علوم آب
ابراهیم اسعدی اسکویی؛ سعیده کوزه گران؛ محمد رضا یزدانی؛ اصغر رحمانی
چکیده
ارزیابی صحیح نوسانات تبخیروتعرق در سناریوهای مختلف هواشناسی نقش مهمی در مدیریت بهینه منابع آب دارد. تحلیلهای احتمالاتی با احتمال وقوع متفاوت میتوانند باعث افزایش انعطافپذیری در تصمیمگیری و بالا بردن ضریب اطمینان تصمیمات گردد. به این منظور، تغییرات مقادیر تبخیروتعرق گیاه برنج در سه تاریخ کشت متفاوت و با چهار احتمال وقوع ...
بیشتر
ارزیابی صحیح نوسانات تبخیروتعرق در سناریوهای مختلف هواشناسی نقش مهمی در مدیریت بهینه منابع آب دارد. تحلیلهای احتمالاتی با احتمال وقوع متفاوت میتوانند باعث افزایش انعطافپذیری در تصمیمگیری و بالا بردن ضریب اطمینان تصمیمات گردد. به این منظور، تغییرات مقادیر تبخیروتعرق گیاه برنج در سه تاریخ کشت متفاوت و با چهار احتمال وقوع متفاوت 75، 50، 25 و 10 درصد، با استفاده از معادله فائو پنمن مانتیث و داده‌های هواشناسی 10 ایستگاه با دوره آماری 30 ساله (2020-1990) محاسبه گردید. همچنین احتساب ضریب گیاهی برنج در مراحل مختلف رشد، در دورههای 10 روزه به صورت میانگین بر اساس مدل ویبول برآورد و محاسبه شد. این احتمالات معرّف حدود احتمالی مقادیر مورد انتظار تبخیروتعرق در سناریوهای مختلف سالهای تبخیروتعرق کم، متوسط، پرتبخیروتعرق و بسیار پر تبخیروتعرق میباشد. نتایج نشان داد، در تاریخهای کشت مختلف برنج در مناطق عمده برنجکاری گیلان و مازندران در سالهای متوسط تا بسیار پر تبخیروتعرق از ابتدای دوره رشد تا مرحله پایانی اختلاف نسبتاً ثابتی با حدود 1 تا 2 میلی‌متر در روز بسته به منطقه در طول کل فصل مشاهده میشود. در مناطق عمده شالیکاری و در سالهای کم تبخیروتعرق نیاز آبی نسبت به سالهای متوسط، پر تبخیر تعرق و بسیار پر تبخیر و تعرق دارای اختلاف قابل‌توجهی است که از شرق به غرب کاهش مییابد به طوری‌که در استان گلستان با اختلاف تقریبی 30 درصد بیش از سایر مناطق به حداکثر میرسد. در وضعیت زودکاشت نسبت به وضعیت دیرکاشت در عمده مناطق غربی و مرکزی سواحل کاهش 10 درصدی مصرف آب دیده میشود. در مقیاس کل فصل رشد در گرگان، تبخیروتعرق در وضعیتهای مختلف تاریخ کشت بطور متوسط 20 درصد (1300 متر مکعب) بیشتر از عمده مناطق گیلان و مازندران میباشد. در وضعیت کاشت به موقع، نیاز خالص آبیاری سالهای با تبخیروتعرق بسیار زیاد نسبت به سالهای متوسط در حدود 2000 متر مکعب در هکتار بیشتر است. در سالهای با تبخیروتعرق بسیار زیاد اتخاذ دیر کاشت موجب افزایش بیش از 210 میلی‌متر در نیاز خالص آبیاری شود. با توجه به نتایج به دست آمده مشخص گردید در صورت وجود پیش‌بینیهای اقلیمی دال بر گرم بودن فصل برنجکاری بهتر است که نوع مدیریت آبیاری با آب موجود با محاسبات سالهای پر تبخیر و تعرق متناسب شود.
سمیره نظری؛ محمود رستمی‌نیا؛ شمس الله ایوبی؛ اصغر رحمانی؛ سید روح اله موسوی
چکیده
تهیه نقشه های خاک با صحت مناسب یک ابزار توانمند برای دست یافتن به استفاده پایدار از اراضی در عرصههای کشاورزی و منابع طبیعی محسوب میشود. پژوهش حاضر در بخشی از اراضی وَرگَر شهرستان آبدانان در استان ایلام به منظور نقشه برداری رقومی کلاس‌های خاک با استفاده از مدلهای جنگل تصادفی و منطق فازی اجرا ...
بیشتر
تهیه نقشه های خاک با صحت مناسب یک ابزار توانمند برای دست یافتن به استفاده پایدار از اراضی در عرصههای کشاورزی و منابع طبیعی محسوب میشود. پژوهش حاضر در بخشی از اراضی وَرگَر شهرستان آبدانان در استان ایلام به منظور نقشه برداری رقومی کلاس‌های خاک با استفاده از مدلهای جنگل تصادفی و منطق فازی اجرا گردید. در اراضی مورد مطالعه موقعیت 44 خاکرخ تعیین، حفر، تشریح و نمونه برداری از کلیه افقهای ژنتیکی صورت پذیرفت. پس از انجام آزمایش‌های فیزیکوشیمیایی لازم رده‌بندی خاکها انجام شد. از مدل رقومی ارتفاع ماهواره آلوس پالسار و نرم‌افزار ساگا جی‌آی‌اس برای تهیه متغیرهای کمکی ژئومورفومتری استفاده گردید. سه رویکرد انتخاب متغیر شامل الگوریتم باروتا، شاخص تورم واریانس و میانگین کاهش صحت به همراه دو مدل داده‌کاوی جنگل تصادفی و منطق فازی برای مدل‌سازی روابط خاک-زمیننما به کار گرفته شد. نتایج نشان داد که رویکرد انتخاب متغیر میانگین کاهش صحت به‌عنوان مناسب‌ترین روش، از تعداد 35 متغیر کمکی ژئومورفومتری منجر به انتخاب شش متغیر گردید. همچنین رویکرد مدل‌سازی جنگل تصادفی-میانگین کاهش صحت، در سطح زیرگروه با صحت عمومی و شاخص کاپای 84 و 57 درصد دارای بالاترین دقت بود. بررسی نتایج حاصل از رویکرد فازی حاکی از این بود که مقادیر شاخص کاپا و صحت عمومی این روش با سه سناریو دیگر مشابه و اختلاف ناچیزی بین صحت نتایج در سطح فامیل خاک مشاهده گردید. به‌طورکلی استفاده از رویکردهای مختلف انتخاب متغیر میتوانند موجب افزایش دقت تهیه نقشه های رقومی خاک گردند. همچنین افزایش تعداد مشاهدات میدانی و استفاده از سایر متغیرهای محیطی تأثیرگذار بر روی تشکیل خاکها را می توان برای پیش‌بینی کلاس‌های خاک با صحت پایین به کارگیری نمود.
