بهجت سرچشمه؛ جواد بهمنش؛ وحید رضا وردی نژاد
چکیده
آب نقشی مهم برای رفاه انسانها و محیطزیست دارد. مردم برای مصارف کشاورزی، صنعتی و خانگی از آب رودخانه استفاده میکنند. علاوه بر این، برآورده شدن نیاز زیستمحیطی اکوسیستم رودخانه بسیار مهم خواهد بود. کمبود آب یک محدودیت اصلی و جدی برای توسعه اقتصادی-اجتماعی در کشورهای در حال توسعه و یک خطر برای معیشت مردم در نقاط مختلفی از جهان شده است. ...
بیشتر
آب نقشی مهم برای رفاه انسانها و محیطزیست دارد. مردم برای مصارف کشاورزی، صنعتی و خانگی از آب رودخانه استفاده میکنند. علاوه بر این، برآورده شدن نیاز زیستمحیطی اکوسیستم رودخانه بسیار مهم خواهد بود. کمبود آب یک محدودیت اصلی و جدی برای توسعه اقتصادی-اجتماعی در کشورهای در حال توسعه و یک خطر برای معیشت مردم در نقاط مختلفی از جهان شده است. در سالهای اخیر دریاچه ارومیه که در شمال غرب ایران واقع شده است با کمبود جدی آب مواجه شدهاست. زرینهرود یکی از مهمترین رودخانههایی است که آب دریاچه را تامین میکند. در این مطالعه براساس دادههای ماهانه کمیت آب از سال 1365تا 1395 ایستگاه نظامآباد رودخانه زرینهرود، نیاز جریان زیستمحیطی با روش تنانت محاسبه شد. همچنین دادههای کیفی و کمی آب و نیاز جریان زیستمحیطی برای ارزیابی کمبود آب به وسیله شاخص SQQE مورد بررسی قرار گرفت. نتایج نشان داد که متوسط نیاز جریان زیستمحیطی برابر 106× 400 مترمکعبدرسال و برابر با % 11/33 متوسط جریان سالانه جهت مدیریت اکولوژیکی و حفظ اکوسیستم رودخانه در سطح خوب میباشد. شاخصهای کمی و کیفی به ترتیب 02/1 و 08/1 محاسبه شدند. محاسبات نشان میدهند، شاخص کمی، همان شاخص اسمختین، میباشد. این مقادیر نشان میدهند که هر دو شاخص کمی و کیفی بالای حد 1 هستند و در نتیجه این ایستگاه در حال تحمل کمبود آب مربوط به کمیت و کیفیت برای مقدار معین نیاز جریان زیستمحیطی میباشد. بنابراین چارهاندیشی مدیریتی مناسب، ضروری به نظر میرسد.
وحید رضا وردی نژاد؛ مریم شبانیان اصل؛ سینا بشارت
چکیده
در این مطالعه تبخیرتعرق روزانه گیاه مرجع، گوجه فرنگی و خیار گلخانه ای به روش لایسیمتری در منطقه ارومیه اندازه گیری شد. برای مدل-سازی تبخیرتعرق در گلخانه، انواع مدل های رگرسیون های خطی، غیرخطی و شبکه های عصبی مصنوعی در نظر گرفته شد. برای این منظور پارامترهای اقلیمی مؤثر بر فرایند تبخیرتعرق شامل دما (T)، رطوبت نسبی (RH)، فشار هوا (P)، کمبود ...
بیشتر
در این مطالعه تبخیرتعرق روزانه گیاه مرجع، گوجه فرنگی و خیار گلخانه ای به روش لایسیمتری در منطقه ارومیه اندازه گیری شد. برای مدل-سازی تبخیرتعرق در گلخانه، انواع مدل های رگرسیون های خطی، غیرخطی و شبکه های عصبی مصنوعی در نظر گرفته شد. برای این منظور پارامترهای اقلیمی مؤثر بر فرایند تبخیرتعرق شامل دما (T)، رطوبت نسبی (RH)، فشار هوا (P)، کمبود فشار بخار اشباع (VPD)، تشعشع داخل گلخانه (SR)، تعداد روز پس از کشت (N) اندازه گیری و در نظر گرفته شدند. براساس نتایج، تابع نمایی سه متغیره از VPD، RH و SR با RMSE برابر 378/0 میلیمتر بر روز، دقیق ترین مدل رگرسیون در تخمین تبخیرتعرق مرجع به دست آمد. RMSE مدل بهینه شبکه عصبی مصنوعی در تخمین تبخیرتعرق مرجع برای داده های آزمایش و آزمون به ترتیب 089/0 و 364/0 میلیمتر بر روز به دست آمد. در تخمین تبخیرتعرق خیار، عملکرد مدل های لگاریتمی و نمایی به ویژه در تعداد متغیر مستقل زیاد، مناسب بود و دقیق ترین مدل رگرسیون مربوط به تابع نمایی با پنج متغیر N، VPD، T، RH و SR با RMSE برابر با 353/0 میلیمتر بر روز به دست آمد. همچنین در تخمین تبخیرتعرق گوجه فرنگی، دقیق ترین عملکرد مدلهای رگرسیون برای تابع نمایی چهار متغیره از N، VPD، RH و SR با RMSE برابر 329/0 میلیمتر بر روز به دست آمد. بهترین عملکرد شبکه عصبی مصنوعی برای تخمین تبخیرتعرق هر دو محصول خیار و گوجهفرنگی، با پنج پارامتر ورودی VPD، T، N، RH و SR به دست آمد. مقادیر RMSE دادههای آزمون تبخیرتعرق خیار و گوجهفرنگی به ترتیب 24/0 و 26/0 میلیمتر بر روز به دست آمد که نشان دهندهی عملکرد دقیق تر شبکه های عصبی در مقایسه با رگرسیون خطی و غیرخطی می باشد.
وحید رضا وردی نژاد؛ محمد همتی؛ حجت احمدی؛ علی شهیدی؛ بهنام آبابایی
چکیده
در این مطالعه مدل اگروهیدرولوژیکی فائو به منظور پیش بینی عملکرد محصول، بیلان آب و املاح خاک، با استفاده از داده های میدانی محصول گندم زمستانه، تحت تنش های آبی و شوری بررسی و ارزیابی گردید. برای این منظور آزمایش های مزرعه ای با سه سطح شوری آب آبیاری شامل: S1، S2 و S3، به ترتیب 4/1، 5/4 و 6/9 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح عمق آبیاری شامل: I1، I2، I3 و ...
بیشتر
در این مطالعه مدل اگروهیدرولوژیکی فائو به منظور پیش بینی عملکرد محصول، بیلان آب و املاح خاک، با استفاده از داده های میدانی محصول گندم زمستانه، تحت تنش های آبی و شوری بررسی و ارزیابی گردید. برای این منظور آزمایش های مزرعه ای با سه سطح شوری آب آبیاری شامل: S1، S2 و S3، به ترتیب 4/1، 5/4 و 6/9 دسی زیمنس بر متر و چهار سطح عمق آبیاری شامل: I1، I2، I3 و I4، به ترتیب 50، 75، 100 و 125 درصد نیاز آبی گیاه، بر روی دو رقم گندم شامل روشن و قدس، با سه تکرار، در مزرعه آزمایشی دانشگاه بیرجند، طی سال 85-1384 انجام گردید. بر اساس نتایج، متوسط خطای نسبی مدل در پیش بینی عملکرد دانه برای ارقام روشن و قدس، به ترتیب 2/9 و 1/26 درصد به دست آمد. بیشترین خطای مدل در پیش بینی عملکرد دانه، در هر دو رقم قدس و روشن، برای تیمارهای S1I1، S2I1 و S3I1 به دست آمد. خطای نسبی پیش-بینی عملکرد رقم روشن، برای تیمارهای S1I1، S2I1 و S3I1 به ترتیب 20، 1/28 و 6/26 درصد و رقم قدس به ترتیب 61، 5/94 و 9/99 درصد به دست آمد که نشان دهنده خطای بیش برآورد قابل ملاحظه مدل، تحت تنش شدید کم آبی می باشد. متوسط خطای نسبی مدل در پیش بینی مقدار تخلیه آب خاک، برای 12 تیمار مختلف برابر 1/7 درصد و در پیش بینی شوری عصاره اشباع خاک برابر 8/5 درصد به دست آمد که نشان دهنده تخمین نسبتاً دقیق مدل در پیش بینی مقدار رطوبت و شوری خاک می باشد.
وحید رضا وردی نژاد؛ امیر نورجو
چکیده
به منظور بررسی تأثیر تحکیم بستر جویچه بر عملکرد آبیاری جویچهای، آزمایش مزرعه ای تحت کشت چغندرقند در منطقه نقده انجام گردید. برای بدست آوردن داده های صحرایی، چهار تیمار تحکیم بستر جویچه شامل تحکیم در یک نوبت غلطک زنی (B1)، دو نوبت غلطک زنی (B2)، سه نوبت غلطک زنی (B3) و بدون غلطک زنی (B0) طی سال 1388 اجرا و اکثر پارامترهای ارزیابی برداشت گردید. ...
بیشتر
به منظور بررسی تأثیر تحکیم بستر جویچه بر عملکرد آبیاری جویچهای، آزمایش مزرعه ای تحت کشت چغندرقند در منطقه نقده انجام گردید. برای بدست آوردن داده های صحرایی، چهار تیمار تحکیم بستر جویچه شامل تحکیم در یک نوبت غلطک زنی (B1)، دو نوبت غلطک زنی (B2)، سه نوبت غلطک زنی (B3) و بدون غلطک زنی (B0) طی سال 1388 اجرا و اکثر پارامترهای ارزیابی برداشت گردید. مدل آبیاری سطحی WinSRFR با استفاده از اطلاعات اندازه گیری شده مزرعه ای واسنجی و ارزیابی شد. پارامترهای نفوذ و زبری مانینگ جویچه به روش بهینه سازی چند سطحی، واسنجی گردید. حداکثر خطای نسبی مدل در برآورد زمان پیشروی، پسروی و رواناب خروجی در تیمارهای مختلف به ترتیب 1/2، 7/4 و 5/4 درصد به دست آمد. متوسط بازده کاربرد 13 نوبت آبیاری صورت گرفته برای هر یک از تیمارهای B0، B1، B2 و B3 به ترتیب 03/50، 77/55، 22/60 و 31/62 درصد محاسبه گردید. به منظور ارتقای عملکرد آبیاری، ترکیبهای بهینه ی دبی ورودی و زمان قطع جریان برای تمام آبیاری ها و تیمارهای مختلف، استخراج گردید. تحت سه نوبت تحکیم بستر (B3)، متوسط کارایی مصرف آب نسبت به شرایط بدون تحکیم (B0)، 8/17% افزایش نشان داد. به علاوه با اعمال دبی ورودی و زمان قطع جریان بهینه، کارایی مصرف آب تا حدود 27% قابل ارتقاء است.
زهرا تقی زاده؛ وحید رضا وردینژاد؛ حامد ابراهیمیان؛ ندا خان محمدی
چکیده
مساله اصلی روش های آبیاری سطحی پایین بودن بازده آب آبیاری است که عمدتاً از ضعف مدیریت و طراحی نامناسب ناشی می شود. در این تحقیق به منظور ارزیابی و تحلیل عملکرد سیستم آبیاری جویچهای، آزمایش مزرعه ای تحت کشت محصول ذرت علوفه ای انجام گرفت. برای بدست آوردن داده های صحرایی، سه روش آبیاری جویچه ای شامل آبیاری معمولی، یک در میان ثابت و یک ...
بیشتر
مساله اصلی روش های آبیاری سطحی پایین بودن بازده آب آبیاری است که عمدتاً از ضعف مدیریت و طراحی نامناسب ناشی می شود. در این تحقیق به منظور ارزیابی و تحلیل عملکرد سیستم آبیاری جویچهای، آزمایش مزرعه ای تحت کشت محصول ذرت علوفه ای انجام گرفت. برای بدست آوردن داده های صحرایی، سه روش آبیاری جویچه ای شامل آبیاری معمولی، یک در میان ثابت و یک در میان متغیر در نظر گرفته شد و جمعاً نه ارزیابی انجام و اکثر پارامترهای آب و خاک برای این منظور برداشت گردید. مدل آبیاری سطحی WinSRFR با استفاده از اطلاعات مزرعه ای بر اساس دو روش حل اینرسی-صفر و موج کینماتیک واسنجی و ارزیابی گردید. تحلیل حساسیت نشان داد که مدل بیشترین حساسیت را به ترتیب نسبت به دبی ورودی، زمان قطع جریان و پارامترهای معادله نفوذ دارد. اختلاف دو روش حل اینرسی-صفر و موج کینماتیک در تخمین زمان پیشروی، رواناب و مقدار نفوذ به دلیل بالا بودن شیب مزرعه ناچیز بود. حداقل خطای مطلق (AE) برای برآورد زمان پیشروی حدود 5/1 درصد (8/0 دقیقه) به دست آمد. خطای مطلق تخمین رواناب و نفوذ به ترتیب 7/5 و 0/5 درصد به دست آمد. با استفاده از تحلیل عملیاتی مدل WinSRFR، منحنی های هم عملکرد سیستم آبیاری جویچه ای به منظور بهینه سازی دبی جریان ورودی و زمان قطع جریان و با توابع هدف حداکثر کردن بازده کاربرد و یکنواختی توزیع و حداقل کردن رواناب خروجی و نفوذ عمقی استخراج گردید. منحنی های هم عملکرد سیستم یک در میان ثابت تحت تابع هدف بازده کاربرد، نشان داد که با مدیریت زمان قطع جریان و دبی ورودی، بازده کاربرد را می توان به شرط تأمین عمق مورد نیاز، از 5/54 درصد در شرایط جاری به 74 درصد افزایش داد. همچنین بر اساس این منحنی های هم عملکرد، تحت پارامترهای فیزیکی و هندسی فعلی جویچه، افزایش بازده کاربرد به بیش از 74 درصد و به شرط تأمین عمق مورد نیاز، امکان پذیر نبوده و نیاز به تغییر خصوصیات هندسی جویچه می باشد.
وحیدرضا وردی نژاد؛ حامد ابراهیمیان؛ حجت احمدی
چکیده
به منظور ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی زیرزمینی، از مدل شبیه سازی شرایط غیرماندگار زهکشی، SWAP، استفاده شد. این مدل با استفاده از دادههای روزانه اندازهگیری شده به مدت 120 روز طی سال 1385، در شبکه زهکشی ران بهشهر که شامل عمق سطح ایستابی، دبی خروجی از زهکش، شوری عصاره اشباع خاک و شوری زه آب خروجی از زهکش بود، مورد واسنجی قرار گرفت. واسنجی ...
بیشتر
به منظور ارزیابی عملکرد سیستم زهکشی زیرزمینی، از مدل شبیه سازی شرایط غیرماندگار زهکشی، SWAP، استفاده شد. این مدل با استفاده از دادههای روزانه اندازهگیری شده به مدت 120 روز طی سال 1385، در شبکه زهکشی ران بهشهر که شامل عمق سطح ایستابی، دبی خروجی از زهکش، شوری عصاره اشباع خاک و شوری زه آب خروجی از زهکش بود، مورد واسنجی قرار گرفت. واسنجی مدل SWAP به روش مدل سازی معکوس و از طریق اتصال آن به مدل WinPEST انجام شد. به منظور واسنجی پارامترهای کمّی، دو تابع هدف به طور همزمان به منظور حداقل کردن اختلاف مقادیر شبیه سازی و اندازهگیری شده عمق سطح ایستابی و شدت زهکشی در نظر گرفته شد. همچنین برای واسنجی پارامترهای کیفی، تابع هدف کمینه کردن اختلاف بین مقادیر شبیهسازی و اندازهگیری شده شوری عصاره اشباع خاک تعریف شد. مقادیر شبیهسازی شده شدت تخلیه زهکش و سطح ایستابی تطابق خوبی با مقادیر اندازه گیری شده داشت. مقدار خطای مطلق برآورد سطح ایستابی و شدت زهکشی به ترتیب 7 و 4 درصد به دست آمد. زهکشی تجمعی اندازه گیری شده حدود 5/7 درصد (3/5 میلی متر) بیشتر از مقدار شبیه سازی شده بود. مدل SWAP همچنین توانست با دقت قابل قبولی شوری خاک و زه آب خروجی از زهکش را شبیهسازی نماید. نتایج این تحقیق نشان داد که با مدلسازی معکوس، عملکرد مدل SWAP به طور قابل توجهی بهبود یافت.
وحیدرضا وردی نژاد؛ سینا بشارت؛ هیراد عبقری؛ حجت احمدی
چکیده
چکیده
در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل محدودیت منابع آب، برنامه ریزی آبیاری به منظور استفاده بهینه از آب موجود اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق به منظور برآورد تخلیه مجاز رطوبتی و برنامه ریزی آبیاری ذرت علوفه ای بر اساس اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و هوا، آزمایش مزرعه ای در دانشکده کشاورزی کرج انجام گردید. خط مبنای پایین (حداکثر تعرق) و ...
بیشتر
چکیده
در مناطق خشک و نیمهخشک به دلیل محدودیت منابع آب، برنامه ریزی آبیاری به منظور استفاده بهینه از آب موجود اهمیت زیادی دارد. در این تحقیق به منظور برآورد تخلیه مجاز رطوبتی و برنامه ریزی آبیاری ذرت علوفه ای بر اساس اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و هوا، آزمایش مزرعه ای در دانشکده کشاورزی کرج انجام گردید. خط مبنای پایین (حداکثر تعرق) و خط مبنای بالا (تعرق صفر) به ترتیب توسط یک تیمار مرطوب (حفظ رطوبت خاک در حد ظرفیت زراعی) و یک تیمار خشک (تخلیه کامل آب قابل استفاده) تعیین گردید. برای برآورد حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی و برنامه ریزی آبیاری، چهار تیمار تخلیه رطوبت تا نقطه پژمردگی دایم در چهار دوره رشد گیاه شامل مراحل استقرار، رویشی، گلدهی و رسیدن و با سه تکرار در نظر گرفته شد. پارامترهای اندازه گیری شده شامل دمای تر و خشک هوا، دمای پوشش سبز گیاه، رطوبت نسبی هوا، عمق توسعه ریشه، رطوبت خاک منطقه توسعه ریشه و فشار بخار هوا بود و بر اساس آنها معادلات خطوط مبنای پایین و بالا برای ذرت علوفه ای استخراج گردید. بر اساس اختلاف دمای پوشش سبز گیاه و هوا برای چهار تیمار تخلیه رطوبت تا حد پژمردگی دایم و مقایسه آن با تیمار مرطوب، حداکثر تخلیه مجاز رطوبتی ذرت علوفه ای برای چهار دوره رشد به ترتیب 8/42، 2/59، 9/58 و 5/67 درصد بهدست آمد. براساس اختلاف دمای هوا و پوشش گیاه بر مبنای تیمار خشک، موقعیت خط مبنای تعرق صفر برای ذرت علوفه ای 2/3+ درجه سانتی گراد بهدست آمد. به منظور برنامه ریزی آبیاری طی مراحل مختلف رشد، شاخص تنش آبی گیاه بکار گرفته شد و برای هر دوره رشد، زمان آبیاری به روش مستقیم دمای پوشش سبز تعیین گردید.
واژههای کلیدی: برنامه ریزی آبیاری، تبخیر و تعرق، دمای پوشش سبز گیاه، ذرت علوفه ای، کرج