علوم آب
محمدرضا زکایی خسروشاهی؛ خسرو پرویزی
چکیده
با توجه به بحران کمآبی چند سال اخیر در کشور، اعمال روشهایی نظیر کم‌آبیاری برای مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی امری ضروری مینماید. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کم‌آبیاری بر صفات کمی، کیفی و کارایی مصرف آب تاک، این تحقیق در تابستان 1402 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بر روی تاکهای 8 ساله رقم ترکمن 4 در یک تاکستان داربستی ...
بیشتر
با توجه به بحران کمآبی چند سال اخیر در کشور، اعمال روشهایی نظیر کم‌آبیاری برای مدیریت بهینه مصرف آب در بخش کشاورزی امری ضروری مینماید. به‌منظور بررسی اثر سطوح مختلف کم‌آبیاری بر صفات کمی، کیفی و کارایی مصرف آب تاک، این تحقیق در تابستان 1402 در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی بر روی تاکهای 8 ساله رقم ترکمن 4 در یک تاکستان داربستی واقع در شهرستان ملایر اجرا شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری کامل (شاهد)، 25 درصد کم‌آبیاری و50 درصد کم‌آبیاری بود. نیاز آبی هر تاک در شرایط بدون تنش آبی، توسط تشت تبخیر کلاس A براساس تبخیر و تعرق مبنا (ETo) و ضریب گیاهی (Kc) در طول فصل محاسبه شده و میزان آب هر تیمار با توجه به دور و سطوح آبیاری در تیمارها تعیین و به‌صورت حجمی اعمال گردید. میزان مصرف آب در تیمارهای شاهد، 25 درصد کم‌آبیاری و 50 درصد کم‌آبیاری به‌ترتیب، 5140، 3855 و 2570 متر مکعب در هکتار بود. نتایج نشان داد که سطوح آبیاری در سطح احتمال 1 درصد تأثیر معنیداری بر صفات قطر حبه، وزن خوشه، درصد قند، رشد رویشی و کارایی مصرف آب داشت. همچنین، تأثیر سطوح آبیاری بر طول حبه، طول خوشه، عرض خوشه، وزن حبه، شاخص کلروفیل، محتوای نسبی آب، پتانسیل آب نیمروز برگ، عملکرد تاک و شاخص عملکرد در سطح احتمال 5 درصد معنی‌دار بود. بیشترین و کمترین میزان عملکرد به‌ترتیب، از آبیاری کامل و 50 درصد کم‌آبیاری حاصل شد، اما اثر 25 درصد کم‌آبیاری بر کاهش عملکرد معنی‌دار نبود. هرچند تیمارهای 25 و 50 درصد کم‌آبیاری به‌ترتیب، موجب کاهش 8/5 و 5/27 درصدی عملکرد تاک گردید، اما کارایی مصرف آب با این تیمارها به‌ترتیب، 34 و 5/44 درصد در مقایسه با شاهد افزایش یافت. برای افزایش کارایی مصرف آب انگور ترکمن 4 در شرایط اقلیمی ملایر، اعمال 25 درصد کم‌آبیاری قابل توصیه است، اما تیمار 50 درصد کم‌آبیاری به کاهش کیفیت محصول منجر میشود.
علوم آب
سید ابوالقاسم حقایقی مقدم؛ فریبرز عباسی؛ ابوالفضل ناصری؛ پیمان ورجاوند؛ سید ابراهیم دهقانیان؛ محمد مهدی قاسمی؛ سالومه سپهری صادقیان؛ حسن خسروی؛ محمد کریمی؛ فرزین پرچمی عراقی؛ مصطفی گودرزی؛ مختار میران زاده؛ مسعود فرزام نیا؛ افشین یوسف گمرکچی؛ سیدمعین الدین رضوانی؛ رامین نیکانفر؛ سیدحسن موسوی فضل؛ علی قدمی فیروزآبادی
چکیده
با توجه به اهمیت اقتصادی تولید جو در کشور، بررسی حجم آب آبیاری و بهره‌وری آب برای تولید این محصول استراتژیک ضرورت دارد. به این منظور، حجم آب آبیاری و عملکرد جو در 296 مزرعه منتخب 12 استان (75 درصد سطح زیرکشت آبی و تولید جو در کشور) شامل استان‌های خوزستان، آذربایجان‌شرقی، اردبیل، خراسان‌شمالی، فارس، خراسانرضوی، تهران، سمنان، مرکزی، ...
بیشتر
با توجه به اهمیت اقتصادی تولید جو در کشور، بررسی حجم آب آبیاری و بهره‌وری آب برای تولید این محصول استراتژیک ضرورت دارد. به این منظور، حجم آب آبیاری و عملکرد جو در 296 مزرعه منتخب 12 استان (75 درصد سطح زیرکشت آبی و تولید جو در کشور) شامل استان‌های خوزستان، آذربایجان‌شرقی، اردبیل، خراسان‌شمالی، فارس، خراسانرضوی، تهران، سمنان، مرکزی، اصفهان، همدان و قزوین بهطور مستقیم اندازه‌گیری گردید. در انتهای فصل و پس از تعیین میانگین عملکرد محصول جو طی سال زراعی 1400-1399، مقادیر بهره‌وری آب آبیاری و بهره‌وری آب کل (آبیاری + بارندگی مؤثر) در مزارع منتخب جو در هر منطقه تعیین شد. نتایج نشان داد تفاوت عملکرد، حجم آب آبیاری و شاخص‌های بهره‌وری آب در استان‌های یادشده معنی‌دار بود. حجم آب آبیاری جو در مناطق موردمطالعه از 1900 تا 9300 متر مکعب در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 4875 متر مکعب در هکتار بود. میانگین عملکرد جو در مزارع منتخب از 1630 تا 7050 کیلوگرم در هکتار متغیر و میانگین وزنی آن 3985 کیلوگرم در هکتار بود. بهره‌وری آب آبیاری نیز در استان‌های منتخب از 22/0 تا 53/1 متغیر و میانگین وزنی آن 90/0 کیلوگرم تعیین شد. پیشنهاد میشود به‌منظور کاهش مصرف آب و بهبود بهره‌وری آب، تحویل آب به مزارع در طول فصل مدیریت شود و حقابه متناسب با نیاز آبی در نظر گرفته شود. استفاده از برنامه‌ریزی مناسب آبیاری بهطور مسلم موجب تلفات آب و افزایش بهره‌وری در مزارع جو می‌گردد. برای بهبود بهره‌وری لازم است تمام نهاده‌های مؤثر در تولید بهینه و اقتصادی ازجمله آب، بذر، کود، سم، تجهیزات و ادوات، نیروی انسانی آموزش‌دیده توجه لازم مبذول گردد.
علوم آب
اعظم اسدی؛ حمید خزاعی؛ جعفر نباتی
چکیده
امروزه باتوجه به کمبود منابع آب، توجه بیشتری به استفاده از روش‌های کاهش مصرف آب در کشاورزی میشود. این پژوهش در سال 1395 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، روی گیاه سیب‌زمینی رقم فونتانه، اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری: آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت ...
بیشتر
امروزه باتوجه به کمبود منابع آب، توجه بیشتری به استفاده از روش‌های کاهش مصرف آب در کشاورزی میشود. این پژوهش در سال 1395 به‌صورت فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با پنج تکرار در گلخانه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد، روی گیاه سیب‌زمینی رقم فونتانه، اجرا شد. عوامل مورد بررسی شامل سه سطح آبیاری: آبیاری کامل (100 درصد ظرفیت زراعی)، کم‌آبیاری (70 درصد ظرفیت زراعی)، خشک‌کردن جزئی منطقه ریشه (70 درصد ظرفیت زراعی)، دو زمان اعمال تنش (دو هفته پس از کاشت و 50 درصد گلدهی) و دو سطح کود فسفاته (براساس آزمایش خاک (mg.Kg-125) و افزودن 25 درصد بیشتر از میزان توصیه‌شده (mg.Kg-131) بودند.در تیمارهای آبیاری یک قسمت از گلدان‌ها دو هفته بعد از کاشت، تحت تنش قرار گرفت و قسمت دوم گلدان‌ها تا شروع گلدهی بهطور کامل آبیاری شدند و در مرحله 50 درصد گلدهی تیمارهای آبیاری روی آنها اعمال شد. با افزایش کود فسفاته از 25 به mg.Kg-131 میزان زیست‌توده گیاه افزایش یافت. تیمار آبیاری کامل و خشک‌کردن جزئی منطقه ریشه، به ترتیب 28 و 4/17 درصد افزایش زیست‌توده نشان دادند. در تیمار کم‌آبیاری کل دوره رشد و سطح فسفر mg.Kg-131 کمترین کارایی مصرف آب مشاهده شد. کارایی مصرف آب تیمار خشک‌کردن جزئی ریشه از زمان گلدهی و mg.Kg-131 فسفر، با تیمار آبیاری کامل در mg.Kg-125 فسفر کارایی مصرف آب مشابه داشتند ولی در این تیمار عملکرد 28 درصد کاهش یافت درصورتی‌که در تیمار کم‌آبیاری نسبت به تیمار آبیاری کامل، کارایی مصرف آب 50 درصد کاهش عملکرد غده در تک بوته نشان داد؛ بهطور کلی روش خشک‌کردن جزئی ریشه روش مناسب‌تری نسبت روش کم‌آبیاری ازنظر صرفه‌جویی در مصرف آب و حفظ عملکرد است.
علوم خاک
سمانه محمدی؛ عادل سپهری؛ محمد فرزام؛ حسین بارانی
چکیده
پژوهش حاضر با هدف اثر اصلاح کنندههای خاک، بر پاسخهای فیزیولوژیک (مقاومت روزنه‌ای، دمای برگ، کلروفیل، درصد کلونیزاسیون ریشه، کاروتنوئید، پرولین) درختچه مرتعی کام تیغ (Lycium depressum Stocks) به تنش خشکی بود. آزمایشها در شرایط نیمه کنترل شده گلخانهای انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف اثر اصلاح کنندههای خاک، بر پاسخهای فیزیولوژیک (مقاومت روزنه‌ای، دمای برگ، کلروفیل، درصد کلونیزاسیون ریشه، کاروتنوئید، پرولین) درختچه مرتعی کام تیغ (Lycium depressum Stocks) به تنش خشکی بود. آزمایشها در شرایط نیمه کنترل شده گلخانهای انجام شد. آزمایش به صورت فاکتوریل بر پایه طرح کاملا تصادفی شامل تیمار اصلی آبیاری در 4 سطح (100، 75، 50 و 25 درصد ظرفیت زراعی) و تیمار فرعی اصلاحکننده‌های خاک بررسی شد. تیمارهای فرعی اصلاح کنندههای خاک شامل هیدروژل و نیتروباکتر، میکوریزا و زئولیت در هر گلدان اضافه شد. در هر تیمار ترکیبی آبیاری و اصلاح کننده خاک 5 تکرار و در مجموع 160 گلدان برای انجام آزمایش مورد استفاده قرار گرفت. مقدار مقاومت روزنه‌ای از 48 متر مربع در ثانیه بر مول در سطح آبیاری 100 درصد به 44 متر مربع در ثانیه بر مول در آبیاری 25 درصد کاهش پیدا کرد. دمای برگ در اصلاح کننده هیدروژل بدون میکوریزا از 26 درجه سانتی‌گراد در آبیاری 100 درصد به 57/21 درجه سانتی‌گراد در سطح آبیاری 25 درصد کاهش یافت. در سطح آبیاری 100 درصد در اصلاحکننده زئولیت بدون میکوریزا مقدار کلروفیل b+a از 6/0 میلی‌گرم بر گرم به 20/1 میلی‌گرم بر گرم در آبیاری 25 درصد افزایش پیدا کرد. مقدار کاروتنوئید در سطح آبیاری 100 درصد در اصلاح کننده زئولیت با میکوریزا از 1/0 میلی‌گرم بر گرم به 2/0 میلی‌گرم بر گرم در آبیاری 25 درصد افزایش یافته است در تیمار شاهد با میکوریزا در سطح آبیاری 100 درصد در مقایسه با سطح آبیاری 50 درصد، درصد کلونیزاسیون ریشه 5/1 درصد افزایش داشت. مقدار پرولین در تیمار هیدروژل بدون میکوریزا در آبیاری 100 درصد 77/2 میکرومول بر گرم و در سطح آبیاری 50 درصد 66/2 میکرومول بر گرم اندازه‌گیری شد. کاهش پرولین در سطح آبیاری 50 درصد نشان میدهد اصلاحکننده هیدروژل باعث افزایش مقاومت گونه L. depressum به تنش خشکی شده است. نتایج تحقیق نشان داد افزایش خشکی باعث تغییرات در عملکرد فیزیولوژیک گیاه میشود و کاربرد مواد اصلاحکننده خاک در شرایط تنش خشکی به دلیل بهبود پارامترهای فیزیولوژیک، باعث افزایش 50 درصدی مقاومت گیاه خواهد شد. تیمارهای نیتروباکتر بدون میکوریزا، هیدروژل و زئولیت با میکوریزا و بدون میکوریزا به دلیل بهبود بیشتر پارامترهای فیزیولوژیک، برای کاشت گیاه در در طبیعت توصیه میشود.
محمدرضا امداد؛ آرش تافته
چکیده
مدل سالتمد یکی از مدل‌های کاربردی بوده که به منظور شبیه‌سازی تغییرات عملکرد و شوری خاک در شرایط مختلف بکار می‌رود. این پژوهش در سال زراعی 94-93 و 95-94 در اراضی گندمکاری دشت آزادگان استان خوزستان و در سه منطقه رامسه (خاک شور)، عتابیه (خاک خیلی شور) و حمیدیه (خاک غیر شور) با هدف ارزیابی این مدل در شرایط شور اجرا شد. در این راستا سه قطعه 10 ...
بیشتر
مدل سالتمد یکی از مدل‌های کاربردی بوده که به منظور شبیه‌سازی تغییرات عملکرد و شوری خاک در شرایط مختلف بکار می‌رود. این پژوهش در سال زراعی 94-93 و 95-94 در اراضی گندمکاری دشت آزادگان استان خوزستان و در سه منطقه رامسه (خاک شور)، عتابیه (خاک خیلی شور) و حمیدیه (خاک غیر شور) با هدف ارزیابی این مدل در شرایط شور اجرا شد. در این راستا سه قطعه 10 هکتاری در هر منطقه انتخاب و در هر یک از این قطعات یک پایلوت به مساحت 2000 متر مربع در نظر گرفته شد. در سال اول این مدل مورد واسنجی و در سال دوم برای سه شرایط خاک از نظر شوری در سه منطقه گندمکاری عتابیه، حمیدیه و رامسه (استان خوزستان) بمنظور بررسی تغییرات عملکرد دانه و کل و نیز تغییرات شوری خاک مورد استفاده واقع گردید. نتایج نشان داد که تفاوت معنیداری بین عملکرد دانه و بیوماس گندم اندازه‌گیری و شبیه‌سازی شده با مدل سالتمد در مناطق مورد نظر (با شوری‌های کم، متوسط و زیاد) وجود ندارد. خطای استاندارد عملکرد دانه و بیوماس گندم به ترتیب 16/0 و 63/0 تن در هکتار و ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده برای عملکرد دانه و بیوماس گندم 08/0 تعیین گردید. از طرف دیگر مقادیر شوری خاک اندازه‌گیری شده در سه لایه (30-0، 60-30 و 90-60 سانتیمتر) با مقادیر شبیه‌سازی شده توسط مدل سالتمد تفاوت معنیداری نداشته و محدوده تغییرات خطای استاندارد شوری خاک بین 81/0 تا 1/1، ریشه میانگین مربعات خطای نرمال شده 18/0 و میانگین انحراف خطای شوری خاک 13/0- بدست آمد. بنابراین این مدل از قابلیت، کارایی و دقت بالایی در شبیه‌سازی عملکرد و شوری خاک برخوردار است.
عبدالرحیم فیروزی؛ سیدمجید میرلطیفی؛ حامد ابراهیمیان
چکیده
امروزه فعالیتهای انسانی در بخش کشاورزی بهخصوص در نواحی خشک و نیمهخشک برروی چرخه و انتقال آب سطحی و زیرزمینی تاثیر به‌سزایی داشته است. از اینرو، بررسی وضعیت منابع آب زیرزمینی دارای اهمیت است. تخمین‌های مناسب و قابل‌اعتماد تغذیه ناشی از آبیاری بر آب زیرزمینی میتواند در این امر موثر باشد. به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری بر تغذیه ...
بیشتر
امروزه فعالیتهای انسانی در بخش کشاورزی بهخصوص در نواحی خشک و نیمهخشک برروی چرخه و انتقال آب سطحی و زیرزمینی تاثیر به‌سزایی داشته است. از اینرو، بررسی وضعیت منابع آب زیرزمینی دارای اهمیت است. تخمین‌های مناسب و قابل‌اعتماد تغذیه ناشی از آبیاری بر آب زیرزمینی میتواند در این امر موثر باشد. به‌منظور بررسی تأثیر آبیاری بر تغذیه آبخوان، یک مزرعه گندم، دو مزرعه جو و سه مزرعه چغندرقند در شهرستان میاندوآب و دو مزرعه گندم در شهرستان مهاباد در حوضه دریاچه ارومیه تحت مدیریت کشاورزان انتخاب شدند. شبیه‌سازی نفوذ با استفاده از مدل HYDRUS-1D در طول دوره رشد محصولات مذکور انجام شد. با پایش رطوبت خاک در این مزارع، مدل با رطوبت‌های خاک اندازه‌گیری شده از طریق حل معکوس، واسنجی و صحتسنجی شد. دقت مدل بعد از انجام مراحل واسنجی و صحتسنجی در تخمین جریان آب در داخل خاک مناسب بود. مقادیر ضریب تعیین و خطای جذر میانگین در مرحله واسنجی به ترتیب بین 6/0 تا 85/0 و 17/0 تا 033/0 به دست آمد. ضریب تعیین و خطای جذر میانگین مربعات در مرحله صحتسنجی نیز به ترتیب بین 62/0 تا 88/0 و 002/0 تا 023/0 () به دست آمد. پس از واسنجی مدل، تغییرات رطوبت در اعماق مختلف خاک تا سطح آبخوان توسط مدل شبیه‌سازی شد. پیشروی رطوبت در عمق خاک از عمق 7/0 تا 7/4 توسط مدل برآورد شد. آب آبیاری سبب تغذیه آب زیرزمینی در مزارع مورد مطالعه شد که این میزان تغذیه در اثر آبیاری و بارندگی، بسته به نوع خاک، نوع کشت و مدیریت آبیاری در مزارع مختلف متفاوت بود. بیشترین تغذیه در مزرعه H3 با خاک لوم رسی شنی به مقدار 221 میلی متر از 789 میلی متر مجموع آبیاری و بارندگی (28 درصد) در طول فصل کشت گیاه جو بدست آمد.
طاهره رئیسی؛ بیژن مرادی؛ بهروز گلعین
چکیده
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مکش آب خاک، همراه با پتاسیم بر عملکرد، برخی ویژگیهای بیوشیمیایی و رشد رویشی درختان پرتقال تامسون‌ناول روی پایه سیتروملو اجرا شد. بدینمنظور، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک کاملاً تصادفی به مدت دو سال در باغ پرتقال اجرا شد. فاکتورها شامل: انجام آبیاری در مکشهای رطوبتی خاک 20، 40، 60 کیلو پاسکال ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف بررسی اثر مکش آب خاک، همراه با پتاسیم بر عملکرد، برخی ویژگیهای بیوشیمیایی و رشد رویشی درختان پرتقال تامسون‌ناول روی پایه سیتروملو اجرا شد. بدینمنظور، یک آزمایش فاکتوریل در قالب طرح آماری بلوک کاملاً تصادفی به مدت دو سال در باغ پرتقال اجرا شد. فاکتورها شامل: انجام آبیاری در مکشهای رطوبتی خاک 20، 40، 60 کیلو پاسکال (بر اساس مکش تانسیومتر) و یک تیمار بدون آبیاری؛ و کاربرد کود پتاسیم در دو سطح 50 و 100 گرم پتاسیم ضرب در سن درخت در نظر گرفته شد. سپس، در دو سال آخر آزمایش عملکرد، پتاسیم قابل استفاده و قطر تاج درختان و در سال آخر آزمایش، مقدار پرولین، نشت یونی و هدایت الکتریکی خاک اندازه گیری شد. نتایج این تحقیق نشان داد که مقدار قطر تاج درختان با انجام آبیاری افزایش (05/0P<) یافت. همچنین، نتایج سال آخر پژوهش نشان داد که در سطح اول پتاسیم بین مقدار عملکرد در تیمارهای آبیاری 20، 40 و 60 کیلوپاسکال تفاوت معنیداری (05/0P<) مشاهده نشد. علاوهبراین، اثر پتاسیم بر عملکرد به مکش آب خاک بستگی داشت. همچنین، با افزایش مکش رطوبتی خاک در زمان آبیاری مقدار پرولین، نشت یونی، پتاسیم قابلاستفاده و قابلیت هدایت الکتریکی افزایش معنیداری داشتند. بهطور کلی، باتوجه به نتایج عملکرد و نیز با در نظر گرفتن محدویت منابع آبی میتوان پیشنهاد کرد که در مناطق با اقلیم و خاک مشابه با منطقه مور مطالعه، بهترین زمان آبیاری درختان پرتقال تامسون‌ناول موقعی است که تانسیومتر مکش 60 کیلوپاسکال (ضریب تخلیه 52 درصد) را نشان دهد. علاوه براین، بهینهترین مقدار پتاسیم جهت کوددهی این درختان در شرایط ذکر شده، معادل 50 گرم پتاسیم ضرب در سن درخت میباشد.
فاطمه فتحی خشویی؛ محمدرضا نوری امامزاده‌ایی؛ احمد رضا قاسمی؛ مسعود قاسمی قهساره
چکیده
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو روش آبیاری قطره‌ای و کپسولی رسی همراه با چهار سطح صفر، 3/0، 6/0 و 9/0 درصد وزنی پلیمر ابرجاذب بر شاخص‌های رشد و کارایی مصرف آب گیاه اوستئوسپرموم در دیوار سبز به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصافی با چهار تکرار، انجام شد. محاسبه حجم آب مصرفی بر اساس روش سنجش رطوبت خاک و با استفاده از دستگاه ...
بیشتر
پژوهش حاضر با هدف مقایسه تأثیر دو روش آبیاری قطره‌ای و کپسولی رسی همراه با چهار سطح صفر، 3/0، 6/0 و 9/0 درصد وزنی پلیمر ابرجاذب بر شاخص‌های رشد و کارایی مصرف آب گیاه اوستئوسپرموم در دیوار سبز به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح پایه کاملا تصافی با چهار تکرار، انجام شد. محاسبه حجم آب مصرفی بر اساس روش سنجش رطوبت خاک و با استفاده از دستگاه رطوبت‌سنج تتاپروپ صورت گرفت. در طی آزمایش تعداد گل و در پایان آزمایش وزن تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ، میانگین طول شاخه، طول ریشه، کلروفیل برگ، محتوای نسبی آب برگ و کارایی مصرف آب اندازه‌گیری شد. نتایج نشان داد بیشترین وزن تر و خشک اندام هوایی، سطح برگ، میانگین طول شاخه و آماس نسبی مربوط به تیمار 6/0 درصد وزنی پلیمر و آبیاری قطره‌ای و بیشترین تعداد گل و کارایی مصرف آب مربوط به تیمار 6/0 درصد پلیمر و آبیاری کپسولی بود. تیمار 9/0 درصد پلیمر و آبیاری کپسولی بیشترین طول ریشه و محتوای کلروفیل را داشت. کارایی مصرف آب در آبیاری کپسولی (2 کیلوگرم بر متر مکعب) بیشتر از آبیاری قطره‌ای (8/1 کیلوگرم بر متر مکعب) بود. نتایج این تحقیق نشان داد آبیاری کپسولی همراه با کاربرد 6/0 درصد وزنی پلیمر ابرجاذب می-تواند بهترین تیمار برای گیاه اوستئوسپرموم در دیوار سبز باشد. این تیمار با بیشترین افزایش تعداد متوسط گل نسبت به شاهد، بالاترین کارایی مصرف آب را نیز ایجاد کرده است.
مرجان نکوخو؛ سیف اله فلاح؛ رحیم برزگر
چکیده
منابع آب برای تولید محصولات کشاورزی بسیار محدود است. بنابراین استفادۀ بهینه از منابع آبی موجود و افزایش کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی ضروری است. هدف از اجرای این تحقیق تعیین اثر مالچ پلی‌اتیلن شفاف بر عملکرد و کارایی مصرف آب در کدوی تخم کاغذی بود. آزمایش با چهار تیمار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 در بخش ...
بیشتر
منابع آب برای تولید محصولات کشاورزی بسیار محدود است. بنابراین استفادۀ بهینه از منابع آبی موجود و افزایش کارایی مصرف آب در بخش کشاورزی ضروری است. هدف از اجرای این تحقیق تعیین اثر مالچ پلی‌اتیلن شفاف بر عملکرد و کارایی مصرف آب در کدوی تخم کاغذی بود. آزمایش با چهار تیمار در قالب طرح بلوکهای کامل تصادفی با سه تکرار در سال زراعی 1395 در بخش مرکزی شهرستان اصفهان منطقۀ براآن شمالی با عرض جغرافیایی 32 درجه و 32 دقیقه شمالی و طول جغرافیایی 51 درجه و 52 دقیقه شرقی و ارتفاع 1534 متر از سطح دریا انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل آبیاری کامل+ مالچ پلاستیک (M+FW)، 75% آبیاری کامل+ مالچ پلاستیک (M+0.75FW)، 50% آبیاری کامل+ مالچ پلاستیک (M+0.5FW)، و آبیاری کامل بدون مالچ (FW) بودند. نتایج نشان داد که اثر سطوح مختلف رطوبتی و مالچ بر تعداد میوه در بوته، متوسط وزن میوه، عملکرد میوه، تعداد دانه در میوه، قطر میوه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، کارایی مصرف آب، میزان روغن و عملکرد روغن معنی‌دار بود. بیشترین و کمترین میزان تعداد میوه در بوته، متوسط وزن میوه، عملکرد میوه، وزن هزار دانه، عملکرد دانه، عملکرد روغن و درصد روغن به ترتیب به تیمارهای M+FW و M+0.5FW اختصاص داشت. تیمار M+0.75FW در اکثر صفات مورد بررسی، تفاوت آماری معنیداری با FW نداشت ولی کارایی مصرف آب آن بطور معنیداری بیشتر از FW بود. بنابراین، استفاده از مالچ پلاستکی در شرایط بدون محدودیت آب موجب افزایش عملکرد و در شرایط دسترسی کمتر به آب علاوه بر جلوگیری از کاهش عملکرد جهت صرفه‌جویی در مصرف آب در مناطق گرم و خشک کشور و افزایش کارایی مصرف آب اهمیت دارد.
علیرضا حسن اقلی
چکیده
لجن به عنوان بقایای جامد حاصل از تصفیه فاضلاب، حاوی عناصر کودی پرمصرف و کم مصرف مورد نیاز گیاه و مواد آلی می باشد و به همین دلیل از آن، جهت تقویت اراضی کشاورزی استفاده می شود. از طرفی، کاربرد بدون ضابطه لجن ممکن است موجبات آلودگی خاک و منابع آب سطحی و زیرزمینی را فراهم سازد. لذا اثر کاربرد مقادیر مختلف لجن فاضلاب به عنوان کود آلی در مقایسه ...
بیشتر
لجن به عنوان بقایای جامد حاصل از تصفیه فاضلاب، حاوی عناصر کودی پرمصرف و کم مصرف مورد نیاز گیاه و مواد آلی می باشد و به همین دلیل از آن، جهت تقویت اراضی کشاورزی استفاده می شود. از طرفی، کاربرد بدون ضابطه لجن ممکن است موجبات آلودگی خاک و منابع آب سطحی و زیرزمینی را فراهم سازد. لذا اثر کاربرد مقادیر مختلف لجن فاضلاب به عنوان کود آلی در مقایسه با کودهای شیمیایی رایج، بر انتقال املاح و آلاینده ها به زیر عمق توسعه ریشه ها، برخی از خصوصیات خاک و عملکرد و اجزاء عملکرد گیاه سویا مورد بررسی قرار گرفت. به همین منظور تعداد 15 عدد ستون خاک استوانه ای شکل به ارتفاع 100 سانتیمتر و قطر 60 سانتیمتر آماده شد و لوله زهکش از جنس PVC به همراه پوشش مصنوعی (فیلتر ژئوتکستایل) در کف هر یک نصب گردید. لجن مورد نیاز از تصفیه خانه فاضلاب شهرک اکباتان و پس از طی مراحل هضم و آب گیری اولیه تهیه شد و پس از آماده سازی مورد استفاده قرار گرفت. ستون ها با استفاده از خاکی با بافت لوم رسی پرشدند و سویای رقم ویلیامز در آنها کشت گردید. تیمارهای کودی عبارت بود از کود لجن در 3 سطح 10، 25 و 50 تن در هکتار، کود شیمیایی (150 کیلوگرم در هکتار کود فسفات آمونیم، معادل 72 کیلوگرم در هکتار فسفر به صورت P2O5 به همراه 27 کیلوگرم بر هکتار نیتروژن و نیز 50 کیلوگرم در هکتار کود اوره، معادل 23 کیلوگرم در هکتار نیتروژن) و تیمار شاهد (بدون کود) که هر یک به تفکیک در 3 تکرار منظور گردید. آنالیز آماری نتایج انتقال نیترات در خاک با استفاده از آزمون آماری کرت های خرد شده (اسپلیت پلات) در زمان و در قالب طرح کاملاً تصادفی انجام شد. بر اساس نتایج به دست آمده، بیشترین مقدار نیترات خروجی از زهکش ها در ابتدای فصل کشت و در اولین نمونه زه آب ستون های خاک مشاهده گردید و با تداوم عملیات آبیاری، به تدریج از کمیت نیترات موجود در زه آب ها کاسته شد. بیشترین مقدار نیترات در زه آب با میانگین 17/57 میلی گرم بر لیتر و مربوط به تیمار کاربرد 50 تن در هکتار لجن بود. کم ترین مقادیر متوسط نیترات در زه آب حاصل از تیمار شاهد و به میزان 51/3 میلی گرم بر لیتر و در پایان فصل آبیاری مشاهده شد. تیمارهای کاربرد کود شیمیایی و لجن به میزان 10 تن در هکتار، تقریباً با مقادیری نزدیک به هم از نظر میزان نیترات موجود در زه آب خروجی در بین این دو قرار گرفت. بیشترین متوسط عملکرد به میزان 85/277 گرم دانه سویا، در نتیجه کاربرد 50 تن در هکتار لجن به وقوع پیوست. هم چنین متوسط وزن 1000 عدد دانه و متوسط تعداد غلاف نیز به ترتیب با مقادیر 42/127 گرم و 856 عدد در این تیمار حائز رتبه اول بود. پس از آن تیمارهای کاربرد 25 تن در هکتار لجن، کود شیمیایی و 10 تن در هکتار لجن در رتبه های بعدی قرار گرفت. بنابراین کاربرد بالاترین مقدار لجن فاضلاب در کشت سویا (به میزان 50 تن در هکتار)، انتقال بیشترین مقادیر نیترات به زیر عمق توسعه ریشه ها و بالاترین شاخص های عملکردی را موجب شد.
محمد کریم زاده؛ امین علیزاده؛ مرضیه محمدی آریا
چکیده
یکی از عوامل مهم که حفظ و توسعه کشاورزی اراضی فاریاب را در نواحی خشک محدود می سازد کمبود آب است. استفاده مجدد از پساب فاضلاب شهری بعنوان یکی از منابع آبی غیر متعارف بخصوص در اراضی مجاور شهرهای بزرگ دنیا مورد توجه است. یکی از مهمترین خصوصیات فیزیکی خاک متأثر از استفاده پساب، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک است. به منظور بررسی تأثیر پساب بر ...
بیشتر
یکی از عوامل مهم که حفظ و توسعه کشاورزی اراضی فاریاب را در نواحی خشک محدود می سازد کمبود آب است. استفاده مجدد از پساب فاضلاب شهری بعنوان یکی از منابع آبی غیر متعارف بخصوص در اراضی مجاور شهرهای بزرگ دنیا مورد توجه است. یکی از مهمترین خصوصیات فیزیکی خاک متأثر از استفاده پساب، هدایت هیدرولیکی اشباع خاک است. به منظور بررسی تأثیر پساب بر ، با انتخاب مزارع با بافتهای شن، لوم سیلتی و رس در محدوده تصفیه خانه پرکندآباد 2 مشهد که در 5 سال گذشته بطور پیوسته تحت آبیاری با آب یا پساب بوده اند نمونه دست نخورده تهیه و در آزمایشگاه، با استفاده از آب، پساب و مخلوط حجمی یکسان از آب و پساب مقادیر و وزن مخصوص ظاهری خاک تعیین گردید. نتایج نشان داد که آبیاری مزارع با پساب با مقدار ماده جامد معلق 60 میلی گرم در لیتر موجب کاهش در بافتهای مختلف می شود. کاهش در خاک با بافت رس به میزان 9درصد و در خاکهای لوم سیلتی و شن به ترتیب 5/4 و 2 درصد بود.استفاده از آب بعنوان سیال آزمایش تاثیری بر افزایش مقدار نداشت به گونه ای که آبشویی خاک تحت تیمار آبیاری با پساب، هدایت اشباع آب در خاک را فقط به میزان 3 درصد افزایش داد که بیانگر عدم تأثیر استفاده از یک مرحله آبشویی در بهبود هدایت آب در خاک می باشد. بیشترین تغییر در خاک رس به میزان 11 درصد و کمترین آن در خاک شن به میزان 6/0 درصدحاصل گردید که با توجه به میزان مواد معلق موجود در پساب (60 میلی گرم در لیتر) استفاده از پساب در آبیاری، در انسداد منافذ ریز خاک تأثیر داشته است. بنظر می رسد میزان مواد معلق جامد پساب، دانه بندی خاک و طول دوره استفاده مداوم از پساب، از عوامل مؤثر در تغییر ویژگیهای فیزیکی خاک از جمله ضریب هدایت اشباع آب در خاک و وزن مخصوص ظاهری خاک است.
سیف اله فلاح؛ فایز رئیسی
چکیده
اثر نیتروژن از منبع آلی و شیمیایی بر راندمان عناصر (نیتروژن و فسفر) در شرایط تنش آبی به خوبی مشخص نشده است. بنابراین آزمایشی مزرعه‌ای با هدف تعیین اثر منابع مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر کارایی نیتروژن و فسفر در ذرت به صورت طرح کرت‌های خرد شده به اجرا درآمد. کرت‌های اصلی شامل تیمار آبیاری در دو سطح (آبیاری بدون تنش و قطع آب در مرحله ...
بیشتر
اثر نیتروژن از منبع آلی و شیمیایی بر راندمان عناصر (نیتروژن و فسفر) در شرایط تنش آبی به خوبی مشخص نشده است. بنابراین آزمایشی مزرعه‌ای با هدف تعیین اثر منابع مختلف نیتروژن و تنش خشکی بر کارایی نیتروژن و فسفر در ذرت به صورت طرح کرت‌های خرد شده به اجرا درآمد. کرت‌های اصلی شامل تیمار آبیاری در دو سطح (آبیاری بدون تنش و قطع آب در مرحله گلدهی به مدت دو هفته) و کرت‌های فرعی شامل کودهای نیتروژن‌دار (کود گاوی: 8/40 تن در هکتار، مرغی: 3/13 تن در هکتار، اوره: 435 کیلوگرم در هکتار، تلفیق کود گاوی با اوره: به ترتیب 4/20 تن در هکتار و 217 کیلوگرم در هکتار) و شاهد (عدم مصرف کود) بودند. نتایج نشان داد اثر تنش کم آبی و نوع کود بر جذب نیتروژن معنی دار بود؛ اما جذب فسفر فقط تحت تأثیر نوع کود قرار گرفت، بطوری که بالاترین جذب نیتروژن و فسفر با بکارگیری کود مرغی بدست آمد. همچنین برهمکنش تنش کم آبی با نوع کود بر کارایی زراعی نیتروژن و فسفر و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن معنی دار بود (01/0>P). اثر تنش کم آبی بر کارایی جذب نیتروژن و فسفر معنی‌دار نبود، ولی نوع کود بر این صفت اثر معنی داری داشت. کارایی فیزیولوژیک فسفر در اثر تنش آبی به طور معنیداری کاهش یافت. کارایی زراعی نیتروژن و فسفر و کارایی فیزیولوژیک نیتروژن با مصرف کود مرغی و گاوی و تحت شرایط تنش کم آبی به طور معنیداری کمتر از آبیاری بدون تنش بود. به طور کلی بالاترین کارایی زراعی و جذب نیتروژن و فسفر با بکارگیری کود مرغی در شرایط آبیاری بدون تنش و یا تلفیق کود گاوی با اوره در شرایط تنش کم آبی بدست آمد.
شهربانو طاهرآبادی؛ مهدی پارسا؛ احمد نظامی
چکیده
تحقیقات اخیر نشان می دهد که محلول پاشی متانول موجب افزایش رشد و نمو گیاهان زراعی سه کربنه در مناطق خشک می شود. به همین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آبیاری با سه مقدار 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی و محلول پاشی متانول در چهار سطح ...
بیشتر
تحقیقات اخیر نشان می دهد که محلول پاشی متانول موجب افزایش رشد و نمو گیاهان زراعی سه کربنه در مناطق خشک می شود. به همین منظور آزمایشی به صورت اسپلیت پلات بر پایه بلوک کامل تصادفی با سه تکرار در سال 1388 در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه فردوسی مشهد اجرا شد. آبیاری با سه مقدار 100، 75 و 50 درصد نیاز آبی و محلول پاشی متانول در چهار سطح بدون محلول پاشی (M0)، محلول پاشی 20 درصد (M1)، 40 درصد (M2) و 60 درصد حجمی متانول به ترتیب عوامل اصلی و فرعی آزمایش بودند. محلول پاشی متانول در طی فصل رشد سه مرتبه با فواصل 10 روز بعد از شروع غلاف دهی بر روی شاخساره بوته های نخود محلول پاشی شد. نتایج نشان داد که محلول پاشی متانول اثرات معنی داری بر روی عملکرد و اجزای عملکرد داشت. به طوری که محلول پاشی متانول با غلظت 60 درصد حجمی بیش از سایر تیمارها بر عملکرد و اجزای عملکرد موثر بود. محلول پاشی 60 درصد ارتفاع بوته، تعداد شاخه، تعداد غلاف ساقه اصلی، تعداد غلاف ساقه فرعی، تعداد دانه در بوته، وزن صد دانه، وزن دانه در بوته و عملکردهای بیولوژیک و دانه را افزایش داد.
