود. در این راستا استفاده از جاذب ها از جمله زئولیت ها برای بهبود ویژگی های پساب توصیه شده است. نتایج نشان داده که زئولیت طبیعی هرچند باعث کاهش غلظت آلودگی خروجی میگردد اما نفوذپذیری خاک را به شدت کاهش می‌دهد که میتواند اثرات نامطلوبی روی خاک گذارد. ...
بیشتر
با توجه به کمبود منابع آب، امروزه از پساب ها به عنوان یکی از منابع آبیاری استفاده می‌شود. در این راستا استفاده از جاذب ها از جمله زئولیت ها برای بهبود ویژگی های پساب توصیه شده است. نتایج نشان داده که زئولیت طبیعی هرچند باعث کاهش غلظت آلودگی خروجی میگردد اما نفوذپذیری خاک را به شدت کاهش می‌دهد که میتواند اثرات نامطلوبی روی خاک گذارد. این پژوهش در سال 1391 در دانشگاه شهرکرد در 27 ستون PVC به منظور بررسی اثر ذرات میکروزئولیت اصلاح شده روی نفوذپذیری و کیفیت زه‌آب خروجی انجام شد. آزمایش ها شامل دو فاکتور نوع میکروزئولیت(طبیعی و اصلاح شده) و روش کاربرد میکروزئولیت(مخلوط و لایه ای) با سه تکرار و در مجموع 9 تیمار بود. تزریق پساب به داخل خاک به طریق غرقابی و 15 مرتبه با تناوب هفتگی تکرار شد. حجم پساب به کار برده شده در هر مرتبه آبیاری برابر nv می باشد. در تناوب های تزریق 1، 3، 5، 7، 11 و 15 نفوذ به روش بار افتان اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که به ترتیب تیمارهای اصلاح شده شامل مخلوط، لایه ای در وسط و لایه ای در سطح بیشترین سرعت نفوذ و تیمارهای همراه با زئولیت طبیعی شامل مخلوط، لایه ای در وسط و لایه ای در سطح دارای کمترین سرعت نفوذ بودند. همچنین نمونه های اصلاح شده 111 درصد نسبت به تیمارهای طبیعی مقدار کلسیم زه آب خروجی را کاهش داده و در نتیجه باعث شدند که تیمارهای اصلاح شده %45 نسبت به تیمار شاهد و %132 نسبت به تیمارهای اصلاح نشده میزان SAR را کاهش دهند.
مهدی قبادی نیا؛ حسن رحیمی؛ الینا فلاویا؛ تیمور سهرابی؛ احمد علی پوربابائی؛ آلریچ واسکونسلوس
چکیده
چکیده
مطالعات انجام شده روی زهکشهای نخیلات آبادان نشان داد که کربنات کلسیم ترکیب شیمیایی غالب رسوب یافته در بافت پوشش‌های مصنوعی زهکشی بود. به منظور بررسی چگونگی رسوب کربنات کلسیم در شرایط مختلف اعم از شیمیایی، بیوشیمیایی، هوازی و بی‌هوازی، مطالعه‌ای آزمایشگاهی با استفاده از ارلن مایر روی سه نمونه مختلف ژئوتکستایل شامل دو نمونه ...
بیشتر
چکیده
مطالعات انجام شده روی زهکشهای نخیلات آبادان نشان داد که کربنات کلسیم ترکیب شیمیایی غالب رسوب یافته در بافت پوشش‌های مصنوعی زهکشی بود. به منظور بررسی چگونگی رسوب کربنات کلسیم در شرایط مختلف اعم از شیمیایی، بیوشیمیایی، هوازی و بی‌هوازی، مطالعه‌ای آزمایشگاهی با استفاده از ارلن مایر روی سه نمونه مختلف ژئوتکستایل شامل دو نمونه بافته و یک نبافته انجام شد. نتایج نشان داد که فعالیت میکروارگانیسمها در حالت هوازی موجب افزایش بی‌کربنات و در نتیجه قلیائیت محیط میگردد. با افزایش میزان بی‌کربنات و pH محیط، رسوب‌گذاری کربنات کلسیم تشدید می‌شود. نتایج همچنین نشان داد که در اثر فعالیت میکروارگانیسمها در محیط‌های هوازی، بیش از 90 درصد کلسیم موجود در محیط رسوب می‌کند. در حالی که در شرایط هوازی شیمیایی(بدون حضور میکروارگانیسمها) در حدود 30 درصد کلسیم موجود در محیط رسوب نموده است. بنابراین در شرایط بیوشیمیایی و در حضور میکروارگانیسمها، رسوب‌گذاری کربنات کلسیم تشدید میگردد. همچنین فعالیت باکتری‌ها در محیط، باعث تشکیل بیوفیلم شده و محیط مناسبی برای رسوب‌گذاری بوجود می‌آورد. تشدید رسوب‌گذاری کربنات کلسیم، موجب تشدید انسداد روز‌نه‌ها و گرفتگی ژئوتکستایل‌ها میگردد.
واژه‌های کلیدی: کربنات کلسیم، ژئوتکستایل، هوازی، بی‌هوازی، شیمیایی، بیوشیمیایی، رسوب‌گذاری
