محبوبه طیبی؛ مهدی نادری؛ جهانگرد محمدی؛ مهدیه حسینجانیزاده
چکیده
استفاده از روشهای نوین از جمله طیفسنجی در محدوده مرئی و فروسرخ نزدیک و فروسرخ کوتاه (400 -2500 نانومتر) به عنوان یک روش سریع، آسان و کم هزینه در پیشبینی ویژگیهای خاک میتواند بسیار موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی توانایی دادههای طیفی در محدوده مرئی، فروسرخ نزدیک و فروسرخ کوتاه (400 -2500 نانومتر) در برآورد اندازه ذرات خاک با استفاده ...
بیشتر
استفاده از روشهای نوین از جمله طیفسنجی در محدوده مرئی و فروسرخ نزدیک و فروسرخ کوتاه (400 -2500 نانومتر) به عنوان یک روش سریع، آسان و کم هزینه در پیشبینی ویژگیهای خاک میتواند بسیار موثر باشد. این مطالعه با هدف بررسی توانایی دادههای طیفی در محدوده مرئی، فروسرخ نزدیک و فروسرخ کوتاه (400 -2500 نانومتر) در برآورد اندازه ذرات خاک با استفاده از روشهای رگرسیون حداقل مربعات جزئی (PLSR) و رگرسیون مؤلفه اصلی (PCR) انجام شد. برای این منظور 120 نمونه خاک از منطقه کفه مور، استان کرمان برداشته شد. جهت ارزیابی مدل 80 درصد دادهها برای کالیبراسیون مدل و 20 درصد برای صحتسنجی مدل به صورت تصادفی انتخاب شدند. همچنین جهت اعتبارسنجی از روش حذف هر بار یک نمونه (Leave one out-cross validation) استفاده شد نتایج نشان داد بیشترین مقدار R2و کمترین مقدار RMSE برای دادههای کالیبراسیون و اعتبارسنجی برای لگاریتم پارامترهای رس و شن در روش PLSR همراه با پیشپردازش مشتق دوم و برای لگاریتم سیلت در روش PLSR همراه با پیشپردازش مشتق اول به دست آمد. با توجه به مقادیر انحراف پیشبینی باقیمانده (RPD) پیشبینی مدل برای درصد رس و سیلت قابل قبول و برای درصد شن ضعیف میباشد. براساس نتایج این مطالعه طیفسنجی میتواند به عنوان یک روش سریع، آسان و غیرمخرب در برآورد اجزای بافت خاک مورد استفاده قرار گیرد.
یاسر استواری؛ شجاع قربانی دشتکی؛ حسینعلی بهرامی؛ مهدی نادری؛ مژگان عباسی
چکیده
استفاده از انعکاس طیفی خاک در دامنه 350 تا 2500 نانومتر و توابع طیفی حاصل از آن به عنوان روشی سریع، کممخرب و تاحدی کمهزینه در برآورد ویژگیهای دیریافت خاک مرسوم شده است، ولیکن تاکنون از این روش در برآورد فرسایشپذیری استفاده نشده است. لذا هدف از این مطالعه، پیریزی توابع انتقالی طیفی نقطهای خاک و مقایسه آن با توابع انتقالی خاک ...
بیشتر
استفاده از انعکاس طیفی خاک در دامنه 350 تا 2500 نانومتر و توابع طیفی حاصل از آن به عنوان روشی سریع، کممخرب و تاحدی کمهزینه در برآورد ویژگیهای دیریافت خاک مرسوم شده است، ولیکن تاکنون از این روش در برآورد فرسایشپذیری استفاده نشده است. لذا هدف از این مطالعه، پیریزی توابع انتقالی طیفی نقطهای خاک و مقایسه آن با توابع انتقالی خاک و رابطهی ویشمایر و اسمیت (1978) در برآورد فرسایشپذیری است. برای این منظور فرسایشپذیری با استفاده از 40 کرت استاندارد در بالادست سد سیوند و با استفاده از باران طبیعی و منحنیهای بازتاب طیفی با استفاده از دستگاه اسپکترومتر زمینی و در شرایط نور طبیعی اندازهگیری شد. نتایج نشان داد میانگین فرسایشپذیری اندازهگیری شده (mm-1 t h MJ−1 014/0) حدود 18/2 برابر کمتر از میانگین فرسایشپذیری برآورد شده حاصل از رابطهی ویشمایر و اسیمت (mm-1t h MJ−1 030/0) بود. بر خلاف رابطهی ویشمایر و اسمیت که در آن کربنات کلسیم معادل در نظر گرفته نشده است، در تابع انتقالی پیریزی شده این ویژگی به عنوان متغیر موثر وارد مدل شد. با بررسی همبستگی بین فرسایشپذیری و بازتابهای طیفی، طیفهای مرئی (532 ،622)، مادون قرمز کوتاه (14422227، 2327 و 2343 نانومتر) جهت پیریزی توابع انتقالی طیفی نقطهای انتخاب شدند. بر اساس آمارههای ارزیابی R2 ، RMSE و ME، توابع انتقالی خاک کارآیی بالاتری نسبت به توابع انتقالی طیفی و رابطهی ویشمایر و اسمیت در برآورد فرسایشپذیری داشت. تابع انتقالی طیفی نقطهای با داشتن مقداری اریبی در تخمینها کارآیی بالاتری نسبت به رابطهی ویشمایر و اسمیت در برآورد فرسایشپذیری داشت.
سارا کلبعلی؛ شجاع قربانی دشتکی؛ مهدی نادری؛ سلمان میرزائی
چکیده
پوشش سنگریزه سطحی به طور مستقیم فرایند های فرسایش خاک را به ویژه در مناطق کم آب و خشک که امکان استقرار پوشش گیاهی کم است، تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر پوشش های مختلف سنگریزه سطحی بر ویژگی های هیدرولیکی جریان های سطحی و ویژگیهای هندسی تشکیل شیار بود. به این منظور، 36 کرت با طول و عرض بهترتیب 20 و 5/0 متر در مزرعه تحقیقاتی ...
بیشتر
پوشش سنگریزه سطحی به طور مستقیم فرایند های فرسایش خاک را به ویژه در مناطق کم آب و خشک که امکان استقرار پوشش گیاهی کم است، تحت تاثیر قرار می دهد. هدف از این پژوهش، بررسی اثر پوشش های مختلف سنگریزه سطحی بر ویژگی های هیدرولیکی جریان های سطحی و ویژگیهای هندسی تشکیل شیار بود. به این منظور، 36 کرت با طول و عرض بهترتیب 20 و 5/0 متر در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی، دانشگاه شهرکرد با شیب 3 درصد احداث شد. سپس برای شروع آزمایش، پوشش سنگریزه ای به صورت تصادفی در سطح کرت ها پخش شد. در هر آزمایش پس از تنظیم جریان سطحی، رواناب سطحی از ابتدای کرت به سطح خاک وارد و آزمایش به مدت 60 دقیقه پس از شروع رواناب ادامه یافت. تیمارها شامل چهار تراکم پوشش سنگریزه (صفر، 10، 20 و 30 درصد) و سه شدت جریان سطحی (5/2، 5 و 5/7 لیتر در دقیقه) در سه تکرار بودند، که تحت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی مورد بررسی قرار گرفتند. نتایج نشان داد که ویژگی های هیدرولیکی جریان شامل عمق جریان، ضریب زبری مانینگ و تنش برشی جریان با افزایش پوشش سنگریزه ای سطحی در جریان های سطحی متفاوت به صورت خطی و به طور معنی داری افزایش و سرعت جریان سطحی به صورت نمائی و به طور معنی دار کاهش یافت. مقایسه آماری اثر پوشش های مختلف سنگریزه بر ویژگیهای هندسی شیار تشکیل شده در پوشش های مختلف سنگریزه سطحی نشان داد که تیمارهای فوق به طور معنی-داری موجب کاهش زمان، تعداد و عمق شیارهای تشکیل شده شد.
پروانه محقق؛ مهدی نادری؛ جهانگرد محمدی
چکیده
سوءمدیریت منابع طبیعی در بسیاری از مناطق ایران منجر به کاهش کیفیت خاک و افزایش آسیبپذیری در برابر فرسایش شده است. برای داشتن کیفیت خاک پایدار ارزیابی شاخصهای مؤثر بر آن ضروری است. اندازهگیری همه شاخصهای کیفیت خاک طاقتفرسا و متضمن هزینه است، بنابراین بسیاری از محققین ارزیابی را بر معدودی از شاخصها متمرکز کردهاند. هدف ...
بیشتر
سوءمدیریت منابع طبیعی در بسیاری از مناطق ایران منجر به کاهش کیفیت خاک و افزایش آسیبپذیری در برابر فرسایش شده است. برای داشتن کیفیت خاک پایدار ارزیابی شاخصهای مؤثر بر آن ضروری است. اندازهگیری همه شاخصهای کیفیت خاک طاقتفرسا و متضمن هزینه است، بنابراین بسیاری از محققین ارزیابی را بر معدودی از شاخصها متمرکز کردهاند. هدف این تحقیق تعیین حداقل شاخصهای مؤثر برای تعیین کیفیت خاک در حوضه آبخیز دریاچه چغاخور با مساحت 12000 هکتار در استان چهارمحال و بختیاری میباشد. برای نیل به این هدف روش ابر مکعب لاتین با استفاده از نقشههای شیب، کاربری و زمین شناسی مورد استفاده قرار گرفت و 125 نمونه مرکب از سطح خاکها (20-0 سانتی متر) برداشته شد. پس از تیمارهای اولیه 27 خصوصیت فیزیکی و شیمیایی به روش های مناسب اندازهگیری شدند. نتایج نشان داد روند تغییر مقادیر کربن آلی، کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ به کوچک، وزن مخصوص ظاهری، میانگین وزنی قطر خاکدانه ها، ظرفیت نگه داری آب، گنجایش هوایی، شاخص دکستر و غلظتهای فسفر، آهن و مس در کاربریها به ترتیب عبارتست از باغات< اراضی کشاورزی< مراتع خوب< کشت دیم < مراتع ضعیف. در تجزیه به مؤلفههای اصلی 8 مؤلفه با ارزشهای ویژه بالاتر از 1 انتخاب شدند و بردارهای پر اهمیت در مؤلفهها بر اساس معیار انتخاب (SC)، انتخاب شدند. آنالیز تشخیص (Dicriminant Analysis) برای مهم ترین شاخص کیفیت خاک انجام شد. نتایج مشخص کردند مهم ترین مؤلفه، شماره یک با مشخصه غالب مس میباشد. همچنین حداقل مجموعه داده مؤثر بر کیفیت خاک در منطقه به ترتیب غلظت روی، نسبت کربن آلی ذره ای در خاکدانه های بزرگ به کوچک، درصد رس، مس، منگنز و فسفر بودند که غالباً به نظام مدیریت خاک وابسته می باشند.
علی مرشدی؛ سید حسن طباطبائی؛ مهدی نادری
چکیده
تبخیر و تعرق یکی از مؤلفههای مهم در معادلات انرژی در سطح زمین و توازن آب میباشد. در روشهای متداول برآورد تبخیر و تعرق از اندازهگیریهای نقطهای ولی در تکنیکهای سنجش از دور مانند سبال (SEBAL) مقدار شار تبخیر و تعرق لحظهای در زمان گذر ماهواره به عنوان باقیمانده معادله توازن انرژی برای هر پیکسل محاسبه میشود. در این پژوهش تبخیر ...
بیشتر
تبخیر و تعرق یکی از مؤلفههای مهم در معادلات انرژی در سطح زمین و توازن آب میباشد. در روشهای متداول برآورد تبخیر و تعرق از اندازهگیریهای نقطهای ولی در تکنیکهای سنجش از دور مانند سبال (SEBAL) مقدار شار تبخیر و تعرق لحظهای در زمان گذر ماهواره به عنوان باقیمانده معادله توازن انرژی برای هر پیکسل محاسبه میشود. در این پژوهش تبخیر و تعرق برآورد شده از مدلهای سبال و هارگریوز- سامانی (HS) با نتایج یک لایسیمتر زهکشدار کشت شده با یونجه در محدوده دشت شهرکرد واقع در حوزه آبخیز کارون مورد مقایسه قرار گرفتند. دادههای ماهوارهای بر اساس اطلاعات سنجنده ETM+ از ماهواره Landsat 7 در هفت تاریخ گذر بود. نتایج مربوط به مدل SEBAL نشان داد مقادیر شاخصهای RMSE، MAE و MBE نسبت به اندازهگیریهای لایسیمتری به ترتیب برابر با 728/1، 275/1 و 272/0- میلیمتر بر روز و شاخص توافق d نیز برابر با 700/0 بدست آمد و همین شاخصها برای مدل هارگریوز- سامانی برابر 003/1، 580/0، 290/0 میلیمتر بر روز و 917/0 بودند. برای مدل HS مقادیر RMSE، MAE و MBE به ترتیب برابر با 813/0، 477/0 و 206/0 میلیمتر بر روز و مقدار شاخص توافق d برابر با 930/0 در کل دوره رشد بوده است. نتایج حاکی از کارآئی مدل سبال و تکرارپذیری آن با پردازش باندهای تصاویر ماهوارهای میباشد. این نکته شایان توجه است که نیاز آبی و یا تبخیر و تعرق در طول دوره رشد گیاهان مختلف و متفاوت بوده و در نتیجه برای برآورد تبخیر و تعرق کل و یا سالیانه به سری زمانی کاملی از تصاویر ماهوارهای نیاز است.
داود بهارلویی؛ شجاع قربانی دشتکی؛ بیژن خلیل مقدم؛ مهدی نادری؛ پژمان طهماسبی
چکیده
پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آتشسوزی بر میزان فرسایش پاشمانی و برخی ویژگیهای وابسته به فرسایش خاک در مناطقی که طی سالهای 1387، 1388، 1389 و 1390 در مراتع کرسنک دچار آتشسوزی شدهاند، انجام گردیده است. نمونه برداری در سال 1391 انجام و از هر منطقه 16 نمونه (8 نمونه از منطقه سوخته شده و 8 نمونه به عنوان شاهد) از عمق 7-0 سانتی متری برداشته شد. فرسایش ...
بیشتر
پژوهش حاضر به منظور بررسی تاثیر آتشسوزی بر میزان فرسایش پاشمانی و برخی ویژگیهای وابسته به فرسایش خاک در مناطقی که طی سالهای 1387، 1388، 1389 و 1390 در مراتع کرسنک دچار آتشسوزی شدهاند، انجام گردیده است. نمونه برداری در سال 1391 انجام و از هر منطقه 16 نمونه (8 نمونه از منطقه سوخته شده و 8 نمونه به عنوان شاهد) از عمق 7-0 سانتی متری برداشته شد. فرسایش پاشمانی در 2 شیب 9 و 46 درصد با شدت بارش 2 میلی متر بر دقیقه با استفاده از کاسه پاشمان چند متغیره اندازهگیری شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها توسط آزمون t مستقل در سطح 5 درصد انجام شد. نتایج نشان داد که خاک پاشمان شده در مناطق سوخته شده افزایش معنیدار در تیمار 1 سال پس از آتش سوزی در هر دو شیب 9 و 46 درصد و همچنین در تیمار 2 سال پس از آتش سوزی در شیب 46 درصد داشت. سایر ویژگی های اندازهگیری شده نیز (بجز کربنات کلسیم معادل) تحت تاثیر آتشسوزی قرار گرفته بود. همچنین بسیاری از ویژگیها تنها در 2 سال اول پس از آتشسوزی دارای اختلاف معنیدار با مناطق شاهد بوده اند ولی در سالهای سوم و چهارم پس از آتشسوزی به شرایط اولیه خود نزدیک گردیده اند.
محمود دیانی؛ مهدی نادری؛ جهانگرد محمدی
چکیده
چکیده
استخراج معادن، تغلیظ و حمل و نقل کانی ها، جنوب شهر اصفهان و حومه ی سپاهان شهر را در معرض آلودگی و ساکنین آن ها را به دلیل وجود عناصر سنگین در معرض خطر قرار داده است. امروزه به طور معمول از اسپکتروفتومتر و انعکاس طیفی برای تخمین خصوصیات خاک و غلظت آلوده کننده ها استفاده می شود. این تحقیق برای مطالعه پتانسیل های اطلاعات ماهواره ...
بیشتر
چکیده
استخراج معادن، تغلیظ و حمل و نقل کانی ها، جنوب شهر اصفهان و حومه ی سپاهان شهر را در معرض آلودگی و ساکنین آن ها را به دلیل وجود عناصر سنگین در معرض خطر قرار داده است. امروزه به طور معمول از اسپکتروفتومتر و انعکاس طیفی برای تخمین خصوصیات خاک و غلظت آلوده کننده ها استفاده می شود. این تحقیق برای مطالعه پتانسیل های اطلاعات ماهواره Landsat ETM+ برای تخمین و پهنه بندی پراکنش عناصر سنگین در جنوب شهر اصفهان انجام شد. در طی فعالیت میدانی 100 نمونه خاک سطحی بصورت تصادفی تهیه شد. نمونه ها هوا خشک شده و بخش ریز (ذرات کوچکتر از 2 میلی متر) بوسیله اسید نیتریک 4 مولار در C°80 تیمار شدند و غلظت کل سرب، روی و کادمیم بوسیله دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. آنالیز آماری نشان می دهد که همبستگی منفی و معنی داری بین غلظت عناصر سنگین و اطلاعات طیفی مرئی و مادون قرمز نزدیک وجود دارد و نتیجتاً امکان پهنه بندی آلوده کننده ها به کمک این باندها وجود دارد. پراکنش مکانی غلظت عناصر سرب، روی و کادمیم به کمک چندین معادله رگرسیون چندگانه گام به گام پهنه بندی گردید. نتایج نشان می دهد که غلظت آلوده کننده های سرب و روی در نزدیکی سپاهان شهر بالای حد آستانه است ولی برای کادمیم در حال حاضر آلودگی خاک جدی نیست.
واژه های کلیدی: آلودگی خاک، عناصر سنگین، Landsat ETM+، پهنه بندی
محمود دیانی؛ جهانگرد محمدی؛ مهدی نادری
چکیده
فلزات سنگین به طور طبیعی در همه خاک ها وجود دارند ولی آلودگی خاک به دلیل فعالیت های بشری رو به افزایش است. نواحی اطراف معادن به دلیل فعالیت های حاصل از اکتشاف و استخراج در معرض آلودگی شدید این عناصر می باشند. این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت آلودگی خاک های حومه ی سپاهان شهر به فلزات سرب، روی و کادمیم صورت گرفت. در این تحقیق 100 نمونه خاک به ...
بیشتر
فلزات سنگین به طور طبیعی در همه خاک ها وجود دارند ولی آلودگی خاک به دلیل فعالیت های بشری رو به افزایش است. نواحی اطراف معادن به دلیل فعالیت های حاصل از اکتشاف و استخراج در معرض آلودگی شدید این عناصر می باشند. این تحقیق با هدف ارزیابی وضعیت آلودگی خاک های حومه ی سپاهان شهر به فلزات سرب، روی و کادمیم صورت گرفت. در این تحقیق 100 نمونه خاک به صورت تصادفی در نزدیکی معادن و اطراف سپاهان شهر در زمینی به وسعت 9000 هکتار برداشت شد. نمونه ها با اسید نیتریک 4 مولار تیمار شدند و مقدار کل عناصر سرب، روی و کادمیم به کمک دستگاه جذب اتمی اندازه گیری شد. نتایج نشان داد که غلظت عناصر سرب و روی در بیشتر اراضی اطراف سپاهان شهر بالای آستانه ی خطر (50 پی پی ام و 125 تا 150 پی پی ام به ترتیب برای سرب و روی) می باشد، ولی غلظت کادمیم زیر آستانه ی خطر (5/1 تا 5/2 پی پی ام) می باشد. اراضی اطراف معادن دارای آلودگی بیشتر و با افزایش فاصله از معدن میزان آلودگی کاهش می یابد. لذا لازم است تا توسعه فیزیکی شهر به سوی معادن مربوط و کلیه فعالیت های کشاورزی، اکتشاف و استخراج معادن با رعایت استاندارد های مربوطه انجام گرفته تا از افزایش آلودگی بیشتر جلوگیری گردد. نتایج تجزیه و تحلیل تغییرنماها نشان داد که مؤلفه ی ساختاری وابستگی مکانی بر مؤلفه ی تصادفی غالب است و دامنه این وابستگی مکانی برای هر سه عنصر تقریباً 3/3 کیلومتر می باشد. با استفاده از کریجینگ معمولی آلودگی خاک ها به این سه عنصر پهنه بندی شد و نقشه های واریانس تخمین کریجینگ در مورد عناصر مورد مطالعه نشان می دهد که در حاشیه منطقه و فواصل بین نمونه ها که تراکم نمونه برداری کاهش یافته است بیشترین واریانس تخمین وجود دارد.
مهدی نادری؛ احمد کریمی
چکیده
چکیده
اگر بتوان به کمک اطلاعات سنجش از دور که در دورههای زمانی کوتاه مدت برداشت میشوند عملکرد سازههای آبیاری و زهکشی را پایش2 کرد امکان اصلاح و رفع عیوب سیستمها فراهم میگردد. یک نمونه مطالعاتی وضعیت منطقه رودشت در دشت اصفهان در قسمت پایینی حوضه آبخیز زایندهرود میباشد که نمونهای از وضعیت بسیاری از دشتهای کشور است. مسئله ...
بیشتر
چکیده
اگر بتوان به کمک اطلاعات سنجش از دور که در دورههای زمانی کوتاه مدت برداشت میشوند عملکرد سازههای آبیاری و زهکشی را پایش2 کرد امکان اصلاح و رفع عیوب سیستمها فراهم میگردد. یک نمونه مطالعاتی وضعیت منطقه رودشت در دشت اصفهان در قسمت پایینی حوضه آبخیز زایندهرود میباشد که نمونهای از وضعیت بسیاری از دشتهای کشور است. مسئله مبتلابه این دشت گسترش شوری و آبگرفتگی3 اراضی است که به نظر میرسد با دو برابر شدن سهمیه آب آبیاری در پی احداث سد زایندهرود شروع شده است. برای بررسی گستره شوری و آبگرفتگی اطلاعات ماهوارهایLandsat TM و Landsat MSS مربوط به سالهای 1976 و 1990 مورد استفاده قرار گرفتند، پس از اصلاحات طی کار میدانی، بررسی گزارشها و نقشههای تهیه شده از منطقه اطلاعات ماهوارهای طبقهبندی شدند. تجزیه و تحلیل زمانی تصاویر ماهوارهای نشان میدهد که طی 14 سال با دو برابر شدن آب اختصاص یافته زایندهرود به آن دشت، اراضی با خطر شوری شدید و اراضی بدون مسئله شوری به ترتیب 5 و 16 درصد کاهش یافتند درحالیکه 20 درصد به اراضی با شوری متوسط افزوده گردیده است. در طی این مدت اراضی با محدودیت زهکشی دو برابر شدهاند. تصاویر 1990 نشان میدهند که اراضی آبگرفته جدید تحت تأثیر کانالهای آبیاری و زهکشی بوجود آمدهاند.
واژههای کلیدی: Landsat MSS ، Landsat TM، شوری، غرقاب