آب و خاک - فهرست مقالات

علوم آب

شبیه ‏سازی بیلان آب زیرزمینی با استفاده از مدل تلفیقی و جامع آب سطحی و زیرزمینی SWAT-MODFLOW-NWT (مطالعه موردی: دشت مهاباد)

امید رجا؛ مسعود پارسی نژاد؛ مسعود تجریشی

دوره 36، شماره 1 ، فروردین و اردیبهشت 1401، ، صفحه 31-52

https://doi.org/10.22067/jsw.2022.74890.1138

چکیده

آب‏های سطحی و زیرزمینی در مقیاس‏های مختلف مکانی یا زمانی باهم در ارتباط می‏باشند. از طرفی منابع آب سطحی و زیرزمینی به‌صورت تلفیقی در کشاورزی استفاده می‏شود؛ بنابراین مؤلفه‏های بیلان آب زیرزمینی و سطحی باید با دقت مناسبی تعیین گردند. در این مطالعه، تأثیر مقادیر تغذیه حاصل از مدل SWAT به‏عنوان یکی از مهم‏ترین مؤلفه‏های ... بیشتر آب‏های سطحی و زیرزمینی در مقیاس‏های مختلف مکانی یا زمانی باهم در ارتباط می‏باشند. از طرفی منابع آب سطحی و زیرزمینی به‌صورت تلفیقی در کشاورزی استفاده می‏شود؛ بنابراین مؤلفه‏های بیلان آب زیرزمینی و سطحی باید با دقت مناسبی تعیین گردند. در این مطالعه، تأثیر مقادیر تغذیه حاصل از مدل SWAT به‏عنوان یکی از مهم‏ترین مؤلفه‏های ورودی مدل‏‏های آب‏ زیرزمینی در شبیه‏سازی تراز سطح ایستابی و مؤلفه‌های بیلان آب زیرزمینی با استفاده از مدل MODFLOW-NWT به‏عنوان یک مدل جامع و یکپارچه منابع آب سطحی و زیرزمینی در دشت مهاباد بررسی شد. با استفاده از مقادیر یکنواخت تغذیه و به‏صورت درصدی از بارندگی و کل آب آبیاری در سطح آبخوان بدون توجه به تأثیر تفاوت برداشت و نفوذ عمقی در سطح کاربری اراضی در موقعیت‏های مختلف نمی‏توان به‏درستی نوسانات سطح آب ‏زیرزمینی در سطح آبخوان را شبیه‏سازی کرد؛ لذا یکی از مراحل مهم، تعیین مقادیر آبیاری با توجه به تفاوت کاربری اراضی و تغذیه ناشی از نفوذ عمقی بارندگی و آب آبیاری از منابع آب سطحی و زیرزمینی بود. این مهم توسط مدل SWAT انجام و به‏عنوان شرایط مرزی به مدل MODFLOW-NWT تعریف شد. واسنجی و اعتبارسنجی مدل آب زیرزمینی نیز به‏ روش‏های سعی و خطا و روش خودکار PEST انجام شد. دوره شبیه‏سازی به مدت 10 سال از سال آبی 89-1388 تا 98-1397 انجام شد که به ترتیب 6 و 4 سال آبی از 89-1388 تا 94-1393 و 95-1394 تا 98-1397 به‏عنوان دوره واسنجی و اعتبارسنجی در نظر گرفته شدند. با توجه به این‌که الگوی تشکیل مؤلفه‌های بیلان آب زیرزمینی برای سال‏های آبی مختلف متفاوت است؛ لذا مؤلفه‌های بیلان آب زیرزمینی برای سه سال معرف خشک‌سالی، ترسالی و نرمال نیز بررسی شد. هدایت هیدرولیکی و ضریب ذخیره آبخوان پارامترهای ورودی و واسنجی در مدل MODFLOW-NWT بودند. نتایج واسنجی نشان داد بیش‏ترین میزان هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه در نواحی جنوبی، مرکزی و شمال شرقی دشت است و در حاشیه شمالی و در نزدیکی خروجی دشت به کمترین میزان خود می‏رسد. پس از فرآیند واسنجی، نتایج نشان داد به‌طور متوسط حدود 9 درصد از آب بارندگی و 36 درصد از مصارف آب در بخش کشاورزی به آبخوان نفوذ می‏کند. نتایج حاکی از برآورد رضایت‏بخش و قابل‌قبول تراز سطح ایستابی مدل برای هر دو دوره‏ واسنجی و اعتبارسنجی بود. به‌طوری‌که نتایج معیار RMSE برای تراز سطح ایستابی در دوره‏های واسنجی و اعتبارسنجی به ترتیب مقدار خطای 35/0 و 34/0 متر به دست آمد. همچنین، نتایج معیار‏های R2 و NSE نیز برای دوره واسنجی 94/0 و 91/0 و برای دوره اعتبارسنجی 93/0 و 89/0 برآورد شد که مؤید آن است که مدل به‌خوبی واسنجی شده و قادر بوده‏ نوسانات سطح آب زیرزمینی را با دقت مناسبی شبیه‏سازی کند. بررسی نتایج اجزای اصلی بیلان آب زیرزمینی برای سه سال آبی 96-1395 (سال خشک)، 97-1396 (سال نرمال) و 98-1397 (سال‌تر) نشان داد میزان تغذیه ناشی از نفوذ آب بارندگی و جریانات برگشتی آب کشاورزی در هر سه سال متفاوت است. همچنین، فعل‌وانفعالات بین منابع آب سطحی و زیرزمینی بین سال‏های آبی از حدود 30 تا 50 میلیون متر مکعب متغیر است که نشان‏دهنده اندرکنش قابل‌توجه بین این منابع است. به‌طور کلی نتایج این مطالعه نشان می‏دهد اعمال تغذیه تخمینی مدل SWAT همراه با واسنجی هدایت هیدرولیکی و آبدهی ویژه می‏تواند در بهبود برآورد نوسانات سطح آب زیرزمینی توسط MODFLOW-NWT کمک شایانی نماید. نهایتا از مدل تلفیقی می‏توان به‏عنوان یک ابزار کاربردی در تبیین الگوی بهره‌برداری مناسب از منابع آب تلفیقی سطحی و زیرزمینی تحت تأثیر سناریوهای مختلف مدیریتی استفاده کرد.

تعیین حد آستانۀ کاهش عملکرد ریحان و ارزیابی مدل‌های جذب آب تحت شرایط تنش شوری

مهدی سرائی تبریزی؛ حسین بابازاده؛ مهدی همایی؛ فریدون کاوه؛ مسعود پارسی نژاد

دوره 30، شماره 1 ، فروردین و اردیبهشت 1395، ، صفحه 30-40

https://doi.org/10.22067/jsw.v30i1.35583

چکیده

شوری منابع آب و خاک از چالش‌های مهم بخش کشاورزی در ایران است. در زمینه چگونگی پاسخ گیاهان به تنش‌ شوری، چند مدل‌ ریاضی وجود دارد. لیکن اغلب این مدل‌ها در شرایطی خاص کاربرد دارند. هدف از این پژوهش، برآورد آستانۀ کاهش عملکرد ریحان، مدل‌سازی واکنش گیاه ریحان به شوری و نیز ارزیابی کارآیی مدل‌های ریاضی موجود در برآورد عملکرد این گیاه ... بیشتر

بررسی امکان کاربرد آب شور در آبیاری قطره‌ای در جهت پایداری اراضی

محمد حسن لی؛ حامد ابراهیمیان؛ مسعود پارسی نژاد

دوره 28، شماره 5 ، آذر و دی 1394، ، صفحه 918-929

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.29932

چکیده

از راهکارهای مدیریت آب در مزرعه استفاده از آب شور برای آبیاری محصولات است که در این مطالعه به بررسی استفاده ی تناوبی آب شور و غیرشور و تأثیر آن بر شوری خاک پرداخته شد. این آزمایش در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی تحت آبیاری قطره ای برای محصول ذرت با نه تیمار با مدیریت های آبیاری با آب شور و غیرشور به طور ثابت و تناوبی و در سه سطح شوری 4/0 ... بیشتر

تاثیر مدیریت آب زیرسطحی بر زه‌آب تولیدی، عملکرد، الگوی توزیع ریشه، تبخیر و تعرق و کارایی مصرف آب (مطالعه موردی: ذرت علوفه ای-کرج)

حسین مولوی؛ مسعود پارسی نژاد؛ عبدالمجید لیاقت

دوره 25، شماره 5 ، آذر و دی 1390

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i--.11221

چکیده

چکیده یکی از راهکارهای افزایش کارایی اقتصادی و زیست محیطی سیستم های زه‌کشی سنتی، زه‌کشی کنترل شده است. این تحقیق به بررسی اثر زه‌کشی کنترل شده بر عملکرد، الگوی توزیع ریشه و کارایی مصرف آب ذرت علوفه ای (رقم SC 704) در اقلیم کرج پرداخته است. سه تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی، شامل دو تیمار کنترل سطح ایستابی در عمق های 40 (CD40)و 60 سانتی‌متر ... بیشتر چکیده یکی از راهکارهای افزایش کارایی اقتصادی و زیست محیطی سیستم های زه‌کشی سنتی، زه‌کشی کنترل شده است. این تحقیق به بررسی اثر زه‌کشی کنترل شده بر عملکرد، الگوی توزیع ریشه و کارایی مصرف آب ذرت علوفه ای (رقم SC 704) در اقلیم کرج پرداخته است. سه تیمار در قالب طرح کاملا تصادفی، شامل دو تیمار کنترل سطح ایستابی در عمق های 40 (CD40)و 60 سانتی‌متر (CD60) و یک تیمار زه‌کشی آزاد (FD)، با سه تکرار در نظر گرفته شد. ایستگاه لایسی‌متری مجهز به سیستم زهکشی و سیستم کنترل سطح ایستابی بود. زمان‌بندی و مقدار آبیاری کلیه لایسی‌مترها با توجه به زمان رسیدن رطوبت خاک به حد تخلیه رطوبتی، به‌میزان 65 درصد، تعیین شد. مقدار آبیاری تمام تیمارها، بر اساس جبران کمبود رطوبتی برای رسیدن به حد ظرفیت زراعی و با اعمال راندمان 70 درصد صورت پذیرفت. نتایج نشان داد که در تیمارهای CD، به‌دلیل مصرف مفید گیاه از مقادیر آب نفوذ یافته موقعیت سطح ایستابی در دو تیمار CD، تفاوت معنی داری نداشت. علی رغم اینکه میزان ناخالص آبیاری در تیمار FD بیشتر از تیمارهای CD بود ولی در تیمار FD، به‌دلیل فراهم بودن شرایط دفع زه‌آب، میزان مصرف مفید توسط گیاه کاهش یافت. اثر مدیریت سطح ایستابی بر روی عملکرد، حجم آبیاری، وزن خشک ریشه و کارایی مصرف آب در سطح 1درصد معنی دار بود. حجم زه‌آب خروجی تیمارFD، 8/34 درصد مقدار آبیاری ناخالص و برای تیمارهای زه‌کشی کنترل شده برابر صفر درصد بود. وزن خشک علوفه در تیمارهای FD، CD40 و CD60 به‌ترتیب برابر 94/3، 38/6 و 56/6 کیلوگرم بر متر‌مربع بود. وزن خشک کل ریشه ، در تیمارFD نسبت به تیمارهای CD، به‌میزان 7/43 درصد بیشتر شد. همچنین مدیریت سطح ایستابی باعث تغییر محسوس الگوی توزیع ریشه، در تیمارهای CD نسبت به FD گردید. تیمار FD با کارایی مصرف آب32/5 کیلوگرم بر متر‌مکعب دارای حداقل کارایی مصرف آب در بین تیمارها بود، در حالی که کارایی مصرف آب آبیاری برای تیمارهای CD40 و CD60 به‌ترتیب 87/9 و 16/10 کیلوگرم بر متر‌مکعب به‌دست آمد. در نهایت، نتایج به‌دست آمده نشان داد، راهکارهای مدیریتی تخلیه زه‌آب با استفاده از روش زه‌کشی کنترل شده، علاوه بر کنترل میزان زه‌آب تولیدی می تواند در کارایی مصرف آب گیاهان موثر باشد. واژه های کلیدی: الگوی توزیع ریشه، ذرت علوفه ای، زه‌کشی کنترل شده، عملکرد، کارایی مصرف آب

تأثیر زهکش‏های جمع‌کننده‌ در کاهش ضریب زهکشی (مطالعه موردی: واحد کشت و صنعت امیرکبیر، خوزستان)

محمدرضا عسگری؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد

دوره 25، شماره 4 ، مهر و آبان 1390

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.10204

چکیده

چکیده در سیستم‌های زهکشی زیرزمینی گرچه نقش اصلی جذب و دفع زه‌آب از خاک‎رخ بر عهده لترال‌ها است، لیکن چنان‏چه جمع‏‌کننده‌ها از لوله‌های مشبک یا منقطع ساخته شده باشند، بخشی از زه‌آب مستقیماً از طریق جمع‏کننده‌ها تخلیه می‌شود. در طراحی زهکش‌های زیرزمینی، این بخش از تخلیه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم و دشوار بودن برآورد ... بیشتر چکیده در سیستم‌های زهکشی زیرزمینی گرچه نقش اصلی جذب و دفع زه‌آب از خاک‎رخ بر عهده لترال‌ها است، لیکن چنان‏چه جمع‏‌کننده‌ها از لوله‌های مشبک یا منقطع ساخته شده باشند، بخشی از زه‌آب مستقیماً از طریق جمع‏کننده‌ها تخلیه می‌شود. در طراحی زهکش‌های زیرزمینی، این بخش از تخلیه به دلیل عدم دسترسی به اطلاعات لازم و دشوار بودن برآورد میزان آن معمولاً مورد توجه قرار نمی‌گیرد. در صورتی که میزان تخلیه زه‌آب توسط جمع‏کننده‌ها تعیین و ضریب زهکشی طرح نسبت به آن اصلاح گردد، زهکش‌های زیرزمینی می‌توانند با فواصل بیشتر و ظرفیت کمتر و در نتیجه اقتصادی‌تر طراحی شوند. این تحقیق با هدف تعیین میزان تخلیه جمع‎کننده‌ها و تعدیل ضریب زهکشی در شبکه زهکشی زیرزمینی واحد کشت و صنعت امیرکبیر (از واحدهای کشت و صنعت نیشکر خوزستان) به انجام رسیده است. در منطقه مورد مطالعه بافت خاک‎ها بطور کلی متوسط تا سنگین و در بعضی از موارد بسیار سنگین می‎باشد. اندازه‌گیری سطح ایستابی، تخلیه لترال‌ها و جمع‌‎کننده‌ها در مزرعۀ ARC2-14 به مساحت 25 هکتار در اراضی تحقیقاتی مرکز تحقیقات نیشکر در واحد امیرکبیر که یکی از واحد‏های هفت‏گانۀ طرح توسعه نیشکر می‏باشد در سال 1388 ثبت گردیده است. همچنین شعاع تأثیر جمع‏کننده‌ها و نیز وضعیت سطح ایستابی در حد فاصل زهکش‏های مزرعه نیز اندازه‌گیری و مورد بررسی قرار گرفت. نتایج حاصل از اندازه‌گیری‌ها نشان داد که به طور متوسط 8/2 لیتر در ثانیه یا 2 میلیمتر در روز زه‏آب مستقیماً از طریق جمع‏کننده‌ها جذب و تخلیه می‌شود. مقایسه تخلیه مستقیم جمع‏کننده‌ها با تخلیه کل سیستم نشان داد که به‏طور متوسط 24 درصد از کل تخلیه شبکه زهکشی از طریق جمع‎کننده‌ها صورت می‌گیرد که در صورت اعمال آن بر ضریب زهکشی طرح، ضریب زهکشی به جای 24/8 میلیمتر در روز به رقم 24/6 میلیمتر در روز کاهش یافته، که این میزان باعث افزایش فواصل زهکش ها از 40 به 44 متر می‎شود. همچنین شعاع تأثیر جمع‎کننده‏ها 50 متر محاسبه شد. واژه های کلیدی: تعدیل ضریب زهکشی، زهکش جمع‎کننده، جریان ماندگار

تأثیر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد گندم دیم (مطالعه موردی: بهشهر)

مجید سلیمانی ننادگانی؛ مسعود پارسی نژاد؛ شهاب عراقی نژاد؛ علیرضا مساح بوانی

دوره 25، شماره 2 ، خرداد و تیر 1390

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.9485

چکیده

چکیده در تحقیق حاضر اثر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد کشت گندم دیم در دوره های زمانی آینده با استفاده از داده های خروجی مدل CGCM3، از سری مدل های AOGCM ، در منطقه بهشهر مورد بررسی قرار گرفته است. پارامتر های اقلیمی دما و بارندگی تحت سناریوی انتشار A2، در دوره های زمانی 2040-2011 ، 2070-2041 و 2100-2071، شبیه سازی شدند. این کار با کوچک مقیاس ... بیشتر چکیده در تحقیق حاضر اثر تغییر اقلیم بر نیاز خالص آبیاری و عملکرد کشت گندم دیم در دوره های زمانی آینده با استفاده از داده های خروجی مدل CGCM3، از سری مدل های AOGCM ، در منطقه بهشهر مورد بررسی قرار گرفته است. پارامتر های اقلیمی دما و بارندگی تحت سناریوی انتشار A2، در دوره های زمانی 2040-2011 ، 2070-2041 و 2100-2071، شبیه سازی شدند. این کار با کوچک مقیاس سازی دما به روش آماری و بارندگی به روش تناسبی انجام گرفت. برای تخمین نیاز خالص آبیاری، تبخیر و تعرق پتانسیل با استفاده از روش هارگریوز- سامانی و باران مؤثر به روش USDA محاسبه شد. اثر کمبود آب بر عملکرد محصول با استفاده از تابع تولید خطی ارائه شده توسط FAO مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان دادند که بارندگی ها در فصل پائیز افزایش اما در فصل های زمستان و بهار کاهش می یابد این در حالی است که درجه حرارت در تمامی ماه های سال افزایشی بین 1 تا 2 درجه سانتیگراد تا پایان سال 2100 خواهد داشت. نیاز خالص آبیاری با جابجائی تاریخ کاشت به سمت فصل زمستان افزایش یافته که این افزایش در دوره های آتی تحت تأثیر تغییر اقلیم تشدید خواهد شد. به ازای یک تاریخ کاشت مشخص، کمبود عملکرد نسبی محصول در دوره های آینده نسبت به دوره پایه تغییر چشمگیری نخواهد داشت اما با جابجائی تاریخ کاشت به سمت فصل زمستان به دلیل افزایش تبخیر و تعرق و استفاده کمتر از باران مؤثر، افزایش می یابد. واژه های کلیدی: تغییر اقلیم، نیاز خالص آبیاری، عملکرد گندم، مدل گردش عمومی جو، CGCM3

برآورد عملکرد گندم و ذرت علوفه ای در شرایط محدودیت توام آبیاری و شوری با استفاده از مدل آگروهیدرولوژیکی SWAP

حمیده نوری؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد؛ مجید وظیفه دوست

دوره 24، شماره 6 ، بهمن و اسفند 1389

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.7506

چکیده

چکیده در این تحقیق ارزیابی مدل SWAP در شبیه سازی عملکرد گندم و ذرت علوفه ای و انتقال آب و نمک در خاک در دو واحد زراعی واقع در شبکه آبیاری و زهکشی وشمگیر در استان گلستان انجام شد. داده های عملکرد محصول، شوری و رطوبت خاک در شرایط توام محدودیت آب و شوری در مراحل زمانی مختلف سال زراعی 86-1385 اندازه گیری گردید و نتایج بدست آمده با مقادیر شبیه سازی ... بیشتر

کاربرد مدل های تجربی و آماری در پیش بینی میزان نفوذ آب در آبیاری جویچه ای

محمدجواد نحوی نیا؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد

دوره 24، شماره 4 ، مهر و آبان 1389

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.3902

چکیده

چکیده در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ از اهمیت زیادی برخوردار است. معادلات ریاضی که تاکنون برای نفوذ توسعه یافته اند، توابع تک متغیره ای از زمان فرصت نفوذ می باشند. در این تحقیق پیش بینی متوسط میزان نفوذ در آبیاری جویچه ای توسط مدل های شبکه عصبی و عصبی- فازی به عنوان مدل های تجربی و مدل رگرسیونی به عنوان مدل آماری با استفاده از رطوبت ... بیشتر چکیده در مدیریت آبیاری سطحی، تابع نفوذ از اهمیت زیادی برخوردار است. معادلات ریاضی که تاکنون برای نفوذ توسعه یافته اند، توابع تک متغیره ای از زمان فرصت نفوذ می باشند. در این تحقیق پیش بینی متوسط میزان نفوذ در آبیاری جویچه ای توسط مدل های شبکه عصبی و عصبی- فازی به عنوان مدل های تجربی و مدل رگرسیونی به عنوان مدل آماری با استفاده از رطوبت اولیه ی خاک و دبی ورودی به جویچه مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور از یک سری آزمایش های صحرایی که به روش آبیاری جویچه ای در پنج مزرعه آزمایشی گلمکان مشهد، توتون ارومیه ، صفی آباد دزفول ، دانشگاه بیرجند و موسسه اصلاح بذر کرج در طی دوره ی زمانی تابستان 1376 تا تابستان 1385 انجام شده بود و دارای طیف گسترده ای از نظر بافت خاک (سبک، متوسط و سنگین) بودند، استفاده شد. برای تعیین عوامل معادله ی نفوذ کوستیاکوف لوییس از روش بیلان حجم در آبیاری جویچه ای استفاده گردید. نتایج نشان داد که دقت مدل رگرسیونی در خاک های سنگین در مقایسه با خاک های متوسط و سبک بیشتر است. مدل شبکه های عصبی در خاک های متوسط (Silty Clay Loam) دقت مناسبی دارند و در خاک های سنگین (Clay Loam) تمایل به بیش برآورد و در خاک های نسبتا سبک (Silty Loam) تمایل به کم برآورد دارند. اما سیستم استنتاج فازی عصبی قادر است قابلیت تخمین را در تمام شرایط حفظ کند که این امر نشان از دقت بیشتر و قابلت تخمین زیاد سیستم استنتاج فازی عصبی دارد. واژه های کلیدی: نفوذ، آبیاری جویچه ای، مدل رگرسیونی، شبکه ی عصبی ، شبکه ی فازی عصبی

تعیین مدل بهینه جذب آب در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی توسط ارقام زراعی گندم (Triticum aestivum) در منطقه بیرجند

علی شهیدی؛ محمدجواد نحوی نیا؛ مسعود پارسی نژاد؛ عبدالمجید لیاقت

دوره 24، شماره 3 ، مرداد و شهریور 1389

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.3624

چکیده

چکیده در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و ... بیشتر چکیده در زمینه چگونگی واکنش گیاهان به تنش همزمان شوری و خشکی و سهم هر یک از آن ها در کاهش جذب آب مدل های ریاضی متعددی وجود دارد. مدل های جذب آب در شرایط تنش همزمان به سه دسته جمع پذیر، ضرب پذیر و مدل های مفهومی تقسیم بندی می شوند. در این مطالعه شش تابع کاهش جذب آب ماکروسکوپی وان گنوختن (جمع پذیر و ضرب پذیر)، دیرکسن و آگوستیجن، وان دام و همکاران، اسکگز و همکاران و همایی با استفاده از داده های مزرعه ای کشت گندم دو رقم قدس و روشن مورد ارزیابی قرار گرفتند. آزمایش در قالب طرح فاکتوریل در پایه کرت‌های خرد شده انجام گرفت. سطوح مختلف شوری (,S2, S1 S3 بترتیب معادل 4/1و 5/4و 6/9 دسی زیمنس بر متر) به عنوان کرت‌های اصلی و چهار سطح آبیاری ( I4, I3, I2, I1 بترتیب معادل50 ، 75 ،100 و 125 در صد نیاز آبی گیاه) و دو رقم گندم به عنوان کرت های فرعی در سه تکرار در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه بیرجند در سال زراعی 85-84 اجراء گردید. نتایج به دست آمده نشان داد که مدل جمع پذیر مقدار عملکرد نسبی را در اکثر موارد کمتر از مقدار واقعی برآورد می کند. به عبارت دیگر اثر تنش همزمان شوری و کم آبی کمتر از مجموع اثرات آنهاست. سهم تنش خشکی در کاهش عملکرد گندم از سهم تنش شوری بیشتر بود. مقایسه مدل های ریاضی ارائه شده نشان داد که در بیشتر موارد مدل اسکگز و همکاران (15) کاهش عملکرد نسبی دو رقم گندم را در شرایط تنش همزمان شوری و خشکی بهتر از سایر مدل ها پیش پینی می کنند، هر چند که مدل همایی (11) نیز از دقت قابل قبولی برخوردار است. واژه های کلیدی: تنش شوری، تنش خشکی، تابع کاهش، گندم، بیرجند

ارزیابی مدل CROPWAT در مدیریت کم آبیاری گندم و جو در منطقه کرج

هادی رمضانی اعتدالی؛ بیژن نظری؛ علیرضا توکلی؛ مسعود پارسی نژاد

دوره 23، شماره 1 ، فروردین و اردیبهشت 1388

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i0.1540

چکیده

چکیده کم آبیاری شیوه ای است که در آن افزایش کارآیی مصرف آب با کاهش کفایت آبیاری به دست می آید. در این تحقیق توانایی مدل CROPWAT در مدیریت کم آبیاری برای دو محصول گندم و جو در اقلیم کرج بررسی شده است. در این راستا شاخص های ارزیابی مدل شامل مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE1) و ضریب باقیمانده (CRM2) محاسبه گردید و مقادیر آنها به ترتیب در محدوده 8/9 تا ... بیشتر چکیده کم آبیاری شیوه ای است که در آن افزایش کارآیی مصرف آب با کاهش کفایت آبیاری به دست می آید. در این تحقیق توانایی مدل CROPWAT در مدیریت کم آبیاری برای دو محصول گندم و جو در اقلیم کرج بررسی شده است. در این راستا شاخص های ارزیابی مدل شامل مجذور میانگین مربعات خطا (RMSE1) و ضریب باقیمانده (CRM2) محاسبه گردید و مقادیر آنها به ترتیب در محدوده 8/9 تا 2/17 درصد و 32/0 تا 51/0 بود که نشان گر این است که درصد کاهش عملکرد را کمتر از نتایج واقعی برآورد می کند. مقادیر منفی به‌دست آمده برای شاخص کارآیی مدل سازی (EF3) در هر دو محصول برای دور آبیاری 14 روزه بیانگر ناکارآمدی مدل در پیش بینی کاهش عملکرد در دور آبیاری 14روزه است. از محدودیت های اساسی مدل CROPWAT این است که این مدل تنها اثر تنش خشکی را در پیش بینی عملکرد در نظر می گیرد و اثرات تنش های دیگر مانند شوری را نادیده می‌گیرد. این مطالعه نشان می دهد که کاربرد مدل CROPWAT بدون کالیبره کردن ضرایب گیاهی و خصوصیات خاک می تواند خطاهای قابل توجه‌ای داشته باشد و در استفاده از این مدل باید احتیاط نمود. در این مطالعه کارآیی مصرف آب در گیاهان مورد مطالعه در محدوده 3/1 تا 3/2 کیلوگرم بر متر مکعب به‌دست آمده است و حداکثر مقادیر آن مربوط به تیمار کم آبیاری 20 درصد نیاز آبی می باشد. اعمال مدیریت مناسب کم آبیاری می‌تواند نقش قابل توجهی در ارتقای کارآیی مصرف آب داشته باشد. واژه‌های کلیدی: کارآیی مصرف آب،کاهش عملکرد، تابع عملکرد،CROPWAT

ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی زیرزمینی با پوشش پوسته برنج (مطالعه موردی: شبکه زهکشی شرکت ران بهشهر)

حامد ابراهیمیان؛ عبدالمجید لیاقت؛ مسعود پارسی نژاد؛ مجتبی اکرم

دوره 22، شماره 2 ، خرداد و تیر 1387

https://doi.org/10.22067/jsw.v0i22.1036

چکیده

چکیده با ارزیابی عملکرد سیستم‌های زهکشی اجرا شده و بررسی نقاط قوت و ضعف آن‌ها، می‌توان نگاهی جامع‌تر برای طراحی و اجرای بهینه در طرح‌های آینده در اختیار برنامه‌ریزان و طراحان قرار داد. در همین راستا تحقیق حاضر در اراضی تحت زهکشی شرکت ران بهشهر به منظور ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی زیرزمینی با پوشش پوسته برنج انجام شده است. برای ... بیشتر

دوره 38 (1403)

دوره 37 (1402)

دوره 36 (1401)

دوره 35 (1400)

دوره 34 (1399)

دوره 33 (1398)

دوره 32 (1397)

دوره 31 (1396)

دوره 30 (1395)

دوره 29 (1394)

دوره 28 (1393)

دوره 27 (1392)

دوره 26 (1391)

دوره 25 (1390)

دوره 24 (1389)

دوره 23 (1388)

دوره 22 (1387)

نویسنده = مسعود پارسی نژاد

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده

چکیده