نسرین افشار بکشلو؛ کیومرث زرافشانی؛ بهمن فرهادی بانسوله
چکیده
استان کرمانشاه با دارا بودن حدود یک میلیون هکتار اراضی زراعی و باغی، یکی از قطب‌های عمده کشاورزی کشور است که با برخورداری از رتبه‌های متعدد در سطح و تولید محصولات زراعی، نقش مهمی در تامین امنیت غذایی و اقتصاد دارد. با این‌حال مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی منجر به مخاطره افتادن ذخایر آبی و ایجاد دشت‌های ممنوعه از جمله دشت ماهیدشت، ...
بیشتر
استان کرمانشاه با دارا بودن حدود یک میلیون هکتار اراضی زراعی و باغی، یکی از قطب‌های عمده کشاورزی کشور است که با برخورداری از رتبه‌های متعدد در سطح و تولید محصولات زراعی، نقش مهمی در تامین امنیت غذایی و اقتصاد دارد. با این‌حال مصرف بی‌رویه آب در بخش کشاورزی منجر به مخاطره افتادن ذخایر آبی و ایجاد دشت‌های ممنوعه از جمله دشت ماهیدشت، اسلام‌آباد و کنگاور گردیده که به زودی با پدیده‌هایی همچون فرونشست زمین و فروچاله‌ها مواجه خواهند شد. تحلیل مقدار و ارزش واقعی آب مورد استفاده در تولید که معادل آب مجازی است می‌تواند راهکاری موثر در جهت حفظ منابع آب و ممانعت از بروز بحران‌های زیست محیطی باشد. لذا در این مطالعه، مقدار و ارزش آب مجازی محصولات عمده زراعی استان شامل گندم آبی و دیم، جو آبی و دیم، نخود دیم، ذرت دانه‌ای، چغندرقند و گوجه‌فرنگی طی سال زراعی 94-93 با استفاده از نرم افزارهایCROPWAT،AGWAT وEXCEL مورد تحلیل قرار گرفت. روش تحقیق این مطالعه به روش کمی از نوع پژوهش‌های اسنادی است. مطابق نتایج، بیشترین و کمترین مقدار آب مجازی به ترتیب مربوط به محصول گندم آبی و گوجه‌فرنگی بوده و همچنین بیشترین و کمترین ارزش آب مجازی به ترتیب مربوط به محصولات نخود دیم و جو دیم می باشد. با بررسی سهم آب مجازی سبز و آبی، مناسبترین مناطق تولید محصولات مورد مطالعه تعیین گردید. به طور مثال مطابق نتایج، محصول گندم آبی در شهرستان جوانرود با کمترین سهم آب مجازی آبی تولید می شود. در مرحله بعدی، شهرستانها بر اساس مقدار و ارزش آب مجازی محصولات مورد مطالعه در بین کلاسA تاI پهنه‌بندی شدند. علیرغم اینکه مطابق نتایج پهنه‌بندی محصولات گندم آبی، جو آبی، گندم دیم، جو دیم و نخود دیم در اغلب شهرستانها در وضعیت مطلوبی قرار ندارند اما با توجه به اهمیت این محصولات در امنیت غذایی کشور باید با اتخاذ راهکارهای مناسب فنی و حمایتی نسبت به بهبود جایگاه آنها اقدام نمود. نتایج این مطالعه می‌تواند دستاوردهای مهمی برای مدیریت منابع آبی کشور و به ویژه استان کرمانشاه به همراه داشته باشد. به عبارت دیگر، پهنه‌بندی مناطق بر اساس آب مجازی در تعیین الگوی‌کشت پایدار توام با مدیریت منابع آبی منطقه، تاثیرگذار است.
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
هدف از این مطالعه واکاوی نگرش بهره برداران نسبت به سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. در این مطالعه از روش آمیخته (کمی- کیفی) و از نوع توصیفی – همبستگی بهره گرفته شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. حجم نمونه در این تحقیق شامل 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در سال 1390 در استان ...
بیشتر
هدف از این مطالعه واکاوی نگرش بهره برداران نسبت به سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. در این مطالعه از روش آمیخته (کمی- کیفی) و از نوع توصیفی – همبستگی بهره گرفته شد. به منظور جمع آوری داده ها از پرسشنامه محقق ساخته استفاده گردید. حجم نمونه در این تحقیق شامل 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در سال 1390 در استان کرمانشاه بود که حداقل 3 سال از این سامانه استفاده می کردند. به منظور تایید روایی صوری، پرسشنامه در اختیار مسئولین دفتر بهبود روش های آبیاری در معاونت آب و خاک وزارت جهاد کشاورزی، صاحبنظران دانشگاهی، مسئولین مربوطه دربخش آب و خاک وبرخی از شرکت های مجری معتبر در سطح کشور قرار گرفت، پس از انجام اصلاحات لازم، روایی پرسشنامه تایید شد. همچنین در جهت تعیین پایایی، ضریب آلفای کرونباخ تمام گویه های پرسشنامه، با پیش آزمون تعداد 50 پرسشنامه و با استفاده از نرم افزار آماریSPSS معادل 75درصد به دست آمد، که از نظر آماری قابل قبول است. نتایج این مطالعه نشان داد که حدود 80 درصد از بهره برداران نگرش مثبتی نسبت به اجرای سیستم تحت فشار دارند و متغیرهای سطح تحصیلات بهره برداران، سابقه بهره برداری، هزینه راه اندازی سیستم، آموزش های تخصصی، تغییر در درآمد وسطح اراضی مجهز به سیستم به عنوان عوامل موثر بر نگرش این کشاورزان نسبت به اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار، در مجموع 64درصد واریانس نگرش بهره برداران نسبت به آبیاری تحت فشار را تبیین نمودند. همچنین در بخش کیفی تحقیق، مسائلی مانند مراحل تشکیل پرونده، عدم تخصص وبرخورد نامناسب شرکت مجری، کیفیت پایین آموزش های تخصصی، نصب قطعات با کیفیت پایین، کمبود منابع آب و تامین نشدن و تخصیص نیافتن به موقع اعتبارات به عنوان مشکلات اصلی فراروی اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار شناخته شده اند. از آنجایی که نگرش مبنای رفتار است نتایج این مطالعه می تواند مسئولان بهبود روش های آبیاری را در توسعه سیستم های آبیاری تحت فشار یاری رساند.
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
چکیده
یکی از فناوری هایی که موجب استفاده بهینه‌از منابع آب شده‌است، سیستم های آبیاری تحت فشار می باشد. اگر کشاورزان بخواهند استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار را در جهت توسعه کشاورزی پایدار ادامه دهند، برنامه های آموزشی آن ها می بایست بر اساس نیاز تدارک دیده شود. بنابر این هدف اصلی این مطالعه، تحلیل نیاز های آموزشی کشاورزان ...
بیشتر
چکیده
یکی از فناوری هایی که موجب استفاده بهینه‌از منابع آب شده‌است، سیستم های آبیاری تحت فشار می باشد. اگر کشاورزان بخواهند استفاده از سیستم‌های آبیاری تحت فشار را در جهت توسعه کشاورزی پایدار ادامه دهند، برنامه های آموزشی آن ها می بایست بر اساس نیاز تدارک دیده شود. بنابر این هدف اصلی این مطالعه، تحلیل نیاز های آموزشی کشاورزان مجهز به سیستم‌های آبیاری تحت فشار می‌باشد. در این مطالعه سعی شده‌است که راهکارهای آموزشی مناسب که باید توسط آموزش‌گران بزرگسالان در آموزش سیستم های تحت فشار مورد استفاده قرار گیرد تعیین شود و در نهایت به بررسی صلاحیت های مورد نیاز آموزش‌گران از دیدگاه کشاورزان پرداخته شود. جامعه‌اماری در این تحقیق توصیفی، تعداد 75 نفر کشاورزان مجهز به سیستم های آبیاری تحت فشار در شهرستان سنقر در استان کرمانشاه می‌باشد که‌از این تعداد، 63 کشاورز قابل دسترس، به‌عنوان نمونه مورد مطالعه قرار گرفتند (نرخ پاسخ‌گویی 86 درصد). به منظور تجزیه و تحلیل نیازها، از مدل نیازسنجی بوریچ استفاده گردید. نتایج نشان داد که شناخت اجزای مختلف سیستم های آبیاری تحت فشار، سرویس و حفاظت از سیستم های آبیاری، معرفی سیستم های مختلف آبیاری و شناخت معایب و مزایای آن ها، به‌عنوان مهم‌ترین نیاز های آموزشی بهره‌برداران شناخته شدند. تماس رخ به رخ با مروجان کشاورزی، بازدید از مزارع نمایشی (روز مزرعه) و کارگاه های آموزشی از دیدگاه کشاورزان مجهز به روش های آبیاری تحت فشار به دیگر روش های آموزش ترجیح داده شد. در نهایت، بهره‌برداران معتقدند که‌اموزش‌گران آبیاری تحت فشار باید اجزای سیستم های مختلف آبیاری تحت فشار را بشناسند و همچنین قادر به معرفی و نشر نوآوری ها باشند. نتایج این تحقیق می تواند دستاوردهای قابل توجهی جهت توسعه سیستم های آبیاری داشته باشد. نخست اینکه‌اموزش‌گران هنگام آموزش به بهره‌برداران از کلی‌گویی پرهیز نموده و به جنبه های تخصصی سیستم‌ها بپردازند. اگر قرار باشد نیاز های آموزشی بهره‌برداران برآورده شود، استفاده از مروجان با صلاحیت های لازم ضروری است. همچنین مروجین تلاش نمایند حتی الامکان از آموزش های رخ به رخ بیشترین بهره‌برداری را به عمل آورند.
واژه های کلیدی: روش های آموزشی، سیستم های آبیاری تحت فشار، صلاحیت های آموزشی، نیاز های آموزشی
امیر اعظمی؛ کیومرث زرافشانی؛ حسین دهقانی سانیج؛ علی گرجی
چکیده
چکیده
هدف اصلی این مطالعه تحلیل رضامندی کشاورزان از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع روش تلفیقی و در گروه تحقیقات توصیفی- همبستگی به حساب می آید. در این مطالعه از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق را 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه ...
بیشتر
چکیده
هدف اصلی این مطالعه تحلیل رضامندی کشاورزان از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه بود. روش تحقیق در پژوهش حاضر از نوع روش تلفیقی و در گروه تحقیقات توصیفی- همبستگی به حساب می آید. در این مطالعه از پرسشنامه محقق ساخته بهره گرفته شد. جامعه آماری تحقیق را 274 نفر از بهره برداران سیستم های آبیاری تحت فشار در استان کرمانشاه تشکیل دادند که حداقل 3 سال از سیستم های آبیاری تحت فشار استفاده کرده اند. نتایج این مطالعه نشان داد که حدود 77 درصد بهره برداران از اجرای سیستم های آبیاری تحت فشار راضی و 23 درصد دیگر ناراضی بوده اند. علاوه بر این سطح رضامندی بین بهره برداران سیستم قطره ای و بارانی یکسان بوده است. سطح رضامندی از سیستم-های مختلف بارانی نشان داد که بهره برداران سیستم کلاسیک ثابت، بیشترین رضایت را داشته اند. منابع آب نیز در میزان رضایت کشاورزان تاثیر گذار بوده، به طوری که بهره برداران چاه و قنات بیشترین میزان رضایت را داشته اند. همچنین مالکان شخصی اراضی راضی تر از بهره برداران فاقد زمین مجهز به سیستم های آبیاری تحت فشار بوده اند. علاوه بر این، بهره برداران رضایت خود را به افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصولات، نیاز به نیروی کار کمتر، افزایش راندمان آبیاری، یکنواختی آبیاری مزرعه، افزایش سطح زیر کشت آبی و ... ارتباط دادند. عدم رضایت خود را ناشی از کیفیت پایین قطعات و اتصالات، طراحی و اجرای نامناسب سیستم توسط شرکت ها، مسائل تشکیل پرونده و دریافت تسهیلات و عدم تناسب سیستم با شرایط آب و هوایی دانسته اند. نتایج این مطالعه می تواند کاربردهایی برای سیاستگذاران آبیاری تحت فشار داشته باشد تا بتوانند نقاط قوت و ضعف سیستم ها را بشناسند و اقدام به تدوین راهبردهای توسعه روش های نوین آبیاری نمایند.
واژه های کلیدی: آبیاری بارانی، آبیاری قطره ای، بهره برداران، رضایت
